Bij Ruwe Handen Purol
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
FEUILLETON
Haar Avonturier
DE REGEERINGSUIITGAVEN SEDERT 1900
Donderdag 2 November 1933
32e Jaargang No. 107
TWEEDE BLAD
EENHEID IN DE VEELHEID
VERBOD VAN EEN GRAAL-
OPTOCHT
VROUWEN IN PLAATS VAN
MANNEN
Meer voldoening geeft het
indien U Uw geschenken bij
ons koopt.
En de prijzen vallen mee.
Amersfoortsche Kunsthandel
'\„Binnen twee dagen een rijks
uitgave in Uw bezit"
Dat van Rijkswege op velerlei gebied ver
handelingen, rapporten, verslagen, kaarten
enz. plegen te verschijnen, mag als alge
meen bekend worden verondersteld.
Tot voor cenigcn tijd evenwel was de uit
geverij daarvan zeer verspreid; niet alleen
de Dienst der Nederlandsche Staatscou
rant, maar ook dc onderscheidene departe
menten en Rijksinstellingen verzorgden de
uitgaven van allerlei publicaties op hun
speciale gebieden, hetzij zelf. dan wel via
particuliere uilgevers, met het gevolg, dat,
wanneer het publiek later navrage deed
naar een of ander rapport of verslag, het
in vele gevallen nauwelijks meer wist uit
te zoeken, wéar men die uitgave kon ver
krijgen. Departementen wisselen nogal eens
van naam en indeeling. Staatscommissies,
die vaak heel belangrijk werk hadden ver
richt, zijn niet bestendig en zoo zijn er
diverse omstandigheden, welke het zoeken
naar een eenmaal verschenen stuk bemoei
lijken.
De tegenwoordige directeur van den
Dienst der Nederlandsche Staatscourant en
van do Alg. Landsdrukkerij heeft enkele
jaren geleden het'initiatief genomen om
daarin eenheid te brengen, terwijl ongeveer
terzelfder tijd de directie der Koninklijke
Bibliotheek, welke een jaarlijksclie lijst van
overheidsuitgaven pleegt samen te stellen,
de gedachte ontwikkelde om alle Rijksuit
gaven te catalogiseeren. en dezen Rijksca
talogus bij de Alg. Landsdrukkerij te laten
drukken.
Dit heeft geleid tot samenwerking tus-
schen Rijksuitgeverij en Kon. Bibliotheek
yoor een zoodanigen catalogus.
In principe werd bij besluit van den mi
ïiisterraad met ingang van 1 September
1931 reeds tot concentratie van do Rijks
uitgaven besloten, doch de uitvoering van
dat besluit vorderde een langen termijn,
o.a. omdat diverse Rijksdiensten loopende
overeenkomsten met particuliere uitgevers
hadden, welke dienden te worden opge
zegd, terwijl voorts een groot aantal cor
respondenties en besprekingen met allerlei
takken van Rijkszorg noodig waren om de
bijeenbrenging van voorraden in de ar
chieven en op de zolders van departements
gebouwen enz. bewaard te verzekeren.
Het resultaat van een en ander heeft een
nagenoeg volledige bijeenbrenging en
algemeene verkrijgbaarstclling opgeleverd.
Niet voor 100 pCt., want er is een achter
deurtje opengebleven voor bepaalde uitga
ven. dio vanwege het betreffende departe
ment-, zelf kunnen worden uitgegeven,
maar dat zijn uitzonderingen, welke den
regel bevestigen.
