AMERSFOORTSCH DAGBLAD
DUITSCH-POOLSCH VERDRAG
Geen vredesverstoring in Europa?
Zaterdag 27 Januari 1934
32 e Jaargang No. 177
VOOR DEN TIJD VAN
10 JAAR
BRITSCHE STAPPEN
TE WACHTEN?
DERDE BLAD
HITLER ALS VREDE
STICHTER
Optimistische verklaring
van Dr. Goebbels
KABINETSCRISIS IN
FRANKRIJK?
Handhaving en waarborg van een
permanenten vrede tus=
schen beide landen
Goede nabuurschap
B c v 1 ij n, G Januari. (V.D.) De
Rijksminister van Buitcnlandsclic
Zaken cn de Poolsche gezant heb
ben Vrijdagochtend op het depar
tement van Buiienlandsche Zaken
een verklaring onderteekend waar
bij tusschen Duitschland en Polen
ter consolideering van den vrede
in Europa en mede in den geest
van het viermogendbeden pact een
accoord wordt gesloten voor den
duur van tien jaar. Bij deze over
eenkomst verplichten de beide sta
ten zich alle kwesties, welke ook,
welke zich tusschen hen zouden
kunnen voordoen bij directe onder-
handelingen te regelen.
VON NEURATH
die het verdrag voor Duitschland
enderteekende.
De olficieele verklaring.
Zooals bij officieele mededecling van 15
November '33 te Berlijn en Warschau werd
bekend gemaakt, is indertijd bij een ge-
dachienwisseling tusschen den Rijkskanse
lier cn den Poolschen gezant te Berlijn de
overeenstemmende bedoeling van Rijks-
regeering en Poolsche regeering geconsta
teerd de kwesties welke deze beide landen
betreffen in behandeling te nomen langs
den weg van directe onderhandelingen en
voorts tot consolideering van den vrede in
Europa in hun wederzijdsche verhouding
af te zien van iedere gebruikmaking van
geweld.
In aansluiting daarop Lebben onderhan
delingen plaats gevonden tusschen de Rijks
regeering en do Poolsche regeering, met
het doel, in den zin van liet resultaat van
deze gedachtenwisscling een bindende
schriftelijke overeenkomst te treffen over
de toekomstige organisatie der wederzijd
sche betrekkingen. Deze onderhandelingen
zijn thans ten einde. Dc Rijksminister van
Buitcnlandsclic Zaken en de Poolsche ge
zant hebben vanochtend in het ministerie
van buitenlandsche zaken een verklaring
onderteekend, welke den volgenden tekst
heeft:
„De Duitschc regeering cn de Poolsche
regeering achten den tijd gekomen om
door een onmiddellijk accoord van slaat tot
slaat een nieuwe fase in te leiden in de
politieke betrekkingen tusschen Duitsch
land en Polen. Zij hebben derhalve besloten
door de huidige verklaring de basis te leg
gen voor de toekomstige organisatie deïcr
betrekkingen.
Beide rcgecringcn gaan uit van het feit,
dat de handhaving en waarborg \an een
permanenten vrede tusschen bun landen
een cssentieelc voorwaarde .is voor den
algcmecncn vrede in Europa. Zij zijn der
halve besloten deze wederzijdsche betrek
kingen te baseeren op de in het pact van
'Parijs van 27 Augustus 1028 vervatte prin
cipes en willen, voor zoover daarbij spra
ke is van de verhouding tusschen Duitsch
land en Polen, dc toepassing dezer prin
cipes nauwkeuriger bepalen.
Daarbij stelt ieder der beido regeeringen
vast, dat de door haar tot nu toe reeds
naar andere zijde aangegane internationa
le verplichtingen dc vreedzame ontwikke
ling van haar wederzijds betrekkingen niet
verhinderen, niet in strijd zijn met de on
derhavige verklaring cn geen invloed van
deze verklaring ondervinden.
Zij stellen voorts vast. dat deze verkla
ring geen betrekking heeft op die kwesties
welke volgens het internationale recht uit
sluitend beschouwd moeten worden als
interne kwesties van een der beide lan
den.
