NOORD EN ZUID VERBONDEN
De verbinding Noord-Zuid.
Maandag 20 November 1933
32 e Jaargang No. 121
SCHEEPSRAMP IN DE
NOORDZEE
Dal gaal naar Den Bosch loe i
Zaltbommel spreekwoordelijk ie, dat hij de
beteekenis van het geschenk zóó verstond,
dat het zal zijn een bank om te rusten na
gedanen arbeid.
Een door de Kamers van Koophandel
van Tiel, Utrecht, 's Hcrtogenboech, l'.l-
burg en Eindhoven aan een 80-tal genoog
digden aangeboden noenmaal, waarbij als
tafelpresident optrad de heer II. C. de
Jongh, voorzitter der K. v. K. te Tiel, be
sloot de reeks van plechtigheden van dezen
dag. O.m. voerden hier het woord de hee-
ren: F. H. Fentcner van Vlissingen, voor
zitter van de Kamer van Koophandel te
Utrecht, namens deze Kamer en die te Tiel
en J. E. A. M. Meyering, voorzitter van de
K. v. K. te Den Bosch, namens de Kamers
van Koophandel in genoemde gemeente en
die te Tilburg en Eindhoven.
BRUG BIJ ZALTBOMMEL
GEOPEND
Een historisch oogenblik; minister
Kalff verbreekt de afsluiting
Gedenksteen aangeboden
Z a 1 t-B o m m e 1, IS Nov. De omtrek van
Zaltbommel was vandaag in feesttooi, want
de nieuwe brug over de Waal zou worden
geopend. Reeds in Culcmborg wa6 het te
merken, dat i?r wat bizonders aan de baud
was. want het stadje vlagde sioowat huis
aan huis, en voor de poort was een gr-iol
uoek gespannen, waarop te lezen stond. De
weg naar het Zuiden is vrij. En hoe dicL ier
men bij Waardenburg kwam, hoe meer m<-n
tot de conclusie kwam, dat de heele streek
met dit heuglijke feit meeleefde. Bij ien
nieuwen oprit van de brug was het een ge
weldige drukte van belangstellenden, iie
de opening wilden meemaken, maar slechts
zij, die voorzien waren van een uitnoodi
ging van Waterstaat werden tot de brug
t« egelaten, en de rijksveldwachters, die
overal 6tonden, waren wat dat betreft, zeer
streng.
De genocdigden van Waterstaat verza
melden zich met den minister in de voor
malige openbare school van Waardenburg.
waar eenige vcrverschingen werden aan
geboden. Onder de daar aanwezigen melk
ten wij o.m. op: de commissarissen van J*
Koningin in de provincies Utrecht, Gehu r-
land en Noord-Brabant, de burgemeesters
van de omliggende gemeenten, zoomede de
burgemeester van Utrecht en van 's-Herio-
genbosch, den chef van den generalen snif.
generaal Seyffardt, de voorzitters van
N. W. B., van K.N.A.C. en van den B.B.N.;
vertegenwoordigers van tal van Kamers
van Koophandel uit den omtrek, tal van
hooggeplaatste ambtenaren van den rijks
waterstaat, en vele anderen.
Minister Kalff, die de opcningsplech'ig-
hcid zou verrichten, was vergezeld van zijn
ambtsvoorganger, den heer Reymer.
Nadat ververschingen waren aangeboden,
begaf de minister zich met zijn grootc ge
zelschap naar het bouwwerk, waar, aan
den kant van Waardenburg, een gespannen
lint de symbolische afsluiting van do brug
vormde.
Rede burgemeester van
Waardenburg.
Het was op deze plaats, dat Waarden-
burg's burgemeester, J. H. B. baron van
Nagel 1, een begroetingsrede uitsprak, waar
in hij allereerst uiting gaf aan aller b'ijd-
schap, dat de minister wel heeft willen
overkomen, teneinde dc openingsplechtig
heid van dc nieuwe verkeersbrug persoon
lijk te verrichten.
