AMERSFOORTSCH DAGBLAD Biameelamd V erkoopiegee GABARDINE REGENMANTELS Feuilleton Dinsdag 20 Juni 1933 31 e Jaargang No. 299 DE ONRUST IN DE S.D.A.P. Voor de Reis A. van de Weg MOORDAANSLAG TE ZEYEN UITSLAANDE BRAND TE HAARLEM ÉN.V. COMPAGNIE LYONNAISE Onze bekende kwaliteit zuiver wollen in bruin, marine, grijs en beige f 17,50 f27,50 met uitknoopbare voering f 37,50 Mousseline op rubber f 6,75 In hst Paleis van den Koning Scherpe afkeuring over het ver schijnen van de brochure van mr. Duys Vergaderingen in de groote steden In verschillende steclen zijn Zondag ver gaderingen gehouden van personen, die lei dende functies bekleeden in de S. D. A. P. en haar nevenorganisaties. Te Amsterdam heeft ir. Albarda het woord gevoerd. Aan het verslag van zijn i ede in de bladen van de Arbeiderspers is het volgende ontleend: De aanvoerder der Kamerfractie concen treerde in een rede van anderhalf uur de belangstelling van zijn toehoorders op den strijd tegen fascisme en communisme. Hij gaf zijn zienswijze op de gebeurtenissen in Duitschland, wijzende op do geestverwant schap tusschcn uiterst linkschc en uiterst rechtsche groepen, die de dictatuur voor staan. Hoewel de omstandigheden in Nederland niet gelijk zijn aan die in Duitschland, is ook in Nederland een voedingsbodem voor het radicalisme aanwezig. Albarda achtte het daarom noodzakelijk een beslister strijd te voeren tegen communisme en fascisme en daarbij onder de jeugd en onder de werkloozen meer dan tot dusverre positieve propaganda te voeren voor de sociaal-de mocratie. De discussie over Albarda's inleiding nam verscheidene uren in beslag. Achttien sprekers namen er aan deel. Vele onder deden der sociaal-democratische politiek werden daarbij bezien in het licht der üuit- sche gebeurtenissen. Algemeen werd in scherpe bewoordingen het verse h ij nen van do brochure .van m r. D u ij s afgekeurd. Albardo sloot zich bij deze woorden aan, 'toen hij voor repliek het. woord verkreeg. Hij bleek van meening, dat vraagstukken de sQciaal-democratische politiek betreffen de voor het front van de partij moeten worden behandeld, maar dat rnen ze niet, uitgegeven bij een burgerlijke uitgeverij en ingeleid door een interview in De Tele graaf, aan de bourgeoisie behoorde aan to bieden. De inleider deelde voorts mede, dat een urgentieprogram voor den aanstaanden strijd bij den Algerncenen Raad uit S. D. A. P. oil N. V. V. in voorbereiding is. In Den Haag werd de vergadering, on der leiding van den I-Iaagschen federatie- voorzitter J. E. Stokvis, bijgewoond door eenige honderden kaderleden uit Den Haag en de omliggende plaatsen. De partijvoorzitter, J. Oudegeest, hield de inleiding, waarin hij wijzende op het Duitsche voorbeeld, het probleem samen vatte in de vraag: zijn wij met onze orga nisatie op den goeden weg, staan wij sterk genoeg, hebben wij genoeg vat op de men- schcn of zullen wij wat is opgebouwd, moe ten prijsgeven? Bij de beantwoording van deze vraag, die 'door den uitslag der jongste Kamerverkie zingen ernstige beteekenis heeft gekregen, gaf hij zich rekenschap van het verschil tusschen landen met democratische traditie en landen, die de democratie niet of slechts kort en zeer onvolledig gekend hebben. In Nederland, dat tot dc oudste democratieën behoort, achtte hij de democratische tra ditie een sterk wapen en een rem tegen fascistische driften, terwijl dc buitengewone omstandigheden, die in Duitschland het nationaal-socialisme hebben bevorderd, hier te lande ontbreken. Om deze redenen is een sterk fascisme in Nederland on mogelijk en moet ook een sterk commu nisme onmogelijk worden