AMERSFÜORTSCH DAGBLAD
GROOTE BALANS OPRUIMING
wacht
DE EEMLANDEU
Buitenland
CHRYSLER EN PLYMOUTH
JJ.MOLENAAR
G. brouwer
L. J. LUYCX ZOON
4000
Belangrijkste
Nieuws
Weerbericht
Dinsdag 9 Januari 1934
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
32 e Jaargang No. 161
STAVISKY PLEEGT
ZELFMOORD
AUTOBUS IN AFGROND
GESTORT
NA HET PROCES TE
LEIPZIG
EVANGELISCH PREDIKANT
GEARRESTEERD
H.H. 'AUTOMOBILISTEN
Amersfoort - Stationsplein
Tel. 1210-1211
USKAMP10" AMERSFOORT
TAXI TAXI
ook 's nachts geopend
1093 Tel. 1830
GARAGE NIC. BOVÉE
KAMP 41
EXEMPLAREN
Licht op
4 uur 35 min.
BRAND MELDE MEN AAN
DE TELEFONISTE
Firma DUIM BURGER
DAMrZ-MODZ ZAAK
ARNHEMSCHEWEG 26
ABONNEMENTSPRIJS 3 "ai""1" Amersfoort 2.10. per maeod I 0.75. per
1 w"k <mc' 0' verzekering tegen ongelukken) I 0.17'/»
POSrRFKFM.MrC°" 3 "a":,d'a 3 - Afzonderlijke nummer, I 0.05.
POSfRFKhNING 47910 TELEFOON INTERG 515
PRIJS DER AOVERTENTIEN van 1—4 regels f I.0S mee Id begrip van een bewijsnummtf
elke regel meer f0.25. Ltefdadlghelds-advertentlën VOOr dê
hcl/t van den prijs. Kleine Advertcntiën „KEITJES" bl| vooruitbetaling 15 regel#
50 cent. elke regeJ meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewijsnummer extra I 0.05
Op het moment van zijn arrestatie
joeg hij zich een kogel door
het hoofd
Londen, 7 Jan. (V.D.) Do Kngelschc
pers wijdt oveneens kolommenlangc arti
kelen aan liet financicelc schandaal van
Bayonne, dat door sommige bladen de
grootste politieke en financicelc sensatie
ven de laatsle vijftig jaar wordt genoemd.
Van vooraanstaande Fransclvo zijde had
irien zien aldu<>' uitgelaten, dat zelfs,wan
neer Chautomps een nieuwe regeering zou
vormen, het onderzoek naar dc affaire van
Bayonne een molensteen om zijn hals zou
zijn Hike' nieuwe onthulling zou den molen
steen een ton zwaarder maken IJe Fransch
ju tn in kwestie gaf hef tegenwoordige
1 ransebe kabinet nog een levensduur van
twee maanden, waaraan hij een periode
van „calei I ïsoopischo'' rogeeringen geloof
de tc zien aant -Urn. lot nfen tenslotte aan
liet einde van hel huidige regime of aun
een nationale regeering loc zou zijn
Parijs, 8 Jan (II.N.) Hel is de politie
gelukt den oplichter Sta\'isk> in een villa
Ie Chamonix tc ontdekken Deze villa was
door een zijner handlangers gehuurd
Slechts een kamer was verwarmd Toen de
politic, die op haar kloppen geen antwoord
kreeg, de deur openbrak, schoot Stavisky
zich een revolverschot door het hoofd. De
terstond ontboden geneesheer kon slechts
vaststellen, dat zijn toestand levensgevaar
lijk is. 11ij ligt op het uiterste Vanmiddag
is een kabinetsraad gehouden, welke hoofd
zakelijk gewijd was aan het bankschandaal
te Bayonne. Volgens de Appel moet l)ali
mier, de minister van koloniën, toch beslo
len hebben zijn ontslag te in men. Chau
temps zou zich tijdelijk met de portefeuille
Aan koloniën belasten, die later overgodra
gen zou worden aan «len minister van ban
del, die op zijn beurt door onderstaatsse
cretaris Bertrand zal worden vervangen.
Ministerpresident 'Ch-utemps had van
daag ook een langdurig onderhoud mot
minister Laurent Eynac. Besloten is een
onderzoek in* te stellen om vast te stellen
op welke wijze de verschillende administra
tie.s toezicht hebben gehouden op «le lei
ding der zaken bij rlc gemeentelijke bank
van leening te Bayonne. Chiappc, dc pro
feet van polilio, verklaarde dat Stavisky
nooit een chèque heeft ondertcekcnd ton
behoeve van hel ziekenhuis der politie. Hij
persoonlijk heeft slechts eenmaal met Sta
visky gesproken, toon deze zich kwam be
klagen, dat de justitie teveel aandacht aan
hem wijdde.
