KEBTJES
Als de zaak rust
werkt de
ADVERTENTIE
3 x plaatsen
voor f 1."
Uitsluitend bij voor
uitbetaling.
Gevaren van den Japanschen invoer
EEN MOEILIJK
VRAAGSTUK
ROUWFEESTEN TE TEHERAN
HOE MEN VERHUIST
INDISCHE KRONIEK
Overleg verdienI de voorkeur
boven contingenteering
Een Engelsche zeepfabriek in
Batavia
De gevaren van den Japanschen invoer in
Ned. Indië hebben wij bij herhaling bespro
ken en dc reden, dal wij er thans nog eens
op terug komen vindt zijn oorzaak in een
tamelijk plotselinge wending, welke deze
kwestie genomen heeft.
Zooals bekend, komt reeds 60 pCt. van den
geheelen invoer hier uit het land van de
rijzende zon en hebben ccnigon tijd ook en
kclc Mollandsche of juister Europeesche
importeurs hier aan verdiend, thans is de
lijn van fabrikant tot kleinhandel volko
men m Japansche handen en ligt alles, wat
niet Japanner is, er naast. De gevolgen zijn,
behalve voor de importfirma's zelve, ook
voor het land van hoogst nadeelige gevol
gen.
De importhandel werkte in hoofdzaak
niet op commissicbasis, doch kocht de goe
deren en verkocht die weer aan den tus-
schenhandcl. dien hij ook financierde. De
firmanten van grootc importeurs maakten
gewoonlijk zeer behoorlijke winsten, hun
employe's kregen ruime tantiemes en de
opbrengst van dc inkomstenbelasting voer
daar wel bij. Nu staat dat. alles stop. Van
winst is geen sprake meer, zelfs aan com
missie wordt niet meer dan een schijntje
verdiend en hel bedrag, dat, voor de inkom
stenbelasting als belastbaar geldt, is mei
milliocncn tcruggeloopen. Dc Japansche fa
brikant zendt uit Japan dadelijk aan den
kleinhandel, zoodat hier meer dan één in
stantie wordt uitgeschakeld en hoewel dit
den kleinhandelsprijs ongetwijfeld goeJ-
kooper heeft gemaakt, is het nadeel, dat als
gevolg van deze piethodc merkbaar wordt,
in hooge mate ernstig.
Importeurs hebben in veel gevallen wer
kelijk zoo goed als niets meer te doen. me
de omdat niemand er aan denkt in dezen
lijd een nieuw artikel op de markt te bren
gen en liet is dus zoo vreemd niet, dat een
van dc allergrootste firma's aan de reges-
ring heeft laten weten, dat zij genoodzaakt
zou zijn binnen enkele maanden 60 pCt.
van haar employés te ontslaan, indien de
ïcgeering geen maatregelen neemt, om den
Japanschen import althans voor een deel
over* dc bestaande importfirma's te laten
loopeii. Van andere buizen zijn, hoewel min
der beslist, soortgelijke klanken vernomen.
Dc regccring, die het moet helaas van
haar worden gezegd niet steeds dc kracht
vertoont, welke wij in moeilijke tijden zoo
gaarne tot uiting zien komen, is daarvan ge
schrokken en het vraagstuk van den Japan
schen import, dal al jaren acuut was, doch
nimmer tot bepaalde maatregelen leidde,
moet plotseling tot een beslissing worden
gebracht. Maar hoe? Door straffe maatre
gelen of door overleg? Het eerste brengt
altijd veel controle en wrijving mede. het
laatste had reeds zooveel eerder kunnen
geschieden, dat de Japanners in een onder
houd liet voordeel hebben van te weten dat
hun tegenpartij in dit geval de Nedcr-
landsch Indische regeering zich niet al
lc zeker van haar zaak gevoelt, aangezien
zij anders wel eerder zou zijn opgetreden
Maar Japanners gaan graag in een be
paalde richting door om te zien, hoever zij
gaan kunnen, voordat een reactie begint
om dan aan dc reactie grootc aandacht te
besteden en er levens voor terug te wijken.
Voor het geruststellen van den Holland-
schon import lagen er twee wegen open. De
gemakkelijkste is onderhandelen met Ja
pan om de fabrikanten te bewegen hun in
\roer in Ned. Indic voor een groot deel over
dc oude importeurs te doen loopen. Dit zal
den kleinhandelsprijs wel wat opvoeren,
doch niet in die mate, dat de afzet er veel
nadeel van gaat ondervinden.
IIet andere middel is moeilijker. Het za*
pas worden toegepast als het overleg geen
resultaat oplevert, en is in dio toepassing
zeer ingewikkeld. Het vergt een geweldige
controle en zal hooge kosten meebrengen.
Aan contingenteering van den invoer is
reeds geruimen tijd gedacht en het tweede
middel gaat van de gedachte aan contingen
teering uit, met daarnaast licentiecring van
de importeurs.
Alleen zij, die reeds in 1929 als zoodanig
bekend stonden, zouden een licentie kunnen
ontvangen. Japansche import bestond in
dat jaar nog niet in dreigende mate en Ja
pansche importeurs waren er niet, zoodaf
door dezo bepalingen Japan gedwongen
zou worden, aangezien het zelf geen licen
tie zou kunnen krijgen, alles over bestaan
de Ncderlandsche importeurs te laten loo
pen.
In theorie is dit stelsel nog zoo kwaad
niet, doch bij de uitwerking dreigen vele
bezwaren.
Importeurs zullen gcliccnlieerd worden
op den basi.-» van 1929. Het jaar is cenigs
zins willekeurig gekozen. Maar toen was
dc Juparisclie imporl nog geen gevaar en
daarom werd van 1929 uitgegaan. Nu zijn
er echter tal van importeurs, die gedwou-
cn door dc omstandigheden, sindsdien ge
heel andere artikelen zijn gaan invoeren.
Enkelen hebben zich geïnteresseerd in hier
opgerichte bedrijven, waarvan zij dc pro
ducten verkoopen, anderen lieten hun Eu
ropeesche relaties totaal schieten, orn zich
tot Japan en China lc wenden. Worden zij
nu gelieentiecrd op de basis van 1929 in
dien zin, dat zij na dc contingenteering een
deel van een totale hoeveelheid mogen in
voeren naar verhouding van hun overeen
komstigen invoci in 1929 - dan kan dit al
leen zonder onrecht geschieden hij. de zeer
enkele firma's, die nog volkomen in den
ouden 'trant zijn doorgegaan, altijd voor
zoover zij juist om die reden niet op dc
lijst der faillieten werden bijgeschreven. De
importeurs, die getracht hebben met hun
lijd mee té gaan eh dc bakens verzetten,
worden echter hef kind van de rekening
Verder zijn er tal van bedrijven, die omdat
dc crisis ben lam legde, zich op den imporl
zijn gaan toeleggen. Zij stonden in 1929 niet
als importeurs bekend en zouden daardoor
thans geen licentie kunnen krijgen.
Dit stelsel zou ook meebrengen, dat een
groot aantal beunhazen die zich op den im
port geworpen hebben en de slechte markt
nog meer bederven, liet leven zduden la
ten. Goed georganiseerde bedrijven mogen
echter niet moedwillig worden doodge
drukt. En toch zou dit als gevolg van het
stelsel \an conlingenteering-licentiecring
gemakkelijk kunnen geschieden
Daarbij moeten dergelijke maatregelen,
willen zij succes hebben, plotseling worden
ingevoerd, aangezien anders in korten tijd
het land zoo wordt volgestopt met artike
len, die onder dc contingenteering vallen,
dat in geruimen tijd van een gunstige wer
king niets te merken zal zijn.
In zeer korten tijd zou dus dc regeering
niet alleen alle mogelijke artikelen moeten
contingentceren. docli levens de licenties
verstrekken. Ook dit op eenigszins rede
lijke wijze te doen, zal een uitvoerig boek-
onderzock noodig zijn en voor dergelijke
werkzaamheden ontbreekt niet alleen do
tijd, doch ook het personeel, dat in staat
geacht mag worden, zich in no time een
overzicht te verschaffen van de werking
van grootc firma's in crisisjaren.
Is het te begrijpen, dat aan overleg de
voorkeur wordt gegeven? De directeur van
Landbouw over enkele maanden heet bij
directeur van economische zaken houdt
dan ook lange conferenties met Japanners
en uit dien langen duur mag wel worden
opgemaakt, dat er met de Japanners te pra
ten valt. Het afwijzen van een standpunt
immers kan in enkele minuten geschieden.
Indië mag op het oogenblik gelukkig wor
den geoordeeld in ir. Wellcnstcin. den direc
teur van den landbouw, niet alleen een
knap ambtenaar te bezitten, doch tevens
iemand met een cncyclopacdischc kennis,
die hij op uiinemcnde wijze weet aan te
wenden. Daarbij is hij een slagvaardig de
bater en verstaat hij als dc beste de kunst
kleine onvriendelijkheden in vriendelijken
vorm te gieten. Voor oen moeilijk onder
houd met diplomatcn-van-geboortc als de
Japanners zijn, is hij bij uitstek geschikt
en het verloop van zijn pogingen wordt dan
ook met vertrouwen tegemoet gezien.
Mocht dc importhandel werkelijk door
den leep der omstandigheden gedwongen
worden om den strijd om liet beslaan te
staken, dan zal er hier een toestand ont
staan. waarvan de gevolgen in geen enkel
opzicht te overzien zijn. Een importeur is
hier veel meer dan een man, die alleen goe
deren ontvangt cn aan den groothandel
verkoopt. Hij financiert, zooals hierboven
reeds opgemerkt, den geheelen Chineeschen
tusschcnhandel en voor een deel ook den
Europeesche. Tiet zich terugtrekken zou,
cm althans iets van dit geld terug te zien,
gedwongen liquidatie meebrengen van hon
derden en honderden zaken en firma's met
het gevolg, dat de Japanners een nog rui
mer afzetgebied zouden krijgen door het
wegvallen van den Chineeschen tusschen-
liandel, die toch reeds concurrentie gaat on
dervinden van Japansche winkels en han
delaren.
Dc toestand is hier werkelijk verre van
rooskleurig cn het heeft daarom hier wat
wrevel gewekt, toen hij dc debatten in de
Tweede Kamer over dc pensioenkorting
bleek, dat leden, die een naam te verliezen
hebben, te kennen gaven, dat het hier ei
genlijk nog zoo erg niet is. Insolvabel was
Indië nog lang niet!
Het begint er anders aardig op te lijken.
Uitlatingen, als thans in de Kamer zijn ver
nomen, moeten in hooge mate worden be
treurd. Het stemt hier steeds korzelig Ie
weten, dat over veel gevallen, waarover
ulleen Indie kan oordeelen, met do wen-
schcn van da Kamer rekening gehouden
moet worden en als dan Kamerleden, aan
wie scherpzinnigheid in geen enkel opzicht
kan worden ontzegd, tot uitspraken komen,
dio kant nóch wal raken, dan is dit koren
op den molen van de Los-van-IIolland-be-
weging. terwijl de Kamerleden in kwestie
daar juist beslist tegenstanders van zijn.
Dergelijke voorvallen maken een mensch
bitter. De toestand i* hiel* moeilijk, buiten
gewoon moeilijk zelfs, en het is niet bevor
derlijk om moed voor de toekomst te krij
gen. indien fabrikanten in Holland Indië
pas gaan ontdekken, nu zij hun afzetgebie
den elders zijn kwijtgeraakt cn politici hel
niet de moeite waard achten, zich ook
slechts bij benadering op de hoogte te stel-
sen van hetgeen bier omgaat. Er zijn wer
kelijk begrootingen, stukken en rapporten
genoeg om kennis te vergaren en voor een
geroutineerden parlementariër zou dit niet
zooveel tijd vergen ook.
Een vertegenwoordiger van Lever Bros is
enkele dagen in Indië geweest en binnen
kort zal begonnen worden met den bouw
van een zeepfabriek, te Batavia. Het kapi
taal van de onderneming, die als afzonder
lijke vennootschap is opgericht, bedraagt
VA millioen, waarvan 500.000 is gestort.
Dat hier een nieuwe industrie komt, doet
genoegen, doch waarom moet dit een En
gelsche fabriek zijn? Heeft geen enkele Hol*
landsche zeepfabriek cr aan gedacht, dat in
Indié mogelijk ook zaken waren te doen?
Wanneer zal de Hollandscho handel in
zijn vollen omvang eindelijk eens voldoende
op de hoogte komen van de behoeften van
het groote rijk daar in de tropen, dat door
zooveel landen al jaren ontdekt was, voor
dat Mollandsche fabrikanten het noodig
vonden hier niet alleen met agenturen te
werken, doch zelfs ook eens een kijkje te
komen nemen
De textielcommissie van Twentenaren
zullen wij pas in Mei of Juni zien verschij
nen. Indien zij eens 20 jaar geleden hier
was geweest, zou de Japansche textiel nim
mer tot zijn tegenwoordigen omvang zijn
uitgegroeid, omdat de arbcidersloonen op
Java cn in Japan niet zooveel uitecnloopen.
Maar zelf naar Indié gaan kijken, naar
het apenland? Daar dacht in het begin van
deze eeuw geen fabrikant aan.
En nu komen ze te laat.
PERZISCHE REISBRIEVEN
Treurige hygiënische
begrippen
Teheran.
Wc zijn midden in de rouwfeesten ter
ccre van Ali en zijn zonen Hassan en
IIoc3cin. De Sbyiëten zijn zeer streng ge-
loovigc Muzelmannen cn gelooven, aan de
12 Imams dio na Moliamcd zijn opgetre
den. DaarVan worden Mohamed's Ali cn
diens twee zoons, die als martelaren zijn
gestorven, voornamelijk vereerd.
De rouw was tevoren reeds aangekon
digd in couranten cn opschriften, perzi-
sche krabbels op muren cn straten net als
bij ons voor een verkiezing.
Zwarte doeken en tapijten werden bui
ten gehangen, tegen deurposten, over bal-
cons en op do platte daken Kleine en
groote tenten van zwart zeildoek zag ik in
de tuinen van welgestelde Perzen waar
schijnlijk chapelles ardentes? Daar. zoo
vertelde men rnij, verzamelt zich een ge-
loovigö menigte. Zij slaan zich met beide
banden tegen de borst, terwijl de vrouwen
in de achterste rijen huilen, tranen met
tuiten cn kermen cn zich gelaat en armen
open krabben. De Mullah geeft bet voor
beeld en eiken keer dat hij een der hei
lige namen uitspreekt, en dat gebeurt om
dc minuut, kermt de hecle congregatie in
koor en slaat zich op de borst dat alles
met een regelmaat cn gedreun dat op
windt cn de menschen gek maakt.
Of ook wordt er in do tent een soort
passiespel gespeeld. De heelc scene, van
hoe IToescin inocst sneuvelen bij de nu
heilig verklaarde stad Kerman: boe Ali
vermoord en Hassan verraderlijk doorsto
ken werd. En bij elke gruweldaad gaat een
woest gehuil en geweeklaag op; dc men
schen snikken en weenen
Vroeger maar dat is ai verscheiden
jaren verboden gelukkig hadden er op
deze rouwdagen processies plaats, waarbij
mannen zich zóódanig opwonden en in ver
voering kwamen, dat zij zich. bij het on
ophoudelijk uitstooten van die twee namen
„Ilassan Hoesein' met sabels, messen,
slokken of andere wapens tot bloedens toe
sloegen cn verwondden, en daarbij stamp
ten zij op den grond op de maat van het
handgeklap der omstanders.
Dan, uitgeput, gingen al die mannen te
gelijk in het publieke bad, dat werkelijk
langzamerhand een bloedbad werd, en
waarin verscbeidenen den geest gaven
temidden der andere baders, die ook half
dood waren. En dan werden zij uit het wa
ter gehaald door hun verwanten en vrien
den, die in hen martelaren zagen voor de
heilige zaak.
Aan die griezelige gewoonte heeft men
begrijpelijker wijze een einde gemaakt.
In de stad zijn alle winkels gesloten, ook
de joodsche en de christcnwinkels. evenals
de officieele instituten.
Vrijdagavond begon in onze buurt een
lievig geschreeuw. Wc holden naar bui
ten en zagen een eindelooze rij van kin
deren, die op de maat liepen en in de
handen klapten, al brullende en schreeu
wende. Ik kon heel duidelijk de heilige
namen onderscheiden. Op den duur kwam
er een zangerige dreun in dat lawaai en
het stampen en handenklappen werd
gelmatigcr. Omdat aan mannen verboden
is zulke optochten le houden laten ze het
nu door kinderen doen en dat gaat door
tot laat in den nacht. Den volgenden mor
gen vroeg hoorde ik ze weer voorbij trek
ken, de schelle kinderstemmen kwamen
hoog uit boven het dreunend gebrom der
leiders.
Maar door al dien rouw cn dat gewee
klaag kreeg ik mijn post niet!
Shimmeran,
We zijn verhuisd!
Het was in de stad niet langer uit te
houden; we zijn ongeveer 300 meter hoo
ger. een half uurtje rijden van Teheran
Het is veel koeler natuurlijk cn die
broeiende hitte en de stof zijn wc ont
vlucht.
Zoo'n verhuizing gaat hier heel anders
toe dan in Holland. Behalve met paarden
karren, komen ook mannen in letterlijken
zin den boel wegdragen.
Kerels te vies om met een tang aan te
raken, komen met groote platte ronde
schalen van hout. die worden volgeladen
met stoelen, kastjes, tafels .eetserviezen,
enz. enz. en dan op het hoofd getild. Een
doek, dien zij altijd om het middel dra
gen cn die voor alles dienst doet: als zak
doek. als handdoek voor gezicht en han
den, orn de pijp mee schoon te maken of
welk ander nuttig doel ook. wordt nu ge
vouwen en dan opgerold en onder de
schaal gestopt orn zoo het hoofd te be
schermen tegen den soms zeer zwaren
last. En zoo gaan ze dan, vijf, zes. acht
achter elkaar met wiegelenden pas den
heelen langen weg van 15 kilometer. Ver
trekken ze 's morgens dan komen ze niet
voor 's avonds aan.
Het huis is niet groot cn buitengewoon
onpractisch ingericht, 't ls zeker 100 jaar
geleden gebouwd en heeft een constructie
van middeleeuwsche soliditeit en ongemak.
Als we naar onze slaapkamers willen,
moeten we buiten het huis langs naar
boven binnen in huis is geen trap naar
de eerste en eenige verdieping. De muren
zijn een meter dik zoo niet meer, de ka
mers donker en benauwd met kleine ra
men en overal balcons met trappen naar
den tuin. Alles is bedoeld om de hitte bui
ten te houden. Het huis is tegen een heuvel
aangebouwd, zoodanig dat in het sousler-
rain de achterste kamers in den berg zijn
gegraven. Je kunt denken hoe vochtig dat
is en toch moeten daar menschen slapen.
Maar onze knechts hebben in den tuin
tenten opgeslagen en slapen liever daar.
Het is wel bezwaarlijk om van hier naar
de stad te komen je moet toch wel eens
boodschappen doen! Er is wel een autobus
verbinding, maar je begrijpt dat ik daar
mee niet gaan wil, en er is maar één auto.
Variatie is hier niet veel, behalve dan.
het zien van oostersche tafreeltjes, die ik
diep in me opneem om ze zoo lang mo-
gelijk te kunnen bewaren in mijn herin
nering.
