J.A. SCHOTERMAN Zn.
CT FMH ION
1928
ZILVEREN CHR. HISTORISCHE UNIE
HERDENKINGSSAMEN
KOMST TE DEN HAAG
Geschiedenis en toe komst
der partij
ACCOUNTANTSKANTOOR SNAPPER
per flesch f 1.45, per anker f 58.
DE AFFAIRE ONNES
VAN NIJENRODE
Onze Postvliegers
onderweg
PIJNLIJKE VOETEN??
JOH. BOTTINGA
Géén valsche democratie, maar ook
Seen gelijkschakeling en géén
heerschersslandpunt
's Gravonhage, 24 Jan. Het 25-jarig
bestaan der Christelijk-Historisché Unie is
hedenavond in de met vlaggen gelooide
feestzaal van Twee Steden Palace feestelijk
herdacht.
Nadat Ps. 99 1 (God de Meer regeert)
was gezongen en de voorzitter, het Kamer
lid II. Tilanus, in het gebed was voorge
gaan, sprak deze een vaak door applaus
onderbroken welkomstwoord.
Deze stelde de vraag of er reden is het
25-jarig bestaan van een partij feestelijk te
herdenken, waar in het naburige buitenland
millioencn kiezers in enkele maanden zijn
verdwenen. Gelukkig, aldus spreker, leven
wij in Nederland te midden van een volk
met eigen aard, eigen karakter, eigen gods
dienstige, staatkundige en nationale r.pvat*
tingen. en stroomt het Nederlandsche bloed
nog vrij door onze aderen.
Spr. herinnerde er vervolgens aan hoe in
1908 de drie stroomingen der C. H. Partij
in 1908 zijn samengevloeid onder de leiders
Dc Savprnin Lohman, De Visser en
Schokking en bracht vervolgens eveneens
hulde -aan den arbeid door mannen als
Slotemaker de Bruine en De Geer voor de
christ.-hist. beginselen verricht.
Na mr. H. Verkouteren, jarenlang de
secretaris der Unie, te hebben herdacht en
dankbaarheid en waardeering te hebben be
tuigd aan den heer Snoek Henkemans, den
Haagschen oud-voorzitter, en meer nog, dc
Unie secretaris, die na dc invoering der
Evenredige Volksvertegenwoordiging dn or
ganisatie heeft opgebouwd, sprak de heer
Tilanus een bizonder kort woord van wel
kom tot baron De Vos van Steenwijk, die
de -hitte des daags en de koude des nachts
in het politieke leven gedurende vele jaren
li.eöft medegemaakt.
Nadat een dameskoor een drietal liederen
had gezongen, was hot woord aan prof. jhr.
mr. B. C. de Savornin Lohman, die over
„Iets uit geschiedenis der G.-tL Unie"
sprak. •-
Hij herinnerde: aan het conflict-De Savor
nin Lohrcian-^-Kaypoi', -da.t, zijn oorzaak "vin
dende. iji aart,, diepgaand v,ersch.il van in
zicht in do fgrondslagen van ons staalsbc-'
stiel,- d&Wdo tot-/een deccssip van eerstge
noemde HTet- 3ijn volgelingen uit .-de A.-R,
I?aryj. Eersl-vinden elkander inv-<ie Kamer
Lobman en De V-jeser, \va,t in 1003c tot. de
samensmelting der V ry- Anti rev. - Partij en
don Christchjk-Hist. Kiezersbond in één
Chr.-Hist. partij leidde. Daarna kwam .na
langdurige onderhandelingen in 1908 de
fusie tusschen laatstgenoemde partij en den
door dr. Schokking geleiden Bond van Kies-
vereenigingen op C.-H. grondslag in Fries
land en werd de Christ.-Hist. Unie geboren.