Beide regeeringen verklaren, dat het
haar bedoeling is. zich in kwesties, welke
haar wederzijdsche betrekkingen betref
fen. van welken aard deze ook mogen zijn.
direct met elkander te verstaan. Mochten
eventueele geschillen tusschen hen ont
staan en mocht een oplossing door directe
onderhandelingen niet kunnen worden ver
kregen, dan zullen zij in ieder bizondeT
geval op grond van wederzijdsch overleg
een oplossing zoeken door andere vreed
zame middelen, ongeacht dc mogelijkheid,
zoo noodig die procedures toe te passen,
waarbij wordt voorzien door de andere
verdragen welke tusschen hen bestaan voor
dergelijke gevallen. Onder geen omstan
digheden zullen zij evenwel met het doel
deze kwesties óp to lossen overgaan tot de
toepassing van geweld.
De door deze principes geschapen garan
tie voor den vrede zal de groote taak van
beide regeeringen verlichten om voor pro
blemcn van politieleen, economischen en
cultureelen aard oplossingen te vinden,
welke berusten op een rechtvaardige cn
billijke aanpassing aan dc wederzijdsche
belangen.
Beide regeeringen zijn er van overtuigd
dat op deze wijze dc betrekkingen tusschen
haar landen zich vruchtbaar zullen ont
wikkelen, en zullen leiden tot een verhou
ding van goede nabuurschap, welko niet
alleen tot zegen zal zijn aan bun heide lan
den. doch ook aan dc overige volken van
Europa.
De onderhavige verklaring zal worden
geratificeerd en do ratificatieoorkonden
zullen zoo spoedig mogelijk tc Warschau
worden uitgewisseld. De verklaring geldt
voor een periode van tien jaren, gerekend
van den dag der uitwisseling van de rati
ficatieoorkonden. Indien zij niet door een
der heide regeeringen wordt opgezegd zes
maanden voor den afloop van dezen ter
mijn, blijft zij ook verder van kracht, doch
zij kan dan door iedere regeering te allen
tijde worden opgezegd met een termijn van
zes maanden.
Een poging om een brug te von
men tusschen het Duitsche
en het Fransche stand
punt
Laat men den proeftijd
varen?
De Parijsclie correspondent van de Ti
mes meldt, dat te Parijs thans de meening
heerscht, dat het huidige stadium der on
derhandelingen zoo snel mogelijk door een
uiteenzetting van het Fransche standpunt
en door aankondiging, dat verdere bespre
kingen te Gcnève moeten plaats vinden,
moet worden beëindigd. Dit beteekent niet,
dat liet Fransche antwoord in geen enkel
opzicht een concessie zal inhouden. Dc
proeftijd bijv. zal waarschijnlijk vervan
gen worden door een tijdtafel, die geldt
voor alle onderteekenaars der conventie.
De kwestie van do legersterkte zal waar
schijnlijk moer moeilijkheden veroorzaken,
vooral nu de kwestie der Fransche kolo
niale troepen erbij is aangesneden: Het be
slissende punt zal waarschijnlijk echter
niet dc numerieke sterkte \an de rijks-
weer zijn, doch do toekomst van de S.S.
cn S.A.. die de Franschcn ondanks alle
Duitsche verklaringen als soldaten be
schouwen. In dit verband zullen dc Fran
schcn waarschijnlijk verklaren, dat hun
koloniale troepen zouden vrijgemaakt kun
nen worden voor den dienst in Frankrijk cn
als hun mccning te kennen geven, dat de
voornaamste politieke overwegingen voor
dc aanwezigheid van S.A. en S.S. verdwe
nen zijn.
Do Daily Telegraph verwacht niet, dat
sir John Simon in het Lagerhuis zal mecle-
dcelen, dat een nieuw plan is uitgewerkt.
Do kabinetscommissie voor ontwapening
heeft reeds twee weken geleden besloten,
dat liet geen doel zou hebben, wanneer
Groot-Britannië in liet huidige stadium ge
detailleerde voorstellen zou willen doen,
zelfs wanneer deze slechts een algemeen
karakter zouden hebben.
