VAN DER LUBBE'S BEKENTENIS
LEYTAX
Zaterdag 30 September 1933
32 e Jaargang No. 79
GETUIGENVERHOOR
GESLOTEN VERKLAARD
Woensdag voortzetting-
van de behandeling
HOE ZAL DE VOETBAL
MORGEN ROLLEN?
788
1788
BUITENRITTEN 6 cent
788 1788
HET PROCES TE LEIPZIG
De president moet de vraag-- en
antwoord^methode weer
toepassen
De volgende getuige, die wordt geboord,
is Jahnecke, die eerst wordt beëedigd.
President: Was u vroeger lid der K.P.D.?
Getuige: Tot Juli 1932.
President: Bent u wegens geschillen uit-
getroden?
Getuige: Ik had een persoonlijk conflict
met cenigo leden; het waren geen zakelijke
redenen waarom ik heb bedankt.
President: Ilad u een functie?
Getuige: Ja, ik was afdeelingsleider. De
ze functie heb ik natuurlijk, toen ik bo-
dankte, opgegeven.
President: Getuige, u behoeft niet te ge-
looven, dat u hier op paradetoon moet spre
ken. Spreekt u maar zoo natuurlijk als u
bent.
Getuige: Ik zal naderhand een verklaring
aflcggon, waarom ik zoo opgewonden ben.
De getuige legt dan eenigc verklaringen
af over de K.P.D. in Neukölln. In de com
munistische cel werd nooit over de kwestie
van terreur gesproken. De leden werden
voornamelijk militair geschoold.
President: Waren er instructeurs?
Getuige: Ja, dat wel, maar de namen van
deze instructeurs ken ik niet.
President: U hebt toch vroeger gezegd,
dat de redevoeringen in de cellen voor een
deel door vreemde sprekers werden gehou
den, die door de centrale leiding werden
gestuurd.
Getuige: Wij hebben nooit een vooraan
staande persoon in onze cclvcrgadering ge
had.
President: Niettemin waren het niet al
leen sprekers uit de onderafdeeling. Wel
ken inhoud hadden deze redevoeringen?
Getuige: Het program der K.P.D. werd
uiteengezet en het doel, n.l. dat de K.P.D.
de omwenteling wenschte via de dictatuur
van het proletariaat. Bij deze omwenteling
zou zij echter geori gebruik maken van ter
roristischc middelen, doch men zou het
moeten bereiken langs economiscbc weg.
President: U kan hier uw denkbeelden
over het communisme niet ontwikkelen,
doch u moet zegggen wat u indertijd in de
cellen hebt gehoord.
Getuige: Onze sprekers spraken altijd
over den comrnunistischen strijd.
Op de vraag of de terreur werd gepropa
geerd verwees getuige naar den anli-fascis-
tischen strijdhond.
Een dramatische scène.
Daarna volgt-,een dramatische scène. Pre
sident dr. Büngcr wijst Jahnecke op van
der Lubbe in de beklaagdenbank, die nog
steeds zit, alsof alles aan hem voorbij gaat.
Op verzoek van den president staat van
der Lubbe langzaam op en Jahnecke vraagt
onder doodsche stilte: „Marinus, ken je
mij,? (Pauze). We hebben jc toch te eten
gegeven?"
President: Van der Lubbe, herkent ge
mijnheer .Tahnecko?
Van der Lubbe blijft naar den grond kij
ken, lacht en zegt: „Neen". Hij mag dan
woer gaan zitten.
Getuige Jahneckc vertelt dan, dat van
der Lubbe indertijd zeer opgewekt en
spraakzaam was. Een beetje voorover heeft
hij altijd geloopen. Jahnecke had den in
druk gehad, dat van der Lubbe door de
Nederlandsche communisten werd gesteund
om na te gaan hoe de toestanden waren.
Naar de meening van getuige, was van der
Lubbe tamelijk intelligent, al liet zijn ken
nis dan ook tewcnschcn. Zijn politieke
mecning kwam niet altijd overeen met die
van getuige. „Men moet wat doen", was
bet, vaste gezegde van Van der Lubbe.
Getuige acht het echter niet mogelijk, dat
Van der Lubbe iets als bet in brand ste
ken van den rijksdag, zou hebben gedaan.