Na voorts alle andere autoriteiten wel
kom te hebben gcheeten, vervolgde spre
ker:
Als Nederlander voel ik mij dankbaar,
dat wij heden hier bijeen mogen komen,
ten einde dit grootschc bouwwerk, monu
ment van moderne techniek, in te wij Jen.
Door het in gebruik stellen van deze baig
wordt in een reeds zoo lang in geheel Ne
derland gevoelde behoefte voorzien en is
de eeuwenoude scheiding van „Boven en
Beneden de Rivieren" komen te vervai<en.
De gemeente Waardenburg heeft destijds
met zeer veel voldoening vernomen, dat zij
in het Nederlandsch Groot-Wegenplan werd
opgenomen. Door deze verbinding is het
verkeersprobleem, voor wat de Waal be
treft, opgelost en is de communicatie ^an
Noord met Zuid een feit geworden. Wan
neer nu de weg VianenWaardenburg nog
zal zijn voltooid, dan is deze laatste ge
meente in het snelverkeer opgenomen en
zijn zoowel Utrecht als 's Hertogenbosch in
een kort© spanne tijds te bereiken.
Na den burgemeester van Waardenburg
sprak de directeur hoofdingenieur van den
rijkswaterstaat, de heer Van den Broek
Baron van Heemstra, commissaris der
Koningin in de provincie Gelderland, heeft
nog een enkel woord gesproken, waarin hij
wees op het belang, dat de Bommelerwaurd
heeft bij dc tot stand koming van deze
b-ug.
De opening.
Zijne excellentie, ir. J. A. Kalff, heeft
vervolgens, na in een rede de totstandko
ming van het bouwwerk te hebben ere
schelst, de grootc beteekenis daarvan 111 het
licht te hebben gesteld en allen dank te
hebben gezegd, die bij den bouw betrokken
zijn geweest, de afsluiting van de brug ver
broken, een historisch oogenblik, welke
plechtigheid op allen, dio daarbij aanwezig
waren, grooten indruk maakte.
Minister Kalff wees er nog op, dat met
de opening van deze brug de oudste veer
dienst in ons land ten dood gedoemd s;
meer dan 1000 jaar heeft bij Zaltbommei Je
pont gevaren, maar de opening van d *ze
brug beteekent voor dit vervoermiddel de
doodsklok. De brug, zoo betoogde de heer
Kalff verder, is de grootste voor gewoon
verkeer: zij heeft ruim 4,250,000 gulden ge
kost, en er is door niet minder dan 12 aan
nemers aan gewerkt. Voor het eerst is bij
de voorbereiding de prijsbepaling van de
guote overspanning geschied in overvg
tusschen den Waterstaat en de bruggen
bouwers. Daardoor is bereikt, dat dit w'«'*k
in Nederland is gebleven niet alleen, maar
ook, dat er geen concurrentie is gevvei-st
tusschen de bouwers onderling, waardoor
mede bereikt is. dat zij voor een loonennm
prijs hun product hebben kunnen leveren.
Dit overleg heeft veel tact gevergd, maar
dat het tot een goed einde is gekomen Is
te danken aan de leiders van weerskanten
bij dit overleg, voor wie spreker veel waar
deering heeft. Dc regeering is van plan d«-n
bruggenbouw voort te zetten, omdat het
verkeer? daarom vraagt, maar ook ter te-
strijding \an de werkloosheid. Spreker ein
digde met de hoop uit te spreken, dat d-ze
brug moge bijdragen tot de saamhoorigho'd
van de verschillende landsdeelcn, en tot
den bloei van ons vaderland.
Het dochtertje van een der hoofd
ingenieurs van "den waterstaat bood d"ii
minister daarop op een fluweelcn kuss'-n
een zilveren schaar aan, waarmede zijne
excellentie het oranjelint doorknipje dat
de brug nog afsloot. Ook de rood-wit-biau
we vlaggenhoeken, die den ingang afges o-
ten hielden, werden opzij geschoven, en on
der groot gejuich van de bevolking, en de
tonen van het Wilhelmus, betrad de mi
nister als eerste de brug, gevolgd door zijn
talrijke genoodigden.
De verbinding tusschen Noord en Z.ud
was tot stand gebracht.
