Her vöördëëlïge jommm/kmintê s/ïï?
uit mooi
Amersfoort!
DE EEMLANDEU
Bmitenlamdscli
Overzicht
Buitenland
Belangrijkste
Nieuws
Weerbericht
TAXS
L. J. LUYCX ZOON
Zaterdag 19 Augustus 1933 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
32 e Jaargang No. 43
DE BRAND BIJ RIJSSEL
BESPREKINGEN INZAKE DE
DEVIEZENBEPALINGEN
AMERIKAAN MISHANDELD
IN DUITSCHLAND
VIJF DUIZEND CHINEEZEN
VERDRONKEN
8 uur 46 min.
BRAND MELDE MEN AAN
DE TELEFONISTE
Medische Hulp
BELT U EVEN
1093 of 1830
Garage Nic. Bovée, Kamp 41
REORGANISATIE
UITVERKOOP
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per maanden vooi Amersfoort 2.10, per maand I 0.75, per
week (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.17'/*
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERG 513
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met Inbegrip van een bewijsnummer
mmm- elke regel meer f0.25. Llefdadlgheids-advertintlfcn voor dê
helft van den prijs. Kleine Advertentlèn „KEITJES" bij vooruitbeta'.irg 1—5 regela
50 cent elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—. Bewijsnummer extra f 0.05
Japansch dreigement aan
het adres der sovjet-unie.
Op een bijeenkomst van de
landen aan den Stillen
Oceaan. Strijd om de he-
Cemonie in Oost-Azië.
Af cn toe valt eon Russische stem te be
luisteren, waaruit afgeleid zou kunnen wor
den, dat een oorlog tusschen de Vercenigde
Staten en Japan slechts een kwestie van
jaren is.
Daar staat tegenover, dat het uitbreken
binnen afzienbaren tijd van een nieu
wen Russisch-Japanschcn oorlog om de de
finitieve heerschappij over Oost-Azië, voor
al echter in China en Mandsjocrijo, nog
dezer dagen is aangekondigd to Banff in
Canada, waar een bijeenkomst is gehouden
van de landen aan den Stillen Oceaan cn
waar de leider der Japansche afvaardiging,
Nitobe, zeer openhartigo verklaringen afleg
de, dio uit den aard der zaak nog al opzien
hebben gebaard. Onder meer betoogde Ni-
lobe, dat alles er op wees, dat tusschen
Japan en Rusland een oorlog zal uitbreken,
zoodra beide landen de hiervoor vcreischte
voorbereidingen zullen hebben getroffen.
Als zoodanig beschouwde hij dan ook de
stichting van militaire inrichtingen en fa
brieken in Qost-Siberiö door de sovjetregee-
ring cn dc verandering van den transsiberi-
scben spoorweg, waarop thans slechts ver
keer mogelijk is in één richting, in een
dubbelspoor-traject. En wat de betrekkin
gen van Japan tot dc beide andere groote
buurlanden betreft, meende Nitobe op te
moeten merken, dat er aan den oorlogstoe
stand tusschen Japan cn China voorloopig
feitelijk een einde is gekomen en dat aan
een oorlog tusschen Japan en Amerika in
toonaangevende Japansche kringen nie
mand gelooft.
Men krijgt den indruk, wanneer men Ni-
tobe's woorden nader bekijkt, dat hij vooral
do opvattingen onder woorden heeft ge
bracht, die in de kringen der Japansche
militaire partij licerschen. Het is juist in
deze kringen, dat men een succesrijken oor
log tegen de unie van sovjetrepublieken als
noodzakelijk beschouwt voor de afronding
van het iuvloedsgebicd, dat men op het
Oost-Aziatische vasteland heeft verwonen
en voor de beveiliging van dit gebied tegen
eventueele plannen der Russen cn Chinee-
zen om in de toekomst deze streken te her
overen^
Het is echter nog altijd dc vraag, of rle
bovengeschetste inzichten eveneens worden
gedeeld door do verantwoordelijke kringen
der Japansche regeering en of NTitobc deze
regeering er wel een dienst mee heeft be
wezen, dat. hij in Canada van zijn hart geen
moordkuil heeft gemaakt.
Het kan toch niet worden tegengespro
ken, dat Japan door zijn optreden in Mand-
sjoerije door den Volkenbond hetgeen fei
telijk neerkomt op: geheel de wereld
unaniem is veroordeeld, zoodat het zich ge
noodzaakt heeft gezien zijn lidmaatschap
van den Bond op te zeggen.
