DE EEMLANDEU
DUITSCHLAND HEEFT KOLONIËN N00DIG
L J. LUYCX ZOON
Zaterdag 17 Juni 1933 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
31 e Jaargang No. 297
MEMORANDUM VAN
HUGENBERG
UIT MOOI
AMERSPGDRT
,DE BADENWACHT'
ONTBONDEN
9 uur 52 min.
BRAND MELDE MEN AAN
DE TELEFONISTE
Groote keuze
ZOMERSTOFFEN
AMERSFÖORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS P" 3 "aandtn voor Amersfoort 2.10, per maand f 0.75, per
-1-1week (mei gratis verzekering tegen ongelukken) f 0AT/r
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderll|ke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513
DDI 10 nPR inVPRTFHTIFN van 1-4 regels I 1.05 met Inbegrip van een bevrijsnummes
m AÜVtHltWIItPI dkc ngc, f025. Lisfdadigbelds-.dvertentlCn voord.
helft van den prils. Kleine Advertentiün „KEITJES" bl) vooruitbetaling 1—5 regela
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen i I.Bewljsoummer extra f 0.05
ECON. CONFERENTIE
pOn'der aanvoering van Hitler voe
ren wij den strijd tegen den
ondergang van het avond
land
Londen, 16 Juni. (V.D.) Men verwacht
'dat Maandag of Dinsdag a.s. do overeen
komst tusschcn Frankrijk, Amerika en En
geland inzake een voorloopige stabilisatie
jder valuta's zal worden afgekondigd.
„Niet praten maar doen",
zegt Colijn.
Hedenmorgen kwam de Economische en
Handelscommissie onder voorzitterschap
Nan den Ncderlandschen Minister-president
Dr. H. Colijn voor de eerste maal bijeen. In
zijn in het Engelsch uitgesproken openings
rede deelde Dr. Colijn mede, dat liet in de
bedoeling lag dat morgen de agenda voor
het werk der Commissie bekend zal wor
den gemaakt, zoodat men zonder tijd te
[verliezen met overbodige discussies Maan-
'dag onmiddellijk zou kunnen aanvangen
met de behandeling der werkelijke proble
men.
Memorandum van dr. Hugenberg.
De Duitsche minister Dr. Hugenberg heeft
Vervolgens een memorandum doen over
handigen. waarin wordt verklaard:
.Wanneer de wereld weer gezond wil
worden, moet zij ons eerst toestaan weer
gezond te worden. Wij hebben alles door
gemaakt en geduld,
wat behoort bij de
ziekte, welker gc
nezing doel dezer
bijeenkomst is. Zeer
duidelijk moet wor
den gesteld: wereld
bedrijfsleven is hét
naast elkander be
staan van zelfstan
dige nationale be
drijfslevens. Wereld
bedrijfsleven is de
wisselende uitwis
seling van waren
tusschen do afzon
derlijke nationale
HUGENBERG.
bedrijfslevens. Het economische bedrijf sic-
ven ter wereld kan daarom pas dan wcèr
in orde komen, wanneer ieder afzonderlijk
nationaal bedrijfsleven zich eerst zelf weer
gezond maakt.
Door de vergroeiing der internationale
schulden zijn de afzonderlijke nationale
bedrijfslevens het een na het andere in
het ongcrccde gekomen. Do internationale
vervlechting der schulden vormt de hoofd
oorzaak van de verrotting van alle mark
ten en de vernietiging van de koopkracht
der volken. Men heeft vergeten, dat kapt-
taalsinvoer wareninvoer beteckent en dat
wareninvoer wil zeggen invoer van vreem
den arbeid en dat het nakomen van schul
den slechts mogelijk is langs den weg van
wareninvoer en arbeidsinvoer. Het is na
tuurlijk en een volkomen gezonde ontwik
keling, dat in alle staten de tendenz be
staat eerst door de ontwikkeling van de
binnenlandschc markten het eigen bedrijfs
leven zooveel mogelijk te bevrijden van de
vernietigende gevolgen van internationale
•schuldverplichtingen. Ik mag constatccren
dat juist Duitschland als laatste van alle
landen dezen weg heoft betreden.
