VONK het om zu'd
K. DIKKESCHEY
DAMESKAPPER
GEZONDHEID
Emil Jammings als „Le roi Fausole"
LETTERKUNDIGE KRONIEK
Fa. H. ELZENAAR
LETTERBANKET en
BORSTPLAAT
J. VONK
Koek- en Banketwinkel
W. VONK
Concertgebouw
„DE VALK"
ZALEN TE HUUR
voor alle doeleinden
Voor één cent per dag
ZIE ÉTALAGE
H. v. VIANDENSTRAAT 20
Drogisterij „De Aspirin"
Vicks Vaporub
FILMRUBRIEK
Wat er dan gebeurt, toont de nieuwe
film „Paniek in den dierentuin"
Jesse L. Lasky, een der
pioniers dor Amerikaansche
filmindustrie, is belast met
het produceeren bij Fox. Hij
heeft daar dc leiding op zich
genomen van verschillende
nieuwe rolprenten, waarvan
reeds meerdere zijn voltooid.
Hiertoe bcltooren ovcncens
de nieuwe Lilian Ilarvey
iilm „My lips betray", en
..Zoo in Budapest" L)c regis
seurvan luatstgenoemd film
werk is Rowland V. Lee, die
in Amerika en in Engeland
talrijke filmwerken tot stand
heeft gebracht. Als camera
man heeft Lee Garmes de
leiding gehad. Hij is dezelf
de, die altijd zijn medewer
king heeft verleend aan ver
schillende Mariene Dietrich-
films.
„Zoo in Budapest" Is op
een zoo eigenaardige wij zo
gefotografeerd, cn ook liet
scenario wijkt sterk af van
een allcdaagsch gegeven, namelijk wat of
er wol zou gebeuren wanneer dc wilde die
ren in een zoölogischcn tuin kans kregen
om te ontsnappen. Ora dit gegeven goed
tot zijn recht le laten komen, heeft men
als tegenstelling eerst tal van lieve en be
minnelijke scènes vastgelegd, en het geheel
door een romantische geschiedenis aan
eengesmeed.
Hierin zijn de hoofdpersonen Zani, de
jonge oppasser mot zijn ongelooflijke lief
de voor dc dieren, cn Evc, een weesmeis
je, die niets liever wil dan liet geslichls-
lcven zoo vlug mogelijk vaarwel te zeggen.
Ook is er een klein, dom jongetje, dat zijn
gouvernante ontvlucht, om in de avond
uren, wanneer de dieren zicli te rusten
hebben gelegd, een bezoek te brengen aan
zijn vriend Radjah den olifant, een spe
ciale vriend bovendien van Zani, cn van
al de kinderen uit Boedapest. liet kleine
kind is nergens tc vinden. liet heeft zich
verstopt in een der vele grotten van den
tuin en is daar, door vermoeidheid over
mand, in slaap gevallen. Ook liet wees
meisje heeft welen tc ontsnappen met bc*
hulp van haar vriendinnen. Een bundeltje
klceren heeft zij mee weten tc smokkelen
en tusschen liet kreupelhout, in dc nabij
heid van den grootcn vijver» verwisselt zij
haar sombere kloedij van liet buis voor
wat eenvoudige, kleurige incisjesklceren.
Een niet bloemen doorweven omslagdoek
voltooit het geheel.
Dc oppassers zijn op zoek naar liet jon
getje en naar het ontsnapte weesmeisje»
Zani, wicn het blonde meisje met dc
schichtige oogen reeds lang is opgevallen,
weet dat hij haar zal vinden. Zijn instinct
bedriegt hem geenszins. Aanvankelijk is
Eve nog schuw, doch Zani belooft dat hij
haar ook vorder zal helpen, en zij ver*
lrouwt zich aan hom toe. Samen ontdek
ken zij het slapende jongetje, dat zich in
Eve's armeft vlijt. Vredig zijn de uren, die
volgen. Doch achter de schaduwen van don
zomeravond kómt het gevaar roods aan
sluipen. liet kind loopt verder en komt ten
slotte bij de kooien terecht, waar do wilde
dieren gehuisvest zijn. Het draait aan een
der befboomen, en het geheel wordt een
plaats des onheils. Tot aan liet einde van
de film dc idylle nog even om een hoekje
komt gluren.
Loretta Young, eon veelbelovende actrice
van de jonge garde, die voel overeenkomst
vertoont met Hertha Thicle, is hier do
hoofdpersoon. Zij spoelt In mcerdero Ame
rikaansche producten, welke in ons land
worden vertoond, dc hoófdrol. Geno Ray
mond is Zani; hij was oorspronkelijk too-
neel8peler, doch nu ook aan dc film. Hij
heeft o.a. veel met Sylvia Sidney gespeeld,
op het toöneel zoowel als voor de film.
