BAKKERIJ „DE STANDAARD
Licht op
L. J. LUVOX ZOON
ENGELSCHE CAKE van 4 ons 40 CENT
DÊ EEMLANDEU
Vrijdag 8 September 1933 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwai 2a
32 e Jaargang No. 60
Buitenland
DE BRIEFWISSELING MET
BRANTING AFGEBROKEN
TERAARDEBESTELLING VAN
MINISTER LEYGUES
Belangrijkste
Nieuws
Weerbericht
8 uur 2 min.
BRAND MELDE MEN AAN
DE TELEFONISTE
TAXB S cent per K.M.
BELT U EVEN
GARAGE NiC. BOVÉE
AMERSFOORTSCH DAGBEAD
ABONNEMENTSPRIJS 3 vooi Amersfoort 2.10. per maand 0.75, per
week (met gratia verzekering tegen ongelukken) f 0.17'/»
°'ineoland franco per post per 3 maanden 13.-. Afzonderlijke Dommcrs I 0.05.
POSTREKENING 47910
TELEFOON. INTERC Sll
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewtisriumzneS
elke regel meer f0 25 Liefdadlghelds-advertentlën voord#
helft van deo prijs. - Kleine Advertentien ..KEIT1ES' bij vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent elke regel mee/ 10 cent, driemaal plaatsen f I.—Bewijsnummer extra I 0.05
Omdai hij weigert bewijsmateriaal
ter beschikking van het Rijks
I Gerechtshof te stellen
Leipzig. 7 Sept. (V.D.) Van bevoegde
Duitsche zijde wordt medegedeeld:
In de rijksdagbrandkwestie heeft^Brun-
ting op hel laatste schrijven van den r»ro*
curcur-generaal een antwoord gegeven,
vaaruil biijkt, dal hij niet bereid is, 'iet
rijKsgerociiishnf door bemiddeling der vr
volgende autoriteiten of der beschikbare
verdedigers eenig bewijsmateriaal to iuen
toekomen. Overigens hoeft de advocaat
Branting slechts dp in het buitenland ver
bpreide geruchten over den rijksdagbrand
zonder vermelding van bewijsmiddelen tier
liBald. he procureur generaal heeft daarop
h' t volgende schrijven aan dr. Branting we
tenden:
„Zeer geachte heer! Ik bevestig de ont
vangst van uw letteren van 28 Aug. Uit
den inhoud daarvan coftstateer ik, dat u
niet bereid bent, het bewijsmateriaal in
zake den rijksdagbrand, dat zich in uw he
zit zou bevinden, hetzij door mijn bemid
deling, heizij door die der verdedigers, ter
kennis te brengen van het rijksgcrcchtshof,
opdat dit er bij liet uitspieken van het von
nis rekening inede zou kunnen houden Jk
moet derhalve tol mijn leedwezen mijn
bemoeiingen, die ten doel hadden van u
bewijsmateriaal to verkrijgen, ook voorzoo-
ver dat misschien lot ontlasting der be
Unagden kon dienen, als mislukt bescnou
u- u en kan mij onder deze omstandighe
den niet meer vleien met de gedachte, dat
vuonzetting der briefwisseling nog ecmg
resultaat zou kunnen opleveren.
Aanvaardt enz."
Van Duitsche zijde wordt op dit ant
woord van den procureur-generaal het vol
gende comnientaa geleverd:
Het Duitsche voik hepft zich al steeds
verwonderd óVer de lankmoedigheid der
vervolgende autoriteiten tegenover de ver
dachtmakingen en liet onbetamelijk opne-
djen van het z.g Van der Lubbe comité.
Men zal het derhalve toejuichen, dat aan
de2e godachtcnwisseling kortweg een einde
v.or It gemaakt. Van der Lubbe en consor
ten hebben immers niet het Ncdnrlmd-
sche of hei Fransche of een ander parle
mentsgebouw in brand gestoken, noch het
Kremlin te Moskou, noch het huis van dr.
Branting of een zijner geestverwanten,
maar het Duitsche rijksdaggebouw. Met
ooze brandstichting zou de communistische
rLstand worden ingeleid, waarvoor vol
gens honderden rechtsgeldig geworden
Duitsche vonnissen genoeg wapenen, muni-
tie en springstoffen waren bijeengebrmlit
cn voor welks leiding in alle dcelen van
Diitschland instanties van den rooden ge-
neralcn staf bestonden. Was het tot dezen
opstand gekomen, dan was het gevolg voor
Duitschland en zijn buren niet moeilijk te
raden geweest. Duizenden Duitsche volksge-
nooten zonden een bloedigcn dood hebben
gevonden Voor tientallen jaren zou het
Duitsche volk en met dat volk Europa in
namelooze ellende zijn gestort, met als uit
eindelijk resultaat de volledige ontbinding
van alle nationaal saamhoorigheidsgevoel
uu der geheele Europeesche beschaving.
