SIERKUNST
STICHTING ONZE LIEVE VROUW TER EEM
NAAR NIEUW GUINEA?
Het grootsche bouwwerk turn cle Da&m
Fockemalaan alhier, dat reeds sedert ecu
jaar de aandacht van iederen voorbijganger
heeft getrokken vanwege zijn grooten om
vang en sterk bij de landelijke omgeving af
stekende roode daken, is zijn voltooiing na
bij. Dinsdagmorgen a.s. zal de aartsbisschop
van Utrecht, Monseigneur J. H. G. Jansen
de plechtige kerkwijding komen verrichten,
terwijl Dinsdagmiddag het U.K. Lyceum
voor meisjes op deze stichting officieel zal
worden geopend.
Gistermiddag heeft een bezichtiging van
het geheele bouwwerk onder leiding van do
architecten Koldewey uit Voorburg en Kroes
alhier, plaats gehad voor eenige dagbladver
tegenwoordigers.
Alvorens een rondgang door dit geweldige
bouwwerk, dat bestaat uit een lyceum, een
kweekschool, een klooster en een huishoud
school, met daarbij behoorende kapel, werd
gemaakt, gaf rector L. H. B. Sanders van
het moederhuis der congregatie van Onze
Lieve Vrouw, een kort overzicht van de ge
schiedenis der Stichting Onze Liever Vrouw
ter iicm. Dc gedachte om zuiver Katholiek-
onderwijs te geven is in het begin der negen
tiende eeuw uitgegaan van den pater Mat
thias Wolff S. J., die zich in 1816 te Culem
borg vestigde. Deze is dus eigenlijk de stich
ter dezer congrcgaiie. In 1826 werd in Amers
foort het klooster dezer congregatie gesticht
in de Muurhuizen, op de plaats, waar
thans de R.K. scholen gevestigd zijn
Aanvankelijk werd allen onderwijs ge
geven aan arme kinderen, doch na een
jaar werd er een pensionaat aan verbon
den. Dit werd de eerste cn beste inrichting
voor R. K. onderwijs in ons land ten Noor
den van den Moerdijk. In 1812 werd het
pensionaat aan den Zuidsingel gesticht,
dat in den loop der tijden zóó is uitgegroeid,
dat uitbreiding niet meer kón uitblijven.
Eerst werd voor de stichting van een nieuw
pensionaat grond gekocht in de omgeving
van hot station, doch de gestadige uitbrei
ding onzer stad maakte deze plaats meer en
meer ongeschikt, waarna de zusters over
gingen tot aankoop van grond aan dc
Daani Fockemalaan welke toebehoorde aan
het departement van defensie. De vraag
rees toen; „Wat moet er komen, een mid
delbare school of een lyceum?"
Besloten werd tot do stichting van een
lyceum. De plannen werden ontworpen door
den architect Koldewey uit Voorburg, bijge
staan door onzen stadgenoot, architect
Kroes
Het hoofdplan was het bouwen van een
kweekschool en een lyceum. Daarbij moes
ten gebouwen ontworpen worden voor een
huishoudschool, tdsmede een klooster en
een kapel, benevens dc verschillende dienst
vertrekken als keukens, slaapkamers, bad-
gelegciihcden e.a. Dit alles is samengevat in
één complex, dat een totale, lengte heeft
van niet minder dan 142 meter.
Wanneer men vóór het gebouwencomplex
staat, ziet men als het ware een as, welko
het geheel in twee deelcn verdeelt. Links
van deze as, waarin het klooster, de kapel
en den kloosterhof zijn ondergebracht, zien
we het lyceum en de gebouwen, waarin in
de toekemst do huishoudschool zal worden
ondergebracht, terwijl aan de rechterzijde
van dez.e as do kweekschool is gebouwd.
In de as is tevens gebouwd de ceutraal-keu-
ken, waardoor deze een zéér gemakkelijke
communicatie heeft met de afdeelingcn,
welke van daaruit bediend moeten worden.
Deze as dient dus zoowel voor scheiding
van als voor communicatie mét dc beide
helften van het gebouwencomplex.