Wally Albright speelt voor hot kleine on
deugende jongetje.
Lqretta Young en Gone Raymond in „Paniek in den
dierentuin".
„De avonturen van koning
Pausole".
In liet koninkrijk Tryplième zwaait ko
ning Pausole in naam den scepter. In
naam, want de eigenlijke bewindvoerder is
de minister van justitie Taxis. Het rijk
telt verder alleen vrouwen: de 366 cchtge
nootcn van den koning, liun gouvernantes
en dc achttienjarige dochter van Pausole,
die Blanche Aline heet. Juist op haar ver*
jaardag arriveert op het eiland een water
vliegtuig met den piloot Giglio. Ilij wordt
verliefd op Alinc en maakt een einde aan
de dictatuur van Taxis. Alinc toch eischt
het recht van meerderjarigheid op cn als
dc eunuch haar ontmoetingen met Giglio
wil verhinderen, vlucht zij. Dc koning gaat
haar zoeken en komt op ccn boerderij»
Hier vindt hij bijna dc 367sto geliefde,
maar de koningin-voor-dien-dag Diana,
weet hem mee te troohen en voor zich te
behouden.
Dc achtergebleven koninginnen zijn, tij
dens dc achtervolging, in het paleis In op
stand gekomen en hebben Taxis en dc bc
waaksters gevangen genomen. Dan keert
Koningin Diana is er in geslaagd Pausole
voor zich te behouden.
Pausole terug en hij verklaart dat 366
vrouwen voor één man (c veel zijn. Felle
protesten van de koninginnen zijn het ge
volg, doch als hij zegt, dat écu man voor
366 vrouwen toch wol wat weinig is, kun
nen zij hem hegrijpen.
Het liaremlevcn is voorbij.
Alinc en Giglio verloven, Taxis wordt
weggejaagd en met zijn zwarte boot do zee
opgestuurd, cn Giglio wordt gouverneur-
generaal.
Emil Jannings als koning Pausole.
Een koning, die de speelbal is Van zijn
vrouwen, heen en weer geslingerd in zijn
genegenheden. Een dikke, vadsige heer-
scher, die gaarne vertroeteld wil worden
en als zoodanig een belachelijk figuur
maakt. Tc genieten van bet leven zonder
zich ergens druk over t. maken, is zijn
doel en, dit is zonder twijfel, in deze prent
speelt Jannings dezen rol voortreffelijk.
Koning Pausole, le blen.airaé, temidden van zijn tallooze koninginnen,
Toch is deze prestatie niet lirog aan te
slaun, want zij bezorgt hem g oop suc
ces, terwijl men hem cr niet als groot man
in kan ecron.
Dc speler, die Taxis' rol vervult, kunnen
wij hoogcr echüttón. Een scherp, smal ge
zicht, zijn bevelende, snijdende gebaren,
zijn geheele optreden, kenmerken don ty-
ran, die zijn wil doordrijft, ondanks alles.
Over de vrouwen kunnen wij kort zijn.
ITct spel van Sydney Fox als Alinc is goed;
dut van het geheel der koninginnen, fleu
rig cn opgewekt, imponoorond door de
massale vroolijkhcid cn levendigheid.
Er zijn scènes in deze prent, die troffen
door schoonhold; beelden, die als foto
indruk waken on verrukken dour hun
pracht, doch inuerlljk ontróert de filta
niet, zij glijdt kleurig en bewegelijk aan
ons oog voorbij, zonder do ziel te trèffèn;
hot spol van Alifio als hot naar zelfstan
digheid verlangende meisje, noch dat. van
een der andere speelsters of spelers kan
dit doen.
Het is een film die aïs amusementsprent
haar verdiensten heeft, waurom men
lachen kan hoewel er somtijds dc lust
voor ontbreekt maar die geen lioöge
sport op dc fihmvereld-laddci bereikt heeft.
-
BIOSCOPEN EN BIOSCOOPBEZOEK IN
DE VERSCHILLENDE EUROPEESCHE
LANDEN.
„Filmkurierpubliceert van dc hand van
dr. Alexander Jason, Berlijn, een uitvoe
rige cn goed gedocumenteerde studie van
het bioscoopbezoek in dc verschillende lan
den van Europa, en geeft daarbij ccn
staaltje Valt bet aantal inwoners, het aan
tal bioscopen cn het aantal zitplaatsen in
die bioscopen van alle landen.
