EEN TRIOMFDAG VOOR ORANJE
HET HOLLANDSCHE VOLK DEFILEERT
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
AANGRIJPENDE UREN IN HET STADION
Maandag 11 September 1933
S2e Jaargang Ra. 62
CNGEKEND SCHOUWSPEL
IN DE HOOFDSTAD
Tienduizenden wachten geduldig
vele uren op de Koninklijke
familie
Galamaaltijd van het Comité
Inhet Stadion.
Dezer dagen waren wij getuige van den
S.A.-opmarsch in Neurenberg, waar Hitlei
zijn mannen monsterde. Het was impo
sant, vanwege het reusachtige aantal en
vanwege de discipline. in;>ar wat wij Za
terdag in het Stadijn beleefden,, was wei
nig minder imposant en heeft ons als
Hollanders veel dieper ontroerd. Het was
minder gedisciplineerd, minder militair,
het was gemoedelijker en losser, huiselij
ker en vrijer, maar ook: spontaner, war
mer, inniger en net getuigde van een
aanhankelijkheid, die leder volk ons kan
benijden.
Zonder feilen was de organisatie niet
„With all due respectvoor den veelom
vattendcn opzet, moet het ons toch van 't
hart, dat de -45.000 menschen m méér), die
voor de Koninklijke loge hebben gedefileerd,
in een aanzienlijk sneller tempo het Stadion
hadden kunnen worden binnengeleid. Voor
al in den aanvang was het tempo langzaam
en gerekt, en ons komt bet voor, dat e>n
telefoontje ven dó cereloge naar den in
gang heel wat betere diensten had kunnen
bewijzen dan de zenuwachtige jonge man in
jacquet, voorzien van een groen vlaggetje,
die ieder oogenblik van den ecnen kant van
het Stadion naar den anderen dribbelde, en
telkens de aandacht van de: manifestaties
naar zich afleidde. Ook leek 't ons niet juist
dat de twee officieele muzi< kcorpsm, de
Kon. Militaire Kapel en de Kon Marine
kapel in den aanvang voortdurend aan het
woord waren en daardoor de muziekcorp
sen, die in het défilé meewandelden, belet
ten zich tijdens den Stadion-marsch te la
ten hoorjn. Gelukkig dat er enkele corpsen
waren, die _envoudig deden alsof de offi
cieele muziek er niet was, en rustig tijdens
hun wandeling door het Stadion hun plicht
deden. Nadien was deze onjuiste bctoove-
ring gebroken en hielden de beide officieele
kapellen zich wat op den achtergrond. Zij
begrepen tenslotte ook den wenk van het
publiek om in plaats van hun eeuwige uit
heems Mie marschen, ook ems de echte oud-
Hollandsche liedjes te Uten hooren, met
het gevolg, dat alle tribunes hcM onge
dwongen meezongen. Zóó was het goed; zoo
was het Hollandsch in den besten zin.
Vervolgens móet ons nog van 't hart, dat
da heer die door de luidsprekers enkele
toelichtingen gaf op de volgorde van het
progromma, uitermate onduidelijk sprak,
waardoor de inhoud van zijn mededeelin-
gen aan de meerderheid ontging.
Eodch dit alles zijn critische randbc
merkingen, die de hoofdzaak niet doen
vergeten, namelijk dat hie» ian grootscho
manifestatie heeft plaats gevonden, die in
de eerste plaats op .ie K mnklijke familie,
maar vervolgens op vele t'cndulzondcn be
zoekers een diepen indruk zal hebben ge
maakt.
Het begon al aanstonds bij het begin,
toen de Koninklijke jubilarcsse, haar moe
der, dochter en echtgenoot, in doorluchtige
calèches en landauers, het Stadion binnen
reden en toen geen enkel gejuich
gehoord werd, (op verzoek; teneinde
de paarden geen schrik aan te jagen) rnuar
de dertigduizend bezoekers eerbiedig opre
zen en de myriaden kleine oranje vlag
getjes ruischend hoen cn weer zwaaiden
Des te hartelijker klonk liet gejuich, toen
de vorstelijke gasten uitstapten en na de
verwelkoming door het conr.ité bezit namen
van hun plaatsen tusschen de decora!ieve
hagen van geelkleurige ster-chrysanten.
De toespraak van ds. A. G. H van IIoo-
genhuyzo had iets teveel den kahseltoon,
het antwoord van de Koningin daarentegen
klonk helder en muzikaal cn maak'e op
alle luisteraars door den inhoud èn de
voordracht een ongemecnen indruk.
Plechtig zong het publiek het eerste cou
plet van het Wilhelmus, waarna het dé
filé fnzelto mei de Landelijke Ruiferver-
eenigingen een ruraal-voornamc ver
schijning. Wie wist, dot ons land nog zoo
veel fraaie paarden cn zooveel voortreffe
lijkc berijders tcjde?
