DE EEMLANDEU VEERTIG TEGEN DRIE MILLIQEN 4000 EXEMPLAREN Maandag 13 November 1933 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 32e Jaargang No. 116 VERKIEZINGS-ZONDAG IN DUITSCHLAND Massa-sanctie der regeerings- politiek TAXI TAXI TELEFO O N 1210 1211 DE BRAND IN DEN RIJKSDAG Vonnis tegen 10 Dec. te verwachten 4 uur 40 min. TAXI TAXI ook 's nachts geopend 1033 TeS. 1330 BUITEN-RITTEN 6 ct. per K.M. 6 a 7 pers. auCo met chauffeur GARAGE N!C. B0VÉE AMERSFOORTSCï-I DAGBLAD ABONNEMENTSPRIJS 3 -""do voor Amersfoort 2.10, per maand 0.75, per - ^/cck (mei gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.17'/». Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-, Afzonderlijke nummers f 0.05. POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC SIS PRIJS DER ADVERTFNTIEN vaD kregels f 1.05 met Inbegrip van een bewijsnummeS" nuTuinuwrii.ii Llefdadlghclds.advertentiéa voor helft van den prijs. Kleine Advertentiën „KEITJES" bl) vooruitbetaling 15 regelt 50 cent elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f I.—. Bewijsnummer extra f 0.05 Vijf en negentig percent der kiezers is opgekomen ter stembus 13 0 r 1 ij n, 12 Nov. (V.D.) Voor dc lieden gehouden verkiezingen be stond te Herlijn groole bel angst cl- ling. Tegen den middag hadden, naar schatting reeds ten minste 80 pet der kiezers hun stem uit gebracht. Voor verschillende stem- bureaux was de toeloop in den vroegen ochtend buitengewoon, zelfs zoo, dat de kiezers in vele ge vallen queue hebben moeten ma ken. Rijksminister GoebGuls verscheen reeds vóór negen uur in zijn stem bureau om zich van zijn plicht te kwijten. In zijn bureau was hij de eerste. Spoedig verschonen de Rijksprosidont en staatssecretaris Dr. Mcissner in do Jaegerstrasse, waar zij hun stemmen uit brachten. De Rijksprcsideut werd door een grooto menigte enthou siast toegejuicht. Na hen stemden Von Papen en de andere minis ters. De verkiezing is te Berlijn zonder eeuig incident verloopen. De stemming in het Rijk. In liet gpheele Rijk heeft de verkiezings- clag plaats gehad bij groote deelneming der geheole bevolking. Tot het middaguur had den in vele plaatsen reeds 70 pet. en meer der kiezers hun stem uitgebracht. In alle steden en dorpen werd druk gevlagd. Uuden van dagen en zieken werden overal na den middag naar du verkiezingsbureaux ver voerd. In ecriige plaatsen hebben bijna 100 pet. der kiezers gestemd. Y'jlgcns tot nu loc ontvangen berichten, is tiet nergens tol incidenten gekomen. Te Berlijn vertoonde deze dag uiterlijk ton geweldige verandering met 30 Januari In de straten ziet men geen optochten en debatingclubs en ook geen Ueberfnllcom- mandö's. Op straat is liet niettemin zeer driJk. Grootc transparanten zijn overal op pleinen en in dc straten gespannen Reeds om negen uur was liet rlruk bij de bureaux. L)e ministers .stemden in het calé „Fiirst Bismarck" in dc Jaegerstrasse. Reeds van acht uur of stond daar een groo- te menigte te wachten, welke de ministers toejuichte. Tal van fotografen en filmope rateurs bevonden zich in dc huurt. De ra dio verspreidde een ooggetuigenverslag. In ciit lokaal werd door velen gestemd om don Rijksprcsidenl en de ministers te kunnen zien. Enkele' ministers, o.m. do Rijksminister voor Verkeerswezen, Eltz v. Ruebenach en do Pruisische minister van Justitie, Kerrl. stemden in de Taubenstrasse Ook hier be stond groote belangstelling. lil de Wilhelm- strasse stonden voor