Pal kunnen zich ook zekere kringen n
het buitenland voor gezegd houden, voor
Z'» *ver zij nog begrip hebben voor de betee
kenis der Europeesche cultuur.
De dood van sir Edward Grey.
Eet oordeel van de Vossische
ZzKung.
De ambtstijd van viscount Grey of Fallo
don, die Donderdagochtend is overleden en
die van 1905—1916 belast was met de leiding
der buitenlandschc aangelegenheden van
zijn land, werd gekenmerkt door de voort
durende verscherping der Europeesche con
flicten, die tenslotte leidde tot den wereld
oorlog. Als de minister, die voor Engeland
den oorlog verklaarde, zal liij in de geschie
denis blijven voortleven.
De Vossische Zcitung herinnert er in een
hoofdartikel aan, dut na het uitbreken van
den oorlog Grey in Duitschland een der
felst gehate mannen was. In duizenden
caricaturen werd hij als één dergenen, die
den oorlog hadden veroorzaakt, voorgesteld.
Men was van oordeel, dat Grey de spin was
in het web, die loerde op zijn prooi en men
zag in hem een meesterlijk geraffineeröen
diplomaat, die de duivelschc kunst bezat
den tegenstander om den tuin tc leiden, ter
wijl hij zelf een onschuldige houding aan
narn. Intusschen aldus het oordeel der
Vossische Zeitung is men gaan inzien,
dat ook hij tot degenen behoorde, die niet
zelf schoof, maar geschoven werd. De beide
permanente onderstaatssecretarissen Crowe
en Nicholson waren de menschen, die op 't
Foreign Office den doorslag gaven. De in
middels gepubliceerde Britsche documenten
ft over de voorgeschiedenis van den wcreld-
k, oorlog geven in de kanttcekeningen, waar
van de circulcerendc aktestukken werden
voorzien, heel aanschouwelijk de schakee
ringen weer in de wereldpolitieke opvattin
GEEN DWANGMAATREGELEN
TEGEN FORD
Washington. 6 Sept. (V D.) Ambtp
naren van de N I H A huptui, da! president
Roosevelt een open brief zal richten tot
Henry Ford, waarin hij een bcrueu zal doen
op zijn medewerking aan het nationale
herstelplan, onafhankelijk van zijn per
soonlijke gevoelens.
Washington, 6 Sept. (V.D.) Tusschen
president Hoosevelt en generaal Johnson
beeft een bespreking plaats gevonden over
de weigering van Ford om de autocode te
onderlcekenen. Er verluidt, dat de regec
ring geen dwangmaatregelen tegen Ford
wil nemen, maar druk wil uitoefenen dooi
de openbare meening. De rcgecring kan
niets tegen Ford uitrichten, zoolang hij dc
codevoorwaardcn nakomt; aan d'en anderen
kant heeft Ford niet het recht den blauwen
adelaar tc gebruiken, zoolang hij do code
niet onderteekent.
Washington, 7 Sepjt. Hoewel Ford
weigerachtig blijft den code voor de aut
mobiel-industrie te teckenen, heeft hij ce
loonen van tal van werklieden verhoogd en
den werktijd verkort. Indien Ford weiger
achtig blijft, zal hij geen „blauwen adelaar"
en ook geen orders van do regeering ont-
va ngen.
VIJF POOLSCHE VLIEGERS
VERONGELUKT.
Warschau, 8 Sopt. (V.D) In dc buurt
vun Kiclce zijn twee vliegtuigen van het
tweede luchtvaartrecirnent in de lucht met
eikaar in botsing gekomen. Dc vier inzit
tenden werden gedood. Vocrts is Woensdag
op het vliegterrein te Thorn een 29-jange
luitenant vlieger om het leven gekomen.
NEDERLANDSCH CONSUL DOOR
BEDOEINEN OVERVALLEN.
Jeruzalem, 7 Sept. In de nabijheid
van de Doode Zee is een auto van de Po-
tasch Comp., waarin zich de Nederland
•iche consul te Jeruzalem mr. S. van Vries
land bevond, door Bedocnen overvallen.
Het kwam tot een gevecht, in den loop
waarvan de consul licht gewond werd.
Parijs, 6 Sept. (V. D) Dc staatsbegrafe
nis van den overleden minister van marine,
Leygucs, heeft Woensdagochtend plaits ge
had onder groote belangstelling der bevol
king.