De leiders der drie groepen bleken een
juist inzicht tc hebben gehad in den poli
tie ken:-toestand. Wel groeide-uit-de samen-
binding niet een volkomen eenheid, wel
bleef in de praktijk mecningsverschil niet
steeds uit, maar toch is nimmer ernstig
oycrwogen de oude groepeering te herstel
len
De ervaring leerde, dat doordoor ook nim
mer afbreuk is gedaan aan de beteekonis
van de. Unie voor ons volksleven,, of aan den
invloed onzer richting op den gang van ons
politieke leven. De Unie is geen kerkelijke
partij en haar beginselen verbieden een in
menging der kerk als zoodanig in de staat
kunde. Maar dat neemt niet weg, dat feite
lijk de C.-H. Unie het middel is geweest tot
ont-liboraliseering van groote massa's her
vormde kiezers, die door haar actie oog
hebben gekregen voor het verband tusschen
christendom en politiek. En wat het tweede
aangaat herinnerde hij aan de groote rol,
door Lohman als lid der Bevredigingscom
missie en dooi* De Visser als minister bij de
oplossing van den schoolstrijd gespeeld.
Is dus de arbeid der Unie niet ijdcl ge
weest, toch is er aanleiding voor de vraag,
of niet op hcrceniging van chr.-hist. en
anti-rev. moet worden aangestuurd. Hij
erkende, dat, al is nader verband en wel
licht fusie het ideaal, groote voorzichtig
heid met het oog op ban en achterban van
beide partijen, hier eisch is. Geforceerde
eepheid kan veel bederven.
Voorshands zullen beide partijen haar
eigen weg moeten gaan. Heeft die weg voor
de C.-H. Unie toekomst? Zonder twijfel zal
de Unie in de komende jaren een vuurproef
hebben tc doorstaan. Erfvijand blijft het
Marxisme van alle gading, ook de S.D.A.P.,
al beleeft zij, geschrikt door de débacle der
groote Duitsche partij, voor de zooveelste
maal een periode van schijnbare gematigd
heid. Maar daarnaast zijn nieuwe groepen
cn partijen opgekomen, die aan do Unie
bepaaldelijk afbreuk doen. Daaruit blijkt
zeker niet, dat de C.-H. beginselen faalden.
Eerder, dat ook in deze partij het beginsel
niet altijd met volkomen consequentie is
toegepast. Wachtwoord zij dus: ralliöment
om het beginsel.
D'aai' is allereerst dc Iraditioriccle laak
der uit hot conflict der jaren negentig gebo
ren partij om het constitutioneel beginsel
der zelfstandigheid van Regeering en Volks
vertegenwoordiging hoog te houden. De his
torie gaf hier Lohman gelijk. Allee wat den
waan zou kunnen voeden, alsof het volk,
dht wil practisch zeggen, de politieke partij,
het recht zou hebben door lusschenkomst
van afhankelijke volksvertegenwoordigers
die op hun beurt Ministers der Kroon de wet
stellen, te regeeren, zij verfoeilijke'ketterij.
Do mooistg tijxl van programma's, van actie
als concept-regceriiigsprogrumma's is_vooj>
bij. Kabinetsformatie, practisch in samen
werking. met parlementaire fracties, heeft
uitgediend. liet eigen recht der Overheid op
gezag-wordt nauwelijks meer betwist.
Ten tweede wees hij op de opvattingen
omtrent de antithese die door de Chr. Histo-
rischen nooit anders dan als een noodzake
lijk kwaad is gezien. Het ideaal der volks
eenheid Jigt den Chr.-Historiscben dus na,
al verwerpt de urtie alle gelijkschakeling.
In de derde plaats vatte hij in liet oog de
in het program zoo Scherp geformuleerde
verwerping der volkssouvereiniteit (niajori
teit) eenerzijds en do belijdenis van het ge
zag van het beginsel (autoriteit) anderzijds.
Hij ziet van dit denkbeeld in het tegeinvoor
dige Kabinet, dat niet past in een partijen
staat, een verwezenlijking. Maar prof. De
Savornin Lohman wil niet weten van hen,
die den door partijen geëxploiteerden Staat
bestrijdende, den duivel door Beélzebul wil
len uitwerpen door ons met den éénpartij
staat gelukkig te maken.
Jn de vierde plaats bepaalde hij "do aan
dacht bij den eisch van den Christelijken
Staat, ündor handhaving van de geestelijke
vrijheid vandaar en daarom alleen ..in
protestantschen zin" wordt hier niette
ruin positief stelling genomen tegen lïet
thans allerwegen bestreden staatsdifferen
li6me, dat tegenover elke meest goddelooze,
zeden ondermijnende leer practisch niet
houdbaar en theoretisch niet tc vcrdedi
gen is.
