CONCESSIES AAN 'T DUITSCHE
STANDPUNT?
DE NIEUWE NON-AGRESSIEVERKLARING
Vrijdag 17 November 1933 'AMERSFOORT SCH DAGBLAD
32 e Jaargang Na. 120
KRACHTIG PLEIDOOI VAN
ENGELSCHE ZIJDE
Geen rechtstreeksch Duitsch-
Fransch contact?
ZEVEN EN TWINTIG ZEE
LIEDEN OMGEKOMEN?
GESTOLEN REMBRANDT
TERUGGEVONDEN
DERDE BLAD
EEN COMPROMIS TE
BEREIKEN?
FANTASIE OMTRENT EEN
DUITSCHE INSTRUCTIE
AUTOBUS STORT IN EEN
AFGROND
BERLIJN EN WARSCHAU
VINDEN ELKAAR
SIMON EN EDEN NAAR
GENEVE
Londen meent men, dat alles
moet worden gedaan ter red
ding van de ontwapenings=
conferentie
Londen, 16 Nov. (V.D.) In een tweede
langdurige vergadering heeft het Engelsche
kabinet zich gisteren opnieuw met do ont-
wapeningskWestie bezig gehouden. De be
richten hierover in de Londenscho pers
wijken tamelijk van elkaar af.
De Timbs meldt, dat de minister van
buitenlandsche zaken, sir John Simon, zijn
collega's een uitvoerig verslag heeft uitge
bracht, waarin hij tot de gevolgtrekking
kwam, dat al het mogelijke moet worden
gedaan om het oorspronkelijke Engelsche
ontwapeningsontwerp weer op den voor
grond te brengen.
De Djtily Telegraph schrijft, dat het be
sluit der Italiaansche regeering. om slechts
als waarnemer de gebeurtenissen te Ge-
nève te blijven volgen, een nieuwe compli
catie is, die naar de meening van den Rn-
gelschen minister de moeilijkheden van het
probleem vergroot. Algemeen is men van
meening, dat getracht moet worden het
voornemen van Macdonald en sir John Si
mon, teneinde uit de tegenwoordige im
passe te komen, uil te voeren en de onder
handelingen weer op gang te brengen. De
geruchten over het voorgenomen aftreden
van sir John Simon worden in regeerings
kringen met kracht gedemonteerd. Zoowel
Macdonald als Simon wenschen verdere
pogingen te doen om Duitschland weer bij
nieuwe onderhandelingen te betrekken.
Men schijnt van moening te zijn, dot men
Duitschland concessies zal moeten doen
Dc Morning Post weet te melden, dat hij
de ministers de mccning hecrscht, dat
Duitschland/te verstaan dient te worden ge
geven, dat Engelands erkenning der rechts
gelijkheid eerlijk gemeend is. Het stand
punt van enkele ministers, o.a. van sir
John SimOn, dat geen stappen mogen wor
den gedaan, die de bezorgdheid van Frank
rijk zouden kunnen opwekken, vond geen
meerderheid.
De Daily Mail schrijft, dat in sommige
politieke kringen de meening heerscht, dat
een zekere verantwoordelijkheid voor het
uittreden van Duitschland op de schouders
rust van den Engelschen minister van bui
tenlandsche zaken. Derhalve vond in het
kabinet een openlijke discussie plaats, die
ertoe leidde, dat men wenschte terug te
keeren lot het standpunt, dat men innam
na de indiening van het Engelsche ontwa
peningsplan, teneinde Duitschland in de
conferentie terug te brengen.
Ook de News Chronicle geeft deze lezing
van het in den ministerraad behandelde. In
de zitting zou volgens dit blad het voor
stel zijn gedaan, dat in de komende dagen
Macdonald zich in gezelschap van sir John
Simon naar Gcnève zal begeven om een
laatste poging tot redding der ontwape
ningsconferentie te doen.
De socialistische Daily Herald schrijft,
dat in de kabinetszitting tal van meenings-
verschillen zijn opgedoken. Macdonald zou
o.a. hebben voorgesteld een vier mogendhe-
den-conferenite te Londen onder zijn lei
ding bijeen te roepen, doch zou daarvoor
bij de andere ministers geen steun heb
ben gevonden. Hij zou niettemin voorstan
der zijn gebleven van een dergelijke con
ferentie te Rome, die voor dc Duitschcrs
misschien aanvaardbaar zou zijn.