Dc diplomatieke medewerker van het
blad schrijft, dat het plan-Macdonald de
basis blijft voor elke ontwapeningsbespre
king. Van een nieuw Britsch plan is geen
sprake. Ongetwijfeld zullentenslotte nieu
we Britsche voorstellen worden gedaan om
tc bemiddelen in de voornaamste Franscb-
Duitschc meeningsverschillen. Deze voor
stellen Zullen een ingrijpende wijziging van
het oorspronkelijke plan-Macdonald- inhou
den. Het is echter onwaarschijnlijk, dat zij
reeds binnenkort vasten vorm zullen aan
nemen. Waarschijnlijker is het, dat binnen
kort dc Britsche ambassadeurs to Berlijn,
Rome cn Parijs in informeelo besprekin
gen met dc règeeringon, bij welke zij zijn
geaccrediteerd, zullen peilen welke denk
beelden daar leven. Op grond van de re
sultaten van doze besprekingen zal dc ka-
binctscommissie voor ontwapening dan
waarschijnlijk voorstellen formulceren, die
een brug zouden kunnen vormen tusschen
liet Duitsche cn het Fransche standpunt
De News Chronicle acht het waarschijn
lijk,. dat binnen enkele dagen in een
Britsche nota aan Berlijn, Rome en Parijs
zal worden voorgesteld den proeftijd tc la
ten vervallen. erder zal worden voorge
steld meer wapencatcgorieën, die tot nog
too als defensief golden, naar de offen
sieve categorie over te brengen, zoodat zij
vernietigd moeten worden, om een te
sterke wederbewapening van Duitschland
bij het herstel der gelijkheid tegen te
houden. Om Frankrijk schadeloos te stel
len, wanneer het van den proeftijd afziet,
zal Groot-Britannië bepaalde concessies
moeten doen, die daarop zullen neerko
men, dat men zich zal moeten verplichten
deel te nemen aan een actie tegen die re
geering, welke dc ontwapeninesóvoreen-
komst verbreekt.
DE POOLSCHE OORLOGSBEGROOTING.
Warschau, 25 Jan. (V. D.) De begroo-
tingscommissie heeft heden de begrooting
besproken van defensie. De rapporteur
Polakiewicz wees 'er op, dat de militaire
uitgaven voor den dienst 193R35 vermin
derd waren met G1 millioen zloty, d. w. z.
7,11 pet., vergeleken met het voorafgaande
jaar. De militaire uitga\en van Polen per
soldaat zijn viermaal lager dan die van
Duitscfiland. Polen is bereid een regeling
to aanvaarden betreffende de ontwapening
op voorwaarde, dat rekening gehouden zal
worden met den bizondcren toestand van
Polen
Afgevaardigden van do oppositie ver
klaarden, dat de landsverdediging boven
den politieken strijd moest blijven uitgaan
cn bepaalden hun critiek tot technische
punten.
Dc onderminister van oorlog, generaal
Skladkowski. verklaarde, dat Polen zich
bijna geheel onafhankelijk had gemaakt
van het buitenland met betrekking tot dc
levering van militair materiaal.
Hij stuurde aan op een vergelij
met betrekking tot den
kerkelijken strijd
Goering gooide echter roet
in 't eten
De Times meldt uit Berlijn, dat bet be
zoek, hetwelk rijkskanselier Adolf Hitler
Donderdag aan rijkspresident Von Hinden
burg beeft gebracht, betrekking had op den
strijd in de Duitsche kerk. Er zou Hitler
alles.aan gelegen zijn voor 30 Januari over
censlcmming te hebben bereikt of althans
een wapenstilstand tusschen dc beide el
kaar bestrijdende groepen.
Later op den dag heeft een conferentie
plaats ge\ondcn onder leiding van den
rijksminister van binncnlandsche zaken dr
Frick. die do vertegenwoordigers dor Duit
schc Christenen onder leiding van den
rijksbisschop dr. Muller en vertcgenwoordi
gers van dc kerkelijke ^oppositie ontving
Beide groepen waren door acht personen
^vertegenwoordigd. Dr. MOJler zelf was aan
wezig. terwijl de oppositie o.a werd verte
genwoordigd door eenige Luthersche bis
schoppen uit Zuid-Duitschland en door den
leider van de groep opposRfoneele geestelij
ken dr. Niemöllcr. De bespreking, die door
den rijkskanselier werd bijgewoond, zou ten
doel hebben gehad te komen tot een modus
vivendi door hot scheppen \an ccn over
gangspcriodc,die zou ontstaan, indien de
tegenwoordige rijksbisschop zou aftreden,
aangezien do Verkiezing van een nieuwen
rijksbisschop beter voorloopig kan worden
uitgesteld.