Eindelijk stelde spr. in het licht; dat de
C.-H. Unie altijd orangistisch cn Christc-
lijk-nationaal was. (Applaus).
Het door vrijzinnige staatsrechtelijke
spitsvondigheden en revolutionair-demo
cratische practijken tot een schaduw ver
vluchtigd Koningschap heeft zijn tijd gehad;
het christelijk ideaal van een wezenlijk
constituioncel Koningschap van het 1-Iuis
van Oranje als vrucht van den leiding
gevende» God in dc historie hoeft meer
kans op verwezenlijking dan ooit te voren.
Mij besloot zijn rede met een herinnering
aan het vroom Vermaan: „ziende in het ge
hod, blind in dc toekomst". Van meer be
lang'dan dc groei of de afneming der Unie
is trouw aan het beginsel.
Het dameskoor opende het tweede deel
van den avond met liederen, waarna minis
ter prof. dr. J. R S I o tc.ma.ke r d
B r ii n c over de toekomst der C.-H Unie
sprak.
Mén moei reken
scluip geven van dn
komende .roeping
aldus spreker o m
U&t - staat iutus
yschen vasi, dat dit
-
i
ï7)d
•-H
j'.'--.-slcctds »!L oon. ba
v t.'oalden- -zin nipge
HHH 1
héden .yan den toe
stand vyisselqn dage
v - lijks. Een gedetail
U11S»?Dr rt loJpmii'iCr leerd program voor
rU-?e* een ietwat afgelegen
toekomst is vol
trekt onmogelijk, gesteld al dat het go-
wenscht ware. Het gansdie leven is trou
wéns. nationaal en internationaal in volko
men gisting zonder dat iemand weet, wat
uit het- proees to voorschijn zal komen
Menigeen vraagt zich af, of we op weg zijn
nüar een herorientecring dan wel naar de
ineenstorting. En wie zich gravend en
nauwkeurig rekenschap geeft van wat zich
oltrekt, die wordt omvangen van be
nauwdheid, zoo hij zich niet door twee hui
tenwereldlijke factoren gedragen weet
Daar is eenerzijds het geloof in dc voorzie-
igheid Gods. Daar is aan den anderen
kant bet geloof in eeuwige beginselen, die
ook voor Staat en Maatschappij beslissen
zijn, waardoor wij vastheid van gang ver
krijgen kunnen. Van die beginselen uit
moet ook de toekomst der Christ.-I-Iist. Unie
worden bezien.
ITier dreigt intusschen onmiskenbaar een
gevaar. Want beginselen hebben als zoi
danig dit eigenaardige, dat zij splitsing
aanbrengen. Roomsch-Katholiek is niet
Protestant, individualist is niet solidirist
Christelijk is niet sccularistisch. Zoo kan
men voortgaan. Moet ons volk dus vanwege
do beginselen worden uiteengeslagen
moet telkens een antithese vooropgaan? Is
het dan niet juist, dat meer dan ooit in
onze dagen behoefte bestaat aan nationals
samenbinding?
Dan moet echter dit nationale een inhoud
hebben. Op zichzelf mist het een inhoud
en levert het alleen den vorm. die nog met
een inhoud moet worden gevuld. Zegt men
het anders en acht men het nationale jp
zichzelf voldoende, dan leidt dit onmiddel
lijk tot het begrip van staatsalmacht; een
nationalisme, dat zich slechts handhaven
kan door gelijk3chaking van alle krach
ten en waarbij dus het geestelijke in den
breedstcn zin volstrekt ondergeschikt
wordt.
Waarloe dit leidt, hebben in de oudheid
dc onderscheiden staten duidelijk getoond.
Het helderst "wellicht het Romeinsche Rijk,
met. zijn macht, die alles beheerschte, alles
mocht en alles vermocht. Het is die macht
die in beginsel door Christus gebroken
werd, toen-hij eisch te, dat men Gode geven
zal wat Godes is en niet enkel den Keizer
geven wat des Keizers is, toen Hij derhalve
een terrein proclameerde, waarop de Staa'
niet beslissend of alvormogend zijn mag.