Het uur van twaalven was hiermede in
middels verleden geworden en het bee in
van den middag begroette het gezelschap
toen dit de lange wandeling over de brug
naar het Zuidelijk einde ondernam, de ver
ste officieele tocht over de vaste verbinding
voor gewoon verkeer tusschen de oevers
van de Waal. waarbij men zich een duide
lijk beeld kon vormen van de geweldige af
metingen van dit prachtig staal van in
genieurskunst. Achter het wandelende ge
zelschap volgden als het eerste rijdend
materiaal'. de auto's van verschillende
genoodigden, welke wagens nabij het Zui
delijk einde van de brug volgens nummer
werden geparkeerd.
Aanbieding van een gedenkteeKen.
Nabij dit zuidelijk brugeinde verheft zich
een eenvoudig gedenkteeken, een door ir
A. J. van der Steur ontworpen monumen
tale bank met zuil en bloembak, opgetrok
ken van tegelmateriaal, product van de
Betuwe, dat weer en wind, door de jarpn
heen, kan trotseeren. De zuil draagt naast
het jaarcijfer 1933 het opschrift, dat de be
teekenis van deze brug op de beste wijze
karakteriseert: „Noord en Zuid verbonden".
Bij dit gedenkteeken, een geschenk aan
het Rijk der Nederlanden van de vijf Ka
mers van Koophandel Utrecht, 's Hertogen
bosch, Eindhoven, Tilburg en Tiel, die dc
actie voor deze brug voerden, verzamelden
zich de minister en de genoodigden.
Het was hierna notaris-dijkgraaf H C.
dc Jongh te Ammerzoden, voorzitter van
de Kamer van Koophandel te Tiel die het
gedenkteeken in den persoon van den mi
nister en namens de vijf genoemde Kamers
aan het Rijk aanbood met een rerc.
Minister Kalff heeft met een enkel woord
dat gedenkteeken aanvaard, waarbij hij ge
legenheid vond om er op te wijzen, dat in
dé pers een bericht heeft gecirculeerd, dat
hij geweigerd zou hebben hier te verschij
nen, als op het gedenkteeken ook de naam
zou worden vermeld van zijn ambtsvoor
ganger, den oud-Minister Reymer. Hij vónd
het niet noodig, die mededceling tegen te
spreken. Slechts wilde hij zeggen, en dat
moest voldoende zijn, dat hij de tegenwoor
digheid van de heer Reymer zeer op prijs
stelde, en dat de naam van Minister Kalff
zeker niet op dit monument thuis behoorde,
omdat het eenige, wat hij voor deze brug
heeft gedaan, is het doorknippen van het
lint, waardoor zij begaanbaar werd (ap
plaus).
Ook aan de Bommelsche zijde van de brug
bestond groote belangstelling voor het heug
lijk gebeuren. Daar stonden, aan weerszij
den van den rijweg opgesteld tal van ver-
eenigingen uit Zat-Bommel met vaandels en
banieren, en ook het regiment wielrijders
uit den Bosch was aanwezig, om van de
plechtigheid getuigen te zijn.
Toen het gezelschap aan deze zijde arri
veerde na de wandeling over de brug. wer
den eenige honderden postduiven losgelaten,
die den omtrek kond zouden doen, dat de
verbinding tusschen noord en zuid gelegd
was. En ook dc K.L.M. toonde haar be
langstelling; een van haar vliegtuigen vloog
het gezelschap vooruit naar den overkant,
Ontvangst door het gemeente
bestuur van Zaltbommel.
Nadat de minister het gedenkteeken met
eenige waardecrende woorden had aan-
aanvaard, vertrok het gezelschap met
auto's en autobussen over den nieuwen zui
delijken toegangsweg en den bcstaanien
Rijksweg naar het Stadhuis te Zaltbommel,
waar een ontvangst plaats vond door het
gemeentebestuur.
Aanbieding van een monumen
tale bank.