Tusschen de gebouwen zijn niet minder
dan 6 binnenhoven aangelegd, waardoor in
alle gebouwen licht en lucht in ruime,
mate kunnen toetreden. Overal, zoowel op
de gangen als in de lokalen, welke beide
in lichte kleuren zijn geverfd, is een over
vloed van daglicht cn 's avonds een een
voudige, doch practische kunstverlichting.
Do gangen zien alle uit op ccn van de zes
hierboven genoemde binnenhoven. Een
nauwkeurige beschrijving te geven van de
vele zalen, welke wij in de verschillende
onderdeden van dit complex aantreffen zou
hier niet doenlijk zijn.
Laten wij in liet algemeen volstaan met
GROOTSCH BOUWWERK
Een practische inrichting, aan welker
fraaiheid verschillende jonge
kunstenaars het hunne
hebben bijgedragen
Dinsdag a.s. wijding door
den Aartsbisschop
ie zeggen, dat er voor zoover het onderwijs
gedeelte betreft, behalve de goed ingerichte
gewone leslokalen, lokalen zijn voor natuur-
uunde-oiiderwijs, voor tecken-onderwijs on
zang-onderwijs, een gymnastieklokaal, te
vens aula, recreatiezalen, speelzalen met
loonecl erin, alsmede studeervertrekken
voor de zusters met bibliotheek, welke óók
aanwezig zijn voor dc leerlingen. Op de bo
venverdieping vinden we een reeks van 2 x
100 slaapkamertjes voor de interne leerlin
gen, die ieder haar eigen kamertje hebben
voorts zijn er nog eernge slaapkamers voor
gasten, bij eventueel te houden retraites,
voor iedere school afzonderlijk 10 badcellen,
ccn ziekcnafdeeling, afzonderlijk voor ly
ceum, Kweekschool en zusters, alsmede
eenige kamertjes, waar de leerlingen piano-
of orgel kunnen studeeren.
Tenslotte zij van het complex nog ver
meld, dat de bijbehoorende kapel plaats
biedt aan 300 personen. In den toren zijn
iwce klokken geplaatst, die genaamd zijn
Memento vivcrc' en „Memento mori". In
eerstgenoemde is tevens den nauin gezet
van dc tegenwoordige Moeder-Oveistc,
Zuster Philomcna, in laatstgenoemde die
van de ontslapen Moederoverste, Zuster
Alphonso.
Dc architect heeft bij het kiezen der kleu
ren voor de gangen cn de zeer vele vertrek
ken één hoofdgedachte gehad: „hoe krijg
ik het meeste licht Hoewel in dc verschil
lende lokalen absoluut verschillende kleu
ren ziin gebruikt, óók voor het uoor hem
ontworpen meubilair, is het liciitelfect over
al bijzonder goed. Overal overheerscht het
lichte van de kleuren, welke in ieder lo
kaal opnieuw weer goed liannonieei en.
'trouwens, niet alleen dc tinten der gebruik
te verven duiden op een goede zorg voor
het interieur.
Velschillende jonge Katholieke kunste
naars hebben in dit gebouwencomplex staal
tjes van hun kunnen getoond. .j denken
hierbij aan de vele fijn uitgevoerde symbo
lische teekeningen op de dof-crème geschil
derde muren, aan de lijne teekeningen op
de glas in lood ramen oj> de gangen, aan
1c grootere knap uitgevoerde schilderingen
bij de trappenhuizen enz. enz. Zij allen ver
raden bij de stichters van dit gebouw c-en
fijne smaak, bij dc ontwerpers van deze
schilderingen een dito-talent.
Boven den hoofdingang vinden wc een
prachtig uitgevoerd beeld, strak van lijn en
goed van proporties van dc Onze Lieve
Vrouw ter Eem. Dit is een schepping van
den beeldhouwer M. Andricssen, die even
eens de glos in lood ramen voor de kapel
ontworpen heefte. De kunstenaar N'inabet
van F. ben heeft het mozaick van St. Mi
chael, geplaatst tegen den buitenwand van
de kapel, rechts van den hoofdingang, als
mede do glas in lood rainen in de hall en
Jc kloosterhof ontworpen.