Voorgesteld werd o.a., dat dr. Muller zou
aftreden en dat ui zijn plaats zou worden
benoemd een administrateur, in welk ver
band de naam werd genoemd van den bi-*
schop van Hannover dr. Mar ah ren s. die do
Luthersche kerken vertegenwoordigde in
het Mermanscliap. dat de nieuwe kcrkcon
stilulic heeft ontworpen.
Naar verluidt, zou dit voorstel kans van
slagen hebben gehad, indien niet plotse
ling do Pruisische minister-president Goo
ring was verschenen om aan de confcren
tië deel tc nemen. Van welken aard zijn
inmenging was. is niet, bekend, doch de
onderhandelingen narnen een ander ver
loop', dat voorloopig niet tot ccnig resu'
taut leidde. In dit verband wordt er aan
herinnerd, dat het vooral op bevel van
Goering is. dat de geheime pontic in do
laatste weken met zoo grooic strengheid
tegen oppositionccle geestelijken cn hun
aanhangers optreedt.
VLIEGTUIGFABRIEKEN
PROOI DER VLAMMEN
New-York, 20 Jan. (II. N.) Dc bekende
Columbia-vliegtuigfabrieken te Willingtön
(Delaware) zijn gisteren door een hevigeri
brand geheel verwoest. Zooals men zich zal
herinneren, hebben Chamberlin en Lcvine
in 1927 met. een Columbia-oendekker dc
vlucht over den Oceaan gedaan.
ERNSTIGE VECHTPARTIJ BIJ
LA CORUNA.
M a d r i d, 25 Jan. (V. D.) In een dorp
nabij La Coruna werden arbeiders, die aan
ccn electri8che hoogspanningsleiding werk
ten, aangevallen door een groep stakende
bouwarbeiders, waaronder zich vele vrou
wen bevonden, die ben als stakingsbrekers
beschouwen. De politie, die ontvangen werd
door een hagel van steenen, trachtte de aan
vallers met schoten in de lucht tc verdrij
ven, doch zag zich tenslotte genoodzaakt
op de menigte te schieten. Eén vrouw werd
gedood en drie vrouwen en een man wer
den ernstig gewond.
GEDUCHTE KOUDE IN SPANJE.
Madrid, 25 Jan. (H. N-) In sommige
gedeelten van Spanje heerscht hevige kou
de. In de provincie Alicante zijn eenige 6te
den van de buitenwereld afgesneden, daar
de sneeuw op de-wegen 50 c.M. hoog ligt.
De vroegere oorlogsdeelnemers
wenschen geen strijd
Interview met een
Poolsch blad
Rijksminister dr. Goebbels neeft aan ccn
blad tc Krakau, ccn interview toegestaan,
dat van den volgenden inhoud was:
Vraag: De parlementaire democratie en
het kapitalisme zijn nauw met elkaar ver
honden: Immers de parlementaire democra
tie is de politieke uitdrukkingsvorm van
een economisch-socialc constitutie. Indien
men dc parlementaire democratie afschaft,
vallen de grondslagen voor een liberaal-ka
pitalistische economische ordening weg.
Welke zijn de consequenties der nationale
revolutie in Duitschland in economisch cn
sociaal opzicht?
GOEBBELS.
Antwoord: Het nat.-soc. heeft een geheel
nieuwen economischen vonn geschapen,
waarop de tot dusverre bestaande maatsta
ven „liberalistisch", „kapitalistisch" of
hun tegendeel niet kunnen worden toe
gepast. Dc nat.-soc. economische hervor
ming wordt door tweeërlei gekenmerkt:
door -het Führ er principe, dat in zekeren
zin de organisatorische zijde regelt cn door
dc grondstelling: Algemeen belhng voor
eigenbelang", die het ideëcle „Leitmotiv"
bevat. Maar *ook het Fuhrerprincipe is
ideëel verankerd voorzoover nl. een verant
woordelijkheid van de leiders tegenover dc
hovón hen geplaatste instanties cn ook een
vóiantwoordefiikheid van den lioogsten
„Führer" tegenover het Duitschc volk en
de geschiedenis bestaat.