Nóg waren de feestelijke momenten, ver
bonden aan de opening der brug, niet ge
ëindigd! Na de ontvangst ten stadhuize be
gaven de genoodigden zich naar het plant
soentje van de Vereeniging ter Bevorde
ring van Welvaart en Vreemdelingenver
keer te Zaltbommel, vóór welk plantsoen
tje, met het gezicht naar de rivier, een mo
numentale steenen bank met hoogen ruj
en zijleuningen is geplaatst. Zitting en rug
leuning zijn van eikenhout en in den kop
van den rug zijn, in lichten steen, de woor
den aangebracht: „Ter herinnering aan de
opening van dc verkeersbrug V.V.V. 18 No
vember 1933".
Het ontwerp een bekroonde prijsvraag
is van den architect J. Riebergen te Zilt-
bommel; het is uitgevoerd door dc firrua
gebr. Metz in dezo gemeente.
Het was dit monument, dat de voorzitter
dezer vereeniging, de heer M. L. Gualt?rie
van Weezei, met een rede aanbood aan het
gemeentebestuur van Zaltbommel.
Namens de gemeente aanvaardde de bur
gemeester dit fraaie geschenk met groote
dankbaarheid. In zijn geestige rede zelde
hij, na er op gewezen to hebben, dat de
activiteit der vereeniging als het ware ver
persoonlijkt wordt in haar voorzitter, den
man wiens werkkracht en arbeidslust in
AANRIJDING.
Haaksbergen, 19 Nov. Zaterdagmid
dag is de echtgenootc van den landbouwer
Tjoonk uit deze gemeente op den Eiberg-
schenweg aangereden door een vrachtauto,
die haar passeerde, tengevolge van het feit!
dat een personenauto, die op hetzelfde mo
ment, dat de vrachtauto de vrouw voorbij
reed, nog wilde passeeren en een botsing
veroorzaakte. De vrouw werd van haar rij
wiel geslingerd en in ornstigen toestand per
brancard naar het St. Antoniusgasthuis ver
voerd, waar medische hulp is verleend door
dokter Grooters en Dr. Geselschap. Enkele
uren na do aanrijding is de ongelukkige
overleden.
Do politie heeft de zaak in onderzoek.
HET ZENDERVRAAGSTUK IN DEN
OMROEP.
Mr. van der Deurc, voorzitter van de
N.C.R.V., deelt in het orgaan dier vereeni
ging mede, dat de N.C.R.V. en de K.R.O.
in Juli 140,000 hebben gevoteerd om den
Hifizer zender „ruim viermaal zoo sterk
hoorbaar te maken als Kootwijk". De toe
stemming van den minister van binnon-
landsche zaken werd voor die verbetering
verzocht, doch de toestemming is „voorioo-
pig" «uitgesteld en de beslissing aangehou
den, omdat de minister het geheele vraag
stuk van de technische verzorging van den
omroep wilde regelen en in verband daar
mede geen incidenteel© beslissingen kon
INBRAKEN TE DEVENTER.
Deventer, 18 Nov. In den afgeloopen
nacht is te Deventer op twee plaatsen in
gebroken. Door verbreking van een deur is
men doorgedrongen in het kantoor van den
houthandel van W. van Orden aan den
Zutphenechen weg. De brandkast is gefor
ceerd. Er wordt een klein bedrag aan geld
gemist cn eenige sigaren.
Verder werd ingebroken in het kantoor
der N.V. Overijeselscho Ijzergieterij en
Machinefabriek, eveneens aan den Zut
phenschen weg. Daar is het gebleven bij
de poging tot het forceeren van de brand
kast. In beide kantoren werd do boel over
hoop 'gehaald.
GOEDERENTRAM ONTSPOORD.
Tiel, 18 Nov. Hedenmorgen omstreeks
acht uur is tusschen Eist en Kesteren bij
Hemmen—Doodewaard een goederentrein
ontspoord. Beide sporen werden versperd
zoodat het treinverkeer ernstige vertraging
ondervond. De D-trein 107 werd in plaats
van over Tiel over Den Bosch geleid. Te
9 uur was een der beide sporen weer vrij
en kon het verkeer weer over deze lijn
worden geleid, zij het met vertraging. Per
soonlijke ongelukken hebben niet plaats
gehad.