Omtrent «Ie ontdekking van den voort-
vluchtigcn Stavisky en diens poging zelf
moord to plegen wórdt nader gemeld, dat
Stavisky zich in gezelschap bevond van een
ongunstig biloden en eenige koeren lot
gevangenisstraf veroordeelden man wiens
naam evenwel nog niet bekend is
geworden Terwijl Stavisky zich reefis in
het bezit had gesteld van een vervalscht
paspoort, hetgeen zijn vlucht vergemakke
lijkte, reisde zijn metgezel op eigen naam.
Politieambtenaren volgden derhalve eerst
Diet spoor van den laatste Dit leidde naar
een villa to Chamonix. De ambtenaren
omsingelden het huis, terwijl de eigenaar
trachtte zich toegang te verschaffen. 11ij
klom over het tuinhek en klopte tegen «le
(leur van dc veranda, zonder evenwel ant
woord te krijgen. Terwijl hij een venster
ruit indrukte, om den grondel van het
venster te kunnen openen, klonk een schot.
Even later \'ond men Stavisky rochelend
in een der kamers liggen. De arts consta
teerde, dat een kogel door het hoofd was
gegaan. IIij verklaarde, dat Stavisky nog
slechts enkele uren zou leven.
DaDmier afgetreden.
Uit Parijs wordt aan V D gemeld, dat
minister Daliinicr wegens dc uffaire-Bayon-
ne is afgetreden.
Uit Bayonne wordt gemeld, dat verschil
lendo gemeenteraadsleden zijn afgetreden.
Men verwacht dat heden nog meerdere dit
voorbeeld zullen volgen.
DE OVERSTROOMING BIJ ORBEY.
Eerging van twee lijken.
Parijs, 7 Jan V.D.) Men is er heden
in geslaagd uit de door de overstrooming
van de waterwerken vernielde cïóctrischc
controle van Orbey bij Colmar met vee',
moeite, dc lijken van twee der negen om
bet leven gekomen employe's tc bergen.
RENXIN ERNSTIG ZIEK.
Brussel, II Jan. (II.X.). Oud-minister
president Rcnkin is ernstig ziek. Vandaag
was echter een lichte verbetering in zijn
toestand te bespeuren.
Zes dooden en 14 zwaar
gewonden
It o nip, 9 Jan. (V. D.) Nabij dc stad Segni
alOPR con autobus tengevolge van liet wei
geren van dc remmen over den kop en
Stortte ill den afgrond. Dc inzittenden,
grootendoels arbeiders, die naar bun werk
gingen, waren er ernstig aan tor. Zes hun
ner werden gedood en 1 i zwaar gewond.
I'rofessor Prenant over het
lot der beklaagden
I'a rijs, n lun. V.lï.) Prof. Prenant, die
namens een groep professoren van de Pa
njsclic Sorboniie een reis naar Leipzig
heeft gemaakt, heeft oen vertegenwoordiger
van het Vordcdigingscoinité voor den Rijk6-
lagbrand oen interview toegestaan 1111 had
Dimilrof niet mogen zien, omdat dit slecht*
onder streng.? controle was toegestaan aan
diens familie in aanwezigheid van een tolk
doch thans was ook «lil verboden Prof Pre
nanl was hij den politieprcsidcnl van Leip
zig Lbbocke geweest en had hem gevraagd
wanneer-de yrijgesprokenen in vrijheid ge
steld zouden worden, waarbij hij den nadruk
erop had gelegd dat hij geenszins persoon
lijk, doch in opdracht van een groot aan-
ai professoren uit alle landen naar Leip
zig was gekomen.
De poliliepresident had geantwoord, dat
bij zijn bevelen slechts uit Berlijn kreeg en
verder van niets wist. Zijn antwoorden wa
ren zeer beleefd doch zeer vaag
Professor Prenant gaf als zijn overtuiging
le kennen, dat naar zijn meening in het
Kabinet geen eenstemmigheid bestond en
dm de Hitler-regeering nog steeds naar
middelen zocht om zich op een of ander-
wijze op de vrijgesproken««n Ie wreken Hij
was er zelfs van overtuigd, dat er in zeker
opzicht levensgevaar voor de drie Bulga
en bestond Like openbare controle ont
breekt wat cr in de gevangenis gebeurt
weet niemand en de publieke opinie krijgt
in Duitschland geen informaties Dagelijks
kan men lezen dat tegenstanders van het
égimo „op de vlucht'' zijn doodgeschoten
Wie garandeert ons. dat de vrijgesproken
Dimilrof niet plotseling eveneens „vlucht"?