Hieruit volgt tweeerlei:
1. Slechts door de saneering der afzon
derlijke nationale bedrijfslevens kan het
bedrijfsleven ter wereld weer gezond wor
den. Slechts door het herstel der binncn-
landsche markten kan de absorpticcapaci-
teit der landen voor vreemde warén en
daarmede de wereldhandel weer worden
omhoog gebracht;
2. Voorwaarde hiervoor is een overeen
komstige regeling der internationale schul
den.
Hot gehecle bedrijfsleven wordt gedragen
door een economische grondwet Deze
luidt: Vrije uitwisseling van prestatie. Dit
beleekeiit, dat icd^*e prestatie overeen
moet komen met een tegen-prestatie.
Wordt dezo economische grondwet op een
of ander gebied doorbroken, dan stort ten
slotte het bedrijfsleven ineen. Wil men uit
de economische wereldcrisis geraken, dan
moet men de vrije uitwisseling van pres
tatie in het bedrijfsleven ter wereld her
stellen, dat wil niet zeggen vrijhandel tus
schen de zelfstandige volken. Dat kan men
slechts bereiken door de opheffing van de
uitwisseling van prestatie remmende on
vernietigende grondoorzaken. Dit beteckent
wederom, dat de oplossing van het ruilpro-
bloem afhankelijk is van een zaakkundige
schuldcnregeling. Daarbij hebben niet al
leen do debiteuren, maar ook de crediteu
ren het grootste belang.
Politieke credictcn van volk tot volk ne
men en geven is een bezondiging aan hel
bedrijfsleven der volken. Het is 111 het be
lang van de gehecle wereld, wanneer te
rechter tijd tusschen de crediteur- en de de
biteurlandcn een verstandige overeenkomst
tot stand zou komen, welke het den credi-
'teurlanden, mogelijk zou maken langzamer
hand tot hun kapitaal le komen en den de-
LISSCHEN.
Hier en daar bloeien ze nog volop, de
prachtige gele lisschen, v.plke lieusch niet
behoeven onder te doen voor haar familie
leden, die geregeld in de stad te koop wor
den aangeboden. Zoo n slootkant, bezet met
de forschc rechtop staandq planten is altijd
bewonderenswaardig mooi cn maar zelden
ontkomt de beschouwer dunkt me aan den
lust om er wat mee te nemen naar huis en
ze in een vaas, een gekleurde liefst, wat ruim
uiteen te zetten tot versiering van zijn wo
ning. Wie hierbij wat de bescheidenheid in
het oog houdt, het mooie plekje niet al te
veel schendt en wat laat staan voor latere
bezoekers, ga gerust zijn gang. De planten
worden er weinig door geschaad, daar dc
stevige wortelstok in den bodem blijft en wel
weer opnieuw zal uitloopcn in de volgende
lente.
Iris pseudacorus heet de plant; valsche
acorus dus? Zeker: dc ineengeschoven
zwaardvormige bladeren herinneren sterk
aan die van een andere waterplant, de kal
moes, Acorus calamus en deze overecnl omst
deed den naam pseudacorus ontstaan. Men
noemt ze ook wel waterlelies, wat natuurlijk
fout is, maar wie de lelie der Bourbons in
dc franschc vaandels heeft gezien, het em
bleem van padvinders, die zal toegeven, dat
die meer hebben van onze lischbloemcD, dan
van welke lelie ook.
Deze bloemen hebben iels vreemd*:-, iets
sterk afwijkends van andere bloemen. Niet
waar, bezien we een gewone bloem, dan val
len ons meestal dadelijk binnen dc gekleurde
bloembeklcedsels stamper en meeldraden op.
Die van dc lischbloemen moeten we zoeken.
Zc slaan goed verscholen onder de drie bin
nenste gele blaadjes, welke bij nadere be
schouwing stempels blijken le zijn, die nooit
van eigen stuifmeel kunnen profiteeren, zoo
dat dus hier insecten moeten helpen. Hommels
en vliegen doen dit. En de leekening op de
groole omgebogen bloemdekbladen wijzen ze
daarbij den weg. Daartusschcn staan de
andere drie kleine stippen van het bloemdck
rcchtoo. Dit alles op het onderstandige
vruchtbeginsel, dat straks uitgroeit tot bet
„augurkje", waarvan de jongens met lucifers
een varken maken.
