HULP IN DE HUISHOUDING
Szöke SzakalFs levensgeschiedenis
Van journalist tot
fiimartist
DE MOEILIJKE WEG
VIER NEDERLANDSCHE
FILMS PER JAAR
Door
REINA
ORNSTEIN
NIEUWE DUITSCHE FILMS
Schrijfmachinelinten
Carbon
steeds het beste
Fa. H. ELZENAAR
Concertgebouw
„DE VALK"
ZALEN TE HUUR
voor alle doeleinden
BALOTTA REINIGT ALLES.
Vuile handen, Closets, alle metalen en
senitaire artikelen.
DROGISTERIJ „DEGAPER"
LUNCHROOM VONK
Hebt U al eens kennis
gemaakt met
VONK'S BEROEMDE
BANKETKOEKJES?
FILMRUBRIEK
Hoe ontstaan en vanwaar komen
de scenarios der rolprenten?
Szöke Szakall, werd op 2 Februari 1888
uls zoon van con beeldhouwer te Boedapest
geboren. Zijn ouders verloor hij 1
vroeg, en een tante nam de zorg voor
achtergebleven kinderen op zich. Vrijwel
al zijn broers werden architect of ingenieur
men besloot daarom Szöke naar de techni
sclie hoogeschool te sturen, toen hij het
voorbereidend onderwijs met goed gevolg
had genoten. Volgens de familietraditie
droeg Szöke als student een blond baardje,
Dit sieraad hielp hem tevens aan zijn
pseudoniem. Destijds schreef do aanstaan
de filmberoemdheid talrijke chansons
éénacters. llij deed dit niet onder zijn
naam, maar noemde zich Szoko Szakall dat
vertaald „blonde baard" beteckcnt. Hij bc
boorde tot do niet ovcrtalrijke beoefenaren
van de tooneelschrijfkunst, dio er inderdaad
in slaagden geld te verdienen. Hij logde
zelfs zooveel zakelijke inzichten aan den
dag, dat hij zijn studies er aan gaf, en zich
uitsluitend op het dichten van cabaretvoor
drachten toelegde. De tante, die zich zoo
veel jaren voor den jongen bohémien had
geinteresseerd, wilde niets van zijn poeti
*cho begaafdheden weten. Ten einde haai
familie voor dc schande te bewaren dat
een „artist" ervan deel uitmaakte, kreeg zij
hem zelfs zoover, dat hij een betrekking
als bankbediende aannam. Hiermede ver
diende hij twintig kronen per maand.
Kr werd een vinnige oppositie tegen Sza
kali gevoerd. Zijn broers beoordeelden hem
als een schande voor de familie, de oude
tante was dc eenigc, die hem in bescher
ming nam, hoewel zij meermalen verklaar
do geen vertrouwen in zijn talenten als
dichter te hebben. Maar Szakall wilde be
wijzen, dut er toch iets in hem zat. Door
een grootc Hongaarsche krant liet hij zich
als „Kriiriinalrcporter" engageeren. Hij was
daardoor genoodzaakt de sensaties die in
Boedapest allerminst tot tic zeldzaamheden
behooren, voor zijn blad te beschrijven, en
voorzoover de politie er nog niet in gc
slaagd was zc geheel tot klaarheid te bren
gen, op eigen initiatief een onderzoek in te
stellen. Niettegenstaande hij het zeer druk
luid met zijn journalistieke besognes, vond
hij toch nog tijd om stukken to schrijven.
Voor een jubilcumsvoorstclling, welke des
tijds in een der grootste operette-theaters
van de Hongaarsche hoofdstad werd gege
ven, verzocht men hem de coupletten voor
't spectacle coupé to dichten. Want alle
grootc artistcn van den schouwburg zouden
in het kader van dc huldigihg den jubi
leerenden collega op hun manié? toespre
ken. Szakall had voor zich zelf eveneens
e -n tekst geschreven. Met een enorm suc
ces debuteerde hij bij deze gelegenheid als
conferencier. Zelden behaalde een artist op
dit gebied zooveel bijval als hij dien avond.
Toch durfde hij nog niet liet besluit nemen
om aan het tooneel to gaan. Eindelijk kwam
de directeur van een kleine schouwburg,
waar uitsluitend blijspelen werden opge
voerd, op het idee hem te engageeren. Sza
kall speelde altijd den acteurs, die in zijn
1-acters moesten optreden, gedurendo do
repetities hun rollen voor. Hij deed dit met
zulk een sterken zin voor humor, dat ein
delijk een schouwburg-eigenaar Szakall's
talenten voor dit genre erkende. Te Boe
dapest trad hij jaren lang achtereen in hot
Apollo Theater op, gedurende al dien tijd
was hij do lieveling van het Boedapestcr
publiek. In 1925 kwam hij naar Berlijn, om
tot <1e pijnlijke ontdekking te komen, dat
de Duitschcrs een geheel andere opvatting
van zijn op het komisch effect berekenden
speeltrant hadden dan zijn landgenooten.
Maar Szakall zette door en hield vol. En
toen hij eenmaal bij de film kwam, was
zijn succes gemaakt.
Deze groote komiek, die ook enkele mid-
ilelm.iiifilms aan groot succes hielp,
heeft tot op lieden in 50 groote films ge
spei-lil zijn kleino films zijn inmiddels niet
nj«- i ie tollen Zwei Horzen in Drcivierlol-
takt, bracht licin liet eerst op den voor-
grond, daarna volgenden o.m. Ihre Majc-
stal die Liebe; Mcine Kusine aus War
schau; Müdchcu zum Heiraten: Melodie
dn Liebe; Ich will nicht wissen wer du
bi>t; Grafin Maritza; Lino Sladt steht Ivopf;
Glück uber Nacht; Es war einraal cin Mu
sikus en een van zijn laatste films „Aben
teucr am Lido" welke in Wccnen werd op
genomen. Zijn ideaal is het nog eens de rol
\ait zijn leven te spelen in Molières „Mala-
cle imaginaire' Hij heeft Grüngels, den
vcelzijdigen Berlijnscheu tooneclkunstenuar
indertijd verzocht, de regie hiervan op zich
te nemen, wanneer liet hem lukken zal dit
inooie plan te verwezenlijken.
Dankt Szakall zijn onbegrensde populari
teil onder dc collega's aan het feit. dat hij
een in-goed mcnsch is, dag cn nacht be
reid tot helpen wanneer hem dit gevraagd
wordt, het publiek aller landen waardeert
dezen Hongaarschcn komiek, omdat hij zijn
ollen zoo natuurlijk speelt. Omdat hem
alle pose vreemd is, omdat hij alleen den
ccnvoudigen des harten kan spelen, die hij
ook in het werkelijke leven is.
Hoe brengt men
scenario-schrijver?
het tot
De kuiis die een outsider heeft oni liet in
de weield van dc film tot iets hizonders te
brengen is altijd een zeer geringe geweest,
cn het overgroote deel van acteurs, schrij
vers, regisseurs en technici die in de groote
studios werkzaam zijn hebben een jaren
lange leerschool doorgemaakt alvorens zij
elcgenheid kregen van hun talenten te
doen blijken. Voor dc duizendtallen lief
hebbers die in den loop der jaren naar Hol
'ywood of Xeubclsberg trokken in de
hoop op een snelle cn winstgevende carrière
is liet uiterst geringe succes dut zij behaal
den een groote teleurstelling geweest die
lien deed twijfelen aan de bekwaamheden
die zij meenden te bezitten. In hun teleur
stelling verbreidden zij dan al gauw de
mare dat dc filmindustrie beheerscht wordt
door coterieën van vriendjes, die elkaar de
hand boven het hoofd houden en geen bui
tenstaandcr een kans willen gunnen.
Niets is minder waar dan dat. De groote
studios zijn voortdurend op zoek naar nlcu
wc, jonge, frissche krachten in allo bran
ches van het sterk gespecialiseerde film
bedrijf, cri het geringe aantal van hen die
werkelijk van een uitgesproken talent blijk
geven is voor niemand een reden tot groo
ter wanhoop dan voor de producers zelf.
Vanwaar stammen de scenarios?
Nergens komt dit duidelijker tot uiting
dan in liet moeilijke werk van den scenario
schrijver. Scenarios stammen uit een van
de volgende drie bronnen: liet zijn bewer
kingen van succesvolle tooncelstukken of
romans, of zij worden geschreven door aan
dc studios verbonden auteurs, die van dit
erk een specialiteit gemaakt hebben. De
scenarios van amateurs, die op het witte
doek een behoorlijk succes behaald hebben,
zijn op dc vingers van één hand tc tellen.
Reeds jaren geleden zijn de Amerikaan
sclie studios er dan ook al toe overgegaan
de tienduizenden manuscripten die jaarlijks
door het publiek worden ingezonden onge
opend te retourneeren, aangezien de prak
tijk heeft uitgemaakt dat om één gegeven
vinden dat werkelijk oen origineel
bruikbaar ideo bevat een staf van ver
scheidene personen maanden moet door
brengen met het doorworstelen van de on
mogelijkste fantasieën. Men heeft gerede
neerd dat een schrijver die over nieuwe,
oorspronkelijke ideeën beschikt deze wel in
één procent van alle uitgaven, dio door del
betreffende afdeeling der Paramount stu
dios gelezen worden ten slotte voor ver-1
filming in aanmerking komt. Maandelijks I
worden gemiddeld 800 werken onder del
loupe genomen, dio in Amerika of Europa
uitgegeven of ten looneclc gebracht zijn. De
nimmer eindigende stroom van materiaal
wordt allereerst in Now York doorgewerkt,
cn al dadelijk wordt alles terzijde gelegd
wat gedecideerd ongeschikt is voor verfil
ming. Do rest wordt naar Hollywood door
gezonden, waar verdere schiftingen ten
slotto alleen die gegevens1 doen overblijven
die waardevol filmmateriaal vormen. Dit
zijn gewoonlijk niet meer dan drie of vier
stukken of romans per maand. Deze wor
den aan den producer voorgelegd, die in
laatste instantie zijn keuze doet,
Deze uiteindelijke selectie is een moeilijk
werk, dat aan de eerste klachten die het
filmbedrijf kent wordt overgelaten. Regis
seurs cn scenaristen krijgen hier gelegen
heid hun mcening te opperen over de stof
die hun wellicht later voor verfilming zal
worden aangeboden.
Het grootste deel van do productie wordt ducer
echter geschreven door de vele auteurs die
vast aan het studio verbonden zijn, en
meestal van ondergeschikte postttes in de v°n "Nederlandsche en Engelsche versies,
scenano-aidccling opgeklommen zijn. Zij
hebben zich een enormo ervaring eigen ge
maakt, een rnDfiiie dio slechts verkregen
kan worden ctour het schrijven van on tel
bare draaiboeken. Vele van deze scenarios
worden speciaal geschreven voor een be
paalde ster of combinatie van sterren, ter
wijl deze schrijvers verder moeten zorgen
voor de noodigo afwisseling in het pro
gramma der filmmaatschappij. Vele van dc
te verfilmen romans cn tooncelstukken zijn
drama's die met revue- en operettefilms en
avonturcngcschicdenisscn moeten worden
afgewisseld. Verschillende regisseurs zijn
ook gewoon hun eigen scenarios tc sclirij
ven of althans een belangrijk woord mee te
spreken bij hot tot stand komen hiervan.
[loscf von Stemberg is dc auteur van ver
schillende van Mariene Dietrich's films, die
hoewel in dramatisch opzicht niet al tc be
langrijk, hem gelegenheid geven voor het
gebruik maken van zijn bizondere talenten,
zoowel als van die van zijn ster. Ernst Lu
bitsen heeft persoonlijk zijn volgend© film
geschreven, die onder den titel There were
IIaarschijnlijk zal er ook een
Engelsche verste van ge
maakt worden
Londen, 23 Febr. (V.D.) De Nederland-
sche filmimporteur Loet C. Barnstijn, ver
toeft op het oogenblik in Londen, tezamen
met de Iiccren Jaap Speyer, filmregisseur
en Leo Meyer, productieleider.
Laatstgenoemden hebben beden een
contract gesloten met den heer Barnstijn
voor de productie van minstens vier groote
Xedcrlandsche films jaarlijks. Zij zijn thans
in onderhandeling met Engelsche filmpro
teneinde een overeenkomst aan te
gaan voor de gelijktijdige vervaardiging
Dolly Haas cn Adèle Sandrock in een
scène van de nieuwe film „Kleines Madel
groszes Glück".
Na da- Sophie ons 10 jaar lang trouw
eerlijk als meid-alleen gediend had, wou
ze gaan trouwen. Wat konden wij daaraan
doen Niets natuurlijk, en wij moesten dus
naar een plaatsvervangster uitzien.
Mijn vrouw verklaarde met groote be
slistheid: Wij nemen een „hulp in de huis
houding". Een nicht van mijn tante heeft
mij 'geschreven. Die haar dochter Herman
ce. heeft do huishoudschool met een cum
laude diploma verlaten. Zij is nu achttien
en moet een verstandig en vlijtig meisje
zijn. De menschen zijn niet rijk en men
four women" de geschiedenis behandelt van I doet er dus èen goed werk aan als men
het bed van Madame Dubarry en drie an- I l,ct kind als dochter des huizes of als
dcre vrouwen, die achtereenvolgens eigena
res van dit meubelstuk werden. Mae West,
Paramount's grootc nieuwe ster schrijft
baar eigen films, mot dialoog cn al
VERFILMING VAN „DE OMWEG".
Begin Maart wordt begonnen
in de Cinetone-studio.
Begin Maart komt er nieuw leven in de
Cinctone-^tudio aan de Duivendrechtsche
Kade tc Amsterdam. Dc Neco-film begiht
ERY BOS.
dan mei de opnamen voor „De Omweg", de
Xedcrlandsche film, die onder regie van
Paul van der Hurk zal worden opgenomen.
De Duitsch-Hollandscho actrice Ery Bos
speelt, dc hoofdrol.
Van „De Omweg" zullen tegelijk met de
den vorm van een roman of tooneelstuk zal Xederlandschc een Duitsche cn een Engel
itwerken, in welk geval dc stof automa
tisch onder de aandacht vuil de producers
komt
Dat ook allo in deze heide klassen gepu
bliceerde creaties nog geen filmmateriaal
inhouden blijkt uit het feit dat minder dan
seho versie worden gemaakt. (Het Volk)
Momenteel wordt in dc Duitsche filmate-
liers gewerkt aan dc volgende rolprenten
la Neubabelsbérg
„Die Freundin ei nes grossen
Mannes" (Ufa).
Kuthc von Nagy, Carl Ludwig Diclil, Hans
I Brausewetter, Harrv Frank. RegiePaul
Wegener.
„Gold," (Ufa,
Hans Albers, Brigutte Helm. Lien Deyers,
Michael Dolmen. Regie: Karl Hai ti.
„Mei n Herz iuft immer h
|nacli dir.'' Ciné-Allianz-Ufa).
Jan Kicpura. Martha Eggcrtli. Regie*
Carnime Gallonc.
Bij do J o f a:
„A benteuer i in Siide x pres s.
(R. II. Film der Europa
Charlotte Susa, C. L. Diclil, R. A. Roberts.
Regio. Erich Waschnck.
„Die Welt oline M&sko" (Ariel
Film).
Ilarry Piel, Annie Markurt, Curt Vesper
I man, Olga Tschecliowa. Regie: Pichn.
e 1 g a s t i e g
u n d A n n y,"
fOndrtt-Lamac
Wohlbrück, Frits
Mariene Dietrich als Katharina de Groote
in de gelijknamige Paramountfilra van
Josef von Sternberg. Haar tegenspeler is
Kent Taylor.
Te G e i
A n n y
Film).
Anny Ondra, Adolf
Odernar. Regie: Lamac.
Bij de Efa:
„Pi pin der Kur ze" (Alpha-Film)
Heinz Rvihman, Hilde Hildebrand, Char
I lotte Serda. Hans Junkerraann. Regie: H.
I Wolff.
hulp in de huishouding opneemt".
Ik waagde eenige woorden van tegen
spraak, maar werd overstemd. Op den
JOsten natn Sophie haar congé cn op den
daaropvolgenden lsten kwam llermance,
de dochter van do nicht van de tante die
geschreven had. bij ons in huis als hulp
in de huishouding.
„God zegen je, Sophie", dacht ik, dank
baar de 10 jaar herdenkende, dat zij bij
ons als „bonnc a tout faire" had doorge
bracht.
Het eorste ontbijt, dat onze nieuwe huis-
genoote serveerde, was al een sof. Maar
daar had, vermoedelijk, alleen do mat in
de gang schuld aan, dio waarschijnlijk wat
scheef had gelegen. Want llermance strui
kelde. Zij kwam wel niet te vallen, maar
het dienblad viel, in haar plaats, op don
grond. Tusóchcn de scherven van het ser
vies tuimelde de kaas, de oclioudcrham, de
hüislioudjam, de boter en het brood, alles
besproeid met koffie en melk en geconfijt
niet suiker. Als een Amerikaan liet stille
ven had gezien, zou hij in extase uitgeroe
pen hebben: „Some picnic, sir!"
Mijn vrouw was van meeninig, dat het
ontbijt en eten opdoen voor liet jeugdige
schepsel nog wat tc zwaar was. En daar
om wou zij het niet algemeen schoonmaak
werk probceren en zien hoe dot llermance
afging. Met eerst werd het ach terbal con
ondci handen genomen en aan oen behoor
lijk zuiveringsproces onderworpen. En hoe
die llermance aanpakte! Ze gooide achter
elkaar twee emmers water op het balcon
en zij zou nog twee emmers voor hetzelfde
doel bestemd hebben» ware het niet, dat
de mensclien beneden o is moord en brand
geschreeuwd liarlden. Dc parterre-bewoner
kwam met een tafelkleed naar boven, dat
door liet vuile water totaal bedorven was.
Op het balkon beneden ons had de stort
vloed een Mekcligen en daarom des te
kostbaarderen cactus vernield. Kortom, het
heette in den geldbuidel tasten.
„Ik moet haar eerst maar aan het kamer
doen zet)ten"e zei mijn vrouw, „dan zal zij
zich allengs wel naar de huishouding voe
gen Maar vijf minuten later had zij zioli
reeds naar iets anders gevoegd. Tot het
afstoffen liad Hermancc met zorg de
trine uitgekozen. Zij wou ook dc ruiten
aan den binnenkant een zccmbcurt geven
cn toen dc deur niet terstond openging
trok zij waarschijnlijk een beetje al te
energiek, tengevolge waarvan dé glazen
kast zóó ver naar voren overboog, dat het
meisje haar niet meer kon tegenhouden.
Zij had nog net den tijd om op zij te
springen, waarna de vitrine vlak voorover
rechtuit in do kamer tuimelde. Bij do puin-
hoopen konden wij weemoedig nagaan wat
een prachtig kristal wij in de