DÉ ÉÉMLANDEU
uit mooi
Amersfoort
KERSTGESCHENKEN
Luycxszn
„HOTEL „MONOPOLE"
KERSTDINERS
KERSTSCHOTELS
PRIMA WOLLEN GABARDINE REGENMANTELS
DOODSTRAF VOOR VAN DER LUBBE
AUTODIENST VAN DOORN
Rotterdam en den Haag
Firma DUIM BURGER
Zaterdag 23 December 1933
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
32e Jaargang No. 150
BULGAREN EN T0RGLER
VRIJGESPROKEN
Buitenlandse!!
Overzicht
KERSTPRIJSVRAAG
TAXI TAXI
TELEFOON
1210 1211
Het MEEST VERTROUWD
en GOEDKOOPSTE
adres voor TAXI'S
Bespeelde Piano's
STABILISATIE VAN DEN
ZILVERPRIJS
Attractie
Attractie
Café„METROPOLE"
TAXI TAXI
ook 's nachts geopend
1093 Tel. 1830
GARAGE NIC. BOVÉE
KAMP 41
Vaste standplaats ter linkerzijde
van Hotel Monopole
Belangrijkste
Nieuws
Medische
Weerbericht
4 uur 15 min.
,7Fta6£—ti-icctcaqe
„nf UJii liJSSs slobkousen
jge. gg Hfifl hand/choencn
TELEFOON 41
vanaf f 19.- tot f 36.-
AMERSFÖORTSCH DAGBLAD
.ABONNEMENTSPRIJS P" 3 "aandtn v0°' Amersfoort 2.10, per maand I 0.75, par
week (met gratie verzekering tegen ongelukken) f 0.1 7V.
Binnenland franco per poat ptr 3 maanden t 3.-. Afzonderlijke nummera f 0.0J.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 51»
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnumme
elke regel meer f0.25. Llefdadighetds-advertentlën voor dt
helft van den prijs. Kleine Advertentiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—Bewijsnummer extra f 0.05
Heden is het vonnis gevallen in het
proces nopens den rijks:
dagbrand ie Leipzig
L e i p zi g, 23 Dec. (V.D.). De vier
de strafsenaat van hei rijksgerechts
hof heeft heden uitspraak gedaan in
het proces tegen de vijf van brand
stichting in het Rijksdaggebouw be
schuldigde beklaagden. Te 9.10 M.E.T.
deelde de senaatspresident dr. Biinger
het vonnis mede:
DimitrofPopof, Tanef en Tor gier
werden vrijgesproken.
Marinus van der Lu'obe werd ter
dood veroordeeld.
L ei p zi g, 23 Dec. (V.D.). Na een
procesduur van ruim drie maanden is
hedenmorgen de uitspraak in het
Rijksdagbrandproces gevallen, die met
groote spanning door de geheele we
reld werd verwacht. Vanzelfsprekend
uitte deze belangstelling zich het
meest concreet te Leipzig zelfwaar
reeds zeer vroeg in de omgeving van
het rijksgerechtshof groote drukte
heerschte.
Ondanks het trieste, regenachtige
weer verdringt zich reeds lang voor
acht uur een groote menigte voor
den hoofdingang van het gebouw om
nog enkele der weinige onuitgegeven
toegangskaarten in handen te krijgen.
De politiebewaking voor het gebouw
is versterkt en iedereen, die binnen
gaat, wordt zonder aanzien des per-
soons op wapenen onderzocht. In de
zaal zelf is de eerste rij plaatsen op
de perstribune geheel door politiebe
ambten bezet. De pers zelf is zoo goed
als voltallig aanwezig.
Ook de publieke tribune is zeer snel
gevuld. Het postkantoor in de vesti
bule van het rijksgerechtshof heeft
reeds vroeg maatregelen genomen om
aan de massale vraag van persver
tegenwoordigers onmiddellijk na het
uitspreken van het vonnis te kunnen
voldoen. Op verschillende plaatsen in
de zaal hebben zich persfotografen
opgesteld, om de beklaagden te kun
nen fotografeeren op het moment, dat
het vonnis zal worden uitgesproken.
De uitspraak van het vonnis ge
schiedt in tegenwoordigheid van ver
tegenwoordigers der rijksregeering en
van de Saksische staatsregeermg Ook
de president van het rijksgerechtshof,
dr. Buncke, is als belangstellende in
de zaal. Het vonnis wordt onder dood-
sche stilte uitgesproken. Vooral Mari
nus van der Lubbe toont geen spoor
van aandoening. Hij zit daar even on
bewegelijk en onaandoenlijk als men
hem nu reeds ruim 60 dagen in alle
deden van het proces heeft zien zit
ten, alsof het hem alles niet aangaat.