A. JOMAN.
biteurlandcn liuh schulden af te dragen te
gen draaglijke voorwaarden. Kapitaal moet
nog slechts worden verstrekt volgens het
oude solide principe: voor groole werken
van den vrede. Van Duitsch standpunt uit
gezien zijn bij een verstandige cn vredelie
vende samenwerking tusschen debiteur- cn
crcditcurlanden nog slechts twee stappen
mogelijk, waardoor Duitschland weer zijn
internationale betalingscapacitcit kan terug
verkrijgen. De ecne stap bestaat hierin, dat
men Duitschland weer een koloniaal Rijk
in Afrika geeft, waar groote werkzaamhe
den zouden moeten worden uitgevoerd. De
Zwedens koning 75 jaar ge
worden. „De raadgever zij
ner raadgevers."
Op 16 Juni heeft koning Gustaaf V van
Zweden den eerbiedwaardiger! leeftijd van
75 jaren bereikt en dit feit geeft ons aanlei
ding ccn oogenblik bij zijn leven en per
soonlijkheid stil te slaan.
Velen herinneren zich wellicht nog, dat
in 1028, toen de koning 70 jaar werd, dc
Zweden met groote geestdrift hun vor6t
hebben gehuldigd. Men had toen inder
daad met een nationalen feestdag te doen
en 'ook de sociaal-democraten onttrokken
zich niet, zooals zij in Nederland zouden
doen, aan het huldebetoon. Dat zijn land-
geriooten zoo met hem wegloopen, heeft de
koning te danken aan de prettige manier,
die* zijn optreden in de kwart eeuw, sinds
hij- den troon besteeg, steeds heeft geken
merkt en waardoor hij feitelijk alle lagen
der bevolking voor zich innam.
Liet is dan ook de vraag, of er een twee
de-staatshoofd in Europa bestaat ge
kroond of ongekroond dio in zoo hooge
mate als de Zwcedsche koning eenvoudig
de eerste burger van zijn land is en wiens
lcVen voorzoover de representatieve zijde
van zijn arbeid dit veroorlooft een zoo
particulier karakter draagt.
Dc rcgecringstijd van Gustaaf V betce-
kent in menig opzicht een belangrijk tijd
vak in dc geschiedenis van Zweden. De op
komst der politieke democratie valt in deze
periode, evenals dc snelle ontwikkeling
van het land tot een industriestaat, die ccn
eervolle plaats inneemt in 't bedrijfsleven
der wereld. Op dit terrein heeft zich zoo n
ingrijpende ommekeer voltrokken, dat men
geru6t kan spreken van een revolutie, maar
een revolutie, die vreedzaam en zonder
KONING GUSTAAF.
ernstige wrijvingen zich heeft kunnen vol
trekken.
Koning Gustaaf V zag terstond in, dat
dc positie der koningsmacht hierdoor vol
komen werd gewijzigd en niets meer ge
meen had met liet nog al patriarchaal ré
gime van zijn vader cn diens voorganger
Oskar II. Ilij bepaalde er zich niet toe voor
het onvermijdelijke te zwichten, maar werd
een medewerker aan den nieuwen tijd en
nam als zoodanig den verantwoordelijken
plicht op zich deel te nemen aan de parle
mentaire bestuurshervorming. Omtrent de
wijze, waarop hij deze t'iak heeft vervuld,
beslaat maar één mcening. Hoe zeer de
partijen, die dc macht in handen hadden,
ook wisselden, de koning bleef onverander
lijk, zooals iemand het heeft uitgedrukt, „de
raadgever zijner raadgevers d. w. z.: hij
heeft, onder eerbiediging van het principe
van den parlementairen bestuursvorm, die
een persoonlijk recht van den monarch,
om te besluiten, niet toelaat, tijdens dc
voorbereiding van de staatsaangelegenheden
zijn ervaring en zijn oordcel in dienst van
zijn ministers gesteld en op deze wijze me
nigmaal in belangrijke mate tot besluiten
bijgedragen.