MALVERSATIES BIJ DE AMSTER-
DAMSCHE GROENTEN VEILING.
Eenigen tijd geleden hebben wij melding
gemaakt van malversaties bij de groenten
veiling te Amsterdam, door een tweetal in
middels ontslagen exploitanten dier veiling
gepleegd.
Gisteren hebben de beide verdachten zich
moeten verantwoorden voor de Amsterdam-
sChe rechtbank, ter zake van valschheid in
geschrifte, subs, oplichting, waardoor zij
zich een bedrag van ongeveer 5000 zou
den hebben toegeëigend. Na een uitvoerig
verhoor van verschillende getuigen, dat
ochtend- en middagzitting in beslag geno
men he^ft, is de verdere behandeling van
deze zaak geschorst tot a.s. Woensdag.
AUTOBOTSING TE LAREN.
Op het kruispunt van den Rijksstraatweg
Amsterdam—Amersfoort bij den straatweg
HilversumLaren onder laatstgenoemde
gemeente heeft gistermiddag omstreeks 5
uur een vrij ernstige aanrijding tusschen
een tweetal auto's plaats gehad. Doordat
de bestuurder van een mclkvrachtauto, op
het kruispunt geen voorrang verleende aan
een auto uit de richting Baarn .botsten
beide auto's met vrij groote snelheid tegen
elkaar, waarbij dc vrachtauto omsloeg. Een
in de personenauto zittende dame werd door
glasscherven in het gezicht gewond. De be
stuurder van de vrachtauto werd eveneens
aan de handen verwond
ERNSTIGE VAL.
Den Bosch, 17 Nov. Dc heer C. E. Uit
Den Bosch, uitvoerder van een bouwwerk
van den Ncderlandschen Christelijken Boe
renbond te St. Josefpeel, is vanmiddag van
den kap van het in aanbouw zijnde gebouw
op een betonnen trap gevallen. Dc heer E.
bekwam ernstige kwetsuren aan den rugge
graat en is in het ziekenhuis St. Joan de
Deo, alhier, opgenomen.
BRANDSTICHTING?
Tegen den bewoner M. S. van de nood
woning aap. de Prinsenstraat te Zaandam,
welke Donderdagnacht is uitgebrand, zijn
vermopdens van brandstichting gerezen. Een
onderzoek ter plaatse werd ingesteld. De
man is aan een verhoor onderworpen.
Duitsch motorschip, met tien
opvarenden, vergaan
De eerste machinist gered
Rotterdam, 19 Nov. Vanmorgen is in
de Schiehaven te Rotterdam aangekomen
het Duitsche s.s. Egeria van de Neptune-
Linie te Bremen, dat op weg was van Dant-
zig naar Rotterdam, met een lading stuk
goed. Het schip bracht een opvarende mede
van een Duitsch motorschip, dat nabij het
Borkumer rif was vergaan. In de door dit
stoomschip opgepikte sloep bevond zich
nog een lid van de bemanning, dat echter
reeds overleden was. Ook bet stoffelijk
overschot bracht de Egeria mede naar Rot
terdam.
Van den kapitein van dc Egeria, den heer
Nijmann, vernamen wij het volgende: Zater
dagmorgen vroeg passeerde de Egeria op
150 mijl afstand van het Borkumer rif.
Het was stormachtig weer en pikdonker.