Na de kerkelijke plechtigheid werd het
lijk voor den Dóine des Invalides opgebaard,
Langs den gcheelen weg stonden troepen
en liaie opgesteld.
Op het groote plein voor den Dóme waren
voor de officieele gasten tribunes opgericht,
terwijl duizenden van hun belangstell.n,
b I ij geven.
Minister-president Daladier wees er in
een toespraak op, dat slechts weinig natiee
zich er op zullen kunnen beroemen In hun
rijen een minister te hebben gehad, die veer
tig jaar lang onafgebroken in functie is ge
weest. Leygues, aldus de premier, heeft
steeds in de eerste rijen gestreden, wan
neer het er om ging de republiek of het va
derland te beschermen.
Troepen defileerden langs de baar.
KONING FEISAL GESTORVEN.
Bern 8 Sept. (V.D.) Koning Feisil van
Irak is plotseling overleden na een hart
aanval. Hij is 50 jaar oud geworden.
KONING FEISAL. f
NU 'T AMERIKAANSCHE DRANKVERBOD
IS OPGEHEVEN.
Londen, 7 Sept. (V.D). Voorultloopon
de op de volkomen intrekking van het
drankverbod in de Vereenigde Staten, in 't
begin van het volgend jaar heeft een Ame
rikaanse!) syndicaat in Glasgow en half
miliioen gallons Schotsclie whiskey gekocht
welke zullen worden opgeslagen, totdat zij
zullen kunnen worden uitgevoerd.
WEDEROM EEN RADIOREDE OVER
OOSTENRIJK.
M line be n, 7 Sept. (V.D.) Heden hec-ft
een lid van de landsieiding Oostenrijk der
N S D.A.P voor den Bcicrschen zender oen
r de gehoulen over: „Het ware beeld vun
Oostenrijks zelfstandigheid." Hij betoog
Je, «Jat de lasthebbers van het buiten.ur»d
dachten aan de sleutelpositie van Oosten-
Wijlen LORD GREY.
gen van deze mannen cn zij toonen, hoe in
werkelijkheid Grey innerlijk onvrij tegen
over de problemen stond, waarvan de oplos
sing hem feitelijk werd opgedrongen.
Dc entente cordiale tusschen Groot-
Britannic en Frankrijk vond Grcy eigenlijk
al kant en klaar. Zij was door de conserva
tieve regcering gesloten en de oude lord
Roscberv, die een waar staatsman was, ver
klaarde destijds, naar Lloyd George in zijn
gedenkschriften meedeelt, dat deze entente
in werkelijkheid den oorlog met Duitsch
land bcteekende. Onder Grey werd deze
entente cordiale uitgebreid tot een triplo
entente door dc Engelsch-Russische overeen
komst inzake Perzié in 1907. Den beslissen-
den stap, die tot den oorlog leidde, deed
Grey echter in 1911.
Bij de Marokko-crisis, die destijds uit
brak, schonk Engeland Frankrijk zijn duur
zaamsten steun> de militaire staven der
beide landen voerden grondige besprekingen
cn toen de crisis was bijgelegd en Europa
herademde, omdat het den vrede gewaar
borgd waande, wisselde Grey met den Fran-
schen ambassadeur Cambon overeengeko
men brieven, die wcl-is-waar informeel,
maar niettemin op zeer bindende wijze En
geland bij een toekomstig Europeesch con
flict als bondgenoot aan Frankrijks zijde
plaatsten. Naar buiten deed men, alsof men
vrij tusschen de beide vijandige groepccrin-
gen der groote mogendheden stond, maar
wat de militaire en maritieme voorbereiding
van den oorlog betrof, deed men, alsof men
een onverbrekelijk bondgenootschap had ge
sloten. Uit Grey's houding in de beslissende
Juli-crisis van het jaar 1914 viel niet de
neiging tc concludecren de dingen meester
te willen pf kunnen worden; veelmeer gaf
zij blijk van zijn gezindheid om dc zaken
op haar beloop te laten.
Aanvankelijk hield het Engclsche kabinet
zich weinig bezig met de buitenlandsche
politiek. Grey hield zich achteraf cn pas
naderhand kwam hij, zooals de Voss. Ztg.
dat noemt, met het ongelukkige voorstel een
conferentie te houden ter bijlegging van het
Oostcnrijksch-Scrvisch en zoodoende het
Oostcnrijksch-Russischc conflict. Bij de dis
cussies over de schuld aan den oorlog heeft
aanvankelijk een groote rol gespeeld het
feit, dat Duitschland dit conferenticvoorstel
van de hand wees. Vandaar, dat uit dezen
hoofde gepoogd is de wereld ervan tc door
dringen, dat Duitschland de verantwoord-
lijkhcid voor den oorlog droeg Intusschen
heeft men dit standpunt verlaten. De staats
lieden cn de geleerden, zoo merkt het Duit
sche blad op, zijn bet erover eens, dat het
conferentievoorstcl ondoelmatig was cn zij
wijzen op Grey's tactiek, die zijn conferentie
plan onmiddellijk onder do tafel liet vallen.