geacht. Doch ook het kleinste gevaar rnoet bestreden worden. Wij zullen, ook parlementair, meer agres sief moeten optreden tegen dictatoriale nei gingen. JEn wij zullen niet alleen moeten vragen, hoe wij onze kern versterken moeten, maar ook, hoe wij .de massa rondom die kern kunnen bereiken. Bij de zeer uitvoerige discussie werden tal van vragen ter sprake gebracht. In het algemeen werd een krachtige actie bepleit. Vooral werd aandacht geschonken aan de problemen der werkloosheid en van de jeugd, terwijl aangaande do verhouding tusschen leiding en beweging op nauwer contact en verjonging werd. aangedrongen. Oudegeest gaf een samenvattende be schouwing, waarin hij o. a. de vraag stel de, of do beweging zich niet dikwijls te eenzijdig tot het verstand heeft gericht en te weinig aandacht heeft gehad voor gc- voels- en gemoedsleven. Te Rotterdam sprak de heer S. do la Bel la. die zeide, dat men bij het trekken van do lessen uit de gebeurtenissen van den laagten tijd zich moet hoeden voor twee dingen: ten eerste voedsel te geven aan dc gedachte, dat het hier net zoo zal gaan, hetgeen slechts verlammend werkt; ten tweede echter zal men het gevaar niet moe ten onderschatten, al zijn er tusschen Ne derland en Duitschland groote verschillen. De laatste verkiezingscijfers toonen echter, dat communisme en fascisme groeien. Met feiten en cijfers motiveerde hij waarom communisten en fascisten te zamen moeten worden genoemd. De communisten in Duitschland richtten zich in hoofdzaak tegen de sociaal-democratische partij. In plaats van door constructief parlementair werk het fascisme den wind uit de zeilen te nemen, werden zij juist de wegbereiders van Hitier. En mocht er in onze rijen nog eenige twijfel hebben bestaan of het optre den der communisten iets met onze belan gen te maken heeft, het is thans duidelijk gebleken, dat het communisme naast het fascisme de grootste vijand der arbeiders klasse is en tot het uiterste dient bestreden te worden. Dit geldt ook voor de O.S.P. en dergelijke groepen, die blijkens haar be strijding ons zien als hun ergste vijanden. Nog meer brochures op komst. Naar de heer Zwertbroek, de secretaris van de V.A.R.A., aan een vertegenwoordi ger van de Tribune heeft medegedeeld, zul lenzoo meldt genoemd blad hij en de heer Ilenri Polak binnenkort, naar aan leiding van mr. Duys1 brochure, ook brochures laten verschijnen. De eerste gaat over do arbeiclersweer, die van Henri Polak over de partijpolitiek HET AUTO-ONGELUK BIJ NIJMEGEN. Een tweede slachtoffer over leden. Nijmegen, 19 Juni. In verband mot het noodlottig auto-ongeluk te Kranenburg bij Nijmegen vernemen wij nog, dat hedenna- middag een tweede slachtoffer Gr. uit Kra nenburg in het ziekenhuis te Kleef aan de gevolgen van de bekomen verwondingen is overleden. Het derde slachtoffer maakt het naar omstandigheden redelijk wel. Dc heer J. is door de justitie te Kleef in verhoor genomen. De auto is in beslag genomen. VERSCHILLENDE NOOD- UITKEERINGEN 1,000,000 voor noodlijdende ge: meenten. Ondersteuningspost voor buitenslands verblijven: den met 2,550,000 overschreden Ingediend is een suppleloiie begrooting van Binnenlandsche Zaken 1932. Ter vol doening aan een toezegging wordt 200.000 uitgetrokken als onderstand in de bestrij ding vin kosten der provinciale huishou ding van Drente. Bij het samenstellen van de begrooting voor 1932 kan niet worden voorzien, dat het aantal noodlijdende gemeenten zich in die mate zou uitbreiden, als in den loop van 1932 het geval is geweest. Verschillende gemeenten hebben, ten ein de haar begrooting voor 1932 sluitend te kunnen maken, een beroep moeten doen op 's Rijks kas. Hoewel verschillende aanvra gen nog in onderzoek zijn, kan worden aan genomen, dat 1.000.000 voor 1932 in totaal zal moeten worden besteed. Een meerder bedrag van 600.000 wordt aangevraad, Dc post voor ondersteuning van buitenslands verblijvende of van daar in Nederland ge komen armen zal met 2.550.000 worden overschreden. Derhalve wordt voorgesteld deze post met dat bedrag als crisisuitgave te verboogen Voorts is het aandeel van het Rijk in de kosten der wachtgelduitkecringen van ver schillende werkgevers in den scheepsbouw verhoogd van 25 tot 55 pet. Dit maakt een verhooging van het betreffende artikel met 53.000 noodzakelijk. Door vermindering van andere posten worden de gewone uitgaven ten slotte ver hoogd met 82.620. HET DRAMA TE OLDEBROEK. Geheel andere lezing van het geval. Omtrent het bericht van den doodslag te Oldebroek, vernemen wij nader, dat de toedracht der zaak geheel anders blijkt te zijn. Het meisje werd heden nogmaals aan een streng verhoor onderworpen. Zij be kende thans een en ander te hebben ver zonnen en deelde nader mede, dat haar verloofde van een zolder in de schuur bij de woning van S. door een zolderluik op de betonnen vloer was gevallen, en daar zoodanig met het hoofd op terecht was ge komen, dat schedelbreuk, met doodelijke afloop, het gevolg bleek. SPONSEN HAARBORSTELS KAMMEN SPONSENZAKJES REISKUSSENS EAU DE COLOG NE ZEEPEN TANDPASTA TANDBORSTELS Langestraat 23 De dader, een verpleegde van Veenhuizen, gearresteerd Veertig-jarige vrouw ernstig gewond Assen, 19 Juni. Hedenmorgen om streeks half tien is te1 Zeyen, gemeente Vries, door den verpleegde uit de Rijks werkinrichting te Veenhuizen, J. H. L., een moordaanslag gepleegd op dc 40-jarige echtgenoote van den arbeider J. Geerts, die alleen huis was. De vrouw werd door mes steken zeer ernstig aan den hals en heide polsen verwond. Zij is in ernstigen toestand naar het ziekenhuis te Assen overge bracht. Nadat de marechaussee van het geval in kennis gesteld was, is deze er direct met politiehonden op uitgetrokken om den dader op te sporen. Des middags vond men hem in een roggeveld tusschen Peest en Norg, waar hij zich schuil hield. Hij werd naar Assen overgebracht en in de mare chausseekazerne ingesloten. Hij bekende den aanslag gepleegd te hebben. 1-Iij toonde zich bij zijn confrontatie met de vrouw zeer onverschillig. Hij zal ter beschikking van de justitie gesteld worden. De man, die vorige week Vrijdag uit de Rijkswerkinrichting ontvlucht was en reeds eenige malen bij de vrouw aan de deur was geweest, had haar vanmorgen om klee- ren gevraagd on gedreigd haar te zullen dooden, indien zij zulks niet deed. Toen zij aan zijn verzoek niet voldeed, heeft hij een broodmes van de keukentafel genomen haar daarmede eenige levensgevaarlijke steken toegebracht met het reeds gemelde gevolg. Bewoners konden zich met moeite redden II aarlem, 19 Juni. Hedenavond heeft in dc Koningsstraat te Haarlem een felle uit slaande brand gewoed op de bovenverdie ping van het café van den heer Humme. De heer II., die met eenige bezoekers in het café zat, werd door voorbijgangers gewaar schuwd, dat rook uit de bovenverdieping opsteeg. Voor dat de heer H. zich kon ver gewissen, wat er precies aan de hand was, sloegen de vlammen reeds fel uit. Spoedig stond het bovenhuis in lichter laaie. De echtgenoote en eenige kinderen, die boven waren, konden zich ternauwernood in veiligheid stellen. Met zes 6tralen op de waterleiding bluschte de brandweer het vuur in drie kwartier. De bovenverdieping brandde totaal uit, niets kon worden gered. De heer II. was tegen brand- en bedrijfs schade verzekerd. De brand is vermoedelijk ontstaan, door- 11 kt een der kinderen in een onbewaakt igenblïk met lucifers speelde. In verband met het feit, dat de Konings straat was afgezet, ondervond het verkeer, vooral het tramverkeer, naar Heemstede en Leiden groote vertraging. A m e r s f o o r t. 27 Juni, 't Boompje, erkoop van de heerenhuizen M. Withoos straat 47, 49 en 51, 8 uur. 28 Juni, Verkooplokaal Muurhuizen, ver koop van een inboedel, V/z uur. 3 Juli, Wagcnwerkplaats, verkoop van spoorhout, 10 uur. Achterveld. 21 Juni, Vergaderlo kaal Boerenleenbank, verkoop van een land- houwerswoning, 11 uur. Baarn. 21 Juni, hotel Centraal, ver koop van een winkelhuis, 8 uur. 21 en 28 Juni, Hotel de la Promenade, verkoop bij opbod en afslag van woon- en winkelhuizen, 8 uur. - 22 Juni, Hotel „Groeneveld", verkoop van perceelen voorland, weiland en uiter dijk, 10/3 uur. 6 Juli, Café De Pauw, verkoop van wei- en hooiland, 11 uur. Hoogland. 22 Juni, Koffiehuis Het Kouten Veen, verkoop van de boerenhof stede „Het Buitcnveld", 11 uur. STEUN VOOR DE KIPPEN- EENDENHOUDERIJ. EN Namens den Minister van Economische Zaken en Arbeid maakt do regeeringscom- missaris voor de uitvoering van de garan tieregeling 1933 ten behoeve van de kippen en eendenhouderij bekend, dat besloten is voor de week van 19 tot 24 Juni verliezen voor dc pluimveehouders op de kleinere kippeneieren tot een gewicht van 55 K.G. (1000 stuks) te verkleinen door het over te nemen gedeelte in het verlies vast te stel len op 40 et. per 100 stuks uitgevoerde klei nere eieren. Ton bate van den cendenhouder is voor eendeneieren het over te nemen gedeelte het verlies in bovengenoemd tijdvak vastgesteld op 25 et. per 100 stuks uitgo- voerde eieren. GOEDKOOPERE KALI. De prijzen met 15 verlaagd. Naar het Hbld. verneemt, zullen dezer dagen de nieuwe prijzen van de kali door de Ver. Kali Mij. worden bekend gemaakt; zij zullen 15 pet. (vijftien procent) lager zijn dan de tot dusver geldende. Wij kunnen den indruk niet van ons af zetten, dat men hier voor een groot deel te doen heeft met een gevolg van den jon gen, Spaanschen kali-invoer, die de macht van het syndicaat al flink aan het breken is. Wij worden daarin versterkt, doordat wij vernamen, dat het syndicaat de bepa ling heeft gemaakt, dat afnemers (hande laars, coöperaties e. d.) van Spaansche kali géén syndicaatskali zullen kunnen betrek ken. Overigens begint het aanbod van het Spaansche product al vrij belangrijk te worden. Reeds zijn voor de zomerlevering vier schepen aangekomen of stoomende („Lovaas", „Samsö", „Juno" en „Union"), terwijl de Ver. Spaansche Kali-importeurs maatregelen hebben getroffen, dat voorloo- pig 10.000 ton (ruw) per maand zal worden ingevoerd. Binnen korten tijd zal ook zwa velzure kali worden geïmporteerd. Boven dien schijnt, in tegenstelling indertijd 1 met de Poolsche, een abrupte inlijving bij het syndicaat, voorloopig te zijn uitgeslo ten, zoodat een monopolistische positie op de kalimarkt, althans voor geruimen tijd, schijnt te zijn geëcarteerd, een omstandig heid, welke voor den boerenstand niet an ders dan gunstig kan zijn. BRANDJES. Amsterdam, 19 Juni. De brandweer bluschte heden volgens opgaaf twee kleine binnenbranden: Westcrmarkt 20 en Tollens- straat 60 benevens drie schoorsteenbran den: Blauwe Distelwcg 76, Pontanusstraat 5 en Duindoornplein 17. UTRECHTSCHEWEG 10 TEL. 179 AMERSFOORT iSS? De weg tot volmaking en tot vooruitgang is voortdurende zelfkritiek. BöCKLIN. Een liefdesgeschiedenis uil het oude Madrid door p F. MARION CRAWFORD. Naar het Engelsch