Uit deze opgave blijkt, dat Rusland do
meeste bioscopen heeft, n.l. 5200, Aziatiscb-
Rusland nog niet meegerekend, dan volgt
Duitschland met 5071, Groot-Üritlanniü en
Ierland raet 5058, Italië met 3900, Frankrijk
met 3058, Spanje met 2500, Tsjccho-Slowa-
kljc mot 1817. Zwaden mot 1182 cn Belgiö
niet 1U87 bioscopen. In allo andere lauden
blijkt het aantal benedon do duizend; al
leen good-ingcrichtc bioscopen, voorzien
van klankfilmlnstailatlcs, zijn meegeteld.
Naar gelang bet aantal zitplaatsen is de
volgorde coiiigszins andors; Êngoland gaat
aan den kop met 3.200.000 plaatsen, dan
volgt Rusland met 2.200.000 plaatsen, ver
volgens Frankrijk 2.100.000 plaatsen,
Duitscfiland 1.898.000 plaatsen, Italic
1.100.000 plaatsen, Spunjo 1.025.000 plaat
sen, Tsjócho-Slowakijo met 583.150 plaat
sen, België. 523.000 plaatsen cn Zwcdon
200.000 plaatsen. In do drie laatsto landen
is het aantal bioscopen wel groot, doch
hun omvang is klein.
Vergelijkenderwijs is bet aantal biosco
pen zoowel als het aantal zitplaatsen In
Nederland bijzónder gering (dr. Jason geeft
voor ons land ojj 300 cinema's met 114.000
plaatsen).
ESTHER RALSTON WEER BIJ
PARAMOUNT.
Een actrice, die jarenlang een der meest
op den voorgrond tredende figuren in dc
Hollywoodsche studio's was, doch sinds
dien in het vergeetboek dreigde to ralten,
is hard op weg om zicli nieuwe populari
teit tc verschaffen. Toen de sprekende
film haar intrede in de studio's deed, was
Esther Ralston één der velen, die in een
gedwongen vacantlo moesten berusten, om
dat men, zooals later bleek ten onrechte,
meende dat ha&r persoonlijkheid zich voor
het nieuwe medium niet leende.
Hot succes, dat zij iii cenigc Engclscho
films behaalde, deed de productioleidlng
der Paramount besluiten Esther naar Hol
lywood terug to röèpên, waar zij bij wijze
Van proef dc vrouwelijke hoofdrol zal spe
len in dc verfilming Van Zano Grey's lo-
man „To tho last man".
Dc abusievelijk doodgewaande zwem*
kampioen Buster Crabbe, Jack La Ruc,
Noah Beci'y cn Goil Patrick vervullen dc
overige rollen.
De ijzeren greep, door Alic van
\Vijhc-=-Smeding. (Rotterdam,
Nijffh cn Van Ditmar). 1933.
Het nieuwe book van Alie van Wijhc—
Smeding vertelt ons de levensgeschiedenis
van den jongen schrijnwerker Bielke Ilar-
dorfer. liet verhaal begint bij Bielke's pril
ste jeugd. De schrijfster laat ons het kind
Bielke onimoctcn in de box. Langzaam ont
dekt het do wereld om hem heen, ontdekt
het dc hoofdfiguren uit zijn omgeving, zijn
vader, den schoenmaker, zijn moeder, zijn
grootouders. En als wij, met het kind mee,
de wereld hebben opgebouwd waarin hel
leeft, dan zijn \\ij mèt hem gegroeid tot
jongen man en beleven wij, omdat dö
schrijfster door do manier, waarop zij ver
telt, bewerkt heeft, dat We ohs licelemaal
met Biclkn vereenzelvigen, al de gebeurte
nissen, die zijn jongemaUstljd in beroering
brengen zóó, dat het ons Is, als wordt onze
eigen levensgeschiedenis meegedeeld.
Als Bielke liotf een kind is, wordt zijn
zielclevcn al door dlhgen die van bülloil
komen, donker beïnvloed. Dc wereldoorlog
breekt uit. en met dien oorlog komt een
stroom van Ahtwerpscho vluchtelingen
over onze grenzen. Zc vullen ook dc kleine
stad, waar Bielke woont: mannen m ver
leidelijke vrouwen. Het kind ontdekt, half
begrijpend, maar toch pijnlijk geschokt, dat
cr iets niet in den haak is tusschen zijn
vader oli een der dartele Antwcrpseke deer
nen, Rosalia, en dit feit, de lichtzinnigheid
van zijn vader en diens miskenning van
zijn moeder, het legt een blijvcndeli afkeer
en, leKOlijkcrtiJd een onverklaard verlan
gen in zijn zielelovcn.