Dc vchildcringcn in de hall en de gangen
zijn van L. Sengers, die o.a. knappe uil
bceldingen heeft gegeven van St. Joris met
de draak, van de 5 wijze cn 5 dwaze mans
ion. van de twee beschermengelen. als-
medo van de historie van do O. L. Vrouw
ter Eem. Deze kunstenaar heeft zijn schep
pingen geheel aan laten passen bij den
lichten achtergrond van dc muurvlakten;
zijn kleuren zijn allen even zacht en fijn,
waardoor zij een prachtig geheel vormen.
Tegen den muur van dc Kapel zien wij op
ie ruwe baksteenen in scherp contrastec-
rendo kleuren hetgeen het hier wonder-
goed doetl geschilderd een Madouna
beeld dat zelfs achter op hot terrein dei
stichting duidelijk zichtbaar is. Deze schop
ping van den kunstschilder Adolfs, heeft
een hoogte van ruim 5% meter. Op dit
groote en vrij eentonige muurvlak is dit
schilderstuk, uitgevoerd in Keim-verf, een
mooie onderbreking. Het prachtige mar
meren altaar in de Kapel is ontworpen
door den architect Koldewey, te-wijl hel
koperwerk de candelabres cn de Gods
lamp ontwerp zijn van Ninaber van Eyben.
Het ebbenhouten kruisbeeld achter het al
taar is van Wim Nijs. Tusschen het altaar
cn de plaats waar do inwonenden hun
kerkelijke plichten vervullen is een gewelf
de muur, waarin een fraai beeld van Maria
Middelares naar ontwerp van Termote is
aangebracht, dat door een onzichtbaren
schijnwerper wordt belicht Voorts zijn iD
deze kapel nog 2 beelden n.l. van den II
Josejih cn van Catharina van Alexandr
Aan weerszijden zijn drie glas in lood ra
men, waarvan de bovenste helft een voor
stelling geeft van de engelen volgens de
lithurgie uit de kerkwijding: ,.Ik zal een
wacht van engelen rondom L stellen" en
de onderste helft cenigc tafreelen uit het
oudo cn nieuwe testament in beeld brengt
In het devotie-kapelletje ter linkerzijde van
het altaar staat een beeld van do O. L.
Vrouw van Lourdes, naar ontwerp van W
v. d. Winkel.
Zij ten slotte nog vermeld, dat bij dp
stichting zijn aangelegd 2 tennisbanen, 1
hockey- en 1 korfbalveld. Onder de kapel
door loopt een gang. vvolke de aula zoo
wel met de kweekschool als met het ly
ceum verbindt. Het geheele werk is ultgc
voerd door de aannemers IJland en Borst
uit Amsterdam; dc verwarming door de
firma Gadella uit Zeist, terwijl het geheel
beeft gestaan onder toezicht van den hoofd
opzichter Raaphorst. Gemiddeld hebben 150
arbeiders aan dit groolsche bouwwerk de
inclusief inrichting ruim één in'llioen heeft
gekost, gearbeid. I.inks van bet gebouw, na
bij den weg, staat de wonng van rector W
Tempelman.
DANSINSTITUUT
VOOR INTERNATIONALEN CORRECTEN 6TIJL
A. VERHOEKS
bootaat nog goleganheld voor
oanvlultlng
bij olub Scholloron
Volwassenon
Inschrijving «n A|Vllf*ITlA o.a. Zaterdag
bespreking I I r4 van 35
OPENBARS LEESZAAL.
Overzicht van Scp'ember.
Aantal uitgeleende banoen: 670S.
Aantal bezoekers: 17-44.
Enkele der nieuwe aanwinsten:
C. U. Arricns Kappers. Ziclsinzicht en le
vensopbouw
J. J. Brugmans. Thorbeckc.
F. J. J. Buytendijk. De psychologie van
len bond.
K. Capec. Over Holland
11. N. Casson. Zaken doen.
A. van Gogh-Kaulbach. Goddelijk avon
tuur
F KÜnkcl. Individu cn gemeenschap.
G. van der Leeuw. Adam's vlucht.
Van der Lely. Arbeidsorganisatie, techno
natie, welvaart.
Ph. Mechanicus. Van sikkel cn hamer
J. G. van Neerven. Moderne bedrijfsleer
voor don Middenstand.