Bovendien is liet mogelijk, dat do rcgcering
oornemens is de drie Bulgaren in een
nieuw proces te wikkelen, en voorts zou
men hen kunnen uitleveren aan Bulgarije,
wat eveneens op een doodvonnis zou neer
koinen. De publieke opinie mort volgens prof
renanl voortdurend mobiel worden gehou
den en 6tecds weer alarm maken, omdat
Dimilrof en zijn vrienden pas gered zullen
zijn, wanneer zij de Duitsche grens hebben
overschreden.
Protest vaa Bulraarsche in-
tellcctueolcn.
Sofia, S Jan (V D.) Vijf cn zeventig ad
ocaten en tachtig Bulgaarscho schrijvers
hebben «-en telegram gezonden aan Hitler
waarin zij protesteeren tegen de onwettige
vrijheidsberooving van dc vrijgosprokenen
n het Rijksdagproces en hun onmiddellijke
invrijheidstelling cischcn alsmede vergun
ing, te vertrekken naar het land dat zij
zelf bepalen.
alvorens tot aanschaffing
van een nieuwe wagen over
te gaan op tfe nieuwe
welke een totale ommekeer
op autogebied brengen,
zoowel in productie als prijs
HET VOORJAAR IN DE HUISKAMER
Als hel nieuwjaarsdag geweest L, krijgen
we zoo den indtuk dal het voorjaar ons al
weer toelach Wel weten we dat hel koud
ste gedeelte van -den winter meestal zoo
omstreeks half Januari le wachten is, maar
als het niet of we.mj vriest zien we buiten
van sommige heesters cn boom;n dc knop
pen al zwellen. Dc katjes van Wi g Els en
Hazelaar zijn al flink ontwikkeld. Knip nu
een paar takken met deze katjes af en
plaats ze in eMi* verwarmd vertrek Na
eenige dagen zijn ze in voorjaarstooi en ge
nebt reeds lente in uw huis. Van dc wilgen
moeten we de knopschubben gewoonlijk
\00r2ichlig verwijderen: zc zullen anders
gemakkelijk vercrogjn. zoodat de katps niet
le voorschijn kunnen komen Buiten komen
enkele knopjes van dc wirtferjasnvjo of Jas-
nrinium nudif ervm al open. Als het echlcr
streng koud wordt, zijn de open bloempjes
direct weer verloren. K*nip ook daarvan
eenige takjes af cn laat zc binnen in de
warmte open komen. Binnen eenige dagen
hebt gr da 1 een vaasje met zachtgeel
bloeiende hceslertakjcs die in de/e donkere
dagen de somberheid van de huiskamer op-
vioolijken We probeeren ook al takjes van
dc rose of rood® Ribes, gel* kornoelje of
Corpus Mas, cn Chineesche kiekjes of For
sythia in bloei te krijgen. Dit duurt wat lan
ger en vooral voor deze heeslertakjes is het
ncodig ze een paar «r.aal daagt- met een fiine
bloemenspuit tc bevochtigen De i 1 het
najaar in pelt -'^plaatste Mo''mbo1Wn
worden nu geleidelijk can in bloei getrok
ken. Hyacin h-r, kom eerst op e.n aq.i-
kcre warme plaats totdat dc b oemtrossen
fiink ontwikkeld zijn, pas dan koruen ze ia
hel daglicht. Ook van tulpen moeten dc
reuzen flink ontwikkeld zijn cn een lengte
van 6 lot 8 c.M hebben voor we zc in het
daglicht plaatsen. Zorg voor voldoende
vocht, want de UamertcmDeratuui is droog
en dc jonge, teer-groene blaadjes cn sten
gels verdampen veM De in kiezclstcenen cn
water geplaatste Narcissoort „Paperwhite"
welke zeer gemakkelijk binnenshuis in bloei
tc krijgen is, zien wc zoo hier en daar al
bloeien. Met hel in bloei trekken van dc
andere Narcissen wachten wc liever lot half
Februari; nu is de kans van mislukken nog
te groot. Dc kleinere bol- cn knolgewasjes
als: Crocus. Sneeuwklokjes, Snecuwroem en
Scilla sibiric*» laten zich ook niet zoo cnel
vervroegen. Met deze soortj®?. moeien wc
vooral voor :rh»ig aan doen. P'aats ze d rec.l
in het volle licht bij een kamertemperatuur
van 50 graden F.
Dortmund, S Januari (V.D.) Op bcv.el
ar» dc geheime staatspolitie is dc Evan
gelische predikant Bculteincicr in Dort-
ïnund-Marten in „Sciiutzhaft" genomen.
Dr. Bucltemcier was reeds in den zomer
van liet vorig jaar door beleedigendc uit
latingen jegens den minister van ecrc-
dienst Rust onaangenaam opgevallen. Toen
tertijd ontliep hij slechts een gevoelige b»^
straffing, aangezien de minister geen straf
eisch indiende. Een ingrijpen «Ier overheid
kon echter niet meer vermeden worden,
toen de predikant de hem toevertrouwde
jeugd verbood den Dultschen groet te bren
en bij het binnentreden van de onderwijs
lokalen en trachtte door circulaires het
tussrhen den rijksbisschop «*n «len leider
der Ilillerjeugd overeengekomen fusie-werk
tc sabotecren.
„Horse Weide" voor Uw planten
Wat zy in haar braEche offreert
Wordt vakkundig en toch billijk
En als 't best gegarandeerd.
GROOTE PANIEK TE KIOTO.
70 dooden, 56 gewenden.
Tokio. 8 Januari (V.D.) Bij het uitge
leide doen van voor den dienst aan het
front opgeroepen mariniers heelt een pa
niek zich meester gemaakt van de menigte,
welke zich op het station van Kioto bevond
Bij het ontzettende gedrang zijn eenige per
soncn onder den voet geloopcn. met het
noodlottig gevolg, dat 70 mcnschcn zijn
gedood en 56 gewond.
Nogmaals: de kerkelijke strijd
in Duitschland. Oppositie
tegen rijksbisschop Müller neemt
toe.
Dc kerkelijke oppositie in Duitschland bad
gisteren in dc Dom- cn Nicolaikerk tc Ber
lijn willen vergaderen, maar van hoogcr
hand werd verordend, dat de bijeenkom
sten in genoemde kerken niet mochten
plaats vinden. Eveneens werd den oppo
santen tc elfder ure belet in de grooto zalen
der Philharmonic een demonstratieve ver
gadcring tc houden Naderhand zijn de
geestverwanten van den Pfarrcr-Notbund,
waarvan ds. Niemöller dc bezielende leider
is. in groolcn getale elders .samengekomen.
Men heeft cr, daar dc rijksbisschop in zijn
bekende verordening op straffe van ontslag
verboden had kerkelijke agitatie tc voeren,
van afgezien den rijksbisschop hevig aan
te vallen, maar het feit alleen al, dat de
oppositioneelc predikanten speciale verga
deringen hadden belegd, waarvoor een
enorme belangstelling bestemd, toont over
duidelijk aan, dat er in Duitschland gropte
ontevredenheid hcerscht over «le huidige
kerkelijke leiding. IIet geschil met rijks
bisschop Muller beeft zoodanige vormen
aangenomen, dat de boni vandaag of mor
gen wel moet barsten Jlct bezwaar der op
posanten tegen de z.g. Duitsche Christenen
is, dat d«i aanhangers van den rijksbis
schop afwijken van de bijbelsehe fundamen
ten der religie en zich gedragen op een
wijze, die indruischt tegen «Ie belijdenissen
der reformatie. II. i. ademt het doen en
laten der Duitsche Christenen een moder
nen, hcidcnschcn geest, die niet verecnig-
baar is niet de Augsburgschc confessie. Kr
is reeds sprake van geweest, dat rijks
bisschop Muller, nu het verzet tegen zijn
leiding dagelijks en zienderoogen toe
neemt, gelijk o.n uit dc openbare bcto'ogin-
gen blijkt, terwijl tevens tal van Evangeli
sche bisschoppen zich tegen hem kanten,
van zins zou zijn af tc treden, maar het
lijkt niet waarschijnlijk, dat dit zal geschie
den, daar zijn heengaan tevens zou kunnen
worden uitgelegd als een nederlaag der
nationual-socialistischc regcering, inzonder
heid van rijkskanselier Hitler, «lie zeer
nauwe relaties onderhoudt met don rijks
bisschop, die nationaal-socialist in merg en
been is cn dan ook als kerkelijk ver
trouwensman van liet llitleriaanschc régi
me wórdt beschouwd. Om prcstlgéredenen
zul men dan ook wel met man cn macht
er naar streven den rijksbisschop 111 zijn
functie tc handhaven, maar aan den ande
ren kant heeft dc actie der oppositie zoo
danige vormen aangenomen, dat het niet
uitgesloten wordt geacht, «lat men de 011-
tecrcdcnheiU zal pogen te doen luwen door
een zoodanige wijziging in dc kerkelijke
leiding aan te brengen, dat meer rekening
wordt gehouden niet dc Augsburgschc con
fessie.