Wanneer hij zijn voorstel goed vond, had
hij moeten probecren bet te handhaven;
wanneer hij er zelf niet erg veel mee op had,
had liij het beter achterwege kunnen laten.
De conclusie is dan ook, dat Engeland in
Juli 1914 niet werkelijk heeft bijgedragen
tot voorkoming van den oorlog. Grey lichtte
noch de openbare meening noch de Duit
sche regeering erover in, dat hij verplichtin
gen had aangegaan, die zijn land in elk ge
val aan Frankrijks zijde plaatsten. Toen de
oorlog inderdaad uitbrak, presenteerde
Frankrijk den wissel, verscheen Cambon en
drong er bij Engeland op aan mede in te
grijpen. Het kwam tot een partieele crisis
in 't kabinet. Drie ministers verklaarden at
te treden en volgens de Vossische Zeitung
zouden het er nog wel meer zijn geweest,
wanneer niet de beslissing van Duitschland
inzake België Grey uit de moeilijkheden
harl geholpen. In zijn groote rede in 't La
gerhuis kon hij zijn briefwisseling met Cam
bon derwijze bekend maken, dat het Bel
gische vraagstuk allocs overschaduwde. Hel
wonder was gebeurd, waarop Grcy had ver
trouwd.
rijk en van Jat standpunt uit de politiik
van het land leidden. De regcering Dolifu.-s
moet, om hel zoo te zeggen, Maandag luis
teren naur het bevel van den Tsjechis«:nen
g'.jz.inl, Dinsdag naur dut van den llalia.in
schen cn Woensdag naar dat van den
Eranschen gezant.
DE GEVAARLIJKE TOESTAND
OP CUBA
„De Amerikaansche firma's hebben
't land jarenlang uitgezogen"
New-York, 7 Sept. (H. N.) Het onder
houd, dat president Roosevelt met dc diplo
matieke vertegenwoordigers van Argentinië,
Brazilië, Chili cn Mexico had, moet vooral
ten doel hebben gehad, tc verhinderen, lat
een aan de Ver. St. vijandelijke stemming
in de Zuid-Ainerikaansche landen zal ont
staan. President Roosevelt heeft toegezegd,
dat alle berichten, die het departement van
buitenlandschc zaken over den toestand op
Cuba ontvangt, ook ter kennis van de diplo
maten gebracht zullen worden. Van Cu-
baansche zijde wordt verklaard, Jat de
staatsgreep van Maandag hieraan te wijten
16, dat Cespcdes geheel onder den invloed
van den Amerikaanschen gezant te Havan
na stond. Ook de vermindering van de sol
dij van het leger heeft ontevredenheid ge
wekt Voorts ging de revolutie volgens de
opvatting van vele radicalen niet ver ge
noeg. Deze radicalen wenschen een alge
heele verandering van het tegenwoordige
stelsel. De bevolking koestert diepen wrok
tegen de Amerikaansche firma's, die het
land jarenlang uitgezogen hebben.
New-York, 7 Sept. (V. D Naar uit Co
lon gemeld wordt zou daar. volgens voor-
loopig niet bevestigde geruchten, een Amo-
rikaansch vliegtuigeskader gereed liggen
voor den start naar Havanna.
Londen, 8 Sept. (V. D) Volgens berich
ten uit Cuba zou de regeering te kennen
hebben gegeven bereid tc zijn af te treden,
indien het belang van Cuba dit eischt. on
danks het door de regeering uitgevaardigde
verbod hebben groote communistische ma
nifestaties plaats gevonden, waarbij de be
volking werd opgewekt zich te verzetten
fegen het Amerikaansche imperialisme en
het aan land zetten van Amerikaansche
troepen met geweld tc verhinderen. De jun
ta heeft verklaard, dat zij geen enkele ver
storing van de orde zal tolcreercn. Tc Ha
vanna is een afdeeling cavallcrie opgetre
den, om de beloogers te verdrijven. In het
land hebben communistische arbeiders een
aantal fabrieken bezet.
Gespannen toestand. Inter
ventie der Amerikanen?