Vraag: Mussolini heeft eens gezegd: „liet
fascisme is geen exportartikel." Geldt dat
ook voor het nat.-soc.. wanneer men liet
Duitschc karakter daarvan zou kunnen
schrappen, of heter gezegd: is het nat.-soc.
ccn Duitsche staatsvorm of een wereldbe
schouwing?
Antwoord: Het nat.-soc. is ccn lcxensop-
vatting. geboren uit dc karakteristieke
eigenschappen van Duitschen geestelijken
en goinoedsaanleg, die ondanks den grootst
mogelijkcn tegenstand van buiten ook voor
den Duitschen staatsvorm beslissend is ge
worden. Het woord van Mussolini: „het fas
cisme is geen exportartikel" laat zich ook
op het nat.-soc. toepassen, daar ieder export
een initiatief van den exporteur onderstelt,
terwijl het nat.-soc. een dergelijk initiatief
uitdrukkelijk afwijst. Het is echter iets an
ders, wanneer een levensopvatting dc schep
pende kracht bezit ook buiten haar geboorte
land scheppend werkzaam tc zijn cn rich
ting te geven.
Vruag: Beschouwt U het complex Oosten
rijk als een partijpolitiek verschijnsel?
Antwoord: Het nat.-soc. in Oostenrijk be
leeft zijn geboorteweeën, d.w.z. het bevindt
zich in ecu periode van tegenstand, dien
ook het Duitschc volk heeft moeten over
winnen om dc natsoc. tot ontplooiing tc
brengen. Er kan geen twijfel bestaan over
het feit, dat alleen deze gedachte in over
eenstemming is met het Oostenrijksche
volksbewustzijn, gezien dc gemeenschappe
lijke afstamming cn dc geestelijke en ge
moedsrichting van liet Duitsche en het Oos-
lenrijksche volk. Het is derhalve een dwa
ling, ten deele echter ook ccn moedwillig
verkeerd begrijpen, wanneer dc begrijpelijke
deelneming, waarmede het Duitsche volk de
symptomen volgt van een ontwikkeling, die
het ook zelf heeft doorgemaakt, als con
bewuste en gewilde inwerking op die ont
wikkeling wordt aangerekend. Daar wij
over den afloop van dit proces niet bezorgd
behoeven tc zijn, zou een dergelijke inwer
king niict alleen overbodig zijn, maar zij
zou ook niet in het belang van het Oosten-
rijksche volk zijn. Het is een bijzondere
eigenschap van het nat.-soc., dat zijn kracht
grooter wordt door den tegenstand, die ten
slotte wordt overwonnen.
Vraag: Wat denkt u van dc verzoening
tusschen Polen en Duitschland?
Antwoord: Een verzoening tusschen Polen
en Duitschland is de wensch van den rijks
kanselier, waarop hij bijzonderen nadruk
heeft gelegd niet alleen in zijn redevoerin
gen, maar cok in twTc besprekingen met
den Poolschon gezant. De diplomatieke be
sprekingen, die op deze basis zijn ingeleid,
hebben tot taak de oorzaken van dc mis
verstanden, die hebben gchcerscht, uit den
weg te ruimen cn een atmosfeer van ver
trouwen ook den grondslag voor een goede
buurbetreklcing te scheppen. Een gemeen
schappelijke wil lot het bereiken van dit
doel moet, ondunks liet gecompliceerde ka
rakter van het vraagstuk tot goede uitkom
sten leiden.
Vraag: In verschillende landen bestaat in
brecde volkslagen het geloof aan een op
komst zijnden oorlog. Gelooft u aan oorlogs
gevaar in Europa?