De jongste geschiedenis bij onze Ooste*
buren wijst duidelijk aan. wat er gebeuren
zal, wanneer dit klassieke voorbeeld tot
20c-eeuwsch ideaal wordt en het woord van
Christus gehalveerd wordt en slechts zegt
„Geef den Keizer wat des Keizers is". En
spreker kon er niet zonder ontroering aan
denken, met welken moed cn klaarheid op
dit oogcnbliK zijn Duitsche vrienden en
geestverwanten in de kerk alles wagen óm
Prof. Jlir. Mr. B. C. DE SAVORNIN
LOHMAN.
het kostelijkste goed te doen bewaren in
bun volk.
Al deze gevaren verdwijnen, wanneer hel
nationale het kader is, dat gereed staat om
gevuld to worden en bezield te worden
door beginselen. Ieder, die aan dc toekomsi
denkl, zal dan op beginselen zich,moeten
bezinnen. Ook de Christ. Ilist. Unie onr
komt allerminst aan dien eisch En slechts
zij, die aldus principieel zijn gesterkt en
daarna hun "kracht ten dienste stellen van
het geheel cn van dc samenwerking met d«
anderen, kunnen hun volk waarachtig hel
pen. liet is een zonderlinge verwachlino
clat men een krachtig stuk menschheid ver
krijgt door het aantal bleekneuzen tot in
het oneindige te vergrooten.
Verder is er de overtuiging, wat wél on
derscheiden worden moot tusschen volk en
Overheid. Hot standpunt van een valsche
democratie, die het volk zichzelf laat re
geeren, is op dit oogonblik wel algemeen
overwonnen. Maar een hcerschersstonl
punt, dat mot rechtmaligcn volksinvloed
niet rekent, ware een ruil die niemand mag
bekoren.
Daar is eindelijk de onderscheiding tu.«
schen Staat en maatschappij; en. in verband
daarmede de besliste overtuiging, dat de
staatstaak, juist om aan staatsalmacht fe
ontkomen, moet vergezeld gaan van een
maatschappijtaakv Wi'o echter maatschap
pijtaak zegt, cisclit daarmede organisatie
van de bestaande, maar nog niet in onder
ling verband geordende krachten; zij ver
werpt elk atomisme met klem.
Het zijn vooral de laatste vragen waar
bij woorden als parlement, organische ge
leding e. d ons onmiddellijk op de lippen
komen die in c/é naaste toekomst alle
aandacht vragen zullen. De C.-H. Unie
heeft in haar van den aanvang af beleden
overtuigingen een middel van waarde om
aan een betere toekomst fneo te bouwvn
•zij- heeft-dooi- d-cn^tmrnjükenharen naiiona
len inslag, die van den aanvang af naar
heeft gekenmerkt, een aanmoediging om
datgene wat zij! ztlL-bbzit, wat haar ken
merkt, met hartstocht ten dienste te stm
len van het volk-^ils ^geheel. Elk zichzelf
en dan allen te zamen, uit eigen diep-beseft
karakter* zich wjjdfcnd aan wat allen be
hoeven en zicli scharend naast allen, de
door hetzelfde nationale willen gedragen
worden.
Na deze rede, welke met luid applaus is
ontvangen, werd den Minister spontaan
toegezongen: Dat 's I-Iceren zegen op u
daal', waarna hel Wilhelmus werd aange
heven.
Daarna sprak oud-Minister mr. dr. 1
S c h o k k i n g eep opwekkend slotwoord
tot het jongere "geslacht om het begonnen
werk voort te zetten, dat hij besloot met
een: God zegene cn spare ons Vorstenhuis
en Volk.
Do avond is besloten met liet gemeen
schappelijk zingen van Gezang 180 1 en f
('k Wil U, o God, mijn dank betalen, I.'
prijzen in mijn. avondlied) en het door mr
Schokking uitgesproken Onze Vader.
(LID V. D. NED. BOND VAN ACCOUNTANTS)
AMERSFOORT
Snouckaertlaan 8 - Tel. 873
ACCOUNTANT en BELASTINGCONSULENT
Adviezen i.z.
Omzetbelastingwet 1933
WILLEM VAN ORANJE'S STERFDAG.
Herdenking in 1934.