K. Roger. Das wachsamc H&nchen.
A. J. Russell. Alueen voor zondaars
M. H. Szekely-Lulofs. Emigranten.
A. Tolstoi. Peter I.
S. Trctjakow. Den Schi Chua: een Chinese
erziihlt sein Leben.
Th. do Vries. Doctor José droomt vergeefs
J. Wassermann. Bula matari: das Leben
Stanleys
Wells en Huxley. De wetenschap van he»
loven.
F. W. Zeylmans van Emmichoven. Rudolf
Stoincr
DOODELIJKE VAL.
Een dezer dagen is In dc Lichtenberg een
bewoner van de Mooicrstraat overleden aan
de gevolgen van een val vv.n een trap.
„ZELF GEKNIPT."
Tegen cén persoon werd proces-verbaal
opgemaakt, omdat hij op den openbaren weg
fotografeerde tegen vergoeding, zonder de
daarvoor vereischte vergunning.
Hierboven geven wij een overzichtteekening van de Stichting O. L. Vrouw ter Eem, welk U een beeld geelt van de grootsch.
beid van dit gebouwencomplex, waaraan bijna 2 Jaar door gomiddeld 150 arbeiders is gewexktl
„Ja," zegt de heer J. Keppel, „want
daar is de eenige natuurlijke
mogelijkheid voor werk
verruiming"
Een dertigtal, voor het meerendcel jonge
lui, bleken gisteravond gehoor te hebben
gegeven aan den oproep van den voorzitter
der Nedcrlandsche Kolonisatie Vcreenging,
afdeeling Amersfoort, den heer J. G. Cor
n e 1 i s s c n, om eens in Concordia te komen
luisteren naar de uiteenzettingen van den
oud-beambte der Mijnbouw Maatschappij
„Billiton", den heer J. Keppel uit
Utrecht, over de mogelijkheid ora te komen
tot de oplossing van het werkloozenvraag
stuk door middel van kolonisatie, meer in
het bizondcr op onze buitenbezitting Nieuw
Guinea, dat ongeveer even groot is als
Duitschland.
Dc groote dagbladpers heeft zich den laat
sten tijd vooral veel met dit zoo snel op
gekomen vraagstuk bezig gehouden. Er
werd zoowel met dit plan gesympathiseerd,
als commentaar geleverd op dr. Z. Kamer
ling en zijn aanhangers. „Natuur en
Mensch" wijdde er o. a. een geheel spe
ciaal nummer aan. Deze geheele, ideöele
opzet is echter zoo omvangrijk cn belang
rijk tegelijk, dat dc lezing van den heer
J. v. Keppel uiteraard beperkt moest blij
ven tot ccn logischcn gcdachtengang met
als beginpunt dc werkloosheid van het
heden cn een radicale ommekeer in de eco
nomie in de toekomst.
Minister Oud, zoo zegt hij, ziet in zijn
millioenennota deze toekomst somber in.
liet kan ook niet anders, als deze de op
heffing dor werkloosheid binnen onze
landsgrenzen zoekt. Waarom zoekt men
hier workverruimingsobjecten, die op den
duur door do oyerproductie zelf uitgeput
moeten raken, terwijl men zich elders een
optimistisch-stemmendc, zij het langs moei
lijken weg begaanbare, toekomst kan vor
men. F.en toekomst, die ons bevredigt door
den arbeid, door het bewustzijn waarde te
hebben voor een gemeenschap, dat men
niet achteruit hoeft te dringen om zelf
vooruit te komen.
De onnatuurlijkheid der werkloosheid
dwingt ons echter tot verzet, als individu
of vercenigd. liet moest komen tot een ex
plosie van energie... cn nu is de gelegen
lieid binnenkort daar om ons een bestaan
te scheppen, een gezin te stichten. Want
deze afvloeiing van een teveel aan men
schcn op een te klein stukje grond geldt
ook voor de vrouwen en meisjes, temeer
vvaar ras-vermenging in hot eerst vooral
vermeden moet worden.
Ook in andere gebieden moet één blanke
zijn voet het eerst neergezet hebben! Hij
waarschuwt echter tegen een onbesuisd
enthousiasme, ook het „bezint eer ge be
gint" dient men in acht te houden. Er mag
niet te hard van stapel gcloopen worden,
anders maakt men dezelfde fout als in het
Westen: men haalt alles uit den bodem en
brengt het weg met het gevolg dat men
zelf met honger en armoe zit en cr dien
tengevolge een onherstelbaar onevenwicht
in dc arbeidsvcrdecling is ontstaan. Hier
moet niet alles „gehaald" worden neen,
er moet moraal, overleg, inzicht, werkwijze
ophouw gebracht worden, kortom een plan
dat van tc voren door deskundigen cn kon-
ners van grond, klimaat cn ziekten nauw
keurig uitgestipulccrd is, er moet van een
beginpunt, van een kern van menschen uit
gewerkt worden. Men moet voor bewoning
ongeschikte, onontgonnen streken bewoon
baar maken en vervolgens ontginnen. Het
is eigenlijk dan nog niet veel meer dan het
knagen van een muis aan een hooiberg
cn het gevaar is dan groot dat men zich
in de ruimte verliest.
Daarom is cr een vestigingsplan ge
maakt. Landbouwers zijn dc eerste kolo
nisten, die beginnen op een terrein van
1000 H.A. Zoo breidt zich dit langzamer
hand uit tot een gezonde, economische huis
houding, waar alles in gelijke verhouding
blijft met den voedselvoorraad. Men kan
bij schaarschte aan levensmiddelen in het
vaderland helpen in ruil voor gereedschap
pen, bouwstoffen... wat op zich zelf een
toenemende welvaart in ons land met zich
meebrengtvia drukkere scheepvaart
enz.
Met het oog op het klimaat en de vrucht
baarheid van den grond, wordt een terrein
gezocht op de berghellingen. Do daar wo
nende Papoea's zullen ook geheel opgeno
men worden in het kolonisatieplan. Waar
zij als in een paradijs van slapen en eten
loven, kunnen wij het nooit slachter krij
gen dan hier, waar elke groep, liefst ver
politiekt, cn elk mensch den ander met ge
weld moet verdringen om zelf een bestaan
te hebben. Ook is een strenge selectie van
de kolonisten noodzakelijk.
Hij acht het kolonisatieplan van groot
internationaal belang voor den vrede.
Duitschland moet expansie, zoo noodig zal
hij het met geweld doen. Hem de reikende
hand toe te steken, zal een meesterzet op
het internationale schaakbord beteekenen.
De geheele lezing was dus meer een aan
wijzing om uit de benauwenis van de werk
loosheid te komen, dan een bespreking van
de practische mogclllkheid tot kolonlseeren.
Na de pauze werden echter meerdere pun
ten in dien zin naar aanleiding van ver
schillende vragen beantwoord. Hierbij ver
weet hij de Nederlandsche pers een te
groote schroomvalligheid, om te komen tot
een definitief voor of tegen.
UTRECHTSCHEW
hoek ST vd HAGENLAAN
LEERDAM
Kunstmjveiheidsglas
een goedkoope serie.
RAN
Nieuwe Eef-,Thee- en Ontbijtserviezen
Zeer verlaagde prezen.
6
MODERNE ENCADREMENTEN
VOLLEDIGE WONINGINRICHTING.
DE RECLASSEERING ROEPT...
Men schrijft ons:
Do rcclasseenng roept de hulp in van
hen die in dezen donkeren tijd nog iets kun
nen geven om het work der Reclasscering
niet de dupe te laten worden van de beper
king der Rijkssubsidies.
Dc Rcclasseenng roept met te meer kracht
>mdat juist in dezen donkeren tijd het werk
der reclasscering nog meer noodig en nut
tig is dan in tijden van voorspoed.
Wil het ruim honderd jaar bestaande
„Genootschap tot Zedelijke Verbetering der
Gevangenen'' haar werk kunnen handhaven
i<n ontplooien, dan zijn behalve personen,
die zich voor ho.t werk geven, ook noodig
personen die geld voor dit werk geven
Wat is dit werk9
Dc ..naam van het Genootschap, stam
mend uit ouden tijd, leidt allicht op een
dwaalspoor.
Het doel van het Genootschap is niet de
..zedelijke verbetering der gevangenen". Wij
weten heel goed, dat als wij aan het ..zede
lijk verbeteren'' gaan, wij zouden kunnen
beginnen bij ons zclven en zouden moeten
eindigen bij ons allen.
Het doel van het Genootschap is men
schen, die gederailleerd zijn te reclasseeren.
Tegenwoordig zün de meeste personen, die
door het Genootschap worden geholpen
niet eens „gevangenen". Het werk van hot
Genootschap beoogt allereerst om. als daar
toe termen aanwezig zijn, de menschen niet
,f>t „gevangenen" to zien worden of verwor
den.
Het leven is een doolhof van paden, van
goede cn rechte, van kromme cn slechto.
Het is geen wonder, dat menigeen zijn koers
kwijt raakt en via een krom of slecht pad
terecht komt bij „Vrouwe Justitia".
De etiquette bracht vroeger mede, dat zoo
iemand dan verder met het etiquet „mis
dadiger" bestempeld, via de gevangenis
weer in den doolhof der paden werd terug
gezonden, zonder behoorlijk te zijn bijge
licht om beter den goeden weg te kunnen
vinden en houden.
Tegenwoordig strekken het Genootschap
en andere reclasseeringslnstcllingen den
verdoolde de helpende hand toe en dragen,
als daar termen voor aanwezig zijn, 't hun
ne er toe bij, hem, dank zij de „voorwaar
delijke vcroordeeling" veelal langs do ge
vangenis naar betere wegen tc leiden. Hop
Het Genootschap dat doet? In do eerste
plaats door den Rechter in rapporten over
Jen delinquent cn zijn omstandigheden on
partijdig in to lichten. In de tweede plaats
door het toezicht, tc aanvaarden cn uit to
oefenen op een „voorwaardelijk veroordeel
de" of „voorwaardelijk-met-vervolgde". In
e derde plaats door ontslagen gevangenen
dc helpende en leidende hand to bieden.
De Nederlandsche strafrechter heeft met
oen modem tempo de moderno begrippen
op het gebied van het strafrecht toegepast
en heeft het groote voordeel der roclasseo-
ring leeren kennen en erkend. Men heeft
er geen idee van hoevelen, die gestruikeld
waren, door dc Reclasseering weer op de
been geholpen en op het goede pad geleid
zijn. De bedragen, die aan de Reclassce
ring worden ten koste gelegd, worden tien
en meervoudig bespaard, deels door do
„verminderde" deels door de ondanks de
groote bevolkingstoename „nict-gcstegcn-
misdadigheid."
Ook de Ilaagsche Departementen erken
nen de gunstige werking der Reclasseering.
(Nog pas het vorig jaar heeft ook de Minis
ter van Defensie een aanschrijving laten
uitgaan waardoor ook bij de militaire
rechtspraak de reclasseering meer tot zijn
recht zal komen). Maar de koorden der
beurs worden in den Haag zóó toegesnoerd,
dat ook voor erkend nuttig werk minder
beschikbaar wordt gesteld.
Zoo is het Genootschap genoodzaakt om
wat het uit de openbare kas niet meer ont-
angt, uit particuliere bijdragen bijeen te
brengen. Een plaatselijk Comité, waarvan
Mejuffrouw Mr. J. F. van Hasselt, Kon. So-
phialaan 7, hot Secretariaat voert, heeft in
een gedeelte van de stad circulair"-
spreic en zal door een van de me.dewen»»*
Zaterdag a.s. de antwoord-enveiopper doen
ophalen. Het Comité vertrouwt, dat velen
bereid zullen zijn door een bijdrage dit be
langrijke werk te steunen.
BURGERLIJKE STAND.
Geboren: Jannic, d. van Willem Kruse on
Frederika Hillcgina Pastoor; Nelly, d. van
Willem Bliekcndaal en Wilhelmina Catha
rina Gijsberlse; Jannetje, d. van Antonie
Gerardus Sleeking en Johanna Brandsen;
Albertus, z. van Willem van Beekhoven en
Gorritjc Brouwer.
Ondertrouwd: Klaas Mochcl en Anna
Honhler; Jacobus Johannes van der Graaf
en Catherina Sara Bremer; Wijnandus Jo
hannes van der Heijden en Cornelia Mar
garet ha van do Brug.
Gehuwd: Frederik Hendriksen en Antonia
van Zwol.
Overleden: Cornelia Johannes Schoonder-
beek, oud 72 jaar, ongehuwd.