Antwoord: Het is een zeer betreurens
waardig verschijnsel, dat de boslissing over
het lot van een volk, dc beslissing over
oorlog en vrede in de meeste landen be
rust bij bepaalde groepen of personen, dio
den oorlog niet of slechts gedeeltelijk uit
eigen ervaring kennen. Daaruit vloeit voort,
dat de perspectieven van een oorlog niet
slechts overwogen worden met een licht
vaardigheid, die alleen zij kunnen tooncn,
die den oorlog niet practisch hebben mee
gemaakt, maar dat aan deze perspectieven
op onverantwoordelijke wijze ook in dc we
reldopinie een zoo grooto speelruimte wordt
gelaten. Wanneer dc gedachte van den rijks
kanselier verwerkelijkt zou worden, vol
gens welke aan dc vroegere oorlogsdoel ne
mers een bevoorrecht medebescliikkings-
recht over oorlog en vrede moet worden toe
gestaan, dan zou daarin dc veiligste garan
tie tegen iederen oorlog tc zien zijn. Ik zio
dan in het geheel geen gevaar meer voor
het uitbreken van ccn nieuwen oorlog in
Europa.
De Minister van Justitie
zou zijn afgetreden
Parijs, 26 Januari. (V.D.) Do Fransclid
minister van justitie, Raynaldy, heeft mi
nister-president Chauteinps ontslag ge
vraagd.
Een deputatie uit do socialistische Ka
merfractie had zich tot minister-president
Chautemps gewond, bij wien zij er op aan-
drongden niinistor van justitie Raynaldy
ontslag te verJccnon
Chautemps zou tegenover deze deputatie
hebben' verklaard, dat hij ïtóg 'in den loop
van den avond den president der rejiubliek
het collectief ontslag der regeering zal
aanbieden.
liet. aftreden van Raynaldy zou het ge
volg zijn van het feit, dat Raynaldy, die
als minister van justitie plaatsvervangend
minister-president is, lid is geweest van
den raad van beheer der bank Sacaz>n,
welke wegens onregelmatigheden in do
bankleiding cn wegens misleiding der open
bare mccning is gewikkeld in een schan
daal, dat voorloopig door dc bcvocgdo
rechters wordt onderzocht.
De regeering treedt nog niet af.
De politieke toestand is nog niet duide
lijk. In de wandelgangen van dc Kamer had
men verwacht, dat de regeering zou aftre
den. Bij het verlaten van liet Kamergebouw
verklaarde Chautemps: Ik ben nog niet in
het bezit \an dc officieelu ontslagaanvrage
van den minister van justitie. Ik heb een
wetsontwerp ingediend, (dat voor een extra
parlementaire enquêtecommissie), dat door
de bevoegde Kamercommissies is aangeno
men en waarover Dinsdag zal worden be
raadslaagd. Al naar gelang dc beraadsla
gingen zal ik mijn besluit nemen.
Dc regeringscrisis schijnt evenwel uit lö
blijven.
Dc onderstaatssecretaris van liet kabinet
van den premier hoeft na het onderhoud
van Chaulsmps met Raynaldy, zelfs gede
menteerd, dal Raynaldy zou zijn afgetre
den. Men neemt aan dat Chautemps de ont
slagaanvrage van Raynaldy niet heeft
aanvaard.
De onderstaatssecretaris, Marcombcs,
voegde hieraan toe, dat Herriot tegenover
Chautemps heeft verklaard, dat de radi
caal-socialisten gesloten achter Chautemps
staan.
SCHEEPSRAMP IN CHINA
Honderd vijf cn zeventig
menschen omgekomen
Sjanghai, 25 Jan. (V.D.) Op do Jang-
Isekiang heeft ccn scheepsramp plaats ge
had. Door een kleine ontploffing ontstond
op een passagiersschip een brand, welke
zich snel uitbreidde cn 175 passagiers het
leven heeft gekost.
CONCENTRATIEKAMP EN
ZELFMOORD.
N c u-M unster ,2G Jan. (V. D.) Offi
cieel wordt medegedeeld, dat de plaatselijke
cornmunistcnleider Timm, die gisteren met
vijf andere arrestanten naar het concen
tratiekamp te Papenburg zou worden over
gebracht, zelfmoord zou hebben gepleegd.
Toen de celdeur werd geopend, werd Timm
dood gevonden. Hij had zich aan ecu afge
scheurde strook van zijn bcddelakcn aan
een buis van dc centrale verwarming opge<
hangen