Dan gaat dc oorlog verder, wij hooren
van veldslagen, van torpedo- en duikboot-
aanvallen, daarna van den vrede. En niet
dén vrede wordt de internationale invloed
op het land tastbaarder. Wij vernemen van
oorlogswinsten, van hoogconjunctuur, van
een plotselingen, ongokenden vooruitgang
vader lIardorfer6 zaken, van het openen
van een grandiosen, modernen schoenwin
kel.
En onderwijl ontwikkelt zich dc liefdes
geschiedenis tusschen Bielke ITardörfer en
het meisje Angelia. Die liefde is, temidden
van veel godsdienstige overtuiging die hem
ontvalt, zijn Geloof. Bielke li ardor fel' is
een kleine held in deze liefde. Hij heeft eeii
zinnelijken aanleg en is bij de vrouwen ch
meisjes heel gew ild, maar tusschen hem
en „iedere andere vrouw staat dc zilver
blonde Angelia, aan wie hij trouw is met
een nimmer-falendc genegenheid.
Het verhaal der liefdesverhouding tus
schen Bielke en Angelia vormt dc tragische
kern der verdere geschiedenis, die intus-
schcn machtig door gebeurtenissen van
buiten wordt beïnvloed. En welke zijn diu
gebeurtenissen van buiten? Het zijn de ge
beurtenissen, die wij allen in de laatBle
tien jaar hebben beleefd; eerst dc hoog
conjunctuur, vlak na den oorlog, dc brood
dronkenheden van dc plotseling rijk gewor
den menschcn, die het geld niet opkonden,
en dan, daarna, het langzaam achteruit
guan van alles, de geleidelijk doorvretende
crisis enten slotte, dc ellende waarin
wij op het oogenblik loven, do maar niet
ophoudende malaise cn do grimmige werk
loosheid.
Door deze ijzeren tijdgebeurtenissen
wordt Uc schóóhe, idyllische liefde tusschen
Bielke en Angelia doodgeknepen. Zij wach
ten en Vvachten, zij zamelen meubelen op,
maar zij durven het nog altijd maar niet
te wagen, terwijl hunne verhouding toch
olkomon rijp geworden is voor een huwe
lijk. Dan vertrekt Angelia naar een tante
Rothermundt, die later blijkt, niot haar
tante te zijn, maar do moeder van wie zij 't
patuurlijk kind is, en de verhouding tut»
schen Bielke en Angelia gaat ten onder.
Het élnd van het boek laat ons het oogen
blik meebeleven, waarin Bielke, die werk
loos is geworden, Angelia over do straat
ziet wandelen, langs do winkelruiten, met
een 6jiokc mijnheer» Maar dan is het met
Bielke gedaan. Na dit verraad verbreekt
hij zijn gelofte van kuischhcid en trouw,
en snelt hij naar dc deernen, die hem al
lang hadden gelokt.
Er is veel over dit prachtige boek tc zeg
gen. Allereerst over de onovertroffen com
positie van Bielke's leven en karakter. Er
is verwantschap tusschen dezen Bielke cn
do Ardehgo-figUUr uit liet onlangs ver
schenen boek „Carnaval" van C. cn M.
Schorten-^Antink. In beide boeken, dat van
mevrouw Van Wijhe cn dat van de Schur-
tchs wordt bet knapen- en later liet man-
nenkarakter geheel beïnvloed door >vraak
over onkuiscliheid die het bij anderen (in
casu den vader) heeft Waargonomch. De
reactie i6 een stugge, onverbiddelijke
kuiscliheld. Kuisfcliheid, die bij Ardengo ligt
in zijn eerbied Voor den grootvader, bij
Bielke lil zijn trouw aan Angelia. Maar in
beide boeken breekt de kuischheid te piet
tor op een tweede verraad, het verraad der
aangebeden persoonlijkheid. Wanneer Am
gellii, niet alleen Bielke's aardsche, maar
Ook zijn goddelijke geliefde, hem verraadt,
dan stort Iiij zich in den afgrond van den
lust, zooals ook Ardengo uit „Carnaval"
dat deed.
Sterker dan de Schartcne accentueert
mevrouw Van Wijhe—Smeding dc symbo
lische betcckeuis dei- bij-figuren. Bij de
Sdhartens treden de bijfiguren meer in het
verhaal, bij mevrouw Van WijhcSmeding
schijnen zij ontworpen om een bepaalde
stemming of een bepaalde gedachte aan te
geven. Zij zijn passief. Wij denken hier
in het hizonder aan de figuren van Ënno.