In verband met het feit, dat het den lOen
Juli 1934 350 jaar geleden zal zijn dat Prins
Willem van Oranje te Delft overleed, heeft
zich een nationaal hcrdenkings-comité ge
vormd, dat reeds oen oproep tot het Neder
landsche volk heeft gericht betreffende een
op genoemden datum te Delft tc houden
herdenkingsplechtigheid
DOODELIJK ONGEVAL IN DE ROT.
TERDAMSCHE HAVEN.
Rotterdam, 24 Januari. Vanoch
tend is de 59-jarige metaalbewerker P. van
der W., gewoond hebbende in de Mijdrecht
straat in Dok II van de Rotterdamsche
Droogdok Maatschappij aan do Heiplaat
van een 6V« Meter hooge stelling gevallen,
'engevolge van een duw van een lucht
1 ruk hamer; De man sloeg achlerover naar
enedon en liep ernstige inwendige kwets
•iren op.
Per particuliere auto is hij naar het Tro
isch Ziekenhuis vervoerd, waar hij bij
aankomst reeds bleek te zijn overleden.
Ui* Lilril&jAlSll GEVESTIGD 1878 - UTR.STR. 17
TEL. 145
Amsterdam, 25 Jan. Ook de dagvaar
ding tegen de drie inbrekers J. K. M., 39
jaar oud, timmerman van beroep; J H.
van B., 34 jaar oud, los-werkman on 11 G..
25 jaar, steenzetter van beroep, ailen wo
nende te Amsterdam en thans gedetineerd
in het. huis van bewaring, is uitgebracht.
Ook aan hen is medeplichtigheid aan op
lichting ten laste gelegd De dagvaarduig.
die in dgeze drie zaken, die gevoegd zullen
worden behandeld, op 20 Februari a.s. voor
de 5e kamer der urrondissenieiits-ivt ht
bank, is gelijkluidend; zij zullen worden
gevoegd.
In deze zaak zijn gedagvaard 12 getui
gen van de zijde van het openbaar mi
nisterie.
G. zal worden verdedigd door mr. dr.
B. J. Stokvis, M. door mr J. L. Franken
huis on V. B door mr. J. W. Schreuder.
Wat dc dagvaarding betreft wordt in de
eerste plaat9 gesteld dat de drie verdach
ten den heer Onnes dc gelegenheid hebben
gegeven de 5 verzekeringsmaatschappijen
op te lichten voor een bedrag van in totaal
f 72.000. De wijze waarop wordt omsohre
ven zooals dit in de reeds gepubliceerde
dagvaardingen is gedaan Zij zouden hebben
moeten begrijpen, dat het weghalen van de
goederen waarmee zij waren belast door
lusschenkomst van Koning diende om een
ander wederrechtelijk verzekcringspennin-
gen voor die z.g. gestolen goederen te doen
uitkccren door de verzekeringsmaatschap
pijen. Koning zou opzettelijk ten dienste
van zijn handlangers of handlangers van
Onnes hebben meegenomen een schets
kaartje, waarop de verschillende toegangs
wegen naar hel kasteel vanaf den open
haren weg waren aangegeven. Voorts wor
den in de dagvaarding gesteld de ver
schillende instructies die aan de „inbre
kers" waren gegeven. Koning had een
handlanger gezocht en gevonden in den
persoon van Witbraad, teneinde door mid
del van diens hulp de opgegeven rn tegen
diefstal verzekerde goederen uit liet ge
-.loten kasteel op fle met Onnes afgespro
ken wijze te doen wé«fruFor! Déze' Wit
braad zou, terwijl hij moest begrijpen, dal
iij meedeed aan de voorbereiding 01 de uil
oéring van de oplichting, instructies bf»b
ben doorgegeven aan Gerritsen en Frits
Biesing. Deze zou volgens dc dagvaarding
wetende met welk doel de instructies wa
ren gegeven deze weer hebben doorgegeven
aan de verdachten M., van B. of aan een
hunner. In den nacht van 29 Februari 1932
op 1 Maart 1932 hebben zij, M. en van B.
opzettelijk ter voorbereiding of uitvoering
van die oplichting, althans wetende, beg rij
pende of moetende begrijpen, dat hetgeen
zij deden de voorbereiding of de uitvoering
van de oplichting mogelijk kon maken met
behulp van cn in samenwerking inel II. G.,
ingebroken in het kasteel Nycnrode. Hierop
wordt in de dagvaarding omschreven wat
zij uit de Ridderzaal, dc hall en de hallnis
hebben weggehaald, nadat zij door verbre
ken van een tweetal ruitjes waren binnen
gedrongen.
