HET DRAMA VAN DE „ZEVENPROVINCIEN"
PUBLICATIE VAN HET ONDERZOEK
Haar nu is hel uit!!!
Radioprogramma
Soeraba ja, C Nov. (Aneta). De
Zeekrijgsraad heeft aan de pers toe
gestaan om inzage te neman van de
W00 folio-vellen, die betrekking heb
ben op het onderzoek inzake de mui
terij aan boord van de „De Zeven
Provinciën", in welk dossier de ver-
hooren van beklaagden en getuigen
zijn vervat, tengevolge waarvan het
thans mogelijk is een geregeld ver
haal te geven omtrent de visie en
de handelingen van den hoofdmui-
ter J. K. Kewilarang, Inlandsch ma
troos der eerste klasse.
Kawilarang deelt het volgende mede:
Op Donderdag 2 Februari kwam de „D
Zeven Provinciën" ten tweede rnale te Sa-
bang aan, om des avonds weer voor Olcli-
Leh ten anker te gaan. Den volgenden dag
werden de persberichten ontvangen over de
•525 dienstweigeraars te Soerubuja en na het
lezen daarvan zag Kawilarang den korpo
laal-tclegrafist Rumambi, den ziekcnverple
gcr Gosal en den matroos der eerste klasse
Paradja bij een tafel staan.
Zij waren de drio hoofd muiters, die al
len in Straat Soenda gedood zijn toen de
bom op de „De Zeven Provinciën" ontplofte.
Aan die tafel spraken deze drie schepe
lingen over een plan om op Zaterdagavond
1 Febuari orn negen uur met do „De Zeven
Provinciën" ondes- stoom tc gaan teneinde
den Commandant ier Marine te verzoeken
om aan boord te komen en hem te vragen
om de gearresteerde dienstweigeraars vrij
te laten.
Hierop werd afgesproken om het schip
den volgenden avond om negen uur te over-
aneesteren. Kawilarang zou een stoot geven
op de bootmansfluit als signaal dat de ovcr-
aneesterin-g zou beginnen.
Paradja zou zorgen voor de sleutels van
de geweerrekken en de munitie-bergplaat
sen. Kawilarang zegt, dat hij bij het over
leg nog had aangevoerd dat er -geen vuur
wapens noodig zouden zijn, omdat dc offi
cieren en onderofficieren niets zouden kun
nen doen.
De anderen achtten dit echter onmogelijk.
Besloten werd d Paradja voor gewa
pende schildwachten zou zorgen en dat Ka
wilarang zorg zou dragen voor ankerpos-
ten en vopr dc navigatie.
Op Zaterdagmorgen 4 Februari werden
verdere besprekingen gevoerd, waarbij en
kele Inlondsche schepelingen zeiden, dat
het volgens- hen onmogelijk was orn ;met
het schip onder stoom te gaan. Paradja, die
later bij deze' besprekingen kwam, heeft
toen dc mensclien aangespoord om direct
dienst tc weigeren.
Dit ging echter niet door en Kawila
rang zeide dat hij niet wist waarom in-
tusschen werd het oorspronkelijke plan
verder voorbereid. Hierbij werd afgespro
ken dat de passagierende schepelingen
\s avonds om zeven uur aan boord moesten
'terugkeeren. Dit alles werd aan de stokers
cn de anderen medegedeeld.
Kawilarang verklaart, dat hij niet weet
of de Europeesche stokers dit hebben ge
hoord.
Hij is aan wal gegaan cn op den steiger
te Oleh-Lch heeft hij nogmaals de Inland-
sche schepelingen ingescherpt om dien
avond om zeven uur aan boord terug te
Kijn.
Vervolgens heeft Kawilarang tot half ze-
,\cn te Kocta Radja 'gepassagierd. Vervol
gens stapte liij in een autobus om samen
met Gosal naar Oleh-Leh terug te rijden.
Onder weg werden verschillende schepelin
gen in de autobus opgepikt.
Alle personen die in de autobus aanwezig
waren wisten waarom men naar boord te
rug ging.
Acht uur 's avonds.