Van der Lubbe ter dood ver
oordeeld. De vier overige
beschuldigden vrijgesproken
Als wij ons niet vergissen, was het Reu
ter. die gisteren een bericht lanceerde, hier
op neerkomende, dat het vonnis, hetwelk
heden door de rechters te Leipzig in het
proces nopens den rijksdagbrand zou wor
den geveld, vooraf ter goedkeuring aan de
Duitsclie rijksministers zou zijn voorgelegd.
Dit bericht heeft niet alleen in de Neder-
landsche, maar tevens in de buitenlandsche
pers zijn weg gevonden en nu geen bepaald
prettigen dunk gegeven van de rechtspraak
in Duitschland, daar, wanneer de feiten
zich inderdaad hadden toegedragen, gelijk
het persagentschap dit trachtte te sugge-
reeren, terecht de verdenking zou zijn ge
rezen, dat «le Duitsche rechters hun onaf
hankelijkheid hadden prijsgegeven. Het is
dan ook te begrijpen, dat de Duitsclie mi
nister voor volksvoorlichting en propagan
da, dr. Goebbels, zich heeft gehaast een dé
menti te publiceercn, terwijl tevens dr.
Biinger, die het hooggerechtshof te Leipzig
presideert, heeft laten uitkom An, dat. toen
liet bewuste bericht wereldkundig werd ge
maakt. do senaat nog druk bezig was over
de vonnissen tc Beraadslagen, vonnissen,
waarvan niemand, naar dr. Biinger uit
drukkelijk verzekert, tc voren ook maar in
eenig opzicht kennis heeft gedragen, daar
dit zou hebben ingcdruischt tegen de Duit
sclie procesorde.
Ondertusschen hebben bulletins, die he
denochtend werden verspreid, do uitspraak,
die te Leipzig is gevallen, bekend gemaakt.
Marinus van der Lubbe, de Nederlander,
dio onmiddellijk 11a de arrestatie heeft toe
gegeven den brand te hebben gesticht, is
ter dood veroordeeld, terwijl de vier overi
ge beklaagden, de drie Bulgaren Dimitrof,
Popof; Tanef en do vroegere leider der
Duitsclie communistische rijksdagfractie,
Torgier, allen vrij zijn gesproken. Zooals
de algemeone verwachtingen te dezen aan-
de algemcene verwachtingen tc dezer aan
zien. Dat Van der Lubbe zijn leven zou
verliezen, werd door iedereen voorzien. De
vrijspraak der Bulgaren verwondert, in
verband met liet gebrekkige der tegen hen
gerichte beschuldigingen, evenmin, terwijl
na dr. Sack's overtuigend pleidooi ten gun
ste van den door liem verdedigden Torgier,
togen wien tot verbazing der geheele we
reld de doodstraf .was geëisclit. bet nauwe
lijks aannemelijk werd geacht, dat het von
nis te zijnen aanzien gelijkluidend zou zijn
aan den eisch. In elk geval beantwoordt de
uitspraak aan het rechtsgevoel der wereld,
die hartstochtelijk, soms te hartstochtelijk,
van l aar belangstelling in hetgeen te Leip
zig zich afspeelde, blijk heeft gegeven. In tal
van landen zijn grootschcepsclie protestbe
wegingen tegen liet Lcipzigsclic proces op
touw gezet en vooral heeft men verzet uan-
geteekend, wijl het Openbaar Ministerie
niet alleen het hoofd vau Van der Lubbe,
maar tevens van Torgier eisch te. Dit laatste
inzonderheid achtte men een onredelijkheid,
en er waren zelfs kringen wij denken,
b.v. aan bet te Parijs -gevestigde,Comité
de défehse.pour le procés du Rcichtag" - die
nog Donderdag j.l. beweerden, dat liet Goe-
ring's wen9ch was, dat' de valbijl een einde
zou maken aan de levens van alle be
klaagden. Genoemd comité zou uit Berlijn
hebben vernomen, dat tusschen dé macht
hebbers Hitler, Goering cn Goebbels twee
dagen geleden zeer ernstige mecningsver-
sclïillcn bestonden omtrent de te Leipzig
uit te spreken vonnissen. Terwijl Hitler cn
Goebbels om redenen van buitenlandsch-
politicken aard geneigd waren aldus een
communiqué van genoemd comité af te
zien van een doodvonnis tegen de Bulgaar-
sche beschuldigden en daarvoor Torgier aan
den beul over te leveren, eisch tc Goering
de hoofden van alle beklaagden. In ver
band daarmee werd dan ook gerept van
Goering's „Blutrausch".