Bij wijze van afwisseling volgde de Nel.
Chr. Vrouwenbond de dames brachten
een jovialen groet dn waren van geestdrift
vergeten, dot er nog etielijkc tienduizenden
achter hen wachtten. Maar de stoet van
verpleegsters drong al. op. veel gcdisopli-
neerdcr dan de voorgangsters, cn van alle
zijden applaus uitlokkend, geen wonder,
want dit machtig* cordon van zustertjes
in hun grijze cosiuums en blinkend witte
schorten maakte een decoratief effect. De
Bijk'sveldwacht marcheerde aan, vier trom
melaars voorop, waarvan er één 'n ver
vaarlijke snor droeg, die tot op zijn borst
hing: mode 186fi.
De elf provinciën waren nu aan de beurt,
nu en dan afgebroken door bepaalde inter
mezzo's. Friesland gaf geen opvallende mo
menten te zien. en het voorbijtrekken duur
de ook niet bizonder lang, evenmin van
Groningen. Een pittige groep werd hier ge
vormd door de leerlingen van de Noorder
kweekschool „Abel Tasman'. Een opval
lend verschil tusschen de twee Noordelijke
provincies was liet onderscheid m lengte:
de Groningers bleken gemiddeld van een
grooter slag; dat zal natuurlijk wel louter
toeval geweest zijn.
Na een flinke en pittige deelneming uit
Drente kwam Overijssel aan de beurt met
onafzienbare rijen. Deze werden een oogen
blik onderbroken door de fiere entrée van
de bereden Amsterdamsche politie, die ver
moedelijk in al de jaren van haar bestaan
nog nooit zoo stormachtig toegejuicht zal
zijn als afgeloopen Zaterdagmiddag
Uit Ge.derland namen vrijwel alle ge
meenten van ecnige bcteekenis aan het
défilé deel. Eén van de dames uit Apeldoorn
of Arnhem achtte het zelfs nuttig twee al
lerfraaiste barzoi's to Jaten meeloopen de
honden met den fijnen snuit cn nerveuze
dunne pooten. die luchtsprongen maakten
toen zij de Koningin passeerden. Uit Arn
hem trof het nobele vlaggcnspel van de
N.C.H.V. en voorts, maar op ecu heel an
dere wijze, de groep oudje0 van Bronbeek,
die gedeeltelijk op stokken steunden, ten
dccle ook nog volmaakt fit leken; één van
hen had een kenmerkend* Frans Jozef-
baard. Kranig marcheerde d* blanke jeugd
garde uit Culcmborg, evenals do vereeni-
ging „Willen is Kunnen" uit Nijkerk. Nij
megen verscheen met voornamelijk R.K.
vakvercenigingen en Rcnkum verbaasde
door den omvang en de ordening van de
burgerwacht. -
Toen Gelderland voorbij was. marcheerde
do Alg. Ned. Politiebond langs. De afdee-
ling Utrecht was in deze groep goed en
elegant vertegenwoordigd, maar Den Haag
liep het decoratiefst van allemaal.
Uit Limburg het publiek ^ong het be
kende versleten volkslied warén slechts
zeer enkele afdcelingen komen opdagen.
Zelfs Maastricht nam niet de*l. Gelukkig
kwam Noord-Brabant beter voor den dag
en we behoeven niet te zeggen dat speciaal
do vendelzwaaiers (OJrschot) een geweldig
succes boekten evenals de cadetten uit
Breda, die een kernachtige keurtroep vorm
den.
Van Zeeland mochten de ..bedreigde dee-
len" Zceuwsch-Vlaanderen. Axel etc. een
spontane hulde in ontvangst nemen en in
de afrlecling Utrecht (gewest) zorgde de On
derofficierenver. „Ons Belang" voor een
kranige representatie Dan vielen de om
vangrijke grocoen uit Soest (met de voor
treffelijk marcheerondo Brandweer) en die
uit Zeist in bizondcre mate op. evenals
trouwens de Burgerwacht cn Oranje-Ver-
eeniging uit Zuilen.
Geestdriftige toejuichingen kregen de
keurig marchcerende jonge vrouwen van
de Graal in hun kleurrijke romantische
kleederdrachten. Schik had men in de jeug
dige fietsers uit Amsterdam (leerlingen der
hoogerc klasse lagere scholen) die veelal
hun karretjes vernuftig versierd hadden en
die bovendien uitstekende 'sprinters-in-den-
dop bleken to zijn. Maar deze groep duurde
wel erg lang evenals die der somberge-
kleurdo padvindsters. Uit Zuid Holland
trokken het tambours en Dijperscorps „Ju-
bal" de aandacht, evenals, de Katwijkschc
vrouwen onder hun witte kappen (de mu
ziek speelde juist het dappere „Hou zee"),
de lange jacquets van do 3 Oclobcrvereeni-
ving uit Leiden de decoratieve Ver. „De
Princevlag" uit Overschie. cnéén oud
heertje plus vier oude dametjes die met
z'n allen Woubrugge vertegenwoordigden en
een banier in lichtelijk verwelkte kleuren
tegen den feilen wind verdedigden.