Door hun handelingen zou het Onnes mo
elijk zijn geweest het geld van de verze
keringsmaatschappijen los te krijgen. De
wijze waarop wordt omschrcvon zooals dit
reeds in de andere dagvaardingen is ge
beurd. Ook wordt in deze dagvaarding
weer uitvoerig gesteld, welke houding >n
nes tegenover den burgemeester van Breu
kelen, tegenover do politie cn tegenover do
verzekeringsmaatschappijen heeft aangeno
fen, tengevolge waarvan het rapport van
der Dussen tot stand kwam. Van der Dus-
sen was, zooals uit zijn rapport blijkt, m
den waan gebracht dat er een werkelijke
diefstal had plaats gehad. Ook het be
wuste rapport in wederom wat de zatce-
lijke inhoud betreft in de dagvaarding op
genomen. Mede op grond van dit rapport
werd do verzekeringssom uitbetaald.
Oehoe
Pe iluar
Kwartel
25—1
IS-1
Amsterdam
18-1
Marseille
25—1
25—i
19-1
Rome
19-1
Athene
24-1
Mersamatruh
20-1
Cairo
23-1
Gaza
21-1
Rutba wells
Bagdad
22-1
Boeshir
21
22—1
Dj ask
Karachi
20-1
23-1
Jodpoer
Allahabad
24—1
Calcutta
19-1
Akyab
25-1
Bangkok
18-1
Alor Star
Singapore
17-
Medan
Batavia
7-1
25J
Vertrek van het eorstvolgende post
vliegtuig van Amsterdam 1 Februari.
Snjp
DE OEHOE VERTROKKEN.
's-G raven li a g e, 25 Jan. Met hpt vlieg
tuig Oehoe, dat hedenochtend van Schiphol
is vertrokken naar Ned. Indië, werd 317
K.G. 359 gr. bruto luchtpost verzonden,
met een netto-gewicht van 280 K.G. 940 gr.
De zending bevatte 375 briefkaarten en
postwissels, 15160 brieven tot en met 5
gram, 1545 brieven tot en met 10 gram en
2399 stuks zwaarder dan 10 gram; v-ji rts
1SS drukwerken, akten en monsters, zwaar
der dan 5 gram cn 5369 stukken, bestemd
voor tusschenliggende landen, in totaal
25336 stuks, benevens 16 postpakketten met
een brulo-gew icht van 36 K.G. 425 gr
De Oehoe is heden te 12.57; to"Mar«oj)1e
geland en heelt, te 13.28 de reis .voortgezet.
VRAAGT INLICHTINGEN BIJ
Supinator Service
LANGESTRAAT 28 - TEL. 59.
HET DRAMA TE AMSTERDAM.
De toestand van den dader be-
vrociigond.
Amsterda m, 25 Jan. De jongeman, die
gisteravond in een perceel aan do Bonaire-
straat zijn 17*jarige verloofde heeft, dood
geschoten en zich daarna zelf in de borst
schoot, is in het Wilhelmina-Gasthuis ge
opereerd. De doktoren hebben de gang
van den kogel nagegaan en geconstateerd,
dat verschillende deelen geraakt zijn. Men
is er echter niet in geslaagd, den kogel te
verwijderen. Voor zoover te constateeren
valt, is de locstand van den jongeman be
vredigend
DR. COLIJN.
Ambtsbezigheden hervat.
's-Gr a venh age, 25 Jan. Dc minister
president Dr. II. Colijn is van zijn verblijf
in liet buitenland teruggekeerd cn heeft
zijn ambtsbezigheden aan het departement
van koloniën hervat.
Man „Waarom ben je toch opeens zoo veranderd,
liefste Vanochtend zei je nog. dat Je tedere haar op
mijn hoofd lief had
Vrouw „Maar niet iedere haar op je schouder."
(Humorist).