Bielke's kameraad op de timmermanswerk
plaats en zijn moeder. Enno is blijkbaar in
liét verhaal gebracht, om dc psychologic
Van Bielke nog tc verduidelijken. Ilij is de
jonge man, die bij dc Belgische vrouwen
een geslachtsziekte heeft opgedaan, en zijn
voortdurende aanwezigheid, vlak bij Bielke,
maakt ons dc gevoelens duidelijk, die Biel
ke heeft tegenover het avontuur met zijn
vader, ook met een Belgische vrouw; aan
den anderen kant wordt Bielke s rein
heids- en kuisciihcidsdrang tegen den ach
tergrond Van den ónrein-uitziehdén Enno
bizondcr sprekend geaccentueerd.
Dc andere bij figuur, dc moeder, Verdiént
afzonderlijke bespreking. Zij is een blecke,
hoe langer zoo bleeker wordende schim,
een passief, verdrietig, gesloten mclischje,
dat door het liefdesavontuur van haar man
voorgoed schijnt gcknakl. Zij vormt tevens
oen verzinnebeelding va li al de ellende,
die op den bodem ligt van dit gezinsleven.
Bielke's moeder is zeer scherp geteekond.
wij zich liet vrouwtje voor ons, maar wij
vragen ons toch af, of het van de .Schrijfster
goed gezien was, aan deze figuur tc geven
een bijna uitsluitend symbolische belecke*
nis. Men kan in ccti roman figuren noodig
hebben voor decoratie, voor klcur-geving,
Eoonls dc grootvader met dc witte sik in
dit bock, maar zij treden toch handelend
op, wanneer dc voortgang van het verhaal
hen noodig heeft. Tcu aanzien van Bielkc'B
moeder kan men zeggen dat haar symbo
lische waarde onevenwichtig is aan de dra
matische waarde, die zij in de compositie
van het boek vertegenwoordigt.
Maar dit zijn, ten slotte aleniaal bijzaken.
Hoofdzaak is, dat Wij hier voor ons hebben
ccn levend, trillund, hartstochtelijk ge»
schreven bock. een boek dat aan alle kan
ten mooi, boeiend, ihnig is.
Do adem van dit verhaal verflauwt
nóóit. Onze belangstelling blijft lievig tót
dc laatste bladzijde. NVant Iilér hebben wij
lïu dat. waar wij in een vorige lettorkun'
dige kroniek om vroegen, een boek mid*
denuit het leven van tegenwoordig, waarin
alle èllèrtdè der werkloosheid óns wordt
beschreven, alle nooden waar wij ons da-
CONTINENTAL SCHRIJFMACHINE
Compleet met koffer en garantie
f 125.-
KANTOORBOEKHANDEL
Langestraat 8i Telcloon 52f
LANGESTRAAT 87
TEL. 5G
Zooals Amersfoort bekend is om
z\jn omstreken,
AMERSFOORTSCHE JAN HAGEL
ONTBIJT- en SUCADEKOEK
GROVE DIRK en KEESJES
(dik St. Nicolaas)
Uit de van ouds en overal be
kende ouderwetsche
Langestraat 97
Telefoon 281
DROGISTERIJ „DE GAPER"
JULIANAPLEIN 3, Amersfoort.
TELEFOON 1681
Leusderweg 93-95 Tel. 615
Woestijgerweg 143 Tel. 1012
bet beste middel tegen verkoudheid
Vicks f 1.25 en f 0.85
Vicks Medicinale Hoestbonbons
f 0.35 per pakje.
Gratis monster voor cliënten.
gelijks tusschen bevinden worden gebracht
op het lioogero plan von ilc verbeelding.
Dit boek, tenslotte, van Mevrouw Alio van
\Vljho-Sraeding is niet geschreven uit een
historische ciiriositoitsbevlicging. liet is
niet ontslaan, omdat Mevrouw van Wijne
ilu ook eens een tijdsroman wilde geven.
Het is geboren omdat het moest worden
geboren» liet is een spontane uiting van
een levend hart. Als iniprcssionistc kan
Mevrouw Smeding soms de vergelijking
doorstaan mei Jac. van Looy, als apliöriste
is ze raak. fijn, scherp Dit boek van Alic
Smeding brengt veelheid van letterkundig
genot, cn diepto van inzicht en medelijden
in nW huis on in uw ziel.
Nil Mevrouw Smeding dit boek geschre
ven hóeft, kan haar veel vergeven worden,
van haar vroegere zonden!