de Rijkskanselarij uren long honderden menschcn om den Rijkspre- sident en den Rijkskanselier te zien. Réeds in den ochtend was de toeloop bij de stembureaux grootcr dan ooit. In de stra ten zag men tienduizenden. In vele geval len trokken do bewoners van huizen in ge sloten formaties naar de stembureaux. Er werd ook aan do achterzijde der huizen gevlagd. Tijdens kerktijd nam de belang stelling tijdelijk af. In groole orde en rust werd gestemd. De politie, welke vroeger van 48 tot 72 uren achtereen in „höchster Alarmbcrèiischaft" was, is nu niet op straat te zien. Te Wcimar verschenen do oorlogsinvali den direct na de opening van het stemlo kaal in gesloten formatie. Hun werd voor lang verleend. In hot dorpje Ivnopp hij Zweibruecken werd het stembureau om 11 uur geopend. Om 11 uur 20 badden alle stemgerechtigden zich evenwel reeds van hun taak gekweten, zoodat het lokaal kon worden gesloten. In het gebied van Hamburg werden van 12 uur tot 12 uur 10 alle kcrklokkcn ge luid om de volksgonootcn le herinneren aan hun plicht. Te Breslau is reeds vroeg druk gestemd, hoewel er veel sneeuwval was. Evenals in dc andere groole steden zag men ook hier overal op straat spreekkoren van S.A. en II.J., die opwekten tot stemmen. Te Potsdam heeft de ex-kroonprins met xifri i'amilir-omstreek'^'lmt middaguur zijn ^tcm uitgebracht terwijl zijn nroers Eitcl Friedrich en August Wilhelm reeds eeruer hun stemplicht vervulden. De Duitschers in Dantzig. Dantzig: Dc stad Zopport stond dezen keer in het middenpunt der Rijksdagver kiezingen in liet gebied van Dantzig. aan gezien voor de eerste maal gelegenheid was geboden aan boord van de „Ilansestadt Danzig" te stemmen. Do ..Ilansestadt Dan zig" maakte vandaag iedere twee uur, in liet geheel zes tochten naar de Oostzee, waar builen do driornijlszoiie werd gestemd Eenige duizenden Duitschers hebben op die wij zo bun stern uitgebracht. Andere Rijks- d.uitsclicrs gingen per trein naar Marien- burg om daar te stemmen Ter gelegenheid van deze verkiezing werd te Dantzig druk gevlagd. De Duitschers in Estland. Reval: Aan 'boord x uu liet stoomschip Danzig" zijn de Rijksduitsche stemgerech tigden Zondag van Reval naar dc neutrale wateren gevoerd, waar zij hun stemmen hebben uitgebracht. Aan deze verkiezing werd deelgenomen door den Duitscheii ge zant in Lettland. Dr. Marlius. Drukte in de Wilhelmstrasse. B c.r 1 ij n, 12 November (V.D.). In de Wil helmstrasse was hét vanavond weer bizon- dcr druk. Er werden spreekkoren gevormd, die den Rijkskanselier verzochten zich -te laten zien. Hitler verscheen eenige malen aan liet venster. Hitier liceft zijn stem uit gebracht in Het casino van Siemensstadt, dus daar waar hij Vrijdagmiddag zijn laat ste beroep deed op liet Duitsche Volk. Dc cpkomsl der kiezers uit Zwitserland. Loer r ach, 12 November (V.D.). Te Loer rach is eyen na twaalf uur de extratrein met de uit Genève, Lausanne, Burn, Luzern en Bazel afkomstige meer dan 1000 Duit schers aangekomen. In ccn hizender voor in het buitenland wonende Rijksduitschcrs ingericht, stemlokaal werd in groepen ge stemd. Hetzelfde beeld bood Waldshut, waar iw'ec .exlratreiiicn met te Zurich, Davos, Gier lis,Schaffliauscn enz. wonende Duit schers arriveerden. Ook do plaatsen Koblenz (bij Wal tl i ut), Saeckingen én Rhcinfeldcn melden, dat zij druk bezocht zijn door in llut buitenland wonende Duitschers. Verkiezingen aan bcord van de Duisburg. R o rn