Even nadat Noord-ITolland was gaan
trekken met z'n statige garde van Alk-
maarsche kaasdragers, kwam er een on
derbreking van een.gansch andere orde:
•400 danseresjes in oranje, rood, wit cn
blauwe groepen verdeeld, wiegden het Sta-
dlonveld op met achter zich aan een Oran
je-klcurigen zegewagen. Toen allerlei be
wegingen en figuren waren uitgevoerd,
werden plotseling de oranje s'ingers, die
op den wagen hingen opengespreid. zoodat
zij een reusachtig tentdak vormden, dat
zeer decoraJef door de dansende maagde
kens werd omstoeid. Lili Green, die de lei
Hierboven bet groote moment, waarop HM. de Koningin zich tot Haar volk richt, welke rede per radio werd uitgezonden»
Van links naar rechts ln de eere-loge: H. K. H. Prinses Juliana, H. M. de Koningin, H. M. de Koningin Moeder en Z. K. H.
Prins Hendrik,
De geestdrift der menigte tijdens do huldiging van H.EI. do Koningin in het
Stadion te Amsterdam uitte zich in een laaiend enthousiasme. Gen aardig hoekje
der stampvolle tribunes, waar het „Oranje boven" niet van de lucht was.
ding van dezen dans had, mocht van het
comité een grooten krans in óntvangst
nemen.
Van overig Noord-Holland noemen wij
de Burgerwacht uit "Haarlem in haar Hit-
ieriaansche uilmonstering, cn het prachtig
marcheerende blok der adelborsten, ge
volgd door de weinig minder fraai carlen
scerende mariniers cn Jantjes. Het publiek
werd enthousiast en het Piet Hein werd
uit duizenden kelen meegezongen.
De buitcnlandsch'e speciaal de Duit-
sclie journalisten, die zulke défilé's toch
kennen en ze zelf veel beter weten te nr-
ganiseeren dan wij, toonden zich voortdu
rend verbaasd over het hartelijk en in zijn
eenvoud vaak schoone karakter van dit
défilé; en warén verrukt over het marchec-
ren van hen die uniformen droegen, in
t bizonder de cadetten cn de zeelui. Wat
zal er in hen omgegaan zijn, toon een
voorbijtrekkende school van Joodsche leer
lingen en Joodsche onderwijzers met bi-
zondere warmte door het Stadion werden
toegejuicht?
•Na de frappante entrée van Goulmy cn
Baar volgden de grootp steden, cn hieron
der maakte Utrecht met z'n compacte groe
pen, en speciaal z'n studenten, een zeer
goed figuur. (Onze burgemeester zat op
één der voorste rijen van de voor do bur
gemeesters opengehouden plaatsen). Na
tuurlijk was de Amstcrdamsche deelneming
nog aanzienlijk grooter, maar men kreeg
den indruk dat hierbij duizenden het défilé
waren binnengesmokkeld, die zich vooraf
nooit hadden opgegeven, 't Gevolg was al
leen dat het défilé niet slechts één uur na
het vastgestelde eindigde, maar eerst drie
uur later, n 1. om negen uur! Het
laatste gedeelte van den imnienscn stoet,
dio toch zeker ettelijke tienduizenden meer
geteld heeft dan het officieel vastgestelde
aantal, heeft dus buiten het Stadion 6 uur
moeten wachten vóór men de gelegenheid
kreeg de Koningin even te begroeten.
Dat men dit er voor over heeft gehad,
bewijst de groote geestdrift en onbezwe
ken aanhankelijkheid, die in het hart van
ons volk jegens ons Oranjehuis leven, al
worden die schatten slechts zelden geloond
en gaan ze zeker niet, als in andere lan
den gepaard met militair vertoon.
ITct was voor wie dezen nii.idag hebben
meegemaakt, werkelijk een aangrijpend
moment in de schoone historie van ons
samenleven met het Oranjehuis!
H. 13. de Koningin-Moeder tct
het einde gebleven.
Den Haag, 10 September. Men verzoekt er
de aandacht op te vestigen, dat de Konin
gin-Moeder niet, zoaals in verschillende bla
den is gemeld, Zaterdag in den namiddag,
tijdens het Huldigingsdéfiló in het Stadion,
naar Socstdijk is teruggekeerd, doch even
ols dc Koningin, tot liet laatst toe bij dit
Huldigingsdéfilé is gebleven cn eerst des
avonds omstreeks negen uur naar Soes tel ijk
is teruggekeerd.