Tijdens den wereldoorlog werd het vraag
stuk van een nauwer samenwerking tus
schen do drie landen van het Noorden ac
tuccl en daardoor werd koiiing Gustaaf
voor een netelig geval geplaatst. Koning
Gustaaf besteeg in 1907 slechts Zweden
troon en niet, zooals zijn voorganger, den
troon van Zweden en Noorwegen. Het is te
begrijpen, dat er in Zweden een zekere ont
stemming tot uiting kwam, toen Noorwe
gen in 1905 de ontbinding der Zwecdsch
Noorsche unie wist door te zetten. Ofschoon
de monarch daardoor een kroon verloor,
was een gevoel van verbittering koning
Gustaaf V volkomen vreemd. De Zweed
sche koning persoonlijk, niet dc regecring,
was het, die het initiatief nam tot dc bij
eenkomst der drie Scandinaafsche konin
gen tc Malmö in den herfst van 1914, waar
hij voor den eersten keer een ontmoeting
had met zijn opvolger op den Noorschcn
troon. Koning Gustaaf verklaarde in zijn
rede destijds openlijk, flat de ontbinding
der unie dc Scandinaafsche ccnhcidsgcdach
tc ccn diepe wonde had toegebracht, maar
hij voegde eraan toe, dat hij ertoe bij wilde
dragen deze woonde tc heclen: „De reden,
majesteit, waarom ik hier thans naar toe
ben gegaan, is deze: ik wil uwe majesteit
en den vrocgercn unicbrocdcrs zeggen: laat
ons een nieuwe unie in het leven roepen
niet naar den ouden trant, maar een un
van begrip, een unie van het hart, waarvan
de levenskracht, naar ik hoop, duurzamer
zal zijn dan de vroegere."
Een medewerker van dc Voss. Ztg. maak
te een vijftal jaren geleden naar aanleiding
hiervan dan ook de verklaarbare opracr
king: „Het is een eerlijk mcnscli, een po
liticus met een ruimen blik cn een warm
vriend van een verccenigd Noorden, die
zich in deze woorden uit
tweede 6tap zou zijn, dat het „volk zonder
ruimte" gebieden worden geopend, waarin
het voor zijn ras kolonisatieruimte zou kun
nen scheppen cn het groote werk van den
rede zou kunnen opbouwen. Onder Hitler's
leiding voert Duitschland op het oogenblik
den strijd tegen den ondergang van het
avondland".
Bijeenkomst van de financieele
commissie.
Dc monetaire cn financieele commissie
der Economische wereldconferentie heeft in
haar bijeenkomst van Vrijdagmiddag beslo
ten aan de plenaire zitting der Conferentie
op Maandag a.s. voor te stellen twee sub
commissies te vormen. De eene sub-commis
sie zou moeten nagaan de onmiddellijke
maatregelen, die genomen moeten worden
voor het financieel herstel cn de andere
6ub-commissie zou ccn onderzoek kunnen
instellen naar de te nemen permanente
maatregelen voor stabilisatie der interna
tionale munteenheden.
Dc monetaire commissie besloot voorts op
oorstcl van dr. Kicnbock (Oostenrijk) en
den voorzitter Cox den president van dc
Bank voor Internationale Betalingen Frascr
cn de vertegenwoordigers van dc financieele
commissie van den Volkenbond le Londen
aanwezig, uit tc noodigen met de commissie
in overleg te treden.
Gemeld wordt voorts nog, dat 41 landen
thans adhacsie hébben betuigd met het slui
ten van een voorloopig tarievenbestand
Deze landen vertegenwoordigen gezamclijk
ongeveer tachtig procent van den wereld
handel.
De Duitsche schulden op
langen termijn.
Londen, 16 Juni (V.D.). Heden waren 25
vertegenwoordigers der mogendheden-eredi
tcuren verschenen bij de onderhandelingen
tusschen de vertegenwoordigers van de cn
ditcuren van Duitschland en de vertegen
woordigers der Duitsche banken. De bespre
kingen betreffen de schulden op langen ter
mijn.
Naar van Amerikaanschc en Zwitsersche
crediteurszijde wordt medegedeeld hebben
dc onderhandelingen tot het volgendo re
sultaat geleid:
Van dc Dawcs-leening zal dc rente cn dc
aflossing gelijk tot dusverre betaald wor
den door dc Bank voor Internationale Be
talingen te Bazel. De rente van. dc Young-
leening zal eveneens, gelijk ,tot dusverre
worden betaald. Dc amortisatlebedragcn zul
ten echleï' in Marken worden gestort op
Duitsch „Sperrkonto" en dus niet worden
getransfereerd.
Naar verluidt gaat dr. Schacht met deze
voorstellen der crediteuren accoord. De de
finitieve aanvaarding is echter afhankelijk
van dc houding die dc Duitsche regecring
waarmede thans allereerst contact gezocht
moet worden, in dezen zal aannemen.
BUITENLAND.