Ook was het niet doenlijk en niet noodig
om tot vèr in liet verleden terug te gaan
Wat vóór 1900 is verschenen heeft men als
historie beschouwd; men zal daarvoor het
'Algemeen Rijksarchief, de Kon. Bibliotheek
c.d. kunnen raadplegen. De lijst begint bij
1900 en zij is bijgewerkt tot April 1933; later
Zullen supplementen verschijnen en zoo
vaak als noodig is herdrukken, die dan
'telkens zoo volledig mogelijk zullen zijn
Om een indruk te geven van de geva
rieerdheid van de Rijksuitgaven, doen wij
een greep uit het zaakregister: aanbeste
dingen (reglement), aardappelcultuur,
aardmagnetisme, arbeidsduur, bedrijfsra-
den, belastingdruk, betonverharding, be-
waarschoolonderwijs, bijvoedering melk
vee, commissies voor dit en commissies
voor dal, diamantindustrie, electriciteits-
voorziening, faillissementsstatistiek, ge
slachtsziekten, goederenvervoer, haringvi3-
scherij, huwelijksrecht, kiezersstatistiek,
krankzinnigenwezen, landbouwzaken, mo
torrijtuigen, nijverheidsonderwijs, paarden
fokkerij, posterijen, radio-ontvangst, sera
en entstoffen, slcrftestatisliek, tabak, uit
sluitingen, verkeersongevallen, wachtgeld
regelingen, IJ-afsluiting, ziekteverzeke
ring...; alleen met alfabetische trefwoor
den zijn 24 pagina's van den catalogus ge
vuld.
De catalogus bevat verder een personen
register en hij vermeldt van iedere uitgave
den volledigen titel, met jaar en uitgifte,
prijs enz., terwijl bij de Staatscommissies
en ministeriecle commissies bovendien de
naam van den voorzitter en die van den
secretaris daarin zijn opgenomen. Het mee-
rcndeel van de in den catalogus genoemde
boekwerken is bij de Algerneenc Lands
drukkerij gedrukt, welk Staatsbedrijf meer
dan 500 verschillende boekwerken (waar
onder tal van rijk geïllustreerde) per jaar
drukt en over dc grootste en modernste
zetmachine-installaties, eigen lettergieterij
enz. beschikt.
Om alle hierbedoeide Rijksuitgaven voor
iedereen, waar hij in den lande woont, ge
makkelijk verkrijgbaar te stellen, is een
verkoopcentralo georganiseerd, waarvan
ieder postkantoor of hulpkantoor ter plaat
se de bestellingen in ontvangst neemt en
zonder prijsverhooging uitvoert. Men kan
den catalogus een in oranje-gelen om
slag gedrukt boekje ten postkantore
raadplegen (of een exemplaar ervan ad 35
cent aanschaffen) en behoeft dan slechts
den titel (e.v. jaartal) van het verlangde
op te -geven, om het binnen 2 X 24 uren
in het binnenland franco onder rembours
thuis te hebben. Desgewenscht verleent de
boekhandel zijn bemiddeling voor het doen
van bestellingen, welke regeling is tot
stand gekomen door een overeenkomst
met de Vereeniging tot bevordering van de
belangen des Boekhandels; in dat geval
geschiedt de levering via het Centraal
Boekhuis te Amsterdam aan de betrokken
handelaren, die daarvoor dan de gebruike
lijke provisie ontvangen.
Overigens kan men ook rechtstreeks bij
de Rijk3uitgeverij de verlangde bestelling
doen, of laten afhalen in den winkel van
de Landsdrukkerij, welke instelling de be
schikking heeft verkregen over een naast
liggend perceel, de vroegere directeurswo
ning, die tot, voorraadmagazijn is inge
richt.
NEDERLANDSCHE VARKENSCENTRALE.
De Nederlandsche Varkenscentrale maakt
bekend, dat met ingang van Maandag 6
November a.s. de onderstaande prijzen zul
len worden betaald voor het aan haar ge
leverde versch spek afkomstig van varkens
geslacht na 4 November.
A. Spek boven 28 K.G. per strook zon
der wang 0.60
B. Spek van 2427, 0 K.G. per strook
zonder wang 0.58;
C. Spek van 1823, 9 K.G. per strook
zonder wang 0:57;
D. Spek van 1317, 9 K.G, per strook
zonder wang 0.52;
E. Spek van 1012, 9 K.G. per strook
zonder wang 0.47;
F. Spek van 5—9, 0 K.G. per strook
zonder wang 0.44;
G. Spek van 1013 K.G. per strook zon
der wang en zonder achterkinkel 0.56;
II. Spek van 89, 9 K.G. per strook zon
der wang en zonder achterkinkel 0.54;
I. Spek van 57, 9 K.G. per strook zon
der wang en zonder achterkinkel 0.52.