De feiten hebben inmiddels aangetoond,
dat dc bloeddorstigheid der Duitsche minis
ters nog al eenigszins is meegevallen. Na
tuurlijk kan niet \vorden geloochend, dat
de actie in het buitenland, waar men al
gemeen overtuigd was van de onschuld der
Bulgaren cn Torgier, de Duitsche regeering
en de Duitsclie rechters zeer waarschijn
lijk tot nadenken heeft gestemd. Wanneer
de guillotine of de kogel do Bulgaren cn
Torgier van het leven zouden hebben be
roofd, zou liet nationaal-socialistische
Duitscbland zich stellig tori zeerste in op
spraak hebben gebracht, pit heeft men niet
durven riskeeren cn zelfs bestaat de moge
lijkheid. dat de Duitsche rechters, onbe-
in.vlocd door de regcering én zonder één
wenk dezerzijds te hebben ontvangen, zich
er slechts loc hebben bepaald als eerlijke en
oprechte mcnschen te handelen, zooals hun
geweten dat hun voorschreef. In het laat
ste geval beslaat zelfs dé mogelijkheid, dat
de vonnissen sommige der Duitsche minis
ters niet bevredigt, zoodat de rechters
den moed hebben bezeten zich dc ontstem
ming van eenige leden der regeering op
den hals te halen.
Hoe dit ook zij, dc uitspraak in het pro
ces, twee dagen voor Kerstmis, schenkt
bijna overal groote voldoening, daar gróve
onrechtvaardigheden, die men vreesde, ach
terwege zijn gebleven. Een succes is het
proces voor de Duitsche regeering echter
niet geworden, daar niet overtuigend is
aangetoond, dat dc brand in den rijksdag
het werk der communisten is geweest, al
zijn dezen in beginsel tot dergelijke exces
sen in staat.
Wij maken onze lezers even
attent op de Kerstprijsvraag,
welke elders in dit blad is
opgenomen. Onze directie
heeft hiervoor een groot aam
tal fraaie prijzen beschikbaar
gesteld.
REDACTIE A. D.
f 150.—, I 180.—, f 253.en hooger.
Vraagt voorradige prijslijsten,
Pianohandel R. VAN DEN BURG
Gevestigd sedert 1887.
Roosei'elt ratificeert de Londensche
zilverovereenkomst
Washington, 22 Dcc. (V. P.)
President Rooosevelt lieeft de Lon
densche zilvcrovcrcenkomst gerati
ficeerd. Senator Pi tinman, die sedert
langen tijd de revalorisatic van zil
ver heeft aanbevolen, verklaarde,
dat deze maatregel van Roosevelt
zal leiden lot een ontzaggelijke toe
neming van den Amcrikaanschcn
exporthandel en een stabiliseering
van den zilverprijs over de geheele
wereld tot den koers van G-iVl- cent
per once teweeg brengen.
In verband met bet besluit der Ameri
kaanschc regcering over maatregelen tot
stabilisatie van den zilverprijs wordt aan
vullend medegedeeld, dat in totaal 24.412.00t?
oneen zilver worden aangekocht. De helft
daarvan zal tot zilvergeld gemunt worden,
de andere helft wordt voorloopig in bewa
ring gehouden. Indien dc in dc bedoeling
liggende aanmunting ten volle wordt door
gevoerd, zullen 13.000.000 zilveren dollars in
omloop worden gébracht.
In financieel© kringen is men van mee
ning, dat aan bet besluit der regeering
politieke momenten ten grondslag liggen.
Do regcering zou er namelijk naar streven,
de steun der zeven Westelijke zilverstaten
voor zich te winnen.
In de proclamatie van Roosevelt over de
ratificatie van de zilveroverenkómst wordl
gezegd-
Deze slap is in overeenstemming met do
bevoegdheden, die het Congres aan den
president 1 leeft toegewezen.
Daarna wordt gesproken over dc vol
macht van den president om liet goud- of
zilvergehalte van den dollar te verminde
ren, „indien li ij het op grond van een on
derzoek noodig oordeelt om de binnen-
landsche prijzen te stabiliscercn". Verder
verklaart Roosevelt, dat liij het doelmatig
acht, met de andere regeeringen samen te
werken cn bij te dragen tot de verhooging
der internationale prijzen cn de stabilisatie
daarvan, om de koopkracht der landen met
zilveren valuta te versterken, alsmede om
den Amerikaanschen buitenlandschen han
del tc beschermen tegen nadeeligc invloe
den van de waardevermindering van bui
tenlandsche valuta's.
Deze bepalingen zullen van kracht blij
ven lot 31 Dec. 1937. wanneer zij niet vóór
dien tijd uitdrukkelijk ongeldig verklaard
worden of veranderd worden.
Do huidige verhouding in gewicht voor
het fijne gehalte van den zilveren dollar
lot den gouden dollar zal gehandhaafd blij
ven, tot er een wijziging komt. Dc president
behoudt zich uitdrukkelijk liet recht voor,
dc proclamatie terug te nemen of te ver
anderen, indien het belang der Vercenigde
Staten dat eischt
ALLERLEI NIEUWS.