Vanmorgen bijvoorbeeld maakten we
vroeg een wandeling, wel gewapend met
hoed, donkere bril en stok. Door het denne-
bosch. het landelijke laantje langs, dat een
groot en cirkel beschrijft om graanvelden
en boschjes heen, en als een groene slang
kronkelt aan den voet van geheel kale
heuvelrijen.
Heel op den achtergrond de blauwe
sneeuwbetopte bergen iets heel eigen
aardigs in deze groote hitte.
Plotseling riep iemand: „Kijk kameelen!'*
En daar verscheen op de golvende heu
vellijn, tegen den blauwen hemel, do sil
houet van een kameel hoogbultig, de
kronkelende hals met den kleinen, vooruit
stekenden kop zwaaide statig, langzaam
van links naar rechts hij nam de om
geving op. En naast en achter hem ver
schenen meer lcameelen; bovenop den
heuvelrug stonden allen stil en vormden
zoo een schilderachtige groep in het wijdo
panorama.
Langzaam zonk er een op zijn knieën
neer ze kwamen zeker van een verre
reis. Andere kameelen gingen kalm gra
zen, terwijl hun meesters de pakken en
zadels van hun ruggen afnamen.
Zie je, zooiets doet je in bewondering
stilstaan.
Dan werd ons weggetje plotseling be
volkt door een kudde schapen, die voor
bij waggelden, opgedreven door een her
dertje in vodden en lappen. Die schapen
hebben een wonderlijk aanhangseltje
je zoudt. denken een heel breeden staart.
Dat. is een lap vet, die heen en weer ben
gels en waaraan het staartje vastzit.
Schapenvlcesch is hier uitstekend erï
heeft niet zoo'n sterken smaak als bij ons*
Wij eten hier weinig anders.
Ik heb ook eens. in het voorjaar, een
wandeling gemaakt op dc buitcnwallen der
stad, en een steeds weer treffend tooneel-
tje is zoo'n rij kameelen, die met bun lang-
zamen tred. de koppen vooruit gestoken en
hoogbeladen met bagage, al klokjesklinge-
lende in alle toonaarden, de stilte verbre
ken.
Ik kijk ze graag na die lange rij van
gedrochtelijke dieren, met hun enorme
poolen waarvan de voetzolen zoo breed
neerplonzen in het zand; bun mooie oogen
met centimeterlange wimpers, den gesple
ten neus en die zak van een onderlip.
Soms zie je een vergadering van neerknie
lende kameelen als Ridders van de Rondo
Tafel, zoo mooi liggen zo in een cirkel,
lnagzaam keuwende op 't doornig© kamec-
lengras. Hun bulten vertoonen rauw© plek
ken. soms bloederig door het schuren van
den last.
Het veld is anders geen verkwikkelijk
wandelterrein. Tegen den winter en ook
toen, lag het bezaaid met tientallen van
skeletten cn cadavers van ezels, paarden*
katten, honden. Het is een doodenakker
waar de lijken in al hun zieligheid open
cn bloot liggen neergeworpen in greppels
of achter omgevallen muren. Treurig beeld
van do hygiënische begrippen der Perzen.
D© stank is soms ondragelijk. Honderden
en nog eens honderden kraaien en hun
pikzwarte broeders de raven komen neer
strijken op al dit rottend vleesch. In de
verte lijken ze een kudde schapen; als ze
opvliegen en over je heengaan dan voel
je den wind die ze maken met de vleugels,
en een formidabel gesuis en gekras maakt
het spreken onmogelijk.
Soms zitten ze als mannetjes aaneen ge
schaard op de randen van de nog opstaan
de rnuren, die je letterlijk overal vindt. De
rij is dan niet af te zien cn 't effect i3
heel aardig.
T. RAEDT VAN OLDEBARNELDT.
„Schei nu toch eens uit, PauL. De kinde
ren zouden O-beenen krijgen."
(The Hmaon6t)*