Duitschland heeft koloniën noodig, aldus
Hugenberg op de Wereldconferentie.
(Eerste Blad, pag. 1.)
Do „Badcnwacht" ontbonden.
(Eersto Blad, pag. 1.)
Het Duilsch-Ooslenrijksche conflict. De
arrestatie van Wasserback.
(Derde Blad, pag. 1).
Wat Amerika van zijn geleend oorlogs-
gcld terugontving.
(Derde Blad pag. 2).
Moet het Centrum verdwijnen?
(Derde Blad, pag. 2).
BINNENLAND.
Geluidsfilmsludio in Amsterdam.
(Tweede Blad, pag. 1).
Milliocncnwerk in Brabant.
(Tweede Blad, pag. 1.)
Medegedeeld door het K.X.M.I. te De-Bilt.
Hoogste barometerstand 764.1 te La Co-
runba.
Laagste barometerstand 733.8 te Thors-
bavn.
Verwachting: Meest matige, Westelijke
tot Noord-Westelijke wind, zwaar bewolkt
met tijdelijke opklaringen, waarschijnlijk
neg regenbuien, weinig verandering in tem
peratuur.
Geseind van De Bilt hedenmorgen 17 Juni
18.50, aan alle posten, „Wecst op uw hoe
de".
In den loop van den dag heeft zich de
depressie, die gisterochtend over IJsland
ïag, aanzienlijk uitgediept, waarbij do kern
zich naar het Zuid-Oosten ontwikkelde,
met eon uitlooper over de Noordzee, zoodat
liet luchtdrukvorval aanzienlijk toenam cn
over do Britscho eilanden, het Noordzee
gebied cn ons land sterke w ind intrad, met
regenbuien en afkoeling. Het is te ver
wachten, dat ook do verdere ontwikkeling
van deze depressie snel zal verloopen, doch
vnn do eigenlijke kern, die nog tusschen
Schotland en IJsland ligt, is, na voorloo
pige opklaring nog wel regen en krach
tige wind, die vrij koel zal blijven, in onze
streken te verwachten. Alleen in het. Zuid-
Oosten van het gebied is de toestand van
zwakko wind, lichte bewolking en vrij lioo-
gc temperatuur nog niet verstoord.
Volgens de N.S.D.A.P. is zij
provoceerend opgetreden
Karlsruhe, 16 Juni. (V.D.) Do persaf-
deeling van het staatsministerie deelt me
de, dat de minister van binnenlandschc
zaken hij beschikking van 16 Juni de Ba
dcnwacht binnen het land Baden heeft ont
bonden cn verboden.
In dc officieele mcdedccling wordt er op
gewezen, dat deze politieke strijdorganisa
tie van het centrum in de laatste weken
door provoceerend optreden in bijna allo
deelcn van het land onrust heeft verwekt.
De Badcnwacht heeft de S.S.-uniform
geïmiteerd cn door de uitgifte van „Ilctz"-
postkaartcn geageerd tegen den nieuwen
staat. Zij heeft niet geschuwd haar tegen
dc nationale beweging uitgesproken vijan
dige houding naar builen tot uiting te
brengen door op de melodieën van natio-
naal-socialistische strijdliederen cn het
Ilorst Wesselliod andere teksten tc zingen.
Ook is den leden der Badcnwacht per cir
culaire aanbevolen radio-uitzendingen der
regeering met allo middelen le verstoren.
Nu de nationale beweging de macht heeft
overgenomen, ligt ook de bescherming der
kerk alleen in handen van dc dragers van
het staatsbestuur, aldus eindigt het com
muniqué.
RIJDT VEILIG!
De fietslamp naar beneë gericht
't Doet U de gaten vinden
En nooit kan dan Uw rijwiellicht
Een ander gaan verblinden.
LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190
Do Amerikaan Warren Williams uit Los
Angeles verzon dezen buitenboordmotor
voor... schipbreukelingen! Op den gummi-
ring is een fijne zitgelegenheid, en de mo
tor geeft een vaart van eenige mijlen in
een uur. Als men nu onderweg ook maar
bonzine of krentenbroodjes kon bij laden...
dan werd schipbreuklijden een waar
genoegen.
rr J 1- r» n at t a o o r-i nr Firma DUIM BURGER
ZucY voordeehaeREGENJASSEN dames-modezaak
ARNHEMSCHEWEG 26 =E