Intusschen was het acht uur 's avonds
geworden
Ik ontmoette, aldus vertelt Kawilarang
■verder, Paradja, die rnij vertelde dat de
Europeanen er reeds van wisten en dat hij
de sleutels van de geweerrekken en van de
imunitiebergplaats reeds in zijn bezit had.
'Iets voor negen uur, het uur waarop de
»,De Zeven Provinciën' zou moeten ver
trekken, deelde Paradja aan Kawilarang
mede, dat het schip nog niet kon vertrek
ken, omdat men de patronen voor :ls gewe
ren nog niet had bemachtigd.
Maar tegen half tien overhandigde Gosal
■tien houders elk van vijf geweerpatronen
aan Kawilarang en declde hem bij die ge
legenheid mede, dat Paradja was ontdekt
door den officier van de wacht.
Kawilarang vertelde nog tijdens het ver
hoor, dat de marinier Van der Laak hem
omstreeks negen uur de raad heeft gege
ven om voorzichtig te zijn met den korpo
raal, opdat deze niet zou bemerken dat
men metcde „De Zeven Provinciën" onder
stoom wilde gaan.
Volgens ue verklaringen van Kawilorang
ilieelt Van der Laak hem verteld, dat de
Europeesche schepelingen al van de zaak
afwisten en dat zij er mede accoord gingen.
Later kwam Paradja nog weer hij Ka
wilarang, die toen voor een 28 c.M.-kanon
lag om te vertellen dat hij was ontdekt
door den tamboer De Brce, die den officier
van de wacht had gewaarschuwd. Toen
trok Paradja zijn blauwe werkkiel uit om
zich te vermommen eri verborg zich achter
het 23 c.M.-kanon.
Om 10 uur gaf Kawilarang een scherpe
stoot op de bootsmansfluiL Hij deed dit na
dat hij had gezien, dat op het voordek alle
lichten reeds weren gedoofd en Jat Ue
schepelingen zich naar het achterdek bega
ven aldus de orders opvolgend. Kawilarang
•ging toen van het stokersverblijf naar het
HET AANEENGESCHAKELDE
VERHAAL
De Zeekrijgsraad staat aan de pers
inzage van de dossiers toe. Een
uittreksel uit de 4000
foliovellen
verblijf van de Europeanen om ook daar
een fluitstoot te geven.
Bij liet verblijf van de Inlanders hoeft
hij niet gefloten, omdat irien daar Feeds wast
begonnen.
De stuurinrichting detect.
Kawilarang verklaart vervolgens dat op
dit oogenblik de roerganger hem heeft ge
rapporteerd, dat hij het stuurrad niet ken
bewegen. Bovendien draaide do „De Zeven
Provinciën" een weinig stuurboord uit.
Daaróm heeft Kawilarang de telegraaf slop-
gezet cn de machine-kamer gewaarschuwd
met het verzoek om de stuurinrichting in
te koppelen. Hij ontving hierop ten ant
woord dat het roer niet kon worden inge-
koppeld en dat er met de machines moest
worden gemanoeuvreerd.
Even later zag hij een zoeklicht schijnen.
Alle sloepen werden gehcschen, behalve de
kapiteinssloep. Op advies van Paradja was
het hijschen van deze sloep tot later uit
gesteld.
De „De Ze\en Provinciën" stoomde toen
op rnet een vaart van drie mijlen.
Onderwijl kwam de kwartiermeester Tu-
humena op de brug, waar hij cenige peilin
gen nam en op de kaart de koerslijn af
zette in Noord-Westelijke richting.
Alarm.
Op dit oogenblik hoorde Kawilarang op
den gouvernementssloomer „Aldebaran"
ftlarm fluiten. Vanaf het lichtdek werd ge
roepen dat de \ldebaran" onder stoom
ging. Hierna hoorde Kawilarang dat er ge
roepen werd dat de 7 A c.M.-kanonncn
moest worden geladen. Hij heeft deze woor
den herhaald.
Kawilarang heeft iocn aun Paradja ge
vraagd hoe dat was en hij hoorde dat liet
7A c.M.-kanon aan bakboord onder de brug
gereed was om te vuren. De korporaal-tele
grafist Rumambi regelde de indccling van
de wacht.
Officieren.
Oj» een gegeven moment, aldus vertelt
Kawilarang, kwam Paradja, die met een
pistool gewapend Was, vertellen dat bij de
radio-hut twee officieren stonden. Kawila
rang is toen ongewapend naar het tent
dek gegaan om te zien welke officieren dat
waren. Op het tentdek gekomen zag hij hij
de radio-hut zes met geweren gewapende
Inlanders staan, zoomede de luitenant ter
zee derde klasse De Vos van Steenwijk niét
nog een andere officier. Bij deze officieren
stond de Korporaal-machinist Bosscha i t te
praten. Kawilarang is toen weer terugge
gaan naar de brug. waar een gewapende
Kawilarang huil voor dit sein geen order
gegeven. Wel had hij gezegd dat het spre
ken van „De Zeven Provinciën met de
„Adebarandoor middel van seinen kon ge
schieden.
Later zag Kawiilarang weer een ander
sein van de „De Zeven Provinciën-' waaien,
dat zooiéts beteekende als:
.,Ik kan niet..."
Hierna kwam Rumambi, een der hoofd-
aanleggcrs, die door den bom gevallen is.
op de brug mededeelcn dat er geen seinen
meer mochten worden geheschcn zonder
toestemming van de bemanning.
De „Aldebaran" zakt af.
Vanaf dat oogenblik, aldus gaal het ver
haal verder, zakte de „Aldebaran" cn voer
nu verder achter de ,,Dc Zeven Provinciën'
aan.
Kawilarang hoorde het sluitstuk van een
kanon openmaken. Toen schreeuwde hij on
middellijk naar beneden: „Niet schieten
wanneer ik daarvoor geen order geef".
Builen boord kijkend zag hij enkele ka
nonnen gebakst cn de noodigc granaten ge
reed liggen, naar zijn schatting wel dertig
stuks.
Het leven aan boord.
Kawilarung heeft tegen de andere hoofd-
aanleggers, Rumambi. Gosal en Paradja ge
zegd, dat dc officieren vrij mochten rond-
loopen aan dek.
Ook op de brug mochten de officieren ko
men. om aanwijzingen te geven voor de na
vigatie. Dc officieren moesten gewoon be
diend worden.
Gosal cn Paradja konden zich hiermede
echter niet vercenigen. Zij wilden niet dat
de officieren zouden kunnen zien wat er
aan boord gebeurde cn zij waren bang dat
deze officieren een andere koers zouden
sturen.
Bij liet ondergaan van de zon haalde Tu-
humenu dc vlag neer. Dit had steeds plaats
zooals gewoonlijk.
De tamboer Bakker blies dan de noodigc
signalen en bij het sein „stilte"' maakte
iedereen front naar de vlag.
Kawilarang zegt in zijn relaas dut hij ge
durende de reis geregeld inspectie heeft ge
houden bij de officicrep, teneinde tc zien of
alles goed ging. Hij was daarbij steeds on
gewapend. Het was de bedoeling het schip
in goeden staat over tc geven. Al dien tijd
dacht Kawilarang dat men ongestoord naar
Soerabaja zou kunnen door^toomen.
Hij werd door de bemanning aangeduid
als „onze commandant". Hij maakt geregeld
zijn' avondronden cn 'toch hij daarbij een
maal word tegengchouddn door den luite
nant Koppen "zëidc hij dit^-ook.
Bespreking.
Op Maandag deelde Paradja mede, dat er
geen rangen meer aan boord bestonden cn
oen verschil tirsèchen schepelingen. Dien
middag bleek het telegram aan de wereld
pers radiografisch te zijn uitgezonden, waar
in de bemanning van dc „Dc Zeven Provin
ciën" hare bedoelingen bekend stelde.
Luitenant Dekker kwam dien dag op de
brug. Hij keek naar do koers en zeide dat
hij Kawilarang wilde spreken. 11ij vroeg
Kawilarang of deze vond dat het lang ge
noeg had geduurd.
Wat zien diedeurencruit! De
verf overal dof en met kras
sen! Dat is toch al te bar!".
Zorgt U van den beginne
af er voor, dat niets in de
huishouding verkeerd be-
hapdeld wordt, neemt U
nplaats van grove schuurmid-1
delen altijd het tijne VIM?
DE ZEVEN PROVINCIËN.
schildwacht kwam vertellen, dat een paar
officieren wilden komen spreken met hen.
die de leiding hadden.
Paradja zeide toen tot den schildwacht
dat dit nu niet kon, maar wel den volgen
den dag.
Waar gaat gij heen?...
Een poosje later werd op den brug door
den tamboer Bakker eun radio-gram ge
bracht van den volgenden inhoud:
„Waar gaal gij heen, wat is uw doel, en
wat zijn uw plannen".
Kawilarang stak het telegram in zijn zak.
Dit telegram is niet beantwoord.
Inmiddels voer de „De Zeven Provinciën"
in Noord-Westelijke richting
Achtervolging.
Dien Zondagmorgen werd een wit schip
zichtbaar. Later werd dit herkend als de
gouvernementsstoomer „Aldebaran".
Het achtervolgende schip liep steeds meer
op de „De Zeven Provinciën" in. Kawila
rang verklaart dat hij zijn kijker op den
achtervolger richtte en een sein van drie
vlaggen zag waaien dat de bcteekciiis
bleek te hebben:
„Ik wensch u te spreken".
De matroos Ardani ging naar bóven en
even later woei van de „De Zeven Provin
ciën" een vlaggen6ein dat de beteekenis
had van: „Ik zal op de booten schieten die
trachten langzij te komen
Deze had hierop geantwoord: „Ju. dat
vind ik ook".
Luitenant Dekker vroeg of men den com
mandant en de officieren aan boord wilde
nemen.
Hierop hebben Kawilarang cn Paradja
geantwoord dat dc bemanning dit moest be
slissen.
Luitenant Dekker heeft pi iocn op gewe
zen dat er een gevaarlijke koers werd ge
stuurd.
Kawilarang begreep dat hiermede de Ban
jak-eilanden werden bedoeld, doch Paradja
antwoordde, dat dc reis tot dusver goed
verloopen was, zoodat liet niet noodig was
den Commandant aan boord tc laten ko
men.
Luit%nant Dekker, verzocht dadelijk met
de bemanning over liet een cn ander tc
spreken, doch Paradja wensch tc dat luite
nant Dekker eerst naar de campagne terug
zou gaan. waarop deze officier door den
marinier van der Laak naar dc campagne
werd gebracht.
De bemanning vergadert.
Hierna heeft een vergadering plaats ge
vonden met de bemanning en daar viel het
besluit om den commandant niet aan boord
te nemen. Paradja deelde dit besluit van
de vergadering aan de officieren mede.
doch luitenant van Boven wilde het niet ge-
looven en wilde naar voren komen, om zelf
met de bemanning te.6prèkeiv"'
Gewoon srhuurtnid
del. 50 macl vergroot.
Grove stukken mine
raai sijn de otrzoak
van die ckcllge tros
sen en sdirammcn.
II ereldberoemd reini
gingsmiddel MM. SO
meal vergroot. Ue be-
standdeelen geven een
fijnen zocht poets iniddef
Üaaromirost VIM nooit
Bewijzen nevenstaande af
beeldingen niel hoezeer het
Ncdcrlandschc reinigingsmid
del VIM dc gewone schuur
middelen overtreft? VIM,
in dc practischc strooibus,
is uiterst billijk. De gewone
bus kost slechts 20 cents, dc
grootc bus slechts 374 cents.
LEVER'S ZEEP MIJ N.v.(
VLAARDINGEN
Toen de schepelingen luitenant van Bo
ven zagen aankomen drongen velen hij de
deur bijeen, blijkbaar met de bedoeling om
dezen officier te beletten in het verblijf tc
komen.
Luitenant van Boven heeft toen de be
manning toegesproken on zijn woorden
werden door Paradja in liet Mulcisch ver
taald.
In antwoord op de rede van den luite
nant van Boven riep dc bemanning als ant
woord:
„Tida, salug hari dinioeka Soerabaja"
(Neen, ecu dag voor Soerabaja).
Naar dc ontkneoping.
Intusschen was er niets méér gezien van
den achtervolgende» gouveriiementsstoomer
„Aldebaran" Luier echter merkte men de
góuveracRientestoomei* „Eridahus" op, die
de „De Zeven Provinciën" bleef volgen. Op
Vrijdag 1U Februari vertoefde Kawilarang
op de brug met don korporaal Bosscharl on
toen hoorde hij deze zeggen: „Als ze een
bom gooien, zullen ze voor de eerste keer
wel misgöóicn".
Kawilarang zegt dat hij toen nog niet be
greep waar zulk een bom vandaan zou ko
men, want hij hud nog geen vliegtuigen ge
zien. Bosschart had ook nog gezegd; Als je
iets bijzonders ziet moet je.direct stoppen,
want je kun niet winnen tegen zooveel
schepen".
Toen heeft Kawilarang gevraagd of de
mensclien op dc brtig dan misschien bericht
haddon gekregen dat er een bom zou wor
den gegooid.
Hierop overhandigde Rumambi hem oen
telegram dat Jict ultimatum bevatte. Nadat
Kawilarang het bericht vernomen had, nam
Rumambi hein het bericht weer uit dc hun-
den.
Rumambi nam daarop een pistool en ver
klaarde dat hij op dat oogenblik de com
mandant was en dat iedereen die niet naar
hem luisterde zou worden neergeschoten.
üe korporaal Bosschart had intusschen
de brug verlaten. Rumambi was verder haas
op de brug, wat ook al bleek uit bet feit
dat, toen Kawilarung den roerganger orde
gaf „stuurboord uitgaan-' Rumambi dade
lijk zeide: „Bakboord het roer,
Voorts gaf hij een sein van drie vlaggen,
waarop dc sleepboot die in de buurt was
contra-sein gaf. Dc sleepboot ging voor de
..De Zeven Provinciën" uitvaren.
Vliegtuigen in de lucht.
Kawilarang vertelt dat er toen plotseling
van den bovenbrug werd geschreeuwd:
„Vliegtuigen in de lucht'.
Kawilarang zag een vliegtuig boven de
„De Zeven Provinciën I-Iij zag het met het
bloote oog en keek er ook naar met den
kijker.
Paradja liüd nog tegen hem gezegd, over
het ultimatum, dat dit maar bangmakerij
was en dat ze toch geen hom gooien op een
schip dat onder de Ncdcrlandschc \lag
voer.
Toen Kawilarang het Vliegtuig boven de
..Dc Zeven Provinciën" zag, bemerkte hij
onder het vliegtuig iets dat op rook leek.
Hierop hoorde hij een soort gesis langs zich
heen gaan
Toen viel dc bom langs den brugvlcugel
aan bakboord.
Op het tentdak waar de bom viel ston
den vele muiters. Kaw ilarang w as erg duize
lig en begaf zicli van de brug naar de zie
kenboeg. Onderweg zag hij op dek cenige
dooden Iiggeu.
In de ziekenboeg trof hij den luitenant
Reyniersc aan, met een pistool, waarmede
hij de gewonde bedreigde.
De korporaal Bosschart zeide tegen dezen
officier, dat hij zijn revolver maar moest
opbergen, want dat or reeds dooden genoeg
waren.
Hierna ging luitenant IU-yniersc weg.
Kawilarang is toen verbonden en overge
bracht naar den „Gouden Leeuw" en ten
slotte naar de „Java". Tijdens de vaart daar
heen zag hij de witte vlag aan den voorslag
van de brug van de „Do Zeven Provinciën'
waaien. Hij verklaarde dat hij vrijwillig
met de muiterij had meegedaan uit mede
lijden met zijn te Soerabaja opgesloten ka
meraden. I-Iij had verwacht dat zij door het
uitvaren van dc „De Zeven Provinciën" in
vrijheid zouden worden gestel'*
Woensdag 8 Nor.
N. R.
S.OÜS.15 Schriftlezing en meditatie.
8 15—9.30 Morgenconcert.
10.30—11.00 Morgjndtenst, Us leiden door
Ds. J. F Erdmann. Geref. predikant te
Haastrecht.
11.00 12.00 Piano-recital door Hans de
Bock
12.00—12.13 Politieberichte».
12.15—12.30 Gramofooiuouziek.
12.30—2 00 Middagconcert door een in-
tet, o.l.v. Plet van den Hurk.
2.00—2.30 De Falla-programma.
2.30—3.00 Praatje voor jeugdige postzegel
verzamelaars Spreker de heer J. OrdeJ-
man te Zutphen.
3.00—5.00 Concert Ali de Vink—Verschoor
sopraan; Mien Geuze, mezzo-sopraan; EmLle
van \niersfoorf. viool; Alex Schollovis,
piano.
5.00—0 00 Kindcruurtje, ie leiden door
mej. B v. d. Veer. Zang: mej. J. v. d- Spek.
Piano G Verhaar, allen te Utrecht.
6.00—6.30 Landbouwholfuurtje. Spreker:
Ue lieer P van den Heuvel te Ooltgens-
plaac. „Dc consumptie aardappplregeling."
6.30--7.00 „De rozen in den tuin", door
den heer A. J Herw'g te Bu6sum.
7.15—7.30 Persberichten van het Ned. Chr.
Persbureau.
7.30—7.55 G ramofooumuziek.
7.45—8.00 P.T.T.-kwirtiertie. Spreekster;
mej di R Bicg.M, psychotechnisch advi
seur der P T. en T
Onderwerp; „Psychotechnische keuring
van chauffeurs'.
8.00—8.15 Gramofoonn.uziek.
8.15—10.05 Concert door de Arnhemsche
Orkestvereenigipg o. i. v. Jaap Spaander
man Solist; S Bril!, piano.
9.00—9.20 i ram of oon muziek. Scbubertlie-
dü'cii
10.05— lu i Persberichten van het Pers
bureau Vaz Dins te Amsterdam.
10 15—11.30 Grojnofoonplatonconcei t.
Hilversum 29G.1 M
A R. A.
S.01 Gramofooumuiiak.
'J.30 Onze Keuken door P. J Kers Jr.
V. IV R t).
10.00 Morgenwijding
V A R
10.15 Uitzending \oor de arbeiders in de
continubedrijven. Frans Nienhuys draagt
voor
12.01 Dc Notenkrakers o. I. v. Daaf Wins.
2.15 Gramofoonmuziek. Fnnsch pro
gramma
3.00 Voor di kinderen
5.30 Trio Favoriet
R. V. t
6.30—7.00 Cursus over „De Utopia van
Thomas Morus", door Dr. C. D J. Brandi
(in samenwerking roet. de Volksuniversiteit
te Utrechh „Historische Beschouwing?»".
V. A. R A.
7.00 Kapitalisme, Socialisme en Sociali
satie. door Mevr. Hilda Verwei—Jonker.
7.20 Ken programma voor Koperen, Zil
veren. Goudzri en Diamanten Bruldspören.
door liet orkest o.l.v Hugo de Groot
S.00 Het vijftienjarig bestaan der Duit-
sche republiek, door J. J da Roode.
8.15 Hel orkest o.l.v. Hugo de Groot.
9.00 De mach ion. Een volksdrama door
Herman I-Ieyermaii6. Voor de microfoon
gereed gemaakt d>or Frank vau Duin. Op
to voeren door het looneel o.l.v. Willem
van Cappcllcn
9.50 liet orkest o.l.v. Hugo de Groot.
10.2C Persbureau Vaz Dias en Varia.
10.30 Muzikaal allerlei met medewerking
van: Cor Steyn. orgel cn piano. Joop Carl-
quist. banjo-guitaaiJan Vogel, plano, Ju
lius Hagenaar Jr.. tromp?t; Jan Mulder,
saxophoon; Eugene Charmon, zang
11.00 Gramofoonmuziek.'