Natuurlijk is hel ook mogelijk, «lat rijks
bisschop Muller naar het voorbeeld van
Hitler cp politiek gebied een soort kerke
lijke dictatuur zal instellen, nu hij slechts
een minderheid op zijn hand heeft, doch
daardoor zul aan d»? mceningsvcrschillen
binnen het. kader der Evangelische kerk
geenszins een einde worden gemaakt. Hoe
dit ook zij, liet optreden van den Pfarrcr-
Notbund getuigt van moed, die gunstig af
steekt tegen de houding der politieke oppo
sitie, zooals dc communisten «mi .sociaal
democraten, al dient billijkheidshalve tc
worden vastgesteld, dat deze laatste» van
hun voornaamste „apparaten" zijn beroofd:
hun actieinogclijkhedcn zijn uiterst be
perkt. nu pers 011 vakverccniging hun niet
langer ten dienste staan.
BUITEN-RITTEN 6 ct. par K.M.
6 a 7 pers. auto met chauffeur
Vaste standplaats ter linkerzijde
van Hotel Monopole
LANGESTRAA1 49-51
TELEFOON 190
GROOTS BALANS UITVERKOOP
ju I-.oopsn betekont veel besparen
DIT BLAD HEEFT EES DAGELIJ KSCUI
GECONTROLEERDE OPLAAG VAN
BUITENLAND.
Stavisky pleegde op het moment van zijn
arrestatie zelfmoord.
(Eerste Blad, pag. 1.)
To Dortmund is een Evangelisch predii
kant gearresteerd.
(Eerste Blad, pag. 1.)
Na dc mijnramp in Tsjecho-Slowakijc.
(Eerste Blad, pag. 2A
BINNENLAND.
Dc kwestie der Dullar-obligatics.
(Tweede Blad, pag. 1).
Gedenkboek bij het 25-jarig bestaan van
do vcrecniging „Centraal Beheer".
(Tweede Blad, pag. 1).
K.L.M.-vlicgtuig op Urk geland.
(Tweede Blad, pag. 1).
S.D.A.P. en gezag. Minister Colijn beant
woordt de vragen van den lieer Westerman.
(Tweede Blad, pag. 2).
Dr. Poslhuma over onze verhouding lot
Duitschland
(Tweede Blad, pag. 2).
UIT DEN OMTREK.
Een roofoverval bij de Vuurscho
(Eerste Blad, pag. 3.)
STADSNIEUWS.
12G-jarig beslaan van het 5e Reigiment
Infanterie herdacht.
(Eerste Blad, pag. 3.)
Medegedeeld door het K. N. M. I. tc Do
Bilt.
Hoogste Barometerstand 773.7 tc Muu-
chen.
Laagste Barometerstand 729.2 tc Vcstma-
nör.
Verwachting: Meest matige, wellicht
toenemende Zuidelijke tot Zuid-Westelijko
wind, zwaar bewolkt tot. betrokken, waar
schijnlijk eenige regen, iets kouder, vooral
des nachts.
I)e voornaamste verandering in den toe
stand is te verwachten als gevolg van dc
forschc drukdaling, welke gisteravond op
IJsland werd ingeleid cn welke vanoch
tend met grooto snelheid voortgaat cn zich
ver naar het Zuiden doet gevoelen, al ligt
de kern der naderende depressie ten Zuid
westen van cn dicht bij IJsland, doch tot
in dc Golf van Biscayo daalt de barometer.
Dc temperatuur is in Scandinavië door
het aftrekken van dc vorige depressie cn
de daardoor verhoogde uitstraling aanzien
lijk gedaald. Ook in liet uitgebreide gebied
van hoogen druk over het vaste land nam
hier cn daar «le vorst (oe, terwijl ook in het
Zuiden van Engeland, in ons land cn in
Noord-Frankrijk do temperatuur lager is
dan gisteren, doch do nieuwe drukdaling
uit hel Westen doet een stijging van de
temperatuur, vooral voor den nacht bij toc-
nemenden wind, voor die gebieden ver
wachten,, waarbij dc nevel, welke lieden
een groot deel van ons land bedekt, wel
zal verdwijnen, terwijl eenige regen waar
schijnlijk is.
RIJDT VEILIG!
Wie vraagt de straat voor zich
alleen
Hoe of hij er passeert,
Neemt iets wat d' and're.
toebehoort