De raatroos, die op wacht stond, hoorde
hulpgeroep uit zee. Hij heett toen den
stuurman gewaarschuwd, die de boot deed
stoppen. Toen hoorde men weer het hulp
geroep. Fakkels werden aangestoken en bij
het schijnsel daarvan ontdekte men op kor
ten afstand van het schip een open sloep,
die geen licht voerde. Het flikkerende
schijnsel der fakkels stelde de bemanning
van de Egeria in staat te onderscheiden,
dat zich twee mannen in die boot bevon
den. Er werd een sloep gestreken, wat ten
gevolge van het stormweer met veel moeite
gepaard ging. Na uren van strijd met bet
woelige element wist de bemanning van de
sloep er in te slagen de open boot langszij
te komen. Een der inzittenden is toen over-
geklommen. De man bleek uitgeput en
zwaar ziek. Bij het binnenboord helpen
dreef dc boot af en er ging weer een half
uur voorbij, alvorens men er in slaagde ten
tweede male langszij te komen. Men zag
toen, dat zich nog iemand in de boot be
vond, die zich echter niet bewoog. De stuur
man is van do sloep in de boot overgespron
gen en heeft den man er uit gehaald en
naar de sloep overgebracht Zoo spoedig
mogelijk is men toen naar de Egeria terug
geroeid. Daar heeft men den levenden man
in een kooi gestopt en van den bewustelooze
getracht door kunstmatige ademhaling de
levensgeesten weder op te wekken. Daarin
is men echter niet geslaagd De geredde
heeft dadelijk nadat hij aan boord gebracht
was, nog medegedeeld, dat er nog drenke
lingen in zee moesten ronddrijven. Daarom
is de Egeria nog eenigen tijd in de omge
ving blijven kruisen doch men heeft niets
meer gevonden. Het schip, dat geen radio
aan boord had, heeft toen de reis naar Rot
terdam voortgezet.
Tijdens de reis is de geredde, die bleek
te zijn de 37-jar'ie E. E. Schrencke uit
Bremerhaven wat bijgekomen en hij heeft
toen verteld, dat hij behoord heeft tot de
bemanning van het Duitsche motorschip
Kreutzsee, toebehoorendo aan de reederij
W. Schuckmann te Bremerhaven dat op
weg was van Hamburg naar Londen met
een lading graan. Schrencke was Ie machi
nist. Vrijdagavond heeft het schip Borku
mer rif gepasseerd Het was zwaar weer ©n
herhaaldelijk sloegen stortzeeën over dek.
Om 10 uur des avonds, toen men zich op
150 mijl afstand van 't Borkumer rif bevond
is het schip plotseling gekapseisd en kor
ten tijd later in de diepte verdwenen. De
bemanning bestond uit elf koppen. F.en gc-
deelte van hen bevond zich in de kooien.
Ook Schrencke. In nachtkleedipg waren
deze naar dek gekomen, om zich in de
sloepen te redden. Met vijf anderen had
Schrencke plaats genomen in een der sloe
pen. De vijf overigen hadden zich in de
andere sloep begeven, doch deze was kort
nadat zij te water was gelaten tegen den
wand van het schip to pletter geslagen.
Schrencke heeft met de andere boot nog
naar de drenkelingen gezocht, maar door
de duisternis heeft men niets kunnen vin
den. In korten tijd is de boot van Schrencke
tengevolge van de hooge zeeën volgeslagen.
Zij bleef echter drijven op haar luchttanks.
De mecsten der inzittenden bevonden zich
in nachlkleeding cn die zaten dus geheel
onbeschermd in het ijskoude water. Bevan
gen door koude en geheel op van uitput
ting waren twee der inzittenden over boord
gevallen. Twee anderen waren voor zijn
oogen gestorven, zoodat hij deze met be
hulp van den anderen overlevende buiten
boord heeft moeten zetten. Tot Zaterdag
morgen vijf uur is de sloep drijvende ge
bleven. Toen zag Schrencke de lichten van
de Egeria en heeft hij met de krachten, die
hem nog restten om hulp geroepen. Het
was toen ook de hoogste tijd, dat redding
opdaagde.
De Egeria heeft de sloep, waarin
Schrencke op zee rondgedobberd had, nog
op sleeptouw genomen, maar onderweg was
de kabel doorgeslagen, waarna men de
sloep maar had laten schieten
Bij aankomst te Rotterdam '<verd dadelijk
do Duitsche consul gewaarschuwd, die zich
aan boord begeven heeft. De politiegenees-
heer. dr. Kolff heeft van den anderen
schipbreukeling den dood geconstateerd.
Deze was de tweede machinist Kindt, af
komstig uit Stockmünde.
Schrencke is met een ernstige longont
steking opgenomen in het ziekenhuis aan
den CoolsingeL