Parijs, 16 Nov. (V.D.) Naar aanleiding
van de geruchten over Duitsch-Fransclie
onderhandelingen schrijft de radicaal so
cialistische Ere Nouvelle, dat Duitschland
zich niet mag inbeelden, dat Frankrijk zich
tot onderhandelingen met twee, drie of vier
mogendheden bereid zal verklaren. Frank
rijk zal slechts onderhandelen „in het volle
internationale licht'. De kwestie van
rechtsgelijkheid en veiligheid interesseert
alle onderteekenaars van bet vredesverdrag
en van het Volkenbondspact. Van onder
handelingen, waaraan ook niet de vrienden
van Frankrijk deelnemen, zal geen sprake
kunnen zijn. Mussolini's pogingen om het
kader van Gcnève door het kader van bet
vier-mogendhcden-pact te vervangen, zou
den Vergeefsch zijn. Voor Frankrijk is het
vier-mogendhedenpact dood, want het
brengt geeti veiligheid, doch is door zijn
onveiligheid een voortdurend gevaar.
Londen, 16 Nov (V.D.) Hedenmiddag
had men nog geen nieuws ontvangen om
trent het lot van do Saxilby, het schip, dat
gisteren ten gevolge van den hevigen storm
op de Atlantischen Oceaan 400 mijl uit de
Iersqhe kust in nood kwam te vcrkecren
zoodat men aanneemt, dat do uit 27 kop
pen bestaande bemanning het schip heeft
verlaten. Verscheidene schepen zijn to hulp
gesneld, doch hebben geen spoor van het
schip of de bemanning gevonden. Heden
morgen te 9 uur ontving het radiostation
te Valentia aan de Iersche kust een draad
loos bericht van het Nederlandsche stoom
schip Boschdijk van de Holland—Amerika
lijn. meldende, dat men do plaats, waar de
Saxilby in nood moet hebben verkeerd,
beeft afgezocht, doch zonder resultaat.
Ook de Berengaua en Manchester Regi
ment meldden, dat hun zoeken geen resul
taat had opgeleverd.
Stockholm, 16 Nov. (V.D.) Met de
arrestatie van den Duitschen schilderijen
dief Blaich heeft de Zweedsche politie een
bijzonder goede vangst gedaan. Men ver
moedt. dat hij behoort tot een internatio
nale misdadigersbende. die zich voorname
lijk op schilderijendiefstallen heeft gespe
cialiseerd en o.a. te Keulen. Warschau,
Sofia en andere steden sensationeele in
braken van dit soort heeft gepleegd.
Het op een waarde van vierhonderddui
zend kronen geschatte schilderij van Rem
brandt „Jeremia beklaagt den val van
Jeruzalem" is gisteren onder een takken
stapel in het bosch teruggevonden. Na ee
ruimen tijd te hebben ontkent, deelde
B'.aich tenslotte zelf de plaats mede, waar
bij het schilderij had verborgen. De door
de Duitsche autoriteiten verstrekte inlich
tingen over Blaich zijn nog niet te Stock
holm aangekomen. Het is mogelijk, dat hij
een valschen pas heeft en in werkelijkheid
anders heet.
De uitgeloofde belooning van cenigc dui
zenden kronen zal worden gegeven aan
een loopjongen die op het spoor kwam
van de schuilplaats van Blaich en dit de
politie mededeelde.
MOORDENDE JAPANSCHE
CONCURRENTIE.
Londen, 15 Nov. (V.D.). In een heden
door de groothandelaars en exporteurs van
textielgoederen aangenomen resolutie
^ordt tot uiting gebracht, dat zij overtuigd
zijn van do onmogelijkheid te vechten te
gen de Japansche concurrentie, die dubbel
gewapend is met een arbeidsleger tegen
lage salarissen en een gcdeprecieerde va
luta. In verband hiermede wordt de regee
ring verzocht onmiddellijk maatregelen te
nemen ter bescherming der vitale belangen
van de industrie op den grondslag der
principes van Ottawa.
REGELMATIGE VLIEGDIENSTEN
NAAR EUROPA
Amerikaansche drijvende
vliegstations in den
Oceaan
Washington, 16 Nov. (V.D.) De Ame
rikaansche staatssecretaris van handel,
Roper, heeft gisteren mededeeling gedaan
van een groot opgezet plan om te komen
tot een regelmatigen trans-Atlantischen
vliegdienst van de kust van Virginia naar
Spanje. Om dit te kunnen bereiken, zul
len op afstanden van 500 zeemijlen van
elkaar drijvende vliegstations met landings-
platformcn in den Oceaan worden veran
kerd. De onderneming zou geëxploiteerd
worden door de Amerikaansche regeermg
en het departement voor openbare werken
heeft reeds een bedrag van dertig milhnpn
dollar beschikbaar gesteld. Zoodra het
plan door president Roosevelt en het staals-
departement definitief zal zijn goedge
keurd, zullen onderhandelingen geopend
worden met de belanghebbende mogendhe
den.