De Kraaienfamilie moet maar weer even
wachten: er is ander nieuws aan de markt.
In de eerste plaats, dat de prachtige ijs
vogel zich herhaaldelijk laat zien bij de
Koppelpoort „precies op de plaats, waar de
Schimmelpcnninckstraat in de Eem valt",
schrijft men mij.
Dan de merkwaardige verschijning van
buitengewoon veel uilen op de velden naar
Nijkerk en de monden van de Eem, ja zelfs
op de ijsvlakte van het IJselmeer, Sommige
schaatsenrijders kan het opgevallen zijn,
dat groote vogels met een kalme vlucht,
men sprak van een gelijkenis met groote
vleermuizen zich daar op de bevroren vlak
ten bevonden Een goed opmerker had te-
\ens bespeurd, dat er tal van muizengaat
jes in den bodem zaten en daarmee is dus
de aanwezigheid der vele uilen, velduilen
hoogstwaarschijnlijk, verklaard, daar deze
als echte muizenliefhebbers bekend staan.
Misschien draagt deze mededeeling er toe
bi», dat schietgrage menschep de vogels, die
voor den landbouw zoo buitengewoon nuttig
zijn, nu zullen sparen. We hopen het: voor
de vogels en voor die menschen.
Biouwer in de Jansteenstraat zich verblijd-
Ten derde werd mij gemeld, dat de heer
dt in het bezit van een prachtigen vlinder,
die bij hem uit de pop was gekomen Ik ben
eens. even gaan kijken en het bleek, dat in
de flesch op den schoorsteenmantel een ko-
ninginnepage zat, een vlinder, die wel in het
Oosten van ons land meermalen wordt aan
getroffen, doch die ik om Amersfoort nog
nooit had zien vliegen. De heer B. had de
rups op zijn jonge worteltjes in den tuin ge
vonden en opgekweekt tot de verpopping.
Jammer echter had de pop het op de
schoorsteenmantel te warm gehad en was
Teel te vroeg uitgekomen, zoodat de vlinder
nu moet sterven. Beter doet men in zoo'n
geval de pop in den kelder le lalen overwin
teren, dan komt de vlinder in het voorjaar
uit de pop en kan in vrijheid worden gelaten
om eieren le leggen op de jonge wortelbed
den. Intusschen is de vlinder hier toch ge
constateerd. Uitkijken volgend jaar.
A. JOMAN.
Dagelijks naar
ZUIDSINGEL 66-67
Tel. 1118-401
Gaat tlijdens de KERSTDAGEN met Uw
familie
bezoeken.
Mooie versiering. Gezellig strijkje.
Aanbevelend, J. D. PLATTEEL.
HOF 13. Tel. 754.
BUITEN-RITTEN 6 ct. per K.M.
6 a 7 pers. auto met chauffeur
STADSNIEUWS.
Vergadering van den Gemeenteraad.
(Eerste Blad, pag. 2). 1
Beschouwing over het Jeugdconcerl.
(Vijfde Blad, pag. 2).
Dc „Wagenmenner" in ons nieuwe gym*
nasium.
(Vijfde Blad, pag. 3).
Zondag hebben dienst de doktoren: 1
Linschoten, Soesterwcg 329; Tel. 112.
Batenburg, Utrecktschcweg 18; Tel. 448. j
Duyvis, Utrcchtscheweg 145; Tel. 396.
Zondag en do geheele weck 's nachts heeft
dienst de apotheek van de firma Ittmann,
Langestraat 9; Tel. 164.
Eersten Kerstdag hebben dienst de dok*
toren:
Kolk, Berkcnweg 15; TeL 579.
Morren, Langegracht 11; Tel. 55.
Lubscn, Snouckaertlaan 12; Tel. 290.
Apotheek: firma Jos Haan, Julianapleioi
13; Tel. 1150.
Tweeden Kerstdag hebben dienst de dok
toren:
Blees, Utrechtscheweg 122; TeL 1733. i
Mertens zur Borg, Laantje 5; Tel. 1225. i
Nicolaï, Lange Bergstraat 41; Tel. 633.
Apotheek firma Jos Haan; Julianapleiit
13; Tel. 1150.
Medegedeeld door liet K. N. M. I. te Dei
Bilt.
Hoogste barometerstand 781.4 te Parijs*
Laagste barometerstand 741.3 te lugö
en Jan Maycn.
Verwachting* Zwakke, veranderlijke
wind, aanvankelijk uit Westelijke richtin-,
gen, nevelig tot betrokken of zwaar hen-
wolkt, weinig of geen neerslag. In het
Noorden lichte dooi, in hét Zuiden licht#
dooi tot -temperatuur om het yrïcffpunly
later wellicht lichfe vorst.
PHERSrOODT
DAMES-MODE ZAAK
ARNHEMSCHE WEG 26 EEs
