4000 EXEMPLAREN DE EEMLANDEtJ Woensdag 6 December 1933 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 32 e Jaargang No. 135 „HET ZOU TORGLER Z'N HOOFD KOSTEN' VLUGSCHRIFTEN MOESTEN VER SPREID TAXI TAXI TELEFOON 1210 1211 Het ftSEEST VERTROUWD en GOEDKOOPS a E adres voor TAXI'S m PIANO'S SN KÜÏIR p| ENGELAND ONTWIJKT HET ANTWOORD NOTA AAN DE VALERA 4 uur 17 min. BRAND MELDE MEN AAN DE TELEFONISTE L J. 8t TAXI TAXI ook 's nachts gcopena 1093 Te!. 1830 GARAGE NIC. BOVÉE KAMP 41 ABONNEMENTSPRIJS 3 voor Amersfoort 2.10, per maand 0.75, per weck (mei gratis verzekering tegeo ongelukken) f 0.17l/r Blooenland franco per poit per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummers I 0.05. POSTREKENING 47910 TELEFOON 1NTERG 5sï DAGBLAD PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van een bevmsnummc? elke regel meer f0.25. Ltefdadtgheids-advertentiën voorde helft van den prijs. Kleine Advertentlén „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regela 50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f Bewijsnummer extra f 0.05 Communistisch getuige doei mede: deelingen over uitlatingen van zijn partijgenooien na den brand L e p z i gv 5 Dcc. (V.D.). Vandaag wor den nog ecnige communisten gehoord uit verschillende gevangenissen onder verden king van deelneming aan hoogverraad. Eer ste getuige is do arbeider Felix uit Bad Freienwakié, die terecht moet slaan in verband met het in voorraad hebben van springstoffen. Tot 1929 was hij lid van de K.P.D., doch werd toen wegens verduiste ring uit de partij gezet. Volgons de tegen hem. hangende beschuldiging moet hij zich echter ook daarna nog als communist ge dragen hebben. Volgens dezen getuige zou op 28 Fcbr. zekere Jcssel uit Berlijn naar Freienwaldc gekomen zijn. Deze Jcssel was de verbindingsmau van de partij met liet onderdistrict Freienwaldc voor do afdee- ling 0(5, een technische afdeel mg. welke tot taak had voor wapens te zorgen. Jcssel beeft daar verklaard, dat een verbod van dc partij de eerste phase zou worden van de burgeroorlog. Dit betcekende liet ver richten van sabotage, het stopzetten van vitale bedrijven door beschadiging, het in de lucht laten vliegen van spoorbruggen enz. Jessel had een aantal wapens uit Ber lijn, lantaarns voor liet leeren van Morse- teekens, landkaarten en dergelijke Vol gens dezen getuige zouden deze maatrege len genomen worden in verband met een verwachten opmarsch van de nationaal socialisten naar Berlim, welke met geweld verhinderd moest worden. Wanneer op 0 Maart, aldus had Jessel verklaard, do con tra-revolutie uitbrak met een opmarsch naar het roode Berlijn, dan moest deze actie door het proletariaat door daden ver hlnderd worden. Als voorbeeld had- Jessel gezegd, dat.de staking bij de B.V.G: gemak kelijk in een algemcenc staking zou kun ne'n worden veranderd cn dal daarna dc gewapende opstand moest uilJnèkcn. De getuige Felix vertelt \Crder Wij hebben 'allen, het meeste van hetgeen Jessel ons mededeelde, verworpen. Jcssel had ook over dc noodzakelijkheid van een strijd gesproken en had gevraagd wié wapens bezat. Hij had een officier, die- als wapenmeester optrad en de wapens zou onderzoeken. Nazending van wapens werd toegezegd. Door onze lieden werden, daarna, spring stoffen gestolen. Wij zorgden, dat, wanneer het bevel van bovenaf zou komen, wij er onmiddellijk op los zóüden kunnen slaan Het eerste signaal van den aanval zou hét verbod van dc partij zijn, het 'weede sig naai het uitbreken van de contrarevolutie op 5 Maart. Men verwachtte van ons, dat wij springstoffen zouden ste en, hetgeen ook geschied is en deze naar Berlijn zou- deh brengén als betaling voor de wapens, diö men ons daar zou geven. Dc diefstal van springstoffen is op 15 Fcbr. door ons geschied. Wij zouden voor de springstoffen revolvers krijgen. Jessel bracht ons reeds op 25 Febr. revolvers mee. Gestolen word 17K.G. springstof. Op 2 Maart werden onder verdenking van den springstoffen- diefstal alle 50 communisten uit Frcienwul- de gearresteerd. Getuige vertelt verder, dat dc springstof fen waren bewaard in het graf van een kind. Hier hadden ook wapens gelegen. De Obcrreichsanwalt vraagt Is liet juist, dat de communisten geloofden, dat men door de bestrijding vair don opmarsch naar Berlijn tot dc dictatuur van het proleta riaat kon komen? Getuige: Dat hebben wij gedacht. Wanneer de Obcrreichsanwalt vraagt wie dan het begin van dén strijd in den rug van de oprukkende S.A. zou hebben bevo len, weigert Felix te antwoorden, omdat hij zichzelf zou belasten. Dimitrof vraagt, wat in de kringen van de vrienden van Felix over den brand in den rijksdag werd gezegd. Getuige: jessel heeft ons gezegd, dat wij over den brand vlugschriften moesten uit geven, dat de K.P.D. hiermee niets te' doen had, evenmin als met den diefstal van springstoffen. Getuige tracht dan op verdere vragen zijn verklaringen in zooverre te verbeteren, dat hij zegt: Wij eischten de invrijheidsstelling van de arbeiders uit Freienwaldc, die nooit iets le maken hebben gehad met den diefstal der springstoffen. Slechts vier onder hen wisten iets van den diefstal. Op een vraag van één der rechters of het i.evënpiin als met" in verband rnet den brand in den rijksdag door Jessel niet iro? flisch bedoeld is, nwoordt getuige: „Wal Jessel hierbij geducht heeft, kan ik niet zeggen." L e i p z i g, 5 Dcc. (V.D.) Vervolgens wordt gehoord de pakmeester Jessel Uit Berlijn, die al6 hoofddader in arrest, is voor een iprrngstofaangolegcnhcid onder beschuldi ging van hoogverran 1, welke zaak nog niet berecht is. Hij geefi toe als „referent voor boeren vergaderingen" in het district Freien waldc cn als verbindmgsman van Berlijn op dc ingeschreven wet der partij" ge we zen te hebben, dat elke communist zich zoo goed mogelijk moet bewapenen. Op grond van aanwijzingen uit Berlijn heeft hij tot acties tegen di regeering Hitler aange spoord en dc bewapening georganiseerd. Jessel ontkent echter ten stelligste over do noodzakelijkheid van sabctagc-daden ge sproken te hebben. Op verschillendo punten kcu lhij zich met een vloed van woor den tegen de desbetreffende verklaringen van den ge tui go Felix. Naar zijn meening hebben de nul ionaal-socialisten de spring stoffen gestolen om deze diefstal den com munisten in de schoenen te schuiven. De volgende getuige is de bouwvakarbei der Erich Hahnemann uit Freienwaldc Deze verklaart dat Jessel heeft verzocht seininrichtingen voor het overbrengen van berichten te stichten cn de aanhangers te bewapenen. De revolutie der K.P.D. zou spoedig le wachten zijn. De dag de regec- ring ten val te brengen en dc communisten aan de macht te helpen is gekomen. Vol gens de verklaringen van Jesscls moesten wij gelooven, dat iii den eerstvolgenden tijd de gewelddadige strijd der K.P.D. tegen dc regeering zal losbarsten. Op verzoek van Dimitrof vraagt de Obcr reichsanwalt of de brand in den ltijksdag het signaal voor het uitbreiken van de re volutie is geweest cn of men dit wel aan alle functionarissen van .dc K.P.D. had me degedeeld. De getuige meeïil, dat dit niet het geval is. Daarna begint de middagpauze. Na de middagpauze wordt nog gehoord een zekere Seeger, de leider, van de plaat selijko groep Neuenhagen der K.P.D., die niets nieuws te vertellen wist. Het verhoor fier door den Rcichsanwall gedagvaarde getuigen voor het politieke deel van het proces, is hiermee geëindigd. Dimitrof protesteert ertegen, dat hij niet vroeger ingelicht is over de verklaringen van de verschillende getuigen voor liet po litieke deel van het proces. President: „Wanneer u niet in verbin ding, .staat mm u»v verdediger, die inzage had van de ucfen, omdat n dit eenvoudig niet wilde, dan i« dit uw zaak." Dimilroï maakte eepige opmerkingen, waarvoor hij een waarschuwing in ont vangst moest nemen en stelde daarop voor den lioofdreferoni van het 12e plenum van hét Executieve Comité der Communistische Internationale Kuissinen, het lid van het plenum der Communistische Internationale Marcel Cachin te Parijs, en liet Japansclie lid Sen Kulajana, over het volgende te hoo- ren: Volgens de besluiten van de Couiniu nistische Internationale i> de K.P.D. in liet begin van 1933 en ten tijde van dc brand stichting in den Bijksdng, niet als taak op gedragen het veroorzaken van een gewa- penden opstand, doch het stichten van een f 6.en f 8.per maand met recht van aankoop binnen twaalf maanden. Fa. R. VAN DEN DURG Arnb.straat. fM eenheidsfront der arbeiders en de verdedi ging van dc organisatorische instellingen. Dienovereenkomstig zijn terroristische aan vallen afgewezen. Dc K.P.D. heeft deze be sluiten als richtlijnen voor haar eigen poli tick beschouwd en dc Communistische In ternationale beoefent een openlijke en dui delijke politiek. De Oberreichsanwalt houdt zich zijn standpunt ten opzichte van dit voorstel voor. Verder verklaart naar het schijnt naar aanleiding van een desbetreffende oprncr king van Dimitrof, welke niet in het ver slag werd geseind dc Obcrreichsanwalt „In verband met do bewering van Dimilrof, dat de Rbichsamvalt de vertegenwoordiging is der regeering eri dat de beambten der halve niet steeds datgene deden, wat in overeenstemming was met hun eigen over tuiging, verklaar ik uitdrukkelijk, dat ik mijn aanklacht naar eigen overtuiging en naar niets anders heb gedaan." Dan wordt weer voortgegaan met bef hoo ien van niet-politioke getuigen. Gehoord wordt de arbeider Robert Otto uit Bad Xaubeim, die het volgende verklaart: „Ik was, lot het uitbreiken Van den brand in den Rijksdag functionnai is der K.P D Daarna heb ik tégenover de partij een pas sief .standpunt ingenomen. Bij ons heeft men brandstichting a!s strijdmiddel in de politiek niet gekend. Ik )w.-b dit veraf sehuwd. In het midden van Maart kwam Franziska Kesscl, dé vroegere Rijksdag-af gevaardigde, bij mij-: „Er moeten on voor waarde lijk vlugschriften uitgegeven win den, anders kost het Torgler zijn hoofd." Mevr. Kesscl wildé mij een wassen matrijs Ier hand stellen. Dit vlugschrift had onge veer ik kan het inij niet woordelijk her inneren. doch ik ben vrij zeker van den inbond den volgenden tekst: „Nero liet Rome in brand steken om de Christenen te vervolgen. Jn Duitsehlanrl wordt dc Rijks dag in brand gestoken om de Communisten ie vervolgen. Wie heeft hem aangestoken? Vraagt Hitier en Gcering." Mevr. Kessel heeft echter deze matrijs niet bij mij gelalen. Zij verklaarde mij, dat ik haar bij kameraad Maurcr in Friedeberg kon halen. Ik heb Mevr. Ivessel medege deeld, dat ik inij na den brand in den Rijksdag van dc K.P.D. heb afgewend. Een dergelijke strijdincthode lustte ik niet Zij zei do mij, in verband met mijn verwijten ten opzichte van den brand in den Rijks dag: „Partijgenoot, hen jij inderdaad wel communist? Je begrijpt het niet, er worden wel cehs fouten gemaakt." Ik zelf, vertelde de getuige verder, ben in hechtenis geno men. Mevr. Kesscl was naar roijn mcening op de hoogte van de brandstichting. In den nacht van de brand zelf, aldus werd mij gezegd, heeft een zitting plaats gehad, waarbij ook Kas per van het Cen traal Comité aanwezig was. Daar is gezegd: Op dezen nacht komt het aan, den armen Torgler kost het zijn hoofd. Ik heb alle mededeeliugcn, ook die van Mevr. Ivessel. zoo begrepen dat, liet Torgler zijn hoofd kost, wanneer niet op een of andere wijze de zaak nog gered 'werd. Mevr. Ivessel is te Darmstadt wegens hoogverraad tot drie jaar tuchthuisstraf veroordeeld. Zij zou verhoord worden, doch zou, naar werd medegedeeld, geweigerd hebben een verklaring af te leggen. De getuige Robert Otto was overigens de cenige van de.tot dusver gehoorde commu nistische getuigen, die bceedigd werd. Dimitrof wil daarop schriftelijk voorstel len mevrouw Kesscl als getuige te hooren. Torgler en zijn verdediger Dr. Sack heb ben geen opmerkingen naar aanleiding van de verklaringen van Otto. Na voorlezing van de tot nu toe vastge stelde resultaten van het onderzoek naai den giftmoordaanslag der communisten te Dusseldorf, wordt de zitting gesloten. STEEDS MEER ONTPLOFFINGEN. W een en, 5 Dec. (V.D.1. In het dorp Lind is in het gemeentehuis, waarin ook de sociaal-democratische burgermeesier van het dotp zijn woning heeft, een panieren boni ontploft. Tien vensterruiten werden vernield. Tc Villach werd een papieren bom gevonden, welke echter niet is ontploft. De Xedcr-Oostenrijksche lanilsregeering heeft dc plaatselijke groep van dc School vereniging Suedraark in Münchcndorf ont bonden, omdat eo:i beambte van deze groep nationaal-socialistische propaganda-male- riaal zou hebben verzonden. Twee personen werden gearresteerd. Te Retz in Beneden-Oostenrijk is een dy- namietaanslag op eon waterwerk aldaar ge pleegd. Uit Schv.arzhach wordt gemeld, dat al daar een huiszoeking Dij den nationaal- socialisi Haag zeer tragisch is vcrloopen. De vrouw vnn Hang kreeg bij 'het bezoek der politic, die naar propagandamateriaal zocht, een hartverlamming en overleed on middellijk. BELGIË WIL ZICH VAN DE EUITSCHE JODEN ONTSLAAN B r u ss e 1i Dec. (II.N Volgens een offi cieel bericht vertoeven er in totaal onge veer 2800 Duitsche Joden in Bclgié. De regeering heeft hun Ie verstaan gegeven, dat /.ij het beste zullen doen rnet zich zoo spoe dig mogelijk in een ander land te vestigen. Slechts enkele Joden zullen verlof krijgen om in België te blijven. Ds Regeer ing gevoelt zich niet geroepen haar aan te nemen houding mede te deelen bij omstandigheden, die zij als hypothetisch beschouwt Londen, 5 December (V.D.);, Dc Engcl- ichc antwoordnota op de vraag van de Va lera, welk standpunt de Engolsche regec- ring zou innemen in geval van dc procla matie van een Ierschè Republi- k, werd Dinsdag den Ierschen Hoog© Commissaris te Londen overhandigd. Deze deelde het antwoord direct telefonisch mede aan dei Ierschen minister-president. De inhoud van dc Iersclie en vui de En- gelsche nota werd Dinsdagmiddag door den minister voor de Dominions, Thomas, in het Lagerhuis onder groote spanning mede gedeeld. Thomas las eerst de nota van De Valera vcor De Iersohe premier wijst hierin op de door Thomas drie weken geleden in het Lagerhuis afgelegde verklaring, dat de Ier ache Vrijstaat, als lid van het Britsche Rijk volkomen- vrijheid 'geniet zijn eigen aange legenheden te regelen. Wanneer Ierland evenwel zijn verantwoordelijkheid als lid van het Britsche Rijk van de hand wijst kan het in de toekomst ook niet meer ge nieten van de rechten van het lidmaat schap. Hiertegenover verklaart dc Valera: Het Iersclie Volk heeft nimmer vrijwillig ge streefd naar het lidmaatschap van het En gelsche Rijk. Ierland is veeleer gebogen on der den druk vm materieel gewold van dc Engelsche heerschappij en het heeft hel Engelsch-Ierschc verdrag van 1921 slecht? aanvaard, omdat Engeland gedreigd licefl met directen oorlog. Het heeft het verdrag evenwel niet geaccepteerd als definitieve regeling van zijn betrekkingen tot Enge land, te minder daar Engeland uit het ver drag een permanent roc-ht concludeert zich te mciL.en in de constitutionneele ontwik keling van Ierland. Een permanente vriend schap kan niet bereikt worden op de basis der huidige Engelsch-Iersche betrekkingen In het verdere verloop van de nota vraagt de Valera, welke houding Engeland zou aannemen in geval van een proclamatie van de Iersclie Republiek. Het Engelsche antwoord is ontw ij kend gehouden en het wijst bij voor baat de formuleeringen van do Va lera inzake dc Engelsch-Ierschc be trekkingen van dc hand. Aangezien dc Engelsche regeering niet in staat is de bewering te aanvaarden, dat een permanente vriendschap oj) de basis der huidige betrekkingen niet zou kuïinen'worden bereikt, acht zij 'geen reden aanwezig te antwoorden op een op deze bewering gebaseerde vraag. De Engelsche regeering kan niet gelooven, dat do Iersclie Vrij staat dc definitieve verwerping van zijn verdragsverplichtingen op dc voorgestelde wijze zou overwegen. Zij gevoelt zich derhalve niet geroe pen lot de mededeeliug, welke hou ding zij zou aannemen onder om standigheden, welke zij volkomen hypothetisch beschouwt. Ten slotte verklaarde Thomas, dat Engeland nog steeds den wcnsch heeft naar riendschuppelijke samenwerking J. H. THOMAS. met Ierland binnen het kader van het Britsche Rijk. Londen, 5 December (V.D.). In ant woord op door den leider dor oppositie Lansbury 'gestelde vragen heeft minister Thomas er op gewezen, dat toen het geschil ontstond het. een kwestie tusschen de beide landen is cn dat hij niet wonscht eënig ander dominion in de gelegenheid te ïncii- gen. Do Britsche regcering wonscht een eervolle oplossing te vinden. Tevoren was Thomas de vraag gesteld of hij dc aandacht van dc burgers van den ïersohen Vrijstaat, zoowel in het Vereeni'gd Koninkrijk als in den Vrijstaat, zou willen vestigen op de nadoelen, welke zij zouden ondervinden. De minister antwoordde, dat hij dergelijke stappen niet noodzakelijk achtte. DIT BLAD HEEFT EEN DAGELIJKSCHM GECONTROLEERDE OPLAAG VAN BUITENLAND. Ontwijkend antwoord van Engeland iiw zake dff*4erscho kwestie. (Eerste blad, pag. IJ. Litwinofs bezoek aan Rome. Perste Blad, pag. 2}* BINNENLAND. Wetsontwerp ingediend tot instelling vaiï een verkeersfonds. (Tweede Blad, pag. 2). Prof. Ligtenbcrg overleden. (Tweede Blad pagi Nog geen dader van den treinaanslag bij Abcoude. (Tweede Blad, pag. 1). STADSNIEUWS. Het Vallcikanaal zal er komen. (Eerste Blad, pag. 3j. I Jspret in majeur. (Eerste Blad, pag. 3). Een blijde middag voor vele kinderen. (Eerste Blad, pag. 3). Medegedeeld door het K.N.M.I. te Do Bilt. Hoogste barometerstand 772.5 te Thors- havn. Laagste barometerstand: 751.6 te Memel. Verwachting^ wakke veranderlijke wind, nevelig tot zwaar bewolkt, wellicht cenigo sneeuw, tenjperaluur om het vriespunt in het Noorden; in het Zuiden inutigc tol lichte vorst. Nog s^eds vorstkansen. Het Iioogc drukgebied in liet Noord-We:-- ten is iets afgenomen. In Zuid-Scandinavic en Dcitschland is de barometer blijven da len, maar in Noord-Scandinavië herstelt de lioTige drukking zich weer en is de tempo ratuur weer onder het vriespunt gedaald. Dc Westelijke depressie trekt Noordwaarts; waar tot 10 KAL hoogte boven ons land nog een Oostenwind waait en op groote hoogte niet zeer groote snelheid, is alleen in dc onderste luchtlagen een doordringen van vochtigen wind te wachten. Na enkele dagen van afnemend© vorst in'het Noor den rnet lichte dooi kan de vorst weer oj>- nieuw toenemen. Op het oogenblik heeft West-Duitschland en het midden van ons land nog even strenge vorst als gisteren. Alleen Noord-Oost-Duitschland heeft meer dooi gekregen. In Engeland en Ierland komt plaatselijk matige vorst voor. Frank rijk heeft windstil weer met betrekken lucht in het westen en helder weer in het Oosten. Aan dc Oostzeekust waait een krachtige Westelijke wind. Aan de Noor- sche kust waaien krachtige Noordelijke tot Noord-Wéstelijko w inden. LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190 STOFFEN voor AVONDKLEEDING. VELOURS CHIFFON, CREPE SATIN, CREPE MATTE, SATIN REVERSIBLE mei bijpassende garnesringen. BUITEN-RITTEN 6 ct. per K.M. 6 a 7 pers. auto met chauffeur Vaste standplaats ter linkerzijde van Hotel Monopole

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1933 | | pagina 1