Voor experimenteele doeleinden zal voor-
loopig een kwart van een Jandingsplatform
gebouwd worden. De kosten van een geluel
compleet platform worden geraamd op zes
millioen dollar. Men hoopt met behulp van
de platformen een 24-uurs-dienst op Europa
te kunnen onderhouden.
Bij uitvoering van dit plan zullen daar
aan ongeveer tienduizend mcnschen tewerk
gesteld kunnen worden.
NIEUWE SAMENWERKING VAN
RUSSISCHE LUCHTSTRIJD
KRACHTEN.
Bij de Mandsjoerijsche grens.
C h a r b i n, 16 Nov. (V.D.) Volgens me
dedeeling van de sovjet-Russische mili
taire missie te Charbin hebben de Russen
weer een groot aantal luchtstrijdkrachten
uit Wit-Rusland en de Oekraine naar Si
berië overgebracht. Te Chabarowsk en te
Blagowesjitsjenk worden ongeveer 65 bom
bardementsvliegtuigen verwacht, die den
veiligheidsdienst aan de Mandsjoerijsche
grens zullen waarnemen. Bovendien zullen
de Mongoolsche troepen in Buiten-Mongo-
lië met een nieuwe Siberische divisie wor
den verstrekt.
VERPLICHTE LICHAMELIJKE
OPVOEDING IN JOEGO-SLAVIË.
Belgrado, 15 Nov. (V.D.). In het Joego
slavische parlement is heden een wetsont
werp ingediend, bevattende de verplichte
lichamelijke opvoeding van jonge mcn
schen van beide geslachten lot het 20ste
jaar. Minister Ilansjek verdedigde het
voorstel tegen het verwijt, dat deze opvoe
ding militaire doeleinden dient. De jonge
mannen zouden slechts voor den miliia-
ren dienst, die op 2Q-jarigen leeftijd begint,
worden voorbereid. De opvoeding zou tot
den door dc leerplichtwet gesteldcn termijn
plaats hebben in de gewone scholen, daar
na op bijzondere cursussen.
Slechts de schuldenkwestie bij de
Amerikaansch:Russische on
derhandelingen behoeft nog
te worden geregeld
Washington, 16 November (V.D.). In
politieke kringen verluidt, dat president
Rooöevelt en de Russische Volkscommissa
ris van Buitenlandsche Zaken, Litwinov, in
alle aan de orde geweest zijnde kwesties,
met uitzondering van het schuldenvraag-
stuk, een compromis hebben bereikt.
In officieele kringen hoopt men, dat ook
de kwestie der schulden binnen do volgende
24 uren zal worden geregeld, terwijl de on
derhandelingen anders mogelijk zullen
worden voortgezet te Warmsprings in den
Staat Georgia, waar Roosevelt van Vrijdag
af veertien dagen zal doorbrengen.
De erkenning de jure van Sovjet Rusland
door de Vereenigde Staten zal waarschijnlijk
plaats vinden direct na de regeling van de
schuldenkwestie.
Volledige Amerikaansch-Rus-
sisclie overeenstemming.
Washington, 16 Nov. (V.D.). President
Roosevelt en commissaris van buitenland
sche zaken Litwinov hebben hedenavond
een overeenkomst bereikt waardoor thans
alle lot dusverre nog hangende kwesties
worden omvat. De wederzij dec he delegaties
werken op het oogenblik een ontwerpverdrag
uit, dat waarschijnlijk door beide partijen
zal worden goedgekeurd. Nog hedenavond
laat za! in het Witte Huis een verdere be
spreking worden gehouden. Een officieel
communiqué zal spoedig worden gepubli
ceerd.
NON - AGRESSIEVERKLARING
OUITSCHLAND-POLEN
Uit Warschau wordt gemeld, dat als ge
volg van een onderhoud tusschen den Pool-
schcn gezant te Berlijn cn den Duitschen
1933 - Het Presto jaar!
Een product voor dezen
tijdEen prima kwaliteit
zeeppoeder voorslechts
7?ct. perpakenvooralle
doeleinden geschikt!
Het beste wat de Neder
landsche Huisvrouw dit
jaar geboden is! Ook
voor UW huishouding:
Presto!
