VAN DER LUBBE GEÏNTERVIEWD
N.V. SIERKUNST Utrechtschew. 90a
DIMITROF'S OORDEEL
I M.H. van RAALTE
i Crêpe Satin
I
HET PROCES TE LEIPZIG
Hij is krankzinnig of hij zwijgt,
omdat hij zich bewust is van
zijn verraad jegens de
arbeidersklasse
Dc president wendt zich tot Van der
Lubbe cn ze>gt:
Luistert u eens precies naar wat ik vraa;
cn geeft u ons uitvoerig antwoord. W
hebben de vorige maal nagegaan wat u hebt
gedaan tot Vrijdag toe. Wat deed u nu op
Zaterdag 25 Februari? Was u in den nacht
van Vrijdag op Zaterdag in het tehuis voor
mannen in de Alexandrienstrasse?
Van der Lubbe luid: Ja.
President: Waarheen hebt 'ge u toen bc
geven?
Van der Lubbe: Naar het centrum van
de stad.
President: U kwam toen voorbij het raad
huis cn het slot?
Van der Lubbe: Ja.
President: Wilde u torn al de beide ge
bouwen in brand steken?
Van der Lubbe: Neen.
President: Wanneer is dat denkbeeld bij
u opgekomen?
Van der Lubbe: Later.
President: Was dat niet al op Woensdag
U was dien dag toch op het crisisbureau
en had daur van anderen gehoord, dat
openbare gebouwen in brand moesten of
konden worden gestoken.
Van der Lubbe: Neen.
President: Toen hebt u lucifers en vuur
makers gekocht. Herinnert u zich dat
Van der Lubbe: Ja.
Van der Lubbe heeft twee pakjes vuur
makers gekocht. Van der Lubbe geeft dit
to3, doch hij weet niet meer of hij nadruk
kelijk pakjes vuurmakers met het etiket
Rote Flamme heeft gevraagd. Wel weet hij
nog dat een koopman, bij wien hij vuurma
kers had gekocht, hem had gevraagd of hij
Hollander was en dat hij toen had geant
woord, dat hij Rijnlander was.
President: Had u toan het besluit, om
brand te stichten, dus reeds genomen?
Van der Lubbe: Nog niet heelemaal.
President: Waarheen bent u toen gegaan?
Van der Lubbe: Naar den Hermannplatz.
President: Ja, doch verder ook nog naar
het crisisbureau in Neukölln.
Van der Lubbe: Ja.
President: Om het crisisbureau is gedeel
telijk een schutting. Hoe bent u op het ter
rein gekomen?
Van der Lubbe: Over de houten schut
ting.
President Weet u nog in welke volgorde
u daar dc poging tot brandstichting hebt
g2daan? Tot een brand is het er niet geko
men.
Van der Lubbe zwijgt.
President: Bont u achterom gegaan?
Van der Lubbe: Neen.
President: Maar dat hebt u vroeger ge
zegd. Hebt u daar niet een raam open ge
vonden?
Van der Lubbe: Dat kan zijn.
President: Hebt u toen een half pakje
vuurmakers, dat later werd gevonden, bran
dend naar binnen gegooid?
Van der Lubbe: Ja.
President: Dit brandende pakje is aan den
overkant tegen een gesloten deur blijven
liggen en heeft daar nog een tijdje g
brand. Hebt u dat kunnen zien?
Van der Lubbe: Ja, dat heb ik gezien.
President: De houten wand was een klein
beetje verkoold. U bent daarna op het da
mes-toilet 'geklommen en hebt de rest van
de vuurmakers brandend op het dak van
de barak g3\vo. >en. Hebt u niet gezien,
dat er sneeuw op het dak lag?
Van der Lubbe; Ja.
President: Niettemin geloofde u, dat het
zou branden?
Van der Lubbe zwijgt.
President: Later is daar een brandplck
gevonden. Een eigenlijke brandhaard is er
niet ontstaan Hebt u het toen niet nog
eens geprobeerd met een ander openstaand
raam?
Van der Lubbe: Nern.
President: Vroeger beweerde u van wel
cn er zijn ook drie brandplckken gsvonden.
Na een tijd lang te hebben geaarzeld, be
vestigt Van der Lubbe zulks.
President: Op de tweede plaats zijn ook
resten van vuurmakers gevonden. Deze
plaats stond volgens de medcdeeling van
politie-bearabtcn en andere g2tuigen in
volle vlam, hoewel het dak der uit één
verdieping bestaande barak met sneeuw
was bedekt.
De president vraagt Van der Lubbe waar
om hij geen ruit heeft ingeslagen, wat 'ge
makkelijker zou zijn g3weest, dan op het
dak te klimmen en van buiten den brand
te stichten.
Van der Lubbe antwoordt dit niet te
hebben gedaan, omdat men hem dan mis
schien zou hebben gehoord.
Dan worden nog eens de oude verkla
ringen van den beklaagde nagegaan, die
nu opnieuw door hem worden bevestigd.
Van der Lubbe geeft toe, dat hij tegen
kwart over 7 bij het raadhuis was en dat
bij door een open raam van het bewoonde
gedeelte van het raadhuis, dat hij reeds
eerder had bemerkt, een paar brandende
vuurmakers naar binnen heeft gegooid en
er toen snel vandoor is gegaan; zonder de
uitwerking af te wachten. Deze brand ont
wikkelde zich iets intensiever dan in het
crisisbureau. Het keldervertrek was de
slaapkamer van den zoon van den machi
nist.
Dr. Seuffert, verdediger van van der
Lubbe, stelt dc vraag of de beklaagde wist,
dat het raam bij een kamer hoorde, die als
woning werd gebruikt.
Van der Lubbe antwoordt bevestigend.
President: Waarheen bent u van het
raadhuis gegaan? Bent u naar het slot
gegaan? U hebt gezegd, dat u tegen acht
uur aan het slot was.
Van der Lubbe: Dat kan uitkomen.
Van der Lubbe zegt dan, dat hij een vu.ur
maker door het vierde raam in een gang
heeft geworpen.
President: liet was een ventilaticluik,
dat openstond.
Van der Lubbe: Daar heb ik maar een
half pakket naar binnen gegooid.
President: Ook dit pakket heeft intensief
gebrand. U bent toen naar een soort prieel
gegaan, dat op het dak stond.
Van der Lubbe geeft toe ook daar brand
te hebben gesticht. Zijn antwoorden zijn
steeds aarzelend. Uit het proces-verbaal
van het verhoor worden passages voorge
lezen, die met de mededeclingen van van
der Lubbe overeenstemmen.
President: Waarom hebt u eigenlijk deze
drie gebouwen in brand gestoken?
Van der Lubbe, na geruimen lijd te lieb
ben gezwegen: Dat was zoo mijn idee.
President: Dat moet toch een reden heb
ben. Wat wilde u er dan mee bereiken
Vroeger hebt u bepaalde dingen gezegd
Ik moet u er aan herinneren, dat u b.v.
het algemeen hebt verklaard, dat u wilde
toonen, dat er iets gedaan moest worden.
De staatsorde moest worden vernietgd, cn
de arbeiders moesten hun eigen zaken kun
ncn regelen. U hebt dat indertijd toegege
ven.
De beklaagde blijft zwijgen. Hebt u dan
niets gezegd, dat de arbeiders in beweging
gebracht moesten worden om hun vrijheid
te herkrijgen? En op het crisisbureau heb
ben getuigen gehoord, dat u zei, dat het
in Duitschland veel te langzaam ging cn
dat de arbeiders laf waren. U zou maar tot
5 Maart blijven en wanneer dan niets was
gebeurd, zou u naar Nederland teruggaan.
Er moest revolutie worden gemaakt. Het
was nog niet te laat.
Van der Lubbe antwoordt op een deel
van de vragen: ja, op andere echter neen,
doch geeft toe, dat deze uiteenzetting in het
algemeen juist is.
President dr. Büngcr herinnert er aan,
dat van der Lubbe vroeger bij het verhoor
door den rechter van instructie heeft ge
zegd: „Ik wilde tegen het systeem protes
teeren. Men kan ook beter zeggen tegen
het kapitalistische systeem. Daaronder ver
sta ik, de heele tegenwoordige maatschap
pij-cultuur, die slecht is. Ik wil het tegen
woordig kapitalistische systeem uit den
weg ruimen door op brutale wijze uiting te
geven aan de kracht van het proletariaat.
De vernietiging van het kapitaal kan niet
gebeuren door stembiljetten, doch door
daadwerkelijk optreden van de arbeiders
klasse; dat is natuurlijk revolutie. Het zelf
standig optreden moet verder worden ont
wikkeld. Mijn daad in het crisisbureau was
slechts bedoeld als medewerking aan dc
ontwikkeling der revolutie".
Van der Lubbe spreekt dit niet tegen.
Nadat de president dit nadrukkelijk heeft
geconstateerd, wordt de zitting voor een
pauze van langoren tijd geschorst.
Van der Lubbe zegt de branden
alleen te hebben gesticht.
Na heropening van de zitting bevestigt
Van der Lubbe, dat hij dc drie oranden al
leen heeft gesticht.
President: Luister eens, Van der Lubbe.
Hoe sta je tegenover de «kwesio van het ge-
eld? De verdediger heeft zelf verzocht, dat
je hierop zult antwoorden.
Van der Lubbe zit nu weer voorover in
zijn bank, het gezicht naar beneden en
zwijgt ondanks alles, wat tegen hem wordt
gezegd, zoo dat de president zich tonsiotte
genoopt ziet den als deskundige aanwezi
gen geneesheer dr. Schütz to vragen wat
zijn mecning is over deze houding.
Dr Schüz: Ik ben er van overtuigd, dat
de beklaagde zeer goed op do vragen zou
kunnen antwoorden, wanneer hij slechts
ildc. Ik acht zijn heele houding een doel
bewust middel voor zijn verdediging.
President: „Hef het hoofd a.u.b. op, pro
beer het toch eens."
Alle woorden van den president treffen
geen doel.
Van der Lubbe blijft bij zijn houding.
Het vooronderzoek in Nederland.
Verklaringen van Albada en de
Vink.
Dc lieer P. J. Albada te Leiden zendt ons
de volgende verklaring:
„In de Ilollandschc pers komt een verslag
oor van de rechtszitting in Leipzig. De
commissaris der recherche, Hcisig, brongt
erslag uit van liet onderzoek dat hij in
eiden heeft ingesteld.
Hierin komt o.a. voor:
,v. Albada is tot de overtuiging gekomen,
dat v. d. Lubbe in dc communistische par
tij er-n geschikt object was om bijzondere
acties te voeren. De partij heeft d. Lubbe
tceds op den voorgrond geschoven om zelf
op den achtergrond te blijven cn v. d. Lubbe
as zoo fatsoenlijk steeds de schuld op zich
te nemen.
In 1931 is aan v. d. Lubbe aangeraden uit
de communistische partij tc treden. Getuige
ist echter niet wat er ten slotte gebeurd
was, doch geloofde nauwelijks dat v. d. Lui)
be aan deze uitnoodiging gehoor heeft ge
geven. Van der Lubbe zou als 't ware „kalt
gestcllt" worden.
Maar de motieven kon men niet te weten
komen."
De bedoeling is blijkbaar om te suggeree-
ren, dat uit mijn verklaringen zou voort-
loeien, dat v. d. Lubbe waarschijnlijk al
leen buiten de partij gezet zou zijn om hem
voor een terroristische daad te gebruiken,
AMERSFOORT
I Afd. Stoffen
I Voor Avond-japonnen
Velours Etrusque
l moderne doffe stof j
ook in geheel zijden qualiteiten j
l Crêpe Georgette
in effen en in fancy
Crêpe Suède
j
Afd. Bonneterie t
Capes voor op avond-kleeding 1
in georgette, aparte modellen
Handschoenen, Shawls
Corsages, Clips
M. H. van RAALTE
zonder dat de partij daarvoor de verant
woording zou hoeven te dragen.
Persoonlijk heb ik geen reden om de CPU
een dienst te bewijzen, gezien de kletspraat
jes, waarschijnlijk in hoofdzaak afkomstig
van Freek van Leeuwen omtrent mij cn mijn
beste kameraden gepubliceerd. Desondanks
wil ik toch deze berichten uitdrukkelijk
tegenspreken (cn daarbij vaststellen dat ik
daarmee niet de juistheid onderschrijf van
andere berichten, die gepubliceerd zijn of
zullen worden, maar dat die geheel voor de
verantwoording van dc berichtgevers zijn)
Ik heb legen Ileisig uitdrukkelijk ver
klaard, dat v. d. Lubbe al sinds een paar
jaar geen lid van de C.P.II. meer was. De
uitdrukking „kalt stellen" wordt onder mijn
geestverwanten nooit gebruikt en was mij
tot dusver onbekend; dat woord is dus niet
van mij afkomstig. Ook heb ik wel gezegd,
dat de redenen van v. d. Lubbe's uittreden
me niet bekend waren, maar tegelijk, dal
hij de laatste jaren op alle principieele pun
ten de C.P.H. fel bestreden heeft en door de
C.P.H.-crs voor fascist werd uitgescholden,
Wat betreft het „geschikte object". Hei
sig stuurde er op aan, dat ik verklaren zou,
dat v. d. Lubbe een goede bekende van voor
aanstaande C.I-I.P.-crs zou zijn. Hij noemde
o.a. Wijnkoop cn De Visser. Ik heb gezegd,
dat dit vrijwel uitgesloten moest zijn, omdat
v. d. Lubbe al een paar jaar uit de partij
was en tijdens zijn lidmaatschap alleen voor
het vuile werk, de straatpropaganda, ge
bruikt werd, vvaarWj hij moeilijk met ka
merleden in aanraking kon zijn gekomen
Misschien dat Heisig's uitlating hiervan dc
vertaling is.
Heisig, die dc opdracht had om in Hol
land bezwarend materiaal op te sporen,
heeft dit dus zelf geconstateerd. Zijn vol
slag is alleen een stuk nationaal-socialisti-
schc partij propaganda. Ik spreek hierbij nog
eens uitdrukkelijk tegen, dat zijn verslag in
overeenstemming is met inlichtingen, door
mij verstrekt."
De heer .Tacobus de Vink, die eveneens ge
hoord is, zendt ons de volgende verklaring:
,Vink veronderstelde niet, dat Van de
Lubbe had bedankt, daar liij verder over
eenkomstig dc beginselen der partij werk
zaam is geweest.
Getuige (d.w.z. Ileisig) doet dan nog mo-
dcdeelingcn over aantoekeniugen van ver
dachte die volgens mcdcdeciing van Vink
op den dag vóór 1 Maart door een verte
genwoordiger van dc communistische partij
Holland zijn afgehaald. Ilct was een dag
boek cn een oude pas van Van der Lubbe."
Het bovenstaande, voorkomende in het
erslag van dc zittingen van het Leipziger
proces, zijnde verklaard door den recherche
commissaris Heisig, is absoluut gelogen.
Ondcrgctcekendc heeft niets van dien
aard verklaard.
Het staat absoluut vast voor mij, dat Van
der Lubbe wel bedankt had als lid der CPH
geen vertegenwoordiger van dc CPH
heeft die aanteckcningen („dagboek") weg
gehaald. Dat dagboek is trouwens gepuhli
ceerd in het „Roodboek", uitgegeven door
het v. cl. Lubbe-Comitc."
In verband met deze verklaringen hebben
ij ons gewend tot dc politie te Leiden met
het verzoek ons hieromtrent inlichtingen te
illen verstrekken. Een rechercheur van po
litic tc Leiden is namelijk bij de verhooren
door den Duitsche commissaris Heisig aan-
ezig geweest, zoodat deze kan vaststellen
of de hierboven afgedrukte verklaringen in
overeenstemming nvet dc waarheid zijn.
De commissaris van politic tc Leiden
cleelde ons echter mede ons omtrent deze
erhooren geen inlichtingen tc kunnen ver
strekken.
B e r 1 ij n, 2G Sept. (V.D De Tele-
igraphcn Union meldt uit Leipzig:
Privaldoccnt dr. Socdermann, van
de juridische faculteit der univer
siteit te Stockholm, een voormalig
medewerker van het staatspolitie-
laboratorium te Lyon heeft tezamen
mot Johan Luger. ♦e-lacteur van de
„Telegraaf" te Amsterdam, gelegen
heid gekregen om, begeleid door den ge-
echtelijk beëedigden deskundige en tolk
van Van der Lubbe, advocaat dr. Seuffert,
hedenmiddag den beklaagde van der Lubbe
in het huis van bewaring te bezoeken. De
beide hoeren hebben gelegenheid gehad al
les te zien, wat eenigcrlei betrekking heeft
op de omstandigheden van Van der Lubbe.
Zij hebben hem in den tuin, dij voor an
dere gevangenen niet ter beschikking staat,
zien gaan wandelen en hem daar ook ge-
•uimen tijd alleen gesproken en verschil
lende vragen tot hem gericht.
Van der Lubbe reageerde volkomen op
deze vragen, antwoordde uitvoerig cn heeft
volgens de beschrijvingen der beide hoeren
op -hen den indruk gemaakt, dat het een
volstrekt normaal cn gezond mensch be
treft, die echter schuw en m zich gekeerd
is cn die eerst met groote vriendelijkheid
behandeld moet worden voor hij loskomt
Zij hadden den indruk, dat hij over iedere
lot hem gerichte vraag eerst lang nadenkt
voor hij er op antwoordt.
De heeren zijn vervolgens naar liet huis
van bewaring gegaan, waarbij van der Lub
bc zeer levendig de trap opliep. In het ge
bouw, een der modernste strafinrichtingen
hebben zij allereerst de cel bezichtigd, waar
van der Lubbe als beklaagde is onderge
bracht. Op tafel lag chocolade, waarvan
Van der Lubbe hts had gegeten. Ook van
boterhammen met worst, die op tafel lagen,
had van der Lubbe gegeten. Toen van der
Lubbe daarop zelf in de cel kwam, vroe-;
dr. Socdermann hem, of hij zich niet wilde
uitkleeden. Van der Lubbe was eerst zeei
verbaasd, zelfs verschrikt cn vroeg: „Waar
om eigenlijk?" Soedermann liet hem daar
op zeggen, dat in de buitenwereld gruwel
berichten verspreid werden, volgens de
welke hij geslagen, of zelfs langzaam ver
giftigd werd. Van der Lubbe heeft daarop
slechts gelachen cn zich zeer bereidwillig
volkomen uitgekleed. Soedermann heeft
hem van top tot teen nauwkeurig onder
zocht
Het lichaam van Van der Lubbe was
weliswaar zeer mager, maar krachtig cn
gespierd. Het toont vooral geenerlei spo
ren van cenigerlei mishandelin-g. Er is ook
niets te merken van prikken en ook geen
lidtcekcns van inspuitingen. Do vraag, of
hij medicijnen moest innemen, liejft van
der Lubbe lachend ontkend. Hij zou die
ook lieeiernaal niet innemen, verklaarde
hij.
Soedermann vroeg hem hoe hij zich voel
de, wanneer hij gegeten had, of hij zich na
het eten opvallend opgewekt voelde. Van
der Lubbe ontkende dit. Hij eet echter ta
melijk weinig Langen lijd heeft hij bijna
heelemaal niets 'gegeten, nu wel weer iets
meer. Hij voelt zich echter volkomen gelijk
voor of na het eten. Van der Lubbe heeft
toen van zijn kant nog cenige vragen tot
Soedermann gericht, die een opmerkelijk
intelligenten indruk maakten en die. in
goed en ordentelijk Duitsch geformuleerd
waren.
Op de herhaalde vraag, I103 hij zich
lichamelijk voelde, heeft van der Lubbe ten
slotte, nogmaals 'geantwoord: „Ausgezeich-
net gut".
Dr. Buenger probeert nogmaals iets te
weten te komen van de bedoeling van Vai?
der Lubbe's optreden, doch weer zonder
succes. „Wij kunnen dus niets meer doen
zegt hij", cn geeft den Bulgaarschen tolk
opdracht, den Bulgaarschen beklaagden, die
•geen Duitsch verstaan, op de hoogte tc
stellen van Van der Lubbe's antwoord op
de vraag, of hij de drie branden geslicht
had.
Popof verklaart naar aanleiding hiervan
dat hij niet inziet in welk verband hij met
deze brandstichtingen zou slaan.
President: „De med eplichligheid aan deze
drie brandstichtingen is Popof ook niet ten
laste gelegd
Dc verklaring van Tanef komt op het
zelfde neer.
Dc derde Bulgaarschc beklaagde, Di-
mitrof, verklaart in het Duitsch: :,De hou
ding van Van der Lubbe is onbegrijpelijk.
Wanneer hij werkelijk normaal is, is ei
slechts één enkele hypothese'.
Op dit oogenblik interrumpeert Obcr-
roichsanwalt Werner en ook dc president
grijpt in en wijst Dimitrof erop, dat hij
slechts kennis heeft tc nemen van de lot
nog toe afgelegde verklaringen door zijn
mede-beklaagde Van der Lubbe inzake de
drie brandstichtingen
Dimitrof: „Dat zal ik dadelijk doen. In
elk geval wil ik eerst eens mijn opvatting
zeggen. Van der Lubbe was een eenvoudige,
tamelijk geschikte jongen cn begin toen
een zware misdaad.
President: „U bent dus van mecning, dat
het zwijgen van Van der Lubbe verklaard
moet worden uit zijn huidig bewustzijn
van zijn verraderlijke houding tegenover dc
arbeidersklasse?"
Dimitrof: „Ja. Of hij is een krankzinnige,
of hij is normaal, cn wanne.'r hij dan
zw'ijgt, dan zwijgt hij slechts onder den last
van zijn verraad aan de arbeidersklasse.
Ik stel de volgende vraag aan Van der
Lubbe: „Heeft deze man out in zijn leven
mijn naam gehoord of niet?
De president moet hier nogmaals ingrij
pen en Dimitrof waarschuwen dat hij zich
tot de drie branden moet beperken. ITij
wordt niet er van beschuldigd aan deze
drie branden medeplichtig te zijn. Zijn
raag hoort hiei dan ook niet thuis.
Dimitrof laat zich echter niet. tarechtvvij
zen en roept Van der Lubbe toe: „Mij zal
zeggen wat waar is", cn tracht verdere vra
gen tc stellen, tot groote ontstemming van
den voorzitter, die zich tenslotte met het
Hof terugtrekt om een bestuit te nemen
Besloten wordt dat verdere vragen van Di
mitrof niet worden toegelaten, omdat de be
klaagde misbruik van het vragcnrecht
maakt cn slechts zijn vragen gesteld heeft
om communistische agitatie tc voeren.
Dimitrof zwijgt nog steeds niet en roept:
Daartegen protesteer ik"
Tegen half één wordt de zitting geschorst-
Parijs, 2G Sept. (H.N.) De politie is er
thans in geslaagd sporen tc vinden van
het verblijf van Van der Lubbe in Frank-
ijk. Het blijkt, dat hij tc Duinkerken, tc
Boulogne en in oen dorp in de buurt van
Calais heeft vertoefd. Hij heeft ook werk
zaamheden verricht en heeft o.a. meegehol
pen bij het werk aan een dijk. Het volgend
jaar is hij weer verschenen, toen hij het
plan had om over het Kanaal te zwemmen.
Te "is woonde hij vergaderingen van
alle rieke partijen bij.
Leipzig, 26 Sept. (H.N.) Het heeft de
aandacht getrokken, dat in de verschillen-
Dir. Hendriks Delzenne Steven v.d. Hagenl. 1
Telefoon 1235 Amersfoort
artistieke gebruiksvoorwerpen,
serviezen, glas, tin, stoffen,-
weefwerk, handwerken, klok
ken, lampen, sieraden, ver
vaardigen van costuums op
eigen atelier.
meubelen, gordijnen, tapi|ten,
matraden, dekens, verwarming,
verlichting, sanitair, omlijsten, be-
hangerij, Moffeerderij.
Adviesbureau voor woninginrichting
Kosteloos raad - Begrooting - Ontwerp
Doorloopende tentoonstelling
Toonzaal van kunstwerken - Sierkunst
Toegang vrij - Steven v.d. Hagenlaan la
de stukken, die vandaag voorgelezen wer
den en van Van der Lubbe afkomstig zou
den zijn. zeer ingewikkelde zinnen cn
vrceiYide woorden voorkwamen, die Van
der Lubbe nooit gebruikt kan hebben. De'
indruk wint veld, dat er een mysterie over
deze zaak ligt, dat wellicht nooit opge-
Jicldercl zal worden.
Leipzig, 27 Sept. (V.D.) Voor den aan
vang van den zesden zittingsdag is dc zaal
weer geheel gevuld. Alteen dc perstribune
blijft lang leeg en slechts geleidelijk komen
dc persvertegenwoordigers binnen. Onder
werp van het gesprek, is het feit, dat een
Ncdcrlandsche journalist de in dc geschie
denis van liet Duitsche recht nog nooit
voorgekomen mogelijkheid heeft gehad een
beklaagde, in dit geval Van der Lubbe, in
de gevangenis te bezoeken, met hem -te
spreken cn zijn blad er over tc berichten.
Zoowel onder dc Duitsche als vooral onder
dc buitenlandsche journalisten lieerscht
hierover groote ontstemming.