p, 12 November (V.D.) De Duitschers die in Middoti-llaliè wonen, hebben zich naar de haven van Civiia Vecchia begeven, Prins Georgo van Boy eren en prelaat dr. Kaas behoorden tot de honderden Duit sellers, die uit Rome dc reis naar liet Noor den des lands hadden ondernomen. Dc stemming aan boord van de Duis burg, welk schip wegens den hevigen storm met vertraging was binnengekomen, ge schiedde tusschcn 10 uur en 13 uur. Vertraging bij hst tellen. Berlijn, 12 November (V.D). Wegens dc buitengewone deelneming aan de stemming vordert volgens de eerste medcdcelingen liet tellen der verkiezingsuitslagen tamelijk veel tijd. De eerste tellingen ondervinden eenige vertraging. De opkomst der stem gerechtigden bedraagt meer dan 90 pet. Berlijn in afwachting van den verkiezingsuitslag. Berlijn, 12 November (V.D.). De verkie zingen zijn, voor zoover bekend, te Berlijn zonder incident vcrloopen. Om zes uur wer den do stembureaux gesloten en werd di rect een begin gemaakt met de telling. Slechts op de stations kon tol 12 uui- 's nachts worden gestemd. De deelneming aan de verkiezing heeft naar het schijnt alle verwachtingen overtroffen. In dc bin nenstad is het drukker dan sedert lang op Zondagen het geval is geweest. Alle open bare gelegenheden zijn vol. De bezoekers wachten op de eerste verkiezingsresultaten en zij zijn in groote spanning Uit Praag wordt gemeld, dat dc autoriteiten in liet grensgebied strenge instructie bobben ge kregen onder geen omstandigheden toe te staan, dat radioberichten betreffende de verkiezingen worden overgebracht. Ook den radiohandelaren is verboden door middel van luidsprekers de verkiezingsresultaten bekend te maken. Vlaggentooi over den verworven triomf. B c v 1 ij n, 12 Nov. Ter viering van de ge weldige uitspraak van liet Duitsche volk voor Hitler en zijn politiek voor vrede en c,cr, heeft de Rijksrcgccring voor Maandag bevel gegeven voor liet uitsteken der vlag gen op de openbare gebouwen. Het Rijks- ministerie voor propaganda verzoekt dooi de gebccle bevolking de groote overwin ning van dc Duitsche eenheid feestelijk tot uiting te brengen door het algemeen uit steken der vlaggen Deze 6 persoQns auto's met tusschenruit worden geregeld gekeurd cn staan onder toezicht van onze gemeente en politic. Rijdt veilig voor minimum 40 cent per rit. Dc \oorloo]>ige öffiuieclc einduitslag: Het referendum. Kiesgerechtigden Uitgebracht „Ja" „Neen" Ongeldig V 7f! 15.I27.9G9 43.439.046 40.588.804 2.100.181 750.061 Bc verkiezingen vcor den Rijksdag. Uitgebracht 42975009 N S.D.A.P. 39326047 Ongeldig 3348362 stemmen. Voortzetting van het getuigenverhoor Berlijn, 11 Nov. (V.D.Men hoopl dc verhooren voor de bewijsvoering in het rijksdagbrand proces te Berlijn tegen bet einde der volgende week te kunnen be ëindigen, waarna de behandeling van het politieke gedeelte te Leipzig wordt voort gezet. Verwacht wordt, dat omstreeks 10 De cember a.s. lvl rijksgereehlshof vonnis zal wijzen. Bjj den aanvang der zitting wordt op voorstel van den senaat in overleg met den procurcurgeneranl afgezien van het verhoor vail get. WingoSil. Tarief had verklaard, dat hij bij Wingold- luid gewoond, doch tij dens do instructie- had Wingold dit ont kend. Tanef had dan ook later toegegeven, dat hij onwaarheid had gesproken. Als eerste getuige wordt gehoord de re chercheur Gast, die een onderzoek heeft in gesteld naar Van der Lubbe's verblijf in den nacht van 27 Februari le Ilennigsdorf. Hem was gebleken, dat Van der Lubbe in den avond van den 26stcn te Ilennigsdorf was geweest. Hij had overnacht in de toe vlucht voor onbeliuisdcn, welke instelling hij op 27 Februari 's ochtends le kwart voor acht had verlaten. 