President: U hebt gezegd, dat u zich
na den «rijksdagbrand Van der Lubbe heeft
herinnerd. Waarom hebt U daar toen geen
aangifte van gedaan?
Getuige: Er hecrschte een zeer opgewon
den stemming. Ik geloofde mezelf in groot
gevaar en vreesde, met de' brandstichting
in verband te worden gebracht, omdat Van
der Lubbe bij mij bad overnacht en ik hem
te eten had gegeven.
Alvorens lot het verhoor van Van der
Lubbe over te gaan, boorde de President
nog den getuige Starker, die eveneens bc
eedigd wordt. Hij is van beroep kelner en
was tot November 1932 ljd van de K.P.D.
en kwam dikwijls in het lokaal van
Schlaffkc. Daar vonden dikwijls besprekin
gen van het werkloozencomité plaats. Dit
comité had echter geen politiek karakter.
Anderzijds vonden hij Schlaffkc echter ook
politieke vergaderingen van do K.P.D.
plaats. De vragen naar het karakter van
deze bijeenkomsten ontwijkt hij. De manier
waarop hij Van der Lubbe leerde kennen,
beschrijft hij als volgt: ..Ik was bij
Schlaffke en daar heeft Janecke Van der
Lubbe meegebracht. Wij hadden medelij
den met hem en ik noodigde hem uit om
bij mij te komen eten. Daarna is Van der
Lubbe met ons meegegaan naar een bc-
looging cn tegen 7 uur 's avonds weer bij
mij gekomen cn beeft bij bij mij geslapen,
's Morgens is hij weggegaan. Hij w ilde naar
het hoofdpostkantoor op de Alexanderplalz
om geld te halen. Den volgenden middag
kwam hij weer bij me, maar hij heeft niet
meer hij ons gegeten, hij nam afscheid cn
verklaarde dat hij nog naar het Centrum
ging, orn dan naar Holland terug te koe
ren. Daarna heb ik hem niet meer gezien."
Op een vraag naar Van der Lubbc's hou
ding tegenover de K.P.D., gaf Starker bijna
dezelfde antwoorden als Janecke, zoodat
Landgcrichtsdireklor Parisius op de opval
lende overeenkomst lusschen dc vcrklarin
gen van deze beide getuigen wees. Parisius
herinnert Starker cr tevens aan. dat deze
al eens in Holland is geweest, wat hij tij
dens het huidlgo verhoor steeds verzwegen
heeft. Starker goeft loe, als Mitropa-kclner
viermaal 's nachts in Nederland te zijn ge
weest.
Parisius: „Was U niet twee of drie jaar
lang in Holland?"
Getuige: „Neen."
Parisius: „Het is toch opvallend, dat Van
der Lubbe eenigc jaren geleden hulp-kelner
hij de stations-rcstapralic te Leiden is ge
weest. Hebt U van der Lubbe in Holland
loeren kennen?"
Starker verklaart, dat hij nog nooit in
Leiden is geweest en nog nooit met Neder
landsche communisten in verbinding heeft
gestaan. In Nederland heeft hij in het ge
heel geen kennissen.
Dr. Sack vraagt den getuige wat hij weet
van dc Algemecnc Arbeiders Unie, en of
v. d. Lubbe bom daarover heeft gesproken
cn hem gezegd had, dat hij daar lid van
was. Daarop geeft getuige geen antwoord.
Dimitrof vraagt wederom het woord en
stelt Starker ongeveer dezelfde vragen, die
hij tot Jahnecko richtte.
Starker verklaart dan dat hij nog iets
zeggen wil. Er bestonden geruchten over
een zekere vrouw Klettncr, die v. d. Lubbe
zou hebben uitgenoodigü. Dat was echter
niet juist. Hij wilde dat graag recht zet
ten.
v. d. Lubbe's bekentenis.
Het verhoor der getuigen wordt daarna
door den president gesloten verklaard.
Daarna informeert de president naar den
2Gsten Februari, op welken dag van der
Lubbe te Henningsdorf en te Spandau was.
President: „Hoe laat bent U den volgen
den dag van Henningsdorf weggegaan?"
v. d. Lubbe (zeer duidelijk): „Ongeveer
om 8 uur."
President: „Zoo vroeg reeds?" En dat was
toch de dag, waarop U het Rijksdaggebouw
in brand hebt gestoken.
Wij willen U eerst nog nauwkeu
rig vragen: Ilebt U den Rijksdag
aangestoken? Bekent U, dat U aan
deze brandstichting schuldig bent?
Van der Lubbe (zeer duidelijk
hoorbaar): Ja.
President: „Hebt U Maandag bet
plan voor de brandstichting opge
val?"
Van der Lubbe zwijgt.
President: „Is er niet veel voor te
zeggen, dat U reeds eerder, toen
zooveel over brandstichtingen werd
gesproken, eraan gedacht hebt, bet
Rijksdaggebouw in brand te ste
ken?"
Van der Lubbe: „Neen".
President: „U bent dus eerst
Maandagmorgen tot het besluit ge
komen, het gebouw in brand tc ste
ken?"
Van der Lubbe: „Ta".
President: „Hoor een van der Lubbe, zoo
heb ik mij dit verhoor niet voorgesteld. Ik
zal U nu weer eenvoudig moeten voorhou
den, wat U in liet vooronderzoek zoo be
reidwillig hebt verklaard en dit is goed in
dit proces, dat dit zoo nauwkeurig vastge
steld is. Ik lees dus voor: De president
neemt dus dc 'vraag- en antwoord-methodc
weer op. U hebt de x uurmakers in de
Muellcrstrasse gekocht. Daarna bent U ver
der gegaan door do Chausseo und Fried-
richstrassc. Daarna langs Unter den Lin
den tot aan dc nieuwe Wilhelmstrasse en
door dc Dorothccstrassc naar het Rijksdag
gebouw. U hebt bet gebouw van alle kan
ten nauwkeurig bekeken. Daarbij hebt U
geconstateerd, dat men op verschillende
plaatsen zou kunnen inklimmen. Het meest
geschikt leek U de westzijde, omdat daar
minder mensclicn waren. Dat was om vijf
uur. U hebt echter toegegeven dat U reeds
eerder eenmaal daar geweest bent, mis
schien reeds tegen twee uur. De getuige
Sclimal, een beambte van hot ccbouw, hcoft
U daar gezien. U hebt echter aanvankelijk
niets verder gpzegd, maar beweerd, weer
te zijn weggegaan naar den Friedrichshain,
waar U tot 's avonds ca. 8 uur hebt ver
toefd. Daarna bent U weer op weg gegaan
naar het Rijksdaggebnuw. Of dat alles klopt
moet nog door de bewijsvoering worden
uitgemaakt.
De president stelt dan nog eens vast, hoe
Van der Lubbe gekleed was. Dan worden
groote schetsen van den Rijksdag en omge
ving operehangen. Dr. Bucnger deelt mede,
dat nu de conclusies, die zijn opgemaakt
volgens de aangifte van beklaagde zelf,
worden uiteengezet Daarbij zal ook nog
in détails worden medegedeeld, of zich nog
verdere sporen hebben voorgedaan, die
men eveneens heeft kunnen volgen. Dr
Buenger houdt dan Van der Lubbe alle bij
zonderheden voor over den weg, die Van
der Lubbe in het Rijksdaggebouw heeft ge
volgd, van het bestijgen van een schutting
cn het indringen in de restauratieruimtc
door de wandelhallen lot in do zaal der
plenaire zittingen aan de hand van schet
sen en met verwijzing naar bewijsstukken,
die van den dader afkomstig zijn. liet
hemd heeft hij eveneens als brandstof ge
bruikt. Daarna wendt bij zich direct tot
Van der Lubbe met dc vraag: „Hebt U tot
nu toe alles verstaan?"
De tolk verklaart, dat de beklaagde dc
uiteenzettingen beeft gevolgd.
President: „Ik maak U cr nog eenmaal op
atent: Ik lees langzaam alles voor cn wan
neer bier iets staat, wat U niet hebt ge
zegd en wat niet zou klormen, dan zegt U
mij dat.
Van der Lubbe: „Ja".
President: „Ook wanneer iets niet juist
is wat ik zeg, in dit opzicht dat U op het
oogenblik meent dat het niet waar is, wat
U vroeger hebt verklaard, moet U dat zeg
gen."
Van der Lubbe zwijgt.
President: „Dc feiten stemmen dus over
een met hetgeen U vroeger hebt verklaard
en wat U ook thans als juist zijnde beves
tigt?"
Van der Lubbe: „Ia, zoo is liet."
Dr. Bucnger gaat dan voort met bet op
lezen tot aan de beschrijving van de ar
restatie van den dader in de Bismarck-
zaal. „Aan liet slot van een van Uw verhoo-
ren hebt U verklaard, dat U geloofde, dat
de zaak zoo was geweest. U geloofde, dat
de uitvoering ongeveer 15 tot 20 minuten
in beslag bad genomen. Dit is met experi
menten na te gaan en liet is gebleken dat
men in een dergelijk tijdsverloop dat kan
doen, wat U zelf hier hebt beschreven."
Daarna wordt do zitting gesloten. De
eerstvolgende zitting is vastgesteld op
Woensdagmorgen half tien.
VOETBAL
H V.C. is wel in staat om te winnen
Lastige wedstrijden voor Ams
vorde en de Amersf. Boys.
Sopla's tweede ontmoeting
in den K.N.V.B.
De plaatselijke wedstrijd A.P. W.C. I-
Quick I
H.V.C. IBodegraven,
Traditie getrouw heeft H.V.C., zooals wij
reeds meldden, op Koeburg in Zeist, de pun
ten moeten achterlaten, zoodat met veel be
langstelling de tweede thuiswedstrijd van
dc rood-Wittcn legen Bodegraven wordt tege
moet gezien. De gasten bchooren niet tot
de sterkste clubs in deze afdceling, waardoor
cr al heel iets bijzonders zou moeten ge
beuren indien de thuisclub de punten niet op
eigen terrein achter hield. Ondanks, dat in
de HV.C.-ploeg het verband soms geheel
zoek is, achten wij Meijer c.s. wel in staat
om het op bezoek zijnde Bodegraven te klop
pen. Hoofdzaak is het echter doelpunten
maken, want Bodegraven lijkt ons net een
ploeg, welke op het laatst nog wel eens een
paar goaltjcs kan fabriceeren.
Z.N.C. I—Amsvorde I.
Zoo op het eerste gezicht zou men geneigd
zijn te zeggen vooral na dc overwinning
van Baarn dat Amsvorde in Zeist het
met lastig zal krijgen. Niets is echter min
der waar, daar de Z.N.C.-crs door hun on
berekend spel vele clubs op haar terrein
hebben doen struikelen. Daarbij komt nog.
dat verschillende spelers van Ams\orde nog
lang niet op hun niveau zijn van het vorige
seizoen, zoodat de Amsvorde ploeg maar
zitter weinig goede steunpunten heeft waar
op zij kan vertrouwen. Met angst en vreozo
zien wij Amsvorde naar Zeist vertrekken,
Mogelijk dat wre wat pessimistisch ten op
zichte van deze ontmoeting zijn, doch veel
vertrouwen hebben wc iu Amsvorde niet.
Als Amsvorde cc.htcr wint, zou dit werkelijk
een pracht prestatie zijn, een prestatie
welke wij den zwart-willen niet misgunnen,
A.P.W.C. I—Quick I.
Nog pas enkele weken draait het com
petitie-rad of dc competitie-leider heeft voor
Amersfoort den eersten plaatsclijkcn wed
strijd n.l. A.P.W.C. IQuick I reeds vast
gesteld. Nu deze ontmoeting zoo vroeg in
het seizoen wordt gespeeld kunnen we fei
telijk dc krachtsverhouding van beide ploe
gen nog niet juist peilen. Wel is komen
vast te staan, dat A.P.W.C., na eerst een
regelmatige zege op Soest te hebben be
haald, ons danig teleurgesteld heeft met dc
zware nederlaag tegen E.A.C., resultaten
welke er op w ijzen dat haar spel niet con
stant is. Ook van Quick kunnen wij dit zeg
gen, doch in een plaatselijke ontmoeting
kunnen gekke dingen gebeuren. Niettemin
achten wij dc paars gelen wel in staat, om.
evenals het vorige seizoen, The Reds tc
kloppen. Of zorgt de verjongde Quick-ploeg
eens voor een verrassing?
Woerden I—Amersf. Boys I.
Nu zullen dc Amersf. Boys moeten laten
zien, waartoe zij in staat zijn. Slagen zij cr
in om Woerden in eigen huis tc kloppen,
dan geven wij den blauw-witten een goede
kans om het resultaat van het vorige jaar
te evenaren nl. liet kampioenschap van deze
afdeeling te behalen. Woerden behoort tot
de sterkste teams in deze categorie cn is
op eigen terrein buitengewoon moeilijk te
laan. Naar wij vernemen zal Poort weer
dc Amersf. Boys kleuren \crdcdigcn, doch
zij zullen het zonder den oudsten Kraak
moeten stellen, die de \orige weck is ge
blesseerd.
Sopla IAmstel I.
Het fraaie debuut van Sopla in den K.N
V.B. zal voor dc dragers der grocn-witte
kleuren een aansporing zijn om dc tweede
ontmoeting en ditmaal op eigen terrein
eveneens tc winnen. Dit treffen gaat
tegen Amstel uit Amsterdam, ècn vereeni-
ging welke ook betere dagen heeft gekend.
Onderschatten moeten dc Sopla-spelers deze
verecniging niet, doch indien de thuisclub
speelt, waarvoor zij waard is dan zien wij
dc Amstclspclcrs met leegc handen naar dc
hoofdstad terug keeren.
I
Rapiditas II—H.V.C. II.
II.Y.C. II krijgt een kans om twee punten
binnen te halen ten koste van Rapiditas II
Dc wedstrijd vindt in Wcesp plaats.
DE WEDSTRIJDEN VAN DEN K.N.V.B.
Zondag, 1 October 1933.
Ie klasse.
Schiedam: liermes DVSAjax
Den Haag: ADO—Haarlem
Haarlem: IIFC—'t Gooi
Vclscn: VSV-ZFC
Rotterdam: Feyenóord—Sparta
2c klasse A.
Vclscn: Kinhcim—Alcm. Victrix
Zaandam: ZW—URC
Amsterdam: Zecburgia—AFC
Amsterdam: OVVOWFG
Amsterdam: DWS—West Frisia
2c klasse B.
Amsterdam: TOGBlocracndaal
Utrecht: VcloxDc Spartaan
Amsterdam: WA—DOS
Amsterdam: Blauw-WitBFC
Haarlem: EDO—Hercules
3c klasse C
Utrecht: UWUtrecht
Busscm: AWODE
Amsterdam: DEC—DJK
Amsterdam: APGS—Rapiditas
Hilversum: Donar—WMS
oe klasse D.
Utrecht: ElinckwijkHolland
Zeist: ZNCAmsvorde
BaarnBaarnCulemborg
Culemborg: Vriendenschaar—Zeist
Amersfoort: HVCBodegraven
ie klasse E.
Hilversum: Victoria—Swift
Amsterdam: SloterdijkEleetra
Amsterdam: NeerlandiaJH Kwartier
Amersfoort: Sopla—Amstel
4c klasse F.
Utrecht: EAC—Soest
Amersfoort: APWC—Quick
Utrecht: Voorwaarts—Laren
Woorden: WoerdenAmersf. Boys
Utrecht: Kampong—PVC
Reserve 2c klasse B
Weesp: Rapiditas 2II.V.C. 2
Amsterdam: Ajax 3Vriendenschaar 2
Hilversum: 't Gooi 2Vclox 2.
Utrecht: UUV 2—TOG 2.
Afdceling I.
Ie klasse.
Rotterdam: Xerxes—VUC
Krommenie: KFCExcelsior
Delft; DIICStormvogels
Den Haag: IIBS—RCIi
2e klasse A.
Rotterdam: RFC—Dn Hollandiaan
Gouda: OlympiaCW
Den Ilaag: HWQuick
Gorinchem: Unit as—VIOS
Alphen: Alphon—SVV
2e klasse B.
Rotterdam: Neptunes—ON A
Rotterdam: Steeds HoogerOvermaas
Dordrecht: ODS—DCL
Vlaardingen: Fort unaBEC
Gouda: GoudaVDL
Afdeeling III.
lc klasse.
Almelo: HeraclesTubantia
Arnhem: Vitesse—AGOVV
Enschede: Ensch. Boys—Wageningen
Hengelo: Hengelo—Enschede
TEL.
TEL.
TEL. TEL.
L i.. Afdeeling IV
le klasse.
Tilburg: Willem II—PSV
Den Bosch: BW-NOAD
Eindhoven: EindhovenNAG
Maastricht: MVVLonga
Bleycrheide: Bleycrhcide—Middelburg
Afdeeling V.
lc klasse.
Groningen: GVAV—Be Quick
Leeuwarden: Frisia—Friesland
Assen: Achilles—Velocitas
Mcppel: AlcidesVeendam
Sncek: SnoekLeeuwarden
UIT DEN U.P.V.B.
Wedstrijdprogramma Zondag
1 October.
lc klasse.
JSV—ESVAC
St. Boys—NIO
SperwerSoesterbcrg
B rederodesSchelpenzeel
Vccnendaal—'s-Gruveland
Aescrvc le klasse A.
Soest 2Sopla 2
Amsvorde 2Hilversum 4
BVC 2—HVC 3
Donar 3't Gooi 4
Reserve 2c klasc A.
Socsterberg 2Hercules S
HVC i—Hilversum
Vclox GHolland 3
Reserve 2c klasse C.
Quick 2—APWC 2
Amersf. Boys 2Laron 2
ESVAC 2—'s-Gravcland 2
Reserve 3e klasse A
Hercules 6—'t Gooi G
UW 6Kampong 5
Utrecht 1—HVC 5
PVC. 4—Elinkw ijk 5
Reserve 3e klasse D.
NVC 2Amsvorde 3
Laren 3-BFC 3
AW 3—Soest 3
Sopla 3—Dc Zebra's 2
Reserve lc klasse E,
Amersf. Boys 3Quick
Donar 4Sperwer 4
ESVAC 3Hilversum 7
APWC 3—BFC 5
Reserve 4e klasse F.
Quick 4ZNC 4
Woudenberg 2Sopla 4
Schcrpcnzcel 3—Driebergen
(Sportleven;)
ATSTANDSRIT VOOR DAMES.
Van dc Ruitersportverceniging
Eemland.
Dc ruitersportverecniging „Eemland" or
ganiseert op 21 October in combinatie met
de Rijvcreeniging „Baarn" een afstandsrit
voor dames over 53 K.M.
Als begin- en eindpunt is het Badhotel tc
Baarn aangewezen. Voor de leden van
..Eemland" wordt bij dezen wedstrijd, de in
1932 door Mevrouw van Recdc v. d. Goes ge
wonnen wissclbeker verreden.
KORFBALPROGRAMMA.
Samos I—Amersfoort I
v III- II
Amersfoort trekt Zondag gezamenlijk
naar Utrecht om daar het eerste cn het der
de van Samos te bekampen. Hoewel Samos I
slecht van start vertrokken is, kunnen we
dc gedachte toch niet van ons afzetten, dat
deze kampioenscandidatcn zich zullen her
stellen, waardoor Amersfoort wel eens het
kind van de rekening zal kunnen wórden-
Waarschijnlijk is het eerste twaalftal Zon
dag compleet met Louis weer iu de gelede
ren, hetgeen wel cenige versterking zal ge
ven. zoodat wc een spannenden kamp tege
moet zien.
Het tweede zal tegen Samos III een flinke
kans maken op een overwinning.
Atbletiek.
A.G.V. VICTORIA.
Nationale veldloop op Za*
tordag 21 October.
De Amersfoortsche Gymnastiek Vereeni-
ging Victoria houdt onder auspiciën van
dc K.N.A.U. cn U.P.A.B. Zaterdag 21 Octo
ber a.s. een nationalon veldloop. Start en
finish zijn op het terrein van den A.B. v.
L.O. aan den Leusdcrweg. Het parcours
gaat voor een groot gedcclto door het
prachtige landgoed Nimmerdor cn kan ge
heel op spikes geloopen worden
Er zijn vier klassen: A en B loopen 5
K.M.. klasse C (nieuwelingen en veteranen)
3Yi K.M. Alle deelnemers, behalve leden
van den U.P.A B., moeten in het bezit zijn
van een identiteitskaart, s