Ook "thans duurt het lang, alvorens dc
zitting geopend wordt. Van der Lubbe
rnaakt een iets opgewekter indruk dan gis
teren. Hij spreekt lachend met zijn tolk,
doch op dc vraag van president Hunger of
hij zich vandaag eens duidelijker wil uitla
ten dan de vorige dagen antwoordt hij
slechts met een aarzelojid J a. Dc president
w ijst op de berichten^ in de pers, volgens
welke Van der Lubbê zich gisteravond in
de gevangenis voel vrijer, opgewekter en
bereidwilliger had getoond.
Was u in den gevangenistuin anders?
Van der Lubbe antwoordt lachend: Dat
kan ik niet zeggen.
Dc president vindt in dc mcdecteelingrn
in dc pers aanleiding den Zwcedscheji cri
minoloog, dr. Söderrnaih privaat-docent te
Stockholm, die samen met den Nederland-
schen persvertegenwoordiger Van der Lub
be in de gevangenis heeft bezocht, tc ver
zoeken ecni.gs mededeclingen tc doen om
trent zijn observatie van Van der Lubbe in
dc gevangenis.
Dr. Söderman wordt eerst als getuige bc-
cedigd en verklaart, dat hij zijn bezoek
aan de gevangenis gebracht heeft, omdat
in het buitenland bericlrtcn worden )er-
spreid, dat Van der Lubbe in de gevange
nis geslagen werd, dut hij morphine- cn
cocaïnc-injecties kreeg, die dc oorzaak zou
den zijn van zijn afgestompte houding. Dr.
Söderman verklaarde verder: Ik heb de
overtuiging gekregen, dat'Van der Lubbe
beter behandeld wordt dun de andere ge
vangenen. Dat heeft men ook aan het eten
gezien. Bij het onderzoek van zijn lichaam
vroeg hij mij: Waarom doet u dat? IK ant
woordde: Ik wil u onderzoeken, omdat men
in dc buitenlandsche pers zegt. dat u slecht
behandeld wordt. Hij lachte toen even cn
schudde het hoofd. Ik heb het boven
lichaam onderzocht. Hij was sterk verma
gerd, doch er was niet liet minste vast "te
stellen, dat op eenigc mishandeling wees.
Toen ik hem zei ook liet bencdi nlichaam te
onlblootcn, was hij een beetje verlegen. Ik
vroeg hem of de anderen naar buiten zou
den gaan. Van der Lubbe antwoordde: Ja:
Zijn verdediger dr. Seuffert, de tolk cn do
verslaggever van De Telegraaf gingen toen
naar buiten. Ik heb ook het heneden-
ïichaam onderzocht en geen sporen van
mishandeling of iets dergelijks gevonden.
Tijdens liet onderzoek vroeg ik hem: Voelt
u zich good? Hij antwoordde: Ja. Toen ik
hem verder vroeg of hij zich ook „scelisch"
goed voelde, vroeg hij mij: Wat is „sce
lisch"? Ik verklaarde hem dal, waarop hij
antwoordde, dat hij zich ook in dit opzicht
zeer goed gevoelde.
President: Heeft Van der Lubbo u uit
zich zelf gevraagd waartoe het onderzoek
diende?
Dr. S d e r m a n: Ja, daarvoor heeft hij
zich geïnteresseerd.
President: Dan heeft hij ook anders ge
sproken dan hier in de rechtzitting.
Dr. Söderman: Ja. Ik had den stclligcn
indruk, dat men urenlang met hem zou
kunnen spreken en ook intelligente cn lo
gische antwoorden zou krijgen.
President tot Van der Lubbe: Hoort u
wat deze heer gezegd heeft, Van der
Lubbe? Waarom gedraagt u zich hier dan
anders?
Dr. Söderman: Hij heeft wel een schuch-
tcron indruk gemaakt, doch dat kan mis
schien ook onder den indruk van het ge
rechtshof zijn, waarvoor hij hier slaat.
Torgler's verdediger dr. Sack: Kunt u ons
ook zeggen, getuige, of de volgende ge
ruchten, die in het buitenland do ronde
doen op eenigcrlei wijze gerechtvaardigd
kunnen zijn? Kr wordt beweerd, dat Van
der Lubbe nog nauwelijks in leven is.
Dr. Söderman: Neen.
Dr. Sack: Er wordt beweerd, dat men
an der Lubbe met langzaaip werkend
vergif bewerkt.
Dr. Söderman: Jk heb geïnformeerd of
beambten uit Berlijn' zijn gekomen, die
iets bijzonders met hem gedaan hebben.