Washington, 8 Sept. (V. D.) Dertig
oorlogsschepen zijn reeds op weg of zullen
binnenkort naar de Cubaansche wateren
vertrekken, terwijl 1000 mariniers te Quan-
tico orders afwachten. De volgende 24 uren
worden als zeer critiek beschouwd. In offi
cieele kringen der Vereenigde Staten acht
men den toestand op Cuba zeer ernstig. In
de kringen van Roosevelt wordt het voor
stel, te streven naar een concentratie kabi
net onder leiding van de Cespedes, van de
hand gewezen, door er op te wijzen, dat
Roosevelt een politiek van non-interventie
huldigt. In Washington bespreekt men de
mogelijkheid van een stabiele regeering,
welke door Amerikaansche troepen zou
worden gesteund cn legt men er den na
druk op, dat zulk een actie geen interventie
bcteckent. In regeeringskringen schijnt men
er tevreden over tc zijn, dat de Zuid-Ame
rikaansche landen bij de bespreking van
Roosevelt met den ambassadeur der A.B C -
landen hun instemming bctoonen met de
maatregelen der Vereenigde Staten ter be
scherming van Amerikaansche burgers en
hun eigendommen op Cuba. De Zuid-Atne-
rikaansche pers waarschuwt evenwel mot
het oog op dc pan-Amerikaansche conferen
tie, welke in November in Montevideo zal
plaats hebben, voor interventie. In verband
met het gevaar voor een Amerikaansche
interventie hebben zich in het preeiJen-
tieele paleis te Havanna alle leiders der Cu-
baansche partijen verccjiigd, waar overeen
stemming bereikt werd over een algemeene
samenwerking. Besloten werd dat Cuba
nog voor aankomst van Swanson aan
boord van den Amerikaanschep kruiser In
dianapolis naar verklaard wordt voor een
beleefdheidsbezoek aan den Amerikaan
schen ambassadeur Welles een nieuwen
president moet hebben. De conferentie der
partijleiders heeft voorts besloten Vrijdag
een nieuwe regeering te vormen cn deze
op te dragen aan dc junta en de vertegen
woordigers der revolutionnaire partijen.
BUITENLAND.
De briefwisseling met, Branting over den
brand m den Rijksdag afgebroken.
(Eerste Blad, pag. l.\
De gevaarlijke toestand op Cuba.
(Eerste Blad, pag. 1.)'
Geen dwangmaatregelen tegen Ford.
(Eerste Blad, pag. L)f
BINNENLAND.
De omzetbelasting in de Tweede Kamer.
(Tweede Blad, pag. 1.)
Mr. Pauwels weer aangezocht om v. d.
Lubbe bij te staan.
(Tweede Blad, pag. 1).
Briefwisseling in verband met do wethou-
derscrisis te Amsterdam.
(Tweede Blad, pag. 2.)
STADSNIEUWS.
Wederom overtredingen van de Crisls-
mrivcnswet voor het kantongerecht.
(Eerste Blad, pag. 2).
Do gc-meentebcgrooting voor 1934
(Eerste Blad, pag. 2).
Medegedeeld door het Ivon. Ned. Met. In
stituut tc De Bilt.
Hoogste barometerstand 775 6 te Lerwick.
Laagste barometerstand 752.1 te Jan
May en.
Verwachting: Zwakke tot maligen Uoste-
lijken tot Noord-Oostelijker, wind, licht tot
half bewolkt, droog weer, weinig verande
ring in temperatuur.
De hooge drukking is in het Noorden
Iets afgenomen, maar blijft even gunstig
voor het weer in onze omgeving. Alleen
in het uiterste Noorden, in Zuid-West-
Frankrijk cn in Oost Duitschland viel e»ni-
ge regen. Elders houdt het fraaie droge
weer aan met lage ochtend-temperaturen in
Finland en hooge in Zuid-Frankrijk Krach-
tuige Zuid-Westelijke winden waaien op
IJsland en over de Noorsche kust. In het
Kanaal waait een vrij krach tig i Noord-
Oostenwind; daarentegen Is het in Midden-
Duitschland, Zwitserland en Oostenrijk
vrijwel windstil.
RIJDT VEILIGr
Steeds goed rijden en goed loopen
ls uitstekend. Bovendien
ls hel zaak dat weggebruikers
Ook bedenken goed te „zien".
LANGESTRAA1 49-51
TELEFOON 190
Onze afdeeling STOFFEN ls uitge
groeid tot een speciale
STOFFENZAAK
die weldra gereed zal zijn.
Soesterweg 71-73-75 Tel. 995 Opgericht 1896
Tijdelijke reclame:
