AMERSFOORTSCH DAGBLAD AMSTERDAM'S TELEFOONCENTRALE IN BRAND Zaterdag 23 December 1933 32e Jaargang No. 150 DE GEVOLGEN ZIJN NIET TE OVERZIEN HET VUUR WAS GAUW GEBLUSCHT Een wereldstad geisoleerd ft'JUT YSIUG VIJFDE BLAD GEEN WAPENVOORRADEN OF FABRICAGE „Zekere onverantwoordelijke berichtgeving" 'Maar het had diep ingegrepen in hel leven van de hoofdstad Amsterdam, 22 Dec. Onze stad heeft hedenmiddag een ramp getrof fen, waarvan de gevolgen op het oogenblik nog niet te overzien zijn. door een brand in de telefooncen trale op den hoek van Spuistraat en Raadhuisstraat. Omstreeks kwart over vijf, toen een monteur aan het werk was in do z.g. splitsingskamcr, vanwaar de hoofdkabels uitgaan naar de andere centrales, ontstond plotseling kort sluiting. De monteur kon nog weg komen en wist nog een brandhandlc over te halen, waardoor door het heelo gebouw gesignaleerd werd, dat er storing was. Hij liep naar buiten en aan een agent van politie deelde hij mede, dat hij de brand weer moest waarschuwen. Deze agent heeft nog van den brandmel der gebruik kunnen maken. Met zeer veel materiaal rukte de brand weer aan. De vlammen sloegen toen uit de splitsingkamcr, gelegen op de tweede verdieping. Met twee stralen op den motorspuit, waarvan één over de mechanische ladder en één straal op de huisleiding, werd de brand gebluscht. De isolatie van de kabels is verbrand en hoe groot do schade verder is, kan nog niet ge zegd worden; de gevolgen zijn ech ter nog niet te overzien. Door het verliezen van deze kabels door het vuur is do Centrale-Vier geheel ge stoord en ook gedeeltelijk Centrale-Drie en bovendien de Centrale-Zes. Hierdoor zijn niet alleen 10.000 telefoontoestellen uitge schakeld, maar ook alle intercommunale verbindingen zijn verbroken, omdat ze loo pen over de Centrale-Vier. Amsterdam is dus per intercommunale telefoon niet to bereiken. Door do telefoon directie is aan de omroepvereenigingen ge vraagd deze medcdeeling uit te zenden. Ook hei; brandalarmstelsel en do politie telefoonlijnen zijn gedeeltelijk gestoord Noch per telefoon, noch per brandmelder gelegen binnen het gebied van de telefoon centrales drie, vier en zes, kan brandweei of politie worden opgescheld. Brandaanzeg- gingen kunnen dus alleen geschieden door het gaan naar politieposten of brandweer posten. Amsterdam zonder telefonische verbindingen. Het publiek be- sefte in den beginne niet wat er gebeurd was. Nader meldt men ons. Toen de monteur het alarmsignaal in werking had gesteld en de brand in het splitsingslokaal een aanvang nam, wist de agent van politie nog do brandweer pci melder te waarschuwen, zoodat in den korist mogclijken tijd de brandweer tei plaatse kon zijn. De kantoren liepen tegen dezen tijd uit, de drukte op Dam. Nieuwe Zijdsvoorburgwal, Singel en grachten wa? op z'n hoogst. Ilct gerucht, dat dra tot een mare aangroeide, verspreide zich over hef centrum, over grachten en belendende stra ten. De telefooncentrale staat in brand, het ging van mond tot mond en wijl de vlam men op de tweede verdieping van het ge bouw in de Spuistraat hun sinistere taak volbrachten, propte zich een groote menigte in de Spuistraat en Raadhuisstraat samen en stelde zich op voor het gebouw. Slechts een politieagent was aanwezig om de orde te handhaven; een politieagent, die on machtig stond tegenover de opstuwende massa's, onmachtig in de meest letterlijke zin des woords, onmachtig vooral om het hoofdbureau telefonisch om assistentie t© vragen. Toen kwam uit het publiek zelf de zucht om de orde te herstellen. Het pu bliek nam de leiding. Uit de massa's tra den naar voren zij, die instinctief voelden, dat voor alles de orde moest gehandhaafd worden; zij waren de eersten, die den vol len omvang van den ramp beseften; zij handhaafden de orde totdat de politie macht deze taak kon overnemen. Hoezeer de telefoon een on: misbaar onderdeel van onze samenleving is gewordenmoge blijken uit het onderstaande relaas uit Amsterdamdat door den brand in de telefoon centrale volkomen geisoleerd is De telefoon „kapot" Om dezen tijd belden uiteraard lallooze raenschen vanuit do binnenstad hun huis op en andersom werden de kantoren op gebeld In de café's in de omgeving van het Leidscheplein, in American enz. ver drongen zich booze en niet booze dames en heeren, die maar niet konden en wilden begrijpen, dat de „telefoon kapot" was Men wist daar nog niet van den brand. Maar reeds om half zes en om kwart voor zes breidde zich ook door de buitenwijken, eerst aarzelend en bijna niet geloofd, het ontstellend nieuws. Menschen verdrongen zich voor de kiosken om te vragen of het waar is? Politie-agenten wisten nog geen inlichtingen te verstrekken. Enkelen haast ten zich naar de bekende Centrale op de Heerengracht en meenden toen zeker te weten, dat het maar uit de lucht gegrepen was. Inmiddels brandde het gebouw aan de Spuistraat; hoewel do brandweer op snelle wijze den brand, die tenslotte, hoe funest, klein in omvang was, bedwong. Vele autoriteiten en vooraanstaande bur gers hadden zich naar de plaats des on heils begeven. De brandwachten werden, toen zij hun taak bijna beëindigd hadden, van alle kan ten ondervraagd, de directeuren van het telefoonbedrijf werden aanhoudend door iedereen aangeklampt. Niemand wist nog hoe groot de omvang van den ramp was. Niemand besefte nog ten volle do zware beteekenis van dezen brand. Ook niet toen om zeven uur de brandwagens met sirene geloei wegtrokken. Pas later in den avond werd men gewaar hoe diep de brand in het leven van Amsterdam had ingegrepen. Pas later besefte men ten volle, dat met deze centrale vier, met deze „splitsihgskamcr'. een van de edjelste deelen van Amsterdam's verkeer vernietigd was.' Het centrum 'van de stad, tienduizend abonné's, zonder tëie? fonische aansluiting! Amsterdam intcrlo caal onbereikbaar! Op de bureaux der dagbladen. Pas laat in den avond werd deze slag overal gevoeld. In do café's het gesprek over den brand. Zakenlieden fronsten de wenkbrauwen. In dezen avond is op vele plaatsen ernstig overlegd, wat men nu te doen heeft. Misschien werd het sterkste het gemis aan telefonische verbinding ge voeld op de bureaux van onze groote nieuwsbladen en nieuws-agentschappen Daar, waar avond aan avond de telefoons, men mag wel zeggen, haast onafgebroken rinkelen, heerscht een merkwaardige stilte. Het was, alsof men teruggekeerd was to! dien tijd, dien wel bijna niemand zich zal herinneren, den tijd zonder telefoon. Alleen op het hoofdpostkantoor was lie! mogelijk verbinding met buiten de 6tad tol stand te brengen. Daar hoopte het publick zich op bij de enkele telefooncellen, waai men zich verdrong om gesprekken te voe ren met Antwerpen, Parijs, Brussel, Berlijn Weenen, Boedapest, Marseille, Londen. Daar sprak ook de omroeper van het Persbureau Vaz Dia6 zijn berichten uit, waardoor hel geheele land dus op de hoogte van het ge beurde kon worden gesteld Een enkele in Amsterdam zal misschien verlicht zuchten: „Eindelijk voor eenigei: tijd van het tclefoongerammel af." Het merkwaardigste vooral was op dezen avond waar te nemen, hoe allerlei geruch ten zich door de stad verbreidden, waaron der de dolzinnigste den lachlust wekten... Redacties op het postkantoor Buiten raast het avondleven voort, hon derden wandelaars gaan, onbewust van wal gebeurd is, langs de verlichte Kerstetala ges van de hoofdstedelijke winkels, zij we ten niet, dat het zenuwstelsel van de groote stad ernstig geschokt is, dat meer dan 10.000 telefooncellen, die anders het nieuws uit alle deelen der wereld tot de Amster dammers brengen, zwijgen Lamgeslagen ligt het telefoonverkeer, geen bel weerklinkt en als we probeeren om de centrale te pakken te krijgen, klinkl het monotoon „toe-toe-toe" van het in-ge sprek-signaal. Lamgeslagen liggen de cou rantencentrales, daar waar ieder oogenblik de telefoon ratelt, heerscht eén doodsch stilzwijgen, geèn gesprek -gaat uit, aan geen oproep wordt gehoor gegeven. Daar, waai dag en nacht het wereldgebeuren langs dc lijn samenkomtniels dan de stilte, dit beklemmend aandoet. Maatregelen worden in een minimum van tijd genomen. Hel nieuws moet naar de ochtendbladen, een wereldstad geïsoleerd, geen gesprekken en berichten uit binnen- en buitenland.... Directie en personeel van P.T.T. doen wal zij kunnen. Weldra is voor de pers een zaal op het postkantoor beschikbaar, van waar uit de buitenwereld, de provincie en hel buitenland, weer bereikbaar zijn. Een zucihl van verademing. I-Iet idee, dat we „afgeslo ten zitten" beklemt ons. We voelden ons als mijnwerkers in een door een instorting af gesloten gang Het daagde weer, al was het daglicht nog wat vaag en anders dan wij gewend zijn Geen ratelende belletjes, geen telefonen van do haak te nemen. In een spoedcursus worden we door kwie ke telefonisten ingewijd in de kunst van de bediening van een „post". Een microfoon telefoon (in de wandeling zoo vertrouwde onze leermeesteres ons toe heet het een ..stelletje") werd nog ietwat onwennig opge hangen. Met onzekere vingers morrelen we aan knoppen... Kleine speldeknopachtige lamp jes gloeien aan... Een stem waarschuwt dat er een oproep voor Vaz Dias is en in derdaad de provincie roept, luistert mei verdubbelde belangstelling naar het verhaa' van den brand in de centrale, het verhaal van het gestoorde zenuwstelsel„Ain sterdam is afgesloten van het interlocaal verkeer". Dat zinnetje wordt maar aarze lend aan de andere zijde van den draad op genomen „U spreekt toch immers met ons' Wij haasten ons uit te leggen, hoe dat in elkaar zit, hoe een vriendelijke fee naasl ons zorgt voor de verbindingen, we vertel Ier» van onze telefoonlessenom oven iater opnieuw het lichtpuntje op te zien flik keren. Een volgend bericht, een volgende nieuwsgierige stem uit do provincie kom! informeeren naar het vreemd gebeuren „Amsterdam geïsoleerd Broederlijk zijn de verschillende couranten op de groote zaal vereenigd. Het Volk neemt op, de Telegraai spreekt met Berlijn, liet Handelsblad met Parijs, Vaz Dias met Antwerpen. We heb ben het huiselijk ingericht schrijfmachi nes zijn van de redactiebureaux naar de groote zaal gebracht, ze ratelen alsof ze thuis zijn. De telefonisten, die zulke ijverige leerlingen hebben gekregen, hebben het druk: „U hebt het verkeerde Hendrikjo te pakken" Wc kijken een beetje ongeloovig Hcn- drikje? It Blijkt een vak-pseudo voor „handeltje" te zijn Al doende leert men.. Zoo gaat deze eerste avond op het ver plaatste centrale redaclïebureau voorbij cn op die oogenblikkcn beseffen we pas goed, hóeveeï de telefooncentrale en het goed functionneercn daarvan voor ons en het geheele bedrijfsleven bctëekcnt, hoe bij een storing van zoo ernstigen aard niet slechts het krantenbodrijf, doch ook het zakcnlc ven ernstig en zwaar vyprdt 'getroffen. -juihi! Eén doode te betreuren. Men meldt ons nog nader uit Amsterdam, via de telegrafische centrale, dat er één doodo tc be- t.euren is. Niet door den brand zelf, maar door den schrik. Dc chef van de ondercentrale, aan de overzijde van het IJ, dc heer J. v. E., zag in de centrale plotseling alle storingslampen bran den. Hij is van dit feit zoozeer ge schrokken dat hij in elkaar zakte; later bleek dat hij aan oen hart verlamming was overleden. Kortsluiting uitgesloten. Con ferentie der autoriteiten. Op liet hoofdbureau van politie zijn direct na den brand, toen de toestand eenigszins stabiel was, dc verschillende autoriteiten in een conferentie bijeen gekomen. Be halve de burgemeester waren er de wethou der van de bedrijven, de directeur en de onderdirecteur van het telefoonkantoor, de commandant van de brandweer, en de hoofdcommissaris van politie. Volgens de deskundigen wordt kortslui ting uitgesloten geacht. De brand werd ontdekt doordat een der telefonisten een brandlucht rook. de brand bleek toen te worden in dc splitsingskamer, daar waar de kabels naar de verschillen de ondercentrales worden geleid. Hoewel al het mogelijke wordt gedaan om het euvel tc verhelpen, zal het toch wel een paar dagen duren voor alle Yerb«o<*V?*en weer tot stand zijn gebracht Men selfs dat het nog wel een week zal «osten, voordat allee weer goed in en aan elkaar zit. Er wordt echter met man en macht gewerkt. De brandmelding in de stad is verbroken. Wanneer er een brand uitbreekt, moet men het aan de brandweer- of politieposten gaan zeggen. Aan de overzijde van het Y werken de brandmelders echter wel. DE FRAUDE AAN HET ROTTER- DAMSCHE ABBATTOIR Reeds geruimen tijd ge leden gepleegd Rotterdam, 22 Dec. In verband met de berichten over fraudegevallen bij het open baar slachthuis hebben wij heden morgen een onderhoud gehad met den directeur van het abattoir, dr. Houthuis. Deze heeft daarbij een bevestiging gegeven het feit, dat er geknoeid is, doch de fraude zal reeds van geruimen tijd geleden dateeren, toen het abattoir onder andere directie stond. Tijdens het optreden van den nieu wen functionaris op 1 Juli is van fraude gevallen aan het openbaar slachthuis niets gebleken. Dc verhalen, die nu in groote menigte de ronde doen in slagers- en gros sierskringen, zijn meestal praatjes van hooren zeggen en in elk geval sterk over dreven. Reeds onder de vorige directie werden maatregelen genomen, om moge lijke knoeierijen bij de keuring te voorko men, o.a. door uitbreiding van het corps veeartsen bacteriologen, welke speciaal be last is met de keuring van wrakken en minderwaardige dieren, en die tevens de keuring verrichten voor ongeveer alle run deren. Met komt bij herhaling voor, dat een geslacht dier, waarvan men afkeuring vreesde, ter keuring is aangeboden met organen die geleend waren van een gezond dier en die op vernuftige wijze waren vast gemaakt, doch het is onjuist dat keurmees ters bij die soort keuringen een oogje dicht deden, cn niet volgens hun instructies ken nis gaven aan den veearts-bacterioloog. Niet ontkend kan worden, dat cr geknoei is voorgekomen met vleesch, dat voor de ziekenhuizen bestemd was, thans wordt dit vleesch door den directeur of den onder directeur persoonlijk gekeurd en onder hun toezicht van stempels voorzien. De be treffende halteknecht, die in deze de schul dige was, is disciplinair gestraft. Absoluut onjuist is, dat op het Rotterdamsche abat toir zeer gemakkelijk ondeugdelijk vleesch zou worden goedgekeurd; integendeel wor den hier uitgebreide controlemaatregelen en strenge keuring toegepast, ook op het vleesch dat van buiten dc gemeente wordt ingevoerd, cn het is reeds herhaaldelijk voorgekomen dat hoeveelheden rund- en varkensvleesch, afkomstig uit andero ge meenten en voorzien van goedkeuringsmer- ken, door den ambtenaar van het Rotter damsche abattoir zijn afgekeurd. De be doelde fraude-gevallen behooren, naar de directeur ons mededeelde, tot. bet verleden, cn zij hebben geenszins op het heden be trekking, zoodat de eer en goede naam van het huidige Rotterdamsche abattoir in deze gelïeel buiten spel blijft. Yan do zijde der politie vernémen wij, dat in het belang van het onderzoek voorloopig geen inlich tingen omtrent omvang en aard der tot dus ver vastgestelde fraudes kunnen worden verstrekt. JJan Jansen, (f) Hij stak zijn rechterarm uit en fietste toen een linkerzijweg in. (Den chauffeurtrof waar schijnlijk geen schuld). DOODELIJK ONGEVAL. Rotterdam, 22 Dec. Hedenmorgen is de 23-jarigo chauffeur L. de Reu, die be last was met het afhalen van koolasch van dc fabrieken aan de Nassaukade, in den 4 meter diepen trechter gevallen, die tot af voer van deze koolasch dient. De vermis sing van den man werd eerst een half uur later geconstateerd; toen hij te voorschijn was gebracht waren de levensgeesten reeds geweken. Het slachtoffer was gehuwd. de poging ot oplichting van de posterijen. Rotterdam, 21 Dec. De Rotterdamsche rechtbank heeft uitspraak gedaan in de zaak van den 24-jarigen kantoorbediende J. K., gedetineerd, die terechtgestaan had ter zake van poging tot oplichting van het staatsbedrijf der posterijen voor een be drag van 12,000. Verdachte had in Mei een brief met een aangegeven waarde van ƒ12,000 verzonden naar Duitschland. Toen dc brief bij den geadresseerde aankwam, bleken cr in den brief geen bankbiljetten, doch courantcnsnippers aanwezig. Vcrdach te had daarop de directie van de posterijen aangesproken tot schadevergoeding. Uit den staat, waarin de enveloppe zich bevond was echter kunnen worden geconstateerd, dat ook bij verzending geen bankbiljetten in de enveloppe aanwezig waren. De rechtbank heeft verdachte overeen komstig den eisch van het O. M. veroor deeld tot 1 jaar en zes maanden gevange nisstraf, echter met aftrek van 4 maanden, doorgebracht in de voorloopige hechtenis. teeltbeperking in den TUINBOUW. Een delegatie uit de Katholieke Kamer fractie heeft een onderhoud gehad met den minister van economische zaken. In dit onderhoud deelde de minister mede, dat het plan ecner teeltbeperking voor den tuinbouw gereed is. Dit plan komt de volgende week in de landbouwcrisiscom missie. Zoo spoedig mogelijk daarna zal het worden vastgesteld. Het plan zooals het thans luidt bevat slechts betrekkelijke beperkingsafwijkingen van hetgeen door den regeeringscommissaris reeds vroeger is gepubliceerd. Mogelijk is, dat het advies dezer com missie alsnog enkele wijzigingen doet aan brengen. In elk geval zal de teeltbeper- ping binnen enkele weken haar beslag krijgen. Als criterium voor de beperking zal gelden de tuingrond in elke onderne ming, terwijl voorts rekening zal worden gehouden met den omvang van den grond in de geheele onderneming, hetzij deze grond tuingrond of andere grond is. Onware berichten over de Neders iandsche wapenindustrie en bewapening van Duitsch land door Nederland Op vragen van den heer A1 b a r d a in verband met in Frankrijk verspreide ge ruchten over wapens en munitie, welke naar Nederland zouden zijn Uitgevoerd of hier te lande zouden zijn vervaardigd met het doel naar Duilschland te worden door gezonden cn betreffende de legen do ver* spreiding van dergelijke geruchten van Rcgeeringswege te nemen maatregelen, heeft de heer van S c h a i k, Minister van Justitie, de volgende schriftelijke antwoor den gegeven. Het is den ondergeteekende niet bekend, dat een bewering, als bedoeld, op een con gres van de Radicaal-Socialistische Partij in Frankrijk zou zijn geventileerd. Dat onder de huidige omstandigheden uit Frankrijk 500 legertanks en een aantal kanonnen naar Nederland zouden zijn uit gevoerd met blijkbaar clandestiene be stemming naar Duitschland is zóó kennelijk een verzinsel, dat naar de juistheid daar van geen onderzoek behoeft te worden in gesteld. Van de mededeelingen van Charle6 Reber in bet Parijsche blad La République, heeft do ondergeteekende inderdaad kennis ge nomen. In het midden gelaten, waaraan de schrij ver zijn „gegevens" kan hebben ontleend, zijn diens mededeelingen slechts als uitin* gen van kwaadwillige of ziekelijke phanta- sie te beschouwen. Dergelijke berichten, waarbij wel moeilijk anders dan aan kwade trouw tegenover Nederland kan worden gedacht, zijn eigenlijk geen ernstige weer legging meer waard. Wanneer men 6lechts bedenkt, dat de bedoelde maatschappij „Si- derius" bij gebrek aan emplooi sinds een:ge maanden niet meer als wapenfabricante werkzaam is en als zoodanig wordt geliqui deerd; dat de fabriek van de Muiuck Keizer geen machinefabriek, doch een ijzergieterij is, gevestigd te Utrècht, en niet zooals Reber verklaart te Martenshoek; dat te Martonshock eèn opslagplaats is van des tijds opgekochte oude draaibanken, die voor het bewerken van modern geschut niet wel bruikbaar meer zijn, en dat verder nog door Reber genoemde „wapenfabrieken" zijn een metaalhandcl, een fabriek van zuiggasin* stallatics en een oxygeenfabriek, dan kan men zich wellicht eenig denkbeeld vormen an de waarheid der geruchten omtrent vervaardiging cn export van oorlogsmate riaal door dio inrichtingen. Het „Ingenicurskantoor voor Scheeps bouw", waar naast Nedcrlandsche inge-. nieurs, ook Duitsche ingenieurs, werkzaam zijn, maakt ontwerpen voor scheepsbouw, onderzeeërs, enz., doch heeft, voor zoover is gebleken cn hetgeen ook voor de hanrl ligt, over die fabrieken geen technisch toe* ziclït. Ook do telkens weder opduikende berich* ten over vervoer naar Duitschland van do „wapenvoorraden" van dc N.V. Siderius van uit de opslagplaats to Krimpen aan den IJssel, kunnen niet anders worden be schouwd dan als pogingen om den naarn van ons land in het buitenland afbreuk to doen. Dc half afgewerkte kanonloopen cu gietstukken van een verouderd staalsoort liggen nog steeds te Krimpen. Onlangs nog heeft de Regeering aanlei ding gevonden om in verband met in Frank rijk hardnekkig opduikende, onware be richten over dc wapenindustrio in Neder land cn bewapening van Duilschland door Nederland door Harer Majesteits gezant to Parijs een tegenspraak te doen uitvaardi gen. Of het mogelijk zal zijn de onwaro berichten in het buitenland te volgen cn of de Regeering het zich tot taak heeft te rekenen deze bij herhaling tegen te spreken, valt te betwijfelen. Veel zou reeds in de goede richting zijn bereikt, indien kon worden bevorderd, dat een eind werd gemaakt aan zekere onver antwoordelijke Nedcrlandsche berichtge ving, welke voet geeft aan het in het buiten land gekoesterd wantrouwen. Daarbij wor* de gewezen op het artikel „De weg terug, 1918—1933, Draaibanken voor kanonnen, te Martenshoek bewaard, worden weggehaald, Geheimzinnig vervoer naar Duitschland", in dc Vooruit van 27 October jl., cn op het met photo's verlucht hoofdartikel „Vervoer wapenvoorraden", in de Vooruit van Za terdag 2 December jl., avondblad, waarin, nog wel 6amengeweven met een overzicht van den inhoud van het bovenvermeld dé menti, een even onjuist als tot valscho conclusies suggcreerend relaas omtrent do „voorraden", de bruikbaarheid van bet ma teriaal, het vervoer daarvan, enz. wordt gegeven, en welk artikel zeer geschikt is, om aan de verkeerde geruchten in het buii tenland nieuwen steun te geven. OPROEP VAN POLITIEWEGE. De Consul der Nederlanden te Duisburg (D.) (postbox no. 1100) verzoekt te worden bekend gemaakt met de verblijfplaats van den Nederlandschen schipper K. P. Roos, van het onder Nedcrlafidsche vlag varende zeilschip „Lydia" van Rotterdam, groot 290 ton. Roos moet in een gewichtige proces zaak als hoofdgetuige worden gehoord.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1933 | | pagina 15