Rede van H. I/I. de Koningin op
gramolocnplaten opgenomen.
Amsterdam, fk Sept. Dc Firma L. van
Wouw, Iiciligenweg, alhier heeft de rede,
welke H. M. de Koningin hedenmiddag in
liet Stadion heeft uitgesproken op speciale,
onvergankelijke gramofoonplaten opgeno
men. Dc platen zijn aan II. M. dc Koningin
toegezonden.
Brd'm hot S'.aTcn
Een onzer andere verslaggevers schrijft
ons van den Zaterdag in Amsterdam:
Laat ze. nu in het vervolg maar praten
wat ze willen, en probecren te kleinecren.
of te ontkennen wat ze willen de bestrij
ders van ons nationale goed zullen te wij
zen zijn op dézen onvergetelijke!) Zatcri^cg
van 9 September 1933. De schrijxor van dit
crslag heeft vijfendertig jaar geleden do
Kroningsfeesten meegemaakt in Amslcrdam
en is sedert dien getuige geweest in quoli-
tcit van journalist, van vrijwel alle bijzon
dere nationale feestelijkheden cn heeft dus
wel iets aan ervaring op dit «punt in z'n
ransel. Maar deze Zaterdag lieert, om het
heel huiselijk te zeggen: de deur dicht ge
daan. Zóó iets is eenvoudig nooit bclccld.
Het is in al die vijfendertig jaar nooit zóó
.n geweldigen brand naar buiten geviamd
als op dezen negenden September ITebt gij
net ooit aanschouwd, dat do menschen er
méér dan vijf uren stauns voor over had
den om iiun Koningin te zien cn a 1 de ver»
moeicnis cn de onplcizierige omstandighe
den waaronder ze moesten staan, droe
gen voor liet zien voorbijrijden van Hare
Majesteit, ccn beleving die nog geen drie
minuten voor hen duurde!! En hebt gij
ooit zulk een onthousiasmo meegemaakt,
onder een menigte van vele malen tiendui
zenden, die een uren-lange inspanning had
verdragen om aan haar geestdrift uiting te
kunnen geven!!
Koningin, Pr.ns en Prinses waren 'smid
dags om twee uur naar liet Stadion uitge
reden hun terugkomst werd verwacht
tot zes cn zeven. In hplel lEurone zou im
mers te acht uur een diner worden gegeven,
.vaarnan do Prins zou deelnemen. Veel later
dan zéven uur zou de stoet dus wel met
op den Dam terug zijn. Even na vier uur in
den middag begonnen de mcnscbon zich al
in rijen te scharen, zoo tusschen hot Da in
ruk en 't P.okin, zoo tusschen Nieuwcndijk
cn Kalverstrant, wat het noodig maakte,
omstreeks half vijf reeds een afzetting te
maken. Een half uur later kon men op
den Dam al over de hoofden wandelen!
iwc.e uur staan had men er met alle
pl ei zier voor over. Alles rekende op zeven
uur, op z'n hoogst. Tc vijf uur marcheerde
een detachement kadetten van de Kon. Mi
litaire Academie te Breda vóór net Paleis
aan; het werd terzijde van liet bordes op
gesteld. „Eerste voorbereiding voor de te
rugkomst van den stoet", concludeerde de
massa.
Het werd half zes, zes uur, half zeven,
zeven uur, acht uur, half negen, negen uur.
Gaat U eens vijf uur achter elkaar stil
st aan!
En probeert U eens vijf uur te slaan met
ontelbare rijen menschen vóór U cn met
onafzienbare rijen achter l
Hoe lang zuil U het volhouden?
De menschen massa van Zaterdag moest
liet wel uithouden, want er was geen sprake
van, dat wie eenmaal in de menigto om
muurd stond, zich *r uit los kon werken
en weg gaan. Staan blijven was net
ecnige parool.
En middelerwijl groeide dc menigte nog
voortdurend aan.
Vooral, teen in dc eerste avonduren ont
zaglijke drommen van den Amstelveensclie-
vvcg (stadion) naar de binnenstad kwamen.
Op het Freriksplcin telde men in de wach
tende menschen-mcnigte méér dan twintig
/ijen, die stijf achter-elkander stonden ge
drukt.
Te zeven uur werd vanuit het Stadion
naar den Dcm getelefoneerd: er staan nog
I8.00C défilanton buiten het Stadion te
w achten op hun beurt om binnen te treden.
Met me 18.003 mo< t nu nog begonnen worden
en als hun défilé voorhij is d.'in nog de
.ijtoir va i de Kwint lijk* familie door de
ad terug naar hoi Paleis het zal wel bij
tienen worden eer men weer op don Dam i&!
Dat waren prettige vooruitzichten'
(Zie vervolg Pagina 2Jw