De staat Mandsjoekwo, die door Japan
om al te doorzichtige redenen in het leven
is geroepen, is daarom dan ook door geen
tnkele mogendheid nog formeel erkend.
Wanneer thans een Japansch vertegenwoor
diger op een conferentie een aanstaanden
oorlog met de unie van sovjetrepublieken
ols iets vanzelfsprekends voorstelt, dan kan
men hieraan toevoegen cn nu halen wij
de opvatting aan van een blad als de Köl-
nische Zcitung dat dc sovjetunie in een
dergelijk geval stellig niet de aanval
ler zal zijn. Rusland heeft, sinds dc toe
stand in het Verre Oosten zich hoe langer
hoe meer verscherpte, onophoudelijk blijken
pegeven van zijn vredeswil: zoo heeft het
aan de hand gedaan een nict-aanvalsver-
drag met Janan te sluiten, bovendien is het
niet Tokio een visschcrijoverecnkomst aan
gegaan en ten slotte is liet voor den dag
gekomen met het aanbod den Oost-Chinee-
schen spoorweg te verkoopen. Zonder ver
zet aan te teekenen, heeft het zich zij het
uit betrekkelijke machteloosheid, doch dit
laten wij hier buiten beschouwing neer
gelegd bij do geweldige machtsverschuiving
aan den Westrand van den Stillen Oceaan.
Alles, wat Rusland heeft gedaan, was het
samentrekken van strijdkrachten aan
de Mandsjocrijsch-Mongoolschc grens, een
maatregel, die in verband met dc politieke
feiten een zuiver verdedigend karakter
droeg. Onder deze omstandigheden moet het
vrij aannemelijk worden geacht vergissen
is echter niet uitgesloten dat de opvat
tingen en voornemens der Japansche regec-
ring door de uitlatingen van Nitobe niet
worden weergegeven.
exploitatie van geysers voor op
wekking van electriscee energie
Rome, 18 Aug. (V. D.) Onlangs is nabij
Livorno in dc Val di Cecina een nieuwe
geyser, een z.g. „soffione", ontstaan. In ver
band hiermede overweegt men dc mogelijk
heid om de energie van dezen geyscr, teza
men met de geysers, die in 1931 en 1932
zijn ontstaan, te gebruiken voor het opwek
ken van electri6chen stroom ten behoeve
der spoorwegen. De nieuwe geyser heeft
een doorsnede van 25 c.M. en zou stoom
uitetootcn met een druk van vier atmos-
phcren en een temperatuur van 190 graden
Cel6iu6. Uit nauwkeurige waarnemingen
heeft men geleerd, dat deze energie in ver»
schillende jaargetijden practisch constant
blijft. De drie geysers zouden derhalve te
zamen in staat zijn 20,000 K.W. electrische
energie te leveren, wat voldoende, wat vol
doende zou zijn voor de stroomvoorziening
van den spoorweg Florence—Rome.
Een gedeelte van de munitie
ontploft
Par ij 6, 18 Aug. (V.D.) De Paris Soir
meldt uit Rijssel, dat de geheimzinnige
brand, die uitgebroken is in een munitie-
hoeveelheid, die zou zijn begraven in 1919
door de Engelschen, nog in hevigheid is
toegenomen.
Donderdagavond scheen het vuur lang
zamerhand te wijken, zoodat een ingenieur
reeds het plan opperde dc brandende plaats
vrij te maken. Hedenmorgen meldden de op
wacht 6taande poliüe-agenten echter, dat
het vuur en de rookontwikkeling weer toe
namen. Verder hebben zij een handgra
naat cn een rol lont in de nabijheid van het
vuur uitgegraven.
Uit onderaardsch gerui6ch cn gerommel
is merkbaar, dat het vuur verder voort-
vreet. Naar het schijnt houdt men nog re
kening met de mogelijkheid van een ont
ploffing, daar dc bevoegde burgemeester dc
omgeving heeft doen ontruimen. De „Li-
borté" voegt hieraan nog toe, dat men een
catastrophe kan verwachten, daar men het
eind van het lont, dat door het vuur was
aangetast niet heeft kunnen bereiken. De
mogelijkheid blijft dus bestaan dat het
geheele depot, dat 5000 granaten zou bevat
ten in dc lucht zal vliegen. Men heeft nog
geen opgravingen kunnen doen om na te
sporen wat voor munitie hier eigenlijk be
graven ligt.
Gedeeltelijke ontploffing.
Hedenmiddag hebben bij de munitiebrand
bij Rijssel reeds cenige gedeeltelijke ont
ploffingen plaat6 gehad. Het betrof hier
oogcnschijnlijk handgranaten. Het voor
naamste depot, dat 2.50 M. onder den grond
zit is door het vuur nog niet bereikt.
B e r 1 ij n, IS Aug. (V.DIn het rijksmi
nisterie voor economische zaken heeft he
den de voor eenige dagen aangekondigd?
gedachtenw issJling plaats gevonden over dc
kwestie der uitvoering der Duitsche devie-
zemvetgeving ten opzichte van binnenland-
sche vertegenwoordigingen van buitcnland-
sche scheepvaartondernemingen. Dc talrijk
aanwezige vertegenwoordigers der buiten-
landsche maatschappijen hebben daarbij
uiteenzetting -gegeven van dc bijzondere be
hoeften van hun bedrijf, maar aldus dc
desbetreffende mcdcdeeling aan den an
deren kant ook erkend, dat zekere maatre
gelen in het belang van den Duitschcn
deviezenvoorraad en ter voorkoming van
eventueel streven tot kupitaalvlucht bij het
reizen van Duitschcrs naar het buitenland,
noodzakelijk zijn. Zij zeiden ook medewer
king toe bij de verhindering van misbrui
ken door afzonderlijke passagiers. Het rijks-
ministerie van economische zaken heeft
daarop een nieuwe regeling voorgenomen,
welke volkomen rekening zal houden met
de belangen van de buitenlandsche scheep
vaartmaatschappijen, zonder afbreuk te
doen aan rlc behoeften van de Duitsche dc-
viezcnregelingen. Het van kracht worden
der nieuwe regeling kan reeds over cnkclo
dagen verwacht worden.
nieuwe amerikaansche bombar-
dements-vliegtuigen.
Londen, 18 Aug. (II.N.). Naar de Daily
Express meldt, worden te Ancosta hij Was
hington in het geheim proeven genomen
met een nieuwe Amerikaansche bombar-
decrvliegboot, welke met een belasting van
2 ton munitie en een snelheid van 230 K M.
per uur in staat zal zijn ever den \tlan-
tischen Oceaan of over dc Stille Zuidzee
te vliegen.
DOODSHOOFDVLINDER.
Deze groote vlinder, waarvan de afstand
tusschen de punten der uitgespannen vleu
gels meestal meer dan een decimeter be
draagt, heeft zijn naam te danken aan de
teekening op het borststuk, welke veel ge
lijkt op die van een doodshoofd. Dat ik hier
melding van hem maak, is behalve door mijn
bespreking van de pijlstaartvlinders ook
hiervan een gevolg, dat van de doodshoofd
vlinders wordt verteld, dat zij vooral in ons
land gevonden worden in warme zomers. Er
is dus wel kans, dat men hem kan ontmoe
ten, hetzij als volwassen insect, hetzij als
rups op aardappelloof of andere nachtscha
den, of wel als pop in den grond bij het
aardappelrooien. Van al deze gevallen mag
men mij melding maken, met of zonder ver
tooning van het waargenomen object. Bij
voorbaat dank!
Een echt Nederlandsche vlinder is dit dier
niet. Er zijn nog geen gevallen bekend, dat,
behalve dan bij kunstmatige verzorging bin
nenshuis, de vlinders uit de poppen geboren
worden. Deze toch schijnen de winterkoude
in ons land niet te kunnen verdragen. Steeds
dus moeten de vlinders uit naburige landen
de grenzen overvliegen. Men kan ze dan
vaak aantreffen op plaatsen, waar zoete
vochten zijn, doch niet op bloemen. Be
schadigde boomen, waaruit sap vloeit wor
den vaak bezocht en niet steeds is de ho
ning in de kasten en korven der bijen voor
de vlinders veilig. Zeer betrouwbare imkers
hebben diverse gevallen verhaald van ho-
ningsnoepende doodshoofdvlinders in bijen
korven. De rupsen zijn groote geelachtige
of groene dieren met -warte stippels en
schuine lijnen in de zijden, die elkaar op den
rug raken en naar voren paars, naar achter
wit of geelachtig zijn. Op het achtereinde
staat een krom, niet scherp hoorntje. Een
eigenaardigheid van de vlinders is, dat zij,
wanneer men ze opneemt een geluid geven
als een piepende muis, wat bij vlinders ze
ker wel een groote merkwaardigheid mag
heeten. De rups verandert in den grond in
een groote stevige ^zwartbruine pop. Be
waart men deze in vochtig (niet nat) zand,
dan levert ze meestal nog ia hetzelfde jaar
den vlinder.
A. JOMAN.
-
Londen, 18 Augustus. (V.D.) Dc Daily
Telegraph meldt uit Berlijn, dat dc nazi's
den Amerikaanschen chirurg Daniël Mul-
vihill, die 14 dagen geleden te Berlijn ar
riveerde, mishandeld hebben, omdat hij den
Hitlergroet van een afdeeling S.A.-lieden,
die Unter den Linden marcheerden, niet
beantwoordde. Washington heeft den Ame
rikaanschen consul opdracht gegeven bij
de rijksregeering te protestecren cn mede
tc dcelen, dut, wanneer geen einde komt
aan de aanvallen op Amerikaansche bur
gers, deze gewaarschuwd zullen worden
Duitscliand niet Ie bezoeken.
„de hooge cultuur der oude
germanen."
Keulen, 17 Aug. (H. N.) Naar de lvöln.
Volkszeitung meldt, is een professor te
Góttingen, die dc hooge cultuur van de
oude Germanen van 2000 jaar geleden wilde
demonstrecrcn, met zijn vrouw, die een
costuum uit dien tijd droeg, op een gezel-
schapsavond verschenen. Het costuum ver
wekte in het geheel geen opzien, doch
maakte den indruk van zeer modern te
zijn.
china koopt vliegtuigen
in amerika.
Sjanghai, 18 Augustus. (V.D.) In dc
laatste twee dagen zijn te Sjanghai 23
vliegtuigen uit Amerika, waarvan 12 le
gervliegtuigen, aangekomen. Deze vliegtui
gen vormen een deel van de onlangs dooi
de Chincescho regeering in Amerika bestel
de machines.
nat. soc. relletjes eij
begrafenis.
Wc enen, 18 Aug. (V.D.) Bij de teraarde
bestelling van den nat- soc. viccpresident
van den Salzburgschen landdag, Franz Ko-
veindl, i6 het in Rauris tot eenige politieke
onrust gekomen. Dc nat.soc. hacklen in het
nat. soc. vereenigingëliuis het lijk opge
baard cn wilden daarbij in uniform een
eerewacht betrekken, hetgeen niet, werd
toegestaan. Tenslotte werd een eerewacht
in turnklecdij veroorloofd. Voor de teraardc
bestelling wa6 groote belangstelling. Toen
het publiek in de kerk samenstroomde om
het Requiem bij te wonen klonk plotseling
buiten Heil Hitler-gcroep, waarop een groot
aantal nien6chcn op het plein voor dc kerk
samenstroomde en de politie zich gedwon
gen zag met de blanke sabel de menigte
uiteen te drijven.
BRÜNING MIDDENPUNT DER
AANDACHT
Hij zou het Vaticaan gewaarschuwd
hebben tegen het sluiten van
het concordaat met
Duitschland
Berlijn, 18 Augustus (V.D.). Met groote
opmaak publiceert de Völkische Beobach-
tpr een onthulling, die zij put uit een be
richt van de te Eindhoven verschijnende
Eindhovensche Courant.Het desbetreffende
bericht, dat de vorige week in verschillen
de Katholieke Nederlandsche dagbladen
heeft gestaan, maakt melding van een
brief, dien do oud rijkskanselier dr. Brü-
ning lot het Vaticaan zou hebben gericht,
met dc waarschuwing bij het sluiten van
een concordaat met Duitschland de noodige
voorzichtigheid in acht te nemen. Deze
brief was door een koerier persoonlijk naar
Zwitserland gebracht en vandaar aangetee-
kend naar Rome gezonden. Toen tijdens dc
onderhandelingen met het Vaticaan vicc-
kanselier Von Papen op de groote voordce
len, die Hitler do Katholieke Kerk kon bie
den, had gewezen, zou één van de leden
der curie verklaard hebben. „Deze belof
ten mogen waar zijn, maar eerst moeten
de daden afgewacht worden. Wij hebben
een brief ontvangen van een zeer vooraan
staande-politieke persoolJjkhcid in Duitsch
land, die ons gewaarschuwd heeft".
De Völkische Bcobachtcr spreekt naar
aanleiding hiervan de verwachting uit, dat
dr. Brüning op deze onthulling zal ant
woorden.
Slachtoffers van een vloedgolf
SJanliai, 18 Aug. (V.D.) Bij de over
stroomingen van do Gele Rivier in Noord-
China zijn, volgens alhier ontvangen berich
ten uit Ilankau, 5000 Chineesche boeren
verdronken. De mecslcn hunner zijn het
slachtoffer geworden van een vloedgolf, die
na een dijkdoorbraak honderden huizen
overstroomde en vernielde. Bandieten ma
ken van de gelegenheid gebruik cn overval
len de reeds zoo zwaar bezochte bevolking.
dreigbrieven van bandieten.
New York, 17 Aug. (H.N.). Uit Chicago
wordt gemeld, dat de vrouw van John Fac
tor den laalsten tijd talrijke dreigbrieven
heeft ontvangen. Men brengt dit in verband
met het feit, dat twee bandieten door dc
politie verrast werden, toen zij zich aan
het huis van Factor vervoegden om liet
losgeld in ontvangst te nemen. De bandie
ten slaagden er toen in te ontsnappen.
van australië naar engeland
door de lucht.
Londen, 18 Aug. (II.N.J. De Australi
sche vlieger James Woods is na een ge
slaagde vlucht van Australië naar Enge
land gisteravond Ie Croydon aangekomen.
Ilij heeft echter het bestaande record niet
verbeterd.
HeT Utrechts Binnenhuis
o.l van GERARD van BASTEN
Btnnenhuiskunsienaar Mcubellabrikam
MUSEUMLAAN 7 UTRECHT
hoek Emmalaan Tel 17281;
o Museum Staatsboschbehcei
Volledig gemeubileerde en gestoffeerde
foonkamers in de Oude en Moderne kunsi
ENGELSCHE MEUBELEN
Perzische Tapijten. Smeedijzeren kronen
en haarden
MODERNE MEUBELEN IN HOUT en
STAAL
Tapijien der Kon. Ver. Ta pij tf abrieken
Stalen Meubelen en Lampen van Gispen
Eigen ontwerpen en fabrikaat. Schilderijen
van eerste meesters
Vrij te beztehngen voor ieder belangstellende,
van q20 uur. s Zaterdags van g22 uur
PRI1ZEN ZEER INTERESSANT
buitenland.
Vijf duizend Chineezen bij een vloedgolf
omgekomen.
(Eerste Blad, pag. 1).
Gedeeltelijke ontploffing van den munitie-
voorraad bij Ryssel.
(Eerste Blad, pag. 1).
Amerika's strijd tegen de crisis.
(Derde Blad. pag. l.J
Dc maatregelen tegen do Oostenrijksche
nationaal-socialistcn.
(Derde Blad, pag. 1.)
Dc toestand op Cuba.
(Derde Blad, pag. 1.)'
binnenland.
Prof Dr. J. C. Kielstra benoemd tot gou
verneur van Suriname.
(Tweede Blad, pag. 2J,
Geen bezuiniging op sociale uitgaven.
(Tweede Blad, pag. 1).
Medegedeeld door het Kori. Ned. Met. In
stituut te de Bilt:
Hoogste barometerst 765.9 to München.
Laagste barometerst. 744.1 te Seydisfjord.
Verwachting: Zwakke tot matige Zuid-
Westelijke tot Zuidelijke wind, gedeeltelijk
bewolkt, weinig of geen regen, iets warmer
Er vertoont zich bij Ierland nog geen
nieuwe depressie, de vorige bleef in bctee-
kenis afnemen en de hooge drukking her
stelt zich langzaam in het Zuiden cn Zuid-
Oosten, zood.u de verbetering in de weers
gesteldheid nog even kan aanhouden.
Frankrijk, Belgie, ons land en Duitschland
hebben grootondeels een gebroken bewol
king, met afwisselenden zonneschijn en
weinig of geen regen: Zuid-Frankrijk cn
Zwitserland hebben fraai en warm weer,
het Noord-Oosten van de Britsche eilanden
heeft nog enkele regenbuien. Scandinavië
houdt regenachtig weer. Ofschoon na een
of twee dagen nog kans op regen bestaat
bij het aftrekken van de depressie bij IJs
land, zou daarna een weersvcrbctcring van
langen duur kunnen volgen.
RIJDT VEILIG!
't Verkeer van rechfs gaal voor,
Dat is wel algemeen bekend.
Wie nu dit voorschrift nog negeert
Verwekt verkeersellend!
Zondag hebben dienst de doktoren Duyvis,
Honig en Lubsen.
Zondag en de gelieele week 's nachts
heeft dienst de apotheek van de firma
Ittmann (v. d. Zoo de Jong).
LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190
Nog enkele dagen duurt onze
U kunt nog steeds uwvoordeel doen
ARNHEMSCHE WEG 26