Incident in den raad
van Hoorn
De burgemeester weigert te
antwoorden
Men schrijft uit Hoorn aan de'N.R.Ct.:
In de gisteravond gehouden raadsverga
dering stelde dc heer van Boxmeer (r.k.) de
vraag, waarom dc burgemeester den Aller-
heiligcnoptocht van de Graal had verboden.
De burgemeester, mr. H. C. Lcehorst, ver
zocht den raad deze interpellatie niet toe
te staan; daartegen rees, vooral van de zijde
der s.d. hevig verzet.
De heer Plomper (s.d.) zeide, in de 14 jaar
dat hij raadslid dezer gemeente is, nog nooit
zooiets te hebben beleefd. Wethouder Stum-
pel (r.k.) zeide, dat dit in zijn 17-jarige loop
baan nooit was voorgekomen.
De voorzitter bracht dc vraag of de in
terpellatie toegestaan zou worden in stem
ming en met algemeene stemmen werd be
sloten dat recht te vcrleenen. Daarop zijn
de vragen aan de orde gekomen, maar de
voorzitter zeide, dat deze zaak hem per
soonlijk als hoofd der politic trof en dat hij
daarom de vragen niet wenschte te beant
woorden Niettemin liet hij debat over de
zaak toe en er ontstond veel rumoer toen
dc heer Zijp (s.d.) veronderstelde dat deze
beslissing zou zijn genomen op grond van
instructies uit Den Ilaag. De voorzitter be
streed dit krachtig en verbood den heer Zijp
hem ervan te beschuldigen, dat hij niet
naar eigen eer en geweten zou hebben ge
handeld.
Dc heer Stumpel uitte de klacht dat in
deze met den roomschen wethouder geen
overleg was gepleegd.
De voorzitter merkte echter op, dat het
hier louter een burgemeesterszaak betreft.
(De burgemeester zou het verbod hebben
gegrond op het feit, dat hij geen toespitsing
van de godsdienstige tegenstellingen in de
stad wenscht. Men is er n.l. over het al
gemeen zeer tegen gekant, dat bij het uni
formverbod instellingen als de Graal en de
A.J.C. zijn toegelaten).
Vragen van den heer Kuiper
De heer Kuiper, lid van de Tweede Ka
mer, heeft den Minister van Binnenland
sche Zaken gevraagd:
lo. Is het juist, dat te Rotterdam in
do laatste weken voor het Rijkstele
graafkantoor sollieanten voor vrouwe
lijk personeel zijn opgeroepen voor
diensten die tot nu toe door mannelijk
personeel werden verricht?
2o. Is dc Minister niet van oordeel, dat
het in dezen tijd geboden is, waar eenigs-
zins mogelijk, mannelijk in plaats van
vrouwelijk personeel in dienst te nemen?
3o Wil dc Minister maatregelen treffen
waardoor, bij aanstelling van personeel in
Rijksdienst, aan mannelijke sollicitanten
de voorkeur wordt gegeven?
DE STERRENHEMEL 1-8 NOVEMBER 1933, 20 h MT.
Ster 3' grootte, ot kici»«
O Ster 2* grootte.
Ster gr.
ZZ-Melkweg
WetteUjlc Ingeschreven bij bet
Bureau V<j Industrieel en
Eigendom onder No.
e 4 2 2 a
IDEEBSTEKV.
VOLLE HAAM
laatste kvakiter
nieuwe: maan
ZUID
VENUS
MAES
JUPITER O
SATURNUS
Bovenstaand kaartje stelt voor den
sterrenhemel in Nederland, des avonds te
acht uur Middelbare Tijd, gelijk aan 22 h
43 min. Sterretijd.
In tegenstelling met gewone landkaarten
vindt men hier het Westen rechts, het Oos
ten links van den beschouwer geteekend.
Dat is bij sterrekaarten noodzakelijk en ge
bruikelijk, teneinde te verhoeden, dat de
beelden in spiegelschrift zouden verschijnen.
Wanneer men in het oog houdt, dat de
hemellichamen die in het Oosten opkomen,
naar het Zuiden stijgen en in het Westen
ondergaan, en wanneer men verder slechts
dat kwadrant van de kaart voor zich
neemt, waarnaar dc blik aan den hemel
gericht is, dan is dc oriëntatie eenvoudig
genoeg.
Op dit kaartje loopt, van liet WZW naar
het ONO door sterrjëbeelden Arend, Zwaan,
Cassiopeia, Wagenman een gebogen stippel
lijn; zij duidt dc ligging van den Melkweg
aan.
In drukletters vermeld zijn de namen
van de sterrebeelden; de eigennamen van
een aantal der helderste sterren zijn in
schrijfletters geteekend.
De middaghoogte van de zon verandert
deze maand van 24° tot 16°; de dagboog
de tijd dat zij boven den horizont staat),
neemt af van 9% uur tot 8 uur.
De schijngestalten van dc maan zijn:
V.M.: 2 Nov.; L.K.: 10 Nov.; N.M.: 17 Nov.;
E.K.: 24 Nov.; V.M.: 2 Dec. Deze laatste
vermelden we er ditmaal bij, wijl de V.M.
van dien datum op het laatste kaartje in
November (29) nog voor komt.
Bovenstaand kaartje bevat 3 manen: 1
bezuiden den Driehoek; 4 nabij Aldebaran
van den Stier; 7 vlak bij Castor en Pollux.
DE PLANETEN.
Op onze kaartjes volgen wij den loop der
vier planeten Venus, Mars, Jupiter en Sa-
turnus; ook deze maand zijn de drie eerst-
genoemden op onze kaartjes niet aan te
geven.
Venus (m —3.9) is avondster in den
Schutter. Zij gaat 3 uren na de zon onder
en is dus in het Westen goed te zien. Om
8 uur de tijd waarvoor onze kaartjes in
November geteekend worden, is zij echter
juist onder, evenals
Mars (m 1.4) die l'/s uur na de zou
onder gaat en minder geschikt voor waar
neming is.
Jupiter (m 1.3) is morgenster in de
Maagd; hij komt enkele uren voor de zon
op, en is dus des ochtends in het Oosten te
zien.
Saturnus (m 0.9) is dc ecnige planeet,
welke deze maand op onze kaartjes voor
komt. Hij beweegt zich nauwelijks; 1 Nov.
is zijn R.K1. 20 h 51 min., deel. 18,7° Zuid;
29 Nov. zijn deze waarden resp, 20 h 57 min.
en 18,3°. Hij gaat des avonds omstreeks half
elf onder althans begin November en
is dan laag in 't ZZW te zien.
(m magnitude helderheid, vergele
ken met een ster van de lo grootte, die
m 1,0 heeft).
DUITSCHE DIEVEGGE IN NEDER.
LAND GEARRESTEERD.
Zij had ook hier te lande
een en ander op haar kerf
stok.
V e n 1 o, 1 November. De politie te
Tegelen is er in geslaagd te arresteeren de
30-jarige Else Lint uit Berlijn, die reeds
geruimen tijd door de politie in Duitschland
gezocht werd terzake van diefstal van bril
janten ter waarde van 250.000 Mark in Ber
lijn. Voor haar opsporing was door de po
litie een belooning uitgeloofd van 5000 M.
Het bleek dat zij ook hier te lande het
een en ander op haar kerfstok had. Zij is
naar Roermond overgebracht, waar zij voor
den Officier van Justitie geleid zal worden.
Nadat zij haar straf ontvangen zal hebben
voor dc hier te lande gepleegde feiten, zal
zij aan de Duitsclie politie worden uitge
leverd.
Utrechtscheweg 36 Telefoon 1758
Toon je eigen gezicht en maak je niet dap
perder of eerlij kei- of zachter dan je bent.
Een episode uit den Dertigjarigen Oorlog.
Oorspronkelijke schets van
G. P. BAKKER.
35
Hij hekeek haar van onder tot boven en
ondanks den ernst van den toestand ver
breedde een glimlach zijn gezicht.
„In Marion s oogen echter stonden tranen.
Zij pakte hem bij den arm en zaide: „O,
Saxon. Ik heb een vreeselijken angst uit
gestaan. Wij waren allemaal zoo bang, dat
ze jp zouden vermoorden en nu sta je hier
springlevend en ongedeerd. Het is bijna te
mooi om te geloovcn'.
Saxon moest zich beheerscben orn de
oude tooverko! niet te omhelzen.
„Wat zie jo er 'grappig uit. Maar waar
om ben je eigenlijk hier?" vroeg hij.
„Om jou vrij te koopenantwoordde ze.
„Meen je, dat ik jou door Von Pappcn-
hcim wilde laten ophangen. DjcIi ik zie, dat
ik mij onnoodig bezorgd heb gemaakt'.
„Ik heb mijn leven gered. De veldmaar
schalk meende, dat ik je verblijfplaats wist
en wilde, dat ik je zou uitleveren. Je maakt
het mij heel gemakkelijk door hier te ko
men. Wij zijn vlak bij het kamp'1, vervolgde
hij met een ernstig gezicht.
Daarna keerde hij zich naar den herber
gier. „Rudolf", zei hij. Rijd met dc huifkar
door tot je Lize ontmoet en dan zoo vlug
mogelijk naar huis1'.
1-lij gespte zijn zvvaren ruitu-mantel ach
ter den zadel los, legden hem over Marion's
schouder, sprong op Balder's rug en voor
Marion 'er op verdacht was sloeg hij den
arm om haar middel en hief haar voor zich
in den zadel.
„1-Ieb ik niets te zeggen?" vroeg ze.
„Wordt er zoo rnaar over mij beschikt?"
„Niets", klonk het 'antwoord. „Ik moet je
uitleveren". I-Iij rende naar Von Pappen-
hcim's kamp. Maar toen hij een eind gere
den had .wendde hij eensklaps den teugel
en Balder vloog als de weerlicht in de rich
ting van de Oucle Herberg.
Melchior had inmiddels zijn paard beste
gen en volgde Saxon.
„En nu rijdt de ridder met, de prinses
naar het leger van den koning', fluisterde
Saxon haar in het oor. Zij keek hem lachend
in zijn gezicht. In haar oogen «glansde een
helder licht.
„De prinses lijkt op het oogenblik meer
op een oude tooverkol'antwoordde zij,
maar liet haar hoofd tegen zijn schouder
rusten. Ilij drukte haar togen zijn borst,
voelde de warme aanraking van haar jong
lichaam en sprak met hartstocht in zijn
stem:
„Nooit, nooit zal ik je aan een ander af
staan".
Zij gaf geen antwoord. Zij dacht niet aan
haar verloving of aan het woord, dat zij
eens had gegeven. Met gesloten oogen gaf
zij zich geheel over aan het genot van den
vluggen rit in de armen van den man, dien
zij lief had. De wind suistde hen om de
oorëDj nooit zouden ze dezo ylucht yerge-
tcn. I-Iij voelde zich trotsch ais een roofrid
der, die de geschaakte geliefde naar zijn
burcht voert.
Toen zij na een langen tocht aan de Oude
Herberg gekomen waren, daalde de zon
reeds in hot westen. Hij hief haar op en
zette haar op den vasten bodem, Marion
scheen het alsof de razende rit en
kele korte oogenblikken had geduurd. Met
een stem, waarin teleurstelling klonk, vroeg
ze: „Saxon, zijn we er nu werkelijk al?"
„Balder moet rust hebben', antwoordde
Saxon. „Anders zou ik niets liever doen
dan den -gcheelen nacht doorrijden met jou
in mijn armen".
„Meisjelief", vervolgde hij en deed alsof
hij niet zag, dot zc zeer verbaasd keek,
het beste zal zijn, dat je van Annetje een
of ander rijcostuum leent en een beetje..."
Na eenigen tijd reed ook de huifkar het
erf op. Lize was veilig thuis gekomen en
toen Saxon haar ecnige goudstukken gaf.
als vergoeding voor den avontuurlijken
tocht, was zij den koning te rijk. Nu zij den
luitenant niet kreeg, dwaalden haar ge
dachten blijkbaar af naar den huzaar, want
ze zei tegen Annette, die met. groote be
langstelling haar verhaal had aangehoord:
„En toch was het wel een knappe, aardige
jongen".
„Wie?" vroeg Annette, ,de luitenant?"
„Neen", antwoordde Lize, „de huzaar".
Saxon had Rudolf verteld dot de Oude
Herberg bewaakt zou worden.
„Ik had niet. anders verwacht", verklaar
de deze. „Als ze om u komen, zal ik zeggen
dat u op onderzoek uit is en waarschijnlijk
wel een paar dagen zult uitblijven. TJ ver-
tolde mij. dat u hoopte met rijken buit
terug te keeren'.
Inmiddels had Annetje den maaltijd ge
reed. Men had zich juist aan tafel gezet,
toen de deur open ging. Saxon kon een
kreet van verrassing niet onderdrukken,
want zoo'n mooien, slanken ruiter had hij
nog nooit in zijn leven aanschouwd. De
rechte, lange beencn staken in een geol-
leeren pantalon. Hij droeg hoogc, gele rij
laarzen en een rood fluweelcn wambuis,
dat tot over de dijen reikte en daarover
een glinsterend borstharnas. Onder den
sierlijken Slavischen helm, die als zilver
glansde, zag Saxon een ovaal matwit ge
zicht, omgeven door ravenzwarte haren.
„Overste", zei hij, het militair saluut ma
kend, met de hakken aaneengesloten. „Mag
ik mij even voorstellen: Von Ebertot, van
Wallenslcin's ruiters'.
Vol bewondering beschouwde Saxon de
gracieuso verschijning, die ondanks do tra
vestie zeer rijzig scheen en antwoordde:
„Aangenaam, vaandrig, noemt u plaats".
„Zulke vaandrigs moesten er meer in het
leger zijn' mompelde de oudo wachtmees
ter. „Nu weet ik. wat mij mijn geheele le
ven ontbroken lieeft
En Rudolf zeide: „Ik zou dc freule in dat
pakje niet herkend hebben". Hij hief zijn
roemer op en vervolgde: „Vaandrig en over
ste! Mag ik de eer hebben met u te drin
ken op een veiligen overtocht cn een geluk
kig wederzien?"
Allen stootten aan.
„Altijd heeft hij de mooie woorden maar
voor het grijpen", bewonderde Melchior
spottend
„De freule ziet er werkelijk als een jonge
krijgsman uit", meende Annettp. „Zij doet
mij denkon aan luitenant Von Reimes
„Wie was dat vroeg Marion vol belang
stelling.
„Heeft u nog tijd? I-Iet is een lang ver-,
haal".
„Ja", meende Saxon, „Balder 'moet rust
hebben en vóór vanavond kunnen wij niet
vertrekken".
„Hij was een dappere, jonge officier. Al
tijd de eerste in den aanval. Hij hield van
het gevecht en door zijn groote vaardigheid
met de wapens en zijn buitengewonen moed
kwam hij altijd overwinnend uit den strijd.
Zijn kapitein was zeer met hem ingenomen
en waarschuwde hem dikwijls voor zijn
roekeloosheid. De stoutmoedigheid van den
jongen maakte hem vaak bezorgd. Het
scheen hem alsof dc jongeman den dood
zocht. Maar de jongen lachte allo zorgen
weg. Op zekeren morgen, bij de belegering
van Stralsund, toen hij het eerste op de
wallen was, werden zijn mannen door de
overmacht teruggeworpen. Hij stond alleen
tusschcn de vijanden. De kapitein zag het
gevaar, stormde te hulp, juist toen de lui
tenant door een kogel getroffen neerviel.
Hij nam hem op en droeg hem in zijn ar
men buiten de vuurlinie. Doch toen hij het
harnas losgegespt had, bemerkte hij tot zijn
groote verwondering, dat zijn luitenant een
meisje was. Vele bijzonderheden werden
den kapitein duidelijk, waaraan hij vroe
ger geen aandacht had geschonken."
„Wat zijn de mannen toch dom", meende
Marion.
„En toen?" vroeg Saxon, die het verhaal
met spanning gevolgd had.
(W-jrdt vervolgd).