door W. H. C. B. 49 Haar instinct zij haar want rede nen kon zij toen niet dat haar vader Don Juan en haar zuster samen had aan getroffen en in plotselinge woede den weer- looze man had doorstoken. Dolores' tranen waren een voldoende antwoord op haar zusters vraag, toen de meisjes eindelijk in eikaars armen lagen. Geen van beide twijfelden nog. Inez, die het eerste sprak, vertélde dat zij zich op de galerij had verborgen. „Vader is zeker eenigen tijd na den koning binnengeko men," zei ze half snikkend en in gebro ken zinnen. „Plotseling hield de muziek op. Ik kon elk woord verstaan. Hij zei dat hij het had gedaan dat hij Don Juan had vermoord en toen ben ik hierheen ge hold, uit vrees dat hij jou ook had gedood." „God gave dat hij het gedaan had!" riep Dolores uit, „en dat ik dood lag naast den man, dien ik lief hadl" „Had hij 't mij ook maar gedaan!" zei Inez hevig snikkend. Dolores was nu stil, alsof zij al haar tranen vergoten liad. Zij hield haar zus ter in haar armen en kalmeerde haar, als of zij een kindje was. Maar haar geest werkte weer, want zij was sterk, en na den eersten heftigen aanval van leed stond de naaste toekomst haar duidelijk voor den geest als het heden. „Je vertelde immers dat vader voor het geheele hof bekende Don Jan te hebben vermoord? Wat is er toen gebeurd? Zei de koning iets? Werd vader gearresteerd? Herinner je je iets?" „Ik hoorde alleen maar luide kreten," snikte Inez. „Toen ben ik naar jou toe ge gaan zoo gauw als ik maar kon ik was bang." „Wc zullen vader nooit meer terugzien tenzij op den dag, waarop hij zal moe ten sterven." „Dolores! Men zal ook hem niet vermoor den?" Door plotselingen en nog grooter angst dan tevoren hield Inez op met snik ken. „Hij zal op het schavot sterven," ant woordde Dolores op een toon, alsof zij in droomentoestand sprak. „Er is geen vergif fenis mogelijk. Morgen of overmorgen zal zijn laatste uur geslagen zijn." De waarheid, waarvoor zij waren ge plaatst, vertoonde zich in afgrijselijke dui delijkheid. Wie den moord ook had begaan, zou er voor moeten sterven; daarvan was zij zeker. En Mendoza had dien zelf be kend. Zij kon niet weten wat er werkelijk was gebeurd, en hoewel de geluiden, die zij door de deur had gehoord er wel op konden duiden dat Philips zelf dc daad ^ad bedreven, kon er geen twijfel bestaan omtrent de woorden, die Mendoza slechts in tegenwoordigheid van den koning had gesproken boven Don Juan's lichaam, en die hij in de groote balzaal in het bijzijn van alle genoodigden had herhaald. Do eenige verklaring, waarnaar zij kon gis sen, was, dat, toen haar vader de kamer binnentrad, onderstellende door hetgeen hij zag, dat er een strijd was ontstaan tus schen den koning en Don Juan, en dat deze zijn broeder wilde aanvallen, hij, Mendoza, zijn degen had getrokken en zonder aarzelen Don Juan had doorsloken. Het eenige wat haar duidelijk voor den geest stond, was, dat haar vader zou moe ien boeten, en zonderling genoeg be sloten was te boeten voor iets, dat hij mis schien niet had gedaan. De donkere scha duw van het schavot rees voor Dolores' oogen op. Zij begreep dat nog meer zorgen haar wachtten en vaag besefte zij dat zij iets zou moeten doen. In de eerste plaats moest zij voor Inez zorgen en haar in veiligheid brengen. Dolores voelde zich hulpeloos, maar wel begreep ze dat zij en haar zuster voortaan nog eenzamer op de wereld zou den staan, dan wanneer zij van haar pril ste jeugd af weezen waren geweest. De ge dachte aan het klooster, die haar een uur geleden ondraaglijk was. vervulde haar nu met hoop op rust en veiligheid, tenzij haar vader door een