11ij verdween toen uit Ilennigsdorf en is klaarblijkelijk naar Ber lijn teruggegaan. Met politieonderzoek had uitgewezen, dat Van der Lubbe te Ilen nigsdorf communistische kennissen liadJ Hij is o.a. gezien in het huis van een ze keren Schmidt, die ccn functie in de K. P. D. had en ook in gezelschap van dc zuster van dezen Schmidt, een vrouw Kraft. Bo vendien had men hem gezien met twee jon gelui, die veel in het huis van Schmidt kwamen eh eveneens lid der K.P.D. waren Dimitrof wel o.a. weten, of daar ook nalio- nual-socialisten woonden. Get. Gast antwoordt, dat or iu elk geval ten tijde van den brand zeer veel commu nisten hebben gewoond cu dc procureur- generaal dr. Werner zegt tot Dimitrof: „Maandag kunt u het weten, want morgen wordt gestemd". (Vroolijkhcid). De rijksdagemployó Kaufmann, liftbe diende bij ingang V van bet rijksdagge- bouw, die als getuige gehoord wordt, heeft, toon de rechter van instructie hem ver schillende portretten had getoond, gemeend het portret van Dimitrof le herkennen als van een man, dien hij al eens in den rijks dag had gezien. Hij verzocht echter om een persoonlijke confrontatie, die op 11 Mei te gelijk met die van andere personen ge schiedde en waarbij hij Dimitrof met stel ligheid herkende. Op 23 of op 25 Februari had hij Dimitrof in gezelschap van het communistische rijksdaglid dr. Ncubaucr met de lift naar boven gebracht. President: „Blijft u er ook thans bij, dat u hem met zekerheid herkent? Get. Kaufmann: „Er bestaat geen twijfel Vergissing acht; ik uitgesloten." Dimitrof: „Ik heb dr. Ncubaucr voor dc eerste maal bier in de zaal gezien en ben sedert 1921 niet in het rijksdaggebouw ge weest." Dc advocaat der Bulgaren, Dr. Teiehcrt, wijst er op, dat Dr. Ncubaucr verklaard heeft, dat hij geen der Bulgaarsche be klaagden kent. Torgler zegt, dat de man, die getuige heeft gezien, naar zijn meaning de reeds genoemde Julius van der „Imprekorr", moet zijn geweest. Als Dr. Tcichert verzoekt, Dr. Ncubauer en zijn zoon te hooren over dc kwestie of zij op den dag voor den brand niet met Dimitrof maar met dezen Julius in dc lift zijn gewcesl merkt Dr. Parisius op, dat ook Julius weer een getuige is, die in het buitenland of ergens anders vertoeft- Nog korten geleden was li ij onvindbaar. De Rijksdag-employé Micrtschink deelt mede, dat hij eenigen tijd voor den brand op dc eerste verdieping van den Rijksdag op den dag, dat er geen zitting was, een man zonder hoed cn jas heeft gezien in wicn hij Dimitrof meent te herkennen. De ze man was in gczelschan van 6 of 7 andere hem niet bekende personen. De man leek zeer veel op Dimitrof, doch getuige durft niet met zekerheid le zeggen, dat liet Dimi trof was. Dc Rijksdag-employé, Gtto Enke, vertelt een opvallende, gebeurtenis, waarvan hij on geveer 14 dags.n voor den Rijksdagbrand getuige was. Hij had dienst op de tweede verdieping van het Rijksdaggebouw cn had een sleutel op alle op deze verdieping gelegen kamers van Rijksdagafgevaardig den. Kamer 70 was aan verdachte Torgler als werkkamer toegewezen. Hij werkte echter steeds in een andere kamer in dc boven verdieping. Ongeveer twee weken voor den brand was get in die kamer binnengetre