B e r 1 ij n, 16 November (V.D Officieel
wordt medegedeeld:
„Petit Parisien" publiceert een z.g. in
structie over Duitsche buitenlandsch poli
lieke oogmerken, welke naar alle vertegen
woordigingen in het buitenland zou zijn ge
zonden door een propaganda-instantie te
Berlijn. Deze z.g. instructies dragen zoo dui
delijk het stempel van fantasie, dat een de
menli, dat hiermede in allen vorm en in
iedere richting wordt gegeven, voor een
eenigszins critischen lezer tenauwemood
noodzakelijk schijnt. Met blad is blijkbaar
ook zelf zoo weinig zeker van zijn sensa
tioneelc mededeeling, dat h.et zijn lezers
voorbereidt op een te verwachten dementi
Het is overigens te betreuren, dat juist met
het oog op dc ontwikkeling van Zondag een
veel verspreid Fransch blad zich overgeeft
aan een dergelijke bronvergiftiging.
Vierentwintig dooden bij een
-»ngeluk in Granada
M a d r i d, 16 November (V.D.). In de
buurt van Iluercal in de provincie Granada
is een autobus waarmede 24 socialisten van
een verkiezingsvergadering huiswaarts
rijkskanselier non-agressieverklaringen zijn keerden in een bocht van den weg in een
uitgewisseld
Polen.
tussclien Duitschland
afgrond gestort.
;cdood.
Alle 24 personen werden
De stap wordt van groote
internationale betee
kenis geacht
Hoe het buitenland reageert
liet officieele communiqué over dv. ont
vangst van den Poolschen gezant te Bcr
lijn Lipski bij rijkskanselier Adolf Hitler
heeft tc Warschau groot opzien gebaard.
De Gazeta Polska wijst er op, dat de pu
blieke opinie der gehecle wereld altijd in
do verhouding tusschen Duitschland en
Polen een gevoelig punt zag. dat onge-
wenschte verwikkelingen zou kunnen ver
oorzaken. Het afzien van aanvallen op na-
buurstaten is altijd een punt van groote
beteckenis. Men kan constateercn, dat gis
teren een der voornaamste hiaten van
Locarno verdwenen is. De beteekenis van
de verklaring van 15 November voor den
wereldvrede wordt door niemand betwij
feld en zal te grooter zijn, naar mate de
stemming van de massa meer in overeen
stemming zal komen met den vredesgeest
die uit de verklaring spreekt. Tenslotte
schrijft het in nauwe relatie tot de regee
ring staande blad nog, dat de bestaande
Poolsche verplichtingen en verdragen met
andero staten in geen enkel opzicht door
deze overeenkomst worden aangetast. Door
de non-agressieverklaring wordt de tegen
woordige internationale politiek van Polen
slechts aangevuld, doch in geen enkel op
zicht gewijzigd."
In Frankrijk heeft de Duitsch-Poolsche
non-agressieverklaring groote verrassing ge
wekt. In sommige kringen staat men vrij
sceptisch tegenover de verklaring en
vraagt men zich af, wat de rijksregeering
Polen kan aanbieden, of zij Polen den cor
ridor kan garandeeren en plechtig verkla
ren, dat zij af ziet van de in dezen Duitsche
stad Danzig. Ook vraagt men zich af, of
Duitschland Polen het onaangevochten be
zit van Opper-Silezié garandeert. Men
voegt hier aan toe dat men in Polen de
Duitsche verklaringen waarschijnlijk wel
nauwkeurig zal onderzoeken cn zal oppas
sen, dat het front, dat tusschen Frankrijk,
Polen en de Kleine Entente is gevormd,
niet wordt aangetast.
De Berlijnsche correspondent van de Pe
tit Parisien schrijft o.a., dat rijkskanselier
Adolf Hitler ongetwijfeld heeft geweten,
dat een eisch tot weder bewapening van
Duitschland voornamelijk van Poolsche
zijde op krachtig verzet zal stuiten. De
Duitsch-Poolsche overeenkomst is een po
ging om dit verzet tc breken en de vrees
van Frankrijk voor een conflict in het Oos
ten uit den weg te ruimen. De schrijver
acht het niet onmogelijk, dat Hitier deze
politiek zal voortzetten cn soortgelijke
overeenkomsten met andere aan Duitsch
land grenzende landen, o.a. met Tsjecho-
Slowakije, zal trachten te slu«tcn.
De diplomatieke medewerker van de
Morning Post schrijft in een uitvoerig ar
tikel o.a., dat een der voornaamste voor
waarden voor een Duitsch-Fransche toe
nadering is, dat Frankrijk als tegenpresta
tie voor de garantie van den icgenwoordi-
gen toestand aan de Westgrens van
Duitschland zich afzijdig zal houden van
alle onderhandelingen, die Duitschland
met Polen en Tsjccho-Slowakije denkt te
voeren. In het bijzonder rnoet Duitschland
de vrije hand gelaten worden ten aanzien
van de middelen, waarmee het op vreed
zame wijze de kwestie van den corridor en
van Oppcr-Sileziö denkt op te lossen. Te
Berlijn acht men dezo problemen niet on
oplosbaar, vooral wanneer Polen door
Frankrijk niet wordt aangemoedigd tot een
zuiver overwinnaarsstandpunt. Men hoopt
zelfs Polen tot het loslaten van den corri
dor te kunnen bewegen, wanneer men het
een vrijhaven te Danzig of Gdynia of in
Litauen zou geven, mogelijkheden zou
scheppen voor doorgaand spoorwegverkeer
door Oost-Pruisen en de Weichsel zou in-
ternationaliseeren.
BANKLOOPER OVERVALLEN EN
GEDOOD.
Gent. 16 Nov. ((H.N) Gisteren is een
banklooper overvallen door een man, bij
wien hij een wissel meest incasseeren. Hij
werd zoo ernstig gewond, dat hij kort daar
op overleed. De dader roofde een bedrag
van 17.000 francs cn nam de vlucht, doch
is kort daarop aangehouden.
De mogelijkheid van een viermogend
hedenconferentie niet
uitgesloten
Londen, 16 Nov. (V.D.). In het besluit
der Engelsche regeering den Engelschen mi
nister van Buitenlandsche Zaken, Sir John
Simon, Vrijdag naar Genève te laten ver
trekken en hem zoo mogelijk te doen ver
gezellen door onderstaatssecretaris Eden
was Donderdagavond geen verandering ge
komen.
Sir John Simon heeft Donderdagochtend
een langdurig telefonisch onderhoud met
Genève gevoerd, waarbij Henderson den En
gelschen minisler dringend verzocht naar
Genève le komen en beloofde ook de ver
tegenwoordigers van Frankrijk, Amerika en
Italië te bewegen deel te nemen aan een
gemeenschappelijke bespreking. Henderson
is van meening. dat Frankrijk zijn minister
van Buitenlandsche Zaken, Paul Boncour,
Italië baron Aloisi en de Vereenigde Staten
den gezant te Bern, Wilson, naar deze bij
eenkomst zullen afvaardigen.
Sir John Simon en captain Eden hebben
hierop een onderhoud gehad met Macdo
nald, die sterk onder den indruk stond van
den ultimatievcn ei6ch van Henderson en
ernstige vrees koesterde voor een aftreden
van Henderson. Besloten werd de beide En
gelsche vertegenwoordigers naar Genève to
zenden.
Macdonald gelooft ook, met dezen stap te
gemoet te komen aan de wenschen van een
groot deel der openbare meening.
Op het oogenblik liggen nog geen bespre
kingen van sir John le Parijs in het voor
nemen.
Genève. Verwacht wordt, dat Simon
gedurende een week te Genève zal blijven.
Men onderstelt dat de andere groote mo
gendheden het voorbeeld van Engeland zul
len volgen en hun vooraanstaande kabinets
leden naar Genève zullen zenden. Er zijn
evenwel geen officieele mededeelingen ont
vangen of en wanneer Paul Boncour of
Aloisi te verwachten zijn.
Men verwacht, dat het presidium der
Ontwapeningsconferentie tegen begin der
volgende week zal worden bijeengeroepen.
Voorstel van Simon voor Vier-
mcgendhedenconferentie?
Londen, 16 November (V.D.). Mocht het
gewenscht blijken een viermogendheden-
conferentie, zoo mogelijk te Rome te hou
den, dan zal Engeland zich hiertegen zeer
zeker niet verzetten. Feitelijk is deze mo
gelijkheid reed6 door het Engelsche kabi
net onder oogen gezien.
De mogelijkheid bestaat, dat Sir John te
Genève het voorstel zal doen een Viermo-
gendhedenconferentie te houden. Men
meent evenwel te Londen, dat hij pas dan
met een dergelijk voorstel kan komen, wan
neer de loop der besprekingen te Genève
hem hiervoor geschikt en gerechtvaardigd
voorkomt.
BELEEDIGING VAN GOERING.
Stockholm, 15 Nov. (H.N.) Een
Zweedsch student, die zich in beleedigende
termen over den Pruisischen minister-pre
sident Goering had uitgelaten, is door de
rechtbank te Stockholm tot een boete ver
oordeeld.
TEGEN HET ANTISEMITISME*
Boekarest, 6 Nov. (H.N.) Naar het
blad Dinincata meldt, heeft de regcering
besloten twee organisaties, waaronder de
ijzeren garde, te ontbinden, omdat zij op
groote schaal anti-semitische propaganda
voeren.