wonder des hemels aan zijn lot zou kunnen ontkomen. Maar dat was onmogelijk. Het was alsof hij besloten was te sterven. Hij was buiten zichzelf ge weest,stapel gek door zijn vrees dat Don Jan leed over zijn dochter zou kunnen bren gen. Daarom had hij hem gedood er kon geen andere reden zijn geweest, ten zij hjj had geraden dat zij in de afgesloten kamer was en haar toen dadelijk en on herroepelijk had veroordeeld. Deze gedachte was nog niet bij haar opgekomen en werd nu een nieuwe foltering voor haar. zoodat zij als door lichamelijke pijn ineen kromp. Nu in haar vaders oogen haar goede naam verloren was, begreep zij zijn daad. Hij had gedacht dat zij al lang bij Don Jan was en dat dezo haastig de deur had afgesloten, om haar voor den koning te verbergen. Wa re de koning Don Jan geweest, had zij Phi lips lief gehad, evenals zijn broeder, dan zou haar vader evenmin geaarzeld hebben zijn souverein om te leven te brengen en zonder een spier to vertrekken den dood tegemoet gegaan zijn. Dit geloofde zij vast en zeker; zij aardde voldoende naar hem om dit te begrijpen. Al wq3 zij even onschuldig als het blinde meisje, dat in haar armen lag, plotseling begreep zij dat niemand dat zou geloovon, omdat haar eigen vader het niet zou willen doen. Zij begreep dat haar meisjeseer en goede naam voorgoed verdwenen waren, heengegaan met don rnan, dien zij had lief gehad, en die de eenige had kunnen zijn om voor de wereld alle3 op to helderen. Het hof kon haar nu weinig meer schelen; tienmaal meer hechtte zij aan haar vaders oordeel omtrent haar. maar zij kendo hem en zijn vrceselijke koppigheid, als hij dacht gelijk te hebben. Die haftl hij getoond door hetgeen hij had gedaan. Nu zij alles meende te begrijpen, twijfelde zij er niet meer aan of hij had Don Jan met voorbedachten ra de gedood, om haar te wreken en bijna wetende, dat zij alles had gehoord. Hij had een prins van den bloede het leven beno men om haar eer te wreken, en nu moest hij zijn eigen leven laten, binnen enkele uren of dagen een smadelijken dood op het schavot sterven, terwille van haar. Toen herinnerde zij zich de tranen, dio zij zoo kort geleden in zijn oogen had ge zien, zijn bevende stem, toen hij haar zei dat zij zijn alles was geweest sinds haar moeders dood, en hoewel hij den man had gedood dien zij lief had, schrok zij bij dc gedachte hoe hij moest hebben ge leden door haar eerverlies. Want hierop kwam alles neer. Geen man, noch vrouw, noch meisje zou met zulke bewijzen in han den nog aan haar onschuld gelooven. Mis schien zou de wereld Don Jan wel geloofd hebben, omdat hij bemind was en men hem had vertrouwd. Inez was nu rustiger geworden en de bei-, de meisjes zaten in een droevig stilzwij-. gen naast elkaar. Zij hadden den dwerg vergeten; die was verdwenen en wachtte misschien ergens ongezien in de buurt, in geval hij haar van nut kon zijn. „Waar was je al dien tijd?" vroeg Inez. „Heb je iets kunnen zien?" „Ik was in de aangrenzende kamer," ant woordde Dolores. „Gezien heb ik niets; wel gehoord, ook dat hij viel." Inez sidderde en drong zich meer tegen haar zuster aan. „Kunnen we vader niet helpen?" vroeg zij. „Kunnen wij niet iets zeggen, iels doen? We moeten hem toch helpen, Dolo res ook al is hij schuldig." „Ik zou mijn leven willen geven, als ik hem kon redden. Dat weet God! Hij was krankzinnig, toen hij de daad om mijnent wille beging, daar hij dacht dat Don Jan mijn goeden naam bezoedeld had En over morgen zouden we getrouwd zijn geweest 1 God in den hemel, heb medelijden!" 'Wordt vervolg^

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1933 | | pagina 5