den, hij had daar toen een groep personen aangetroffen, die zichtbaar schrokken toen hij binnenkwam. Diegenen, die voor de ta fel hadden gestaan, hadden het hoofd afge- WcAd. Get. was daarop naar dc kamer er naast gegaan #cn bij had geprobeerd van daaruit tc hooren, waarover gesproken werd, rriaar het bleef in dc kamer geheel stil. Get. heeft ook Prof. Halle, de juridi sche adviseur van de communistische frac tie, in gesprek gezien met Popof eenigen tijd voor den brand.. Get. Enke heeft Popof ook gezien cn herkent hem thans. Na de pauze wordt wordt de strafgevan- gene While gehoord. Toen hij in Moabit in voorarrest zat, werd hij door zijn celge noot Krause op een man opmerkzaam ge maakt, van wien Krause dienzelfden och tend* een portret in de krant had gezien. Krause heeft Dimitrof, over wicn het hier gaat, daarop opmerkzaam gemaakt. Dimi trof was bleek geworden en toonde zich zeer geschokken. Ook Krause werd gehoord cn bevestigde dc verklaringen van While. Dimitrof ont kent geschrokken tc zijn. Hij wint zich op, zoodat dc president hem weer tot do orde moet roepen. „Het is de laatste keer dat ik U waar schuw, Dimitrof" zegt de president. Dimitrof vraagt dan den getuige, of het misschien mogelijk is, dat hij op dc binnen plaats van dc gevangenis tegenover get. "Krause den naam Torgler heeft genoemd. Dr. Werner grijpt hier in en vraagt, hoe D. op den naam Torgler is gekomen. Dimitrof weet hier niet direct een antwoord op tc geven. Hij meent tenslotte, dat hij had willen weten, of in de krant ook een portret van Torgler verschenen was. Politiecommissaris Fr. Braschwitz brengt clan verslag uit over de huiszoeking in dc woning van Dimitrof. Naar aanleiding van een opmerking van president, dat verd. Dimitrof beweert, dat hij slechts voor dc Bulgaarsche comm. 'par tij heeft gewerkt, antwoordt get., dat de gevonden „aanwijzingen" niet voor een en kel land golden, maar voor alle landen. Dc agitatorische kracht van D. was, wat duidelijk bleek, tegen landen gericht, die van comm. standpunt uit, fascistisch ge regeerd werden. Uit het verdere vérhoor blijkt dan, dat op een couvert de naam Fercii stond. Dat is de bijnaam van ccn vroeger medelid van de Roode Liga tegen het Fascisme. Deze Ferdi is identiek met een zekeren I-Iuesny, wiens telefoonnummer gecodeerd in een notitieboekje van D. is gevonden. Get. legt vervolgens verklaringen af over liet zalcajtïasje „Berlin in der Taschc", dat eerst in 1932 uitgekomen is. Op een van de kaarten waren Rijksdag en Slot door ccn dunnen blauwen lijn omgeven. Dimitrof heeft beweerd, dut verschillende in beslag genomen stukken zoo inerkt de president op nooit in zijn bezit zijn ge weest. Get. verklaart clan met nadruk, dat bij de huiszoeking stukken door onbevoeg den bijgevoegd zouden kunnen zijn. Do behandeling wordt dan verdaagd lot Maandag. Interview met Torgler's vriend Kuehne. Kopenhagen, 11 Nov. (V. D.) Extra- blad et publiceert een interview met Olto Kuehne, den vriend van Torgler, waarin hij o.a. zegt, dat hij zich reeds een maand lang in 'Kopenhagen, bevindt, maar eerst van daag zijn incognito heeft opgegeven. Kuehne zegt verder, dat hij Dimitrof sedert 1924 kent, docli hém de laatste jaren niet gezien heeft,. Bovendien verklaarde hij, dat hij zich •den gcheelen zomer te Berlijn verscholen heeft gehouden en voor de communistische partij heeft gewerkt. Daarna heeft hij het proces le Londen bijgewoond, om vervol gens naar Kopenhagen te komen. VAN DER LUBBE WEKT SENSATIE. Berlijn, 13 Nov. (V.D.) Algemeen ver wacht men. dat de nieuwe week, waarmee het proces vandaag begint, de laatste pro- r.esweok to Berlijn zal zijn. Sensatie ver wekte vanmorgen het binnenkomen van Van der Lubbe. In tegenstelling met zijn bekende houding tot nog toe houdt van rlcr Lubbe het hoofd rechtop en kijkt ge ïnteresseerd om zich heen. I.)e senaat doet mededeeling van ver schillende besluiten inzake het hooren van getuigen. O.a. is besloten den leider van clc communistische partij Holland, Louis de Visser, als getuige te hooren over du rede, waarom van der Lubbe uit de C.P.IL is getreden. Eerste getuige is inspecteur Slranowitz, die reeds eerder als getuige is gehoord, doch thans nog eenige onopgehelderde kwesties moet medcdeelen. Op een vraag of hij liet mogelijk acht, dat van de sleu tels van de portalen op ©enigerlei wijze afdrukken konden zijn gemaakt, antwoordt hij: Wanneer iemand zich ten doel stelt wasafdrukken tc maken, dan bestaat/on getwijfeld de mogelijkheid daartoe. DIT BLAD HEEFT EEN DAGELIJKSCHB GECONTROLEERDE OPLAAG VAN BUITENLAND. Verkiezings-Zondag in Duitschland. (Eerste blad, pag. 1) Het Roemecnsche kabinet afgetreden. (Derde Blad, pag. 1.) STADSNIEUWS. Eerste opvoering van De Bergrevue. (Eerste blad, pag. 2 SPORT. Amsvorde en II.V.C. spelen gelijk. (Tweede blad, pag. 1). Quick deelt dc punten met Kampong (1-1). (Tweede blad, pag. 2)w A.P.W.C. speelt gelijk tegen Voorwaarts (3—3). (Tweede blacl, pag. 'Z)t Amcrsfoorischc Boys wint met 41 van Soest. (Tweede blad, pag. 2). Een 3—2 overwinning van Sopla op Elcc- tra. (Tweede blad, pag. 2)^ A.MJI.C. 1 verliest met 6—3 van Laren I. (Derde blad, pag. 1)< V erwachti n g: Aanvankelijk zwakke veranderlijke, later toenemende Zuidelijke tot Zuid-Westelijke wind, nevelig tot be trokken of zwaar bewolkt, aanvankelijk weinig of geen, later toenemende kans op regen, iets zachter. Kans op mist. Over het vaste land van Europa komen bijna geen luchtdrukverschillen voor en zijn dc barometers overal stijgende. In Scandi navië ontwikkelde zich een gebied van hoo- gen luchtdruk met strenge koude. In hel Noord-Westen kwamen in do laatste dagen grootc cn snelle veranderingen van den luchtdruk voor. Oj) IJsland is dc barome ter, na Zaterdag meer dan 10 m.M. geste gen ic zijn. thans weer evenveel gedaald. Een uitlooper van de IJsland-depressie reikt tot Schotland. Op het vaste land heerscht overal windstilte met betrokken en mistig weer. In Schotland cn Ierland en ten Westen daarvan vyaait het matig uit het Westen en Zuiden. De uitloopers van de Noord-Westelijke depressie maken het weer daar betrokken en regenachtig. Over de Golf van Genua ligt eCn depressie, die een lievige mislval veroorzaakt. Op de Azoren blijft dc luchtdruk zeer lioog. Du ontwikkeling van liet gebied van liooge luchtdruk over het vaste land en Scandi navië en het dieper worden van dc secon daire depressie bij Schotland zullen in on ze omgeving den wind naar 'I Zuid-Wes ten doen omgaan, waarbij dc kans op mist voorloopig nog blijven zal. LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190 HET STOFFEN HUIS MANTELSTOFFEN Effen Wollen Sloffen, RUITEN en STREPEN, FLUWEELEN PLUCHE on ASTRAKAN AVONDSTOFFEN KAMP 41 iBACN PIANO'S Vertegenwoordiger: Fa. R. VAN DEN BURG, Arnh.straat. G-evesüyd sedert 1837.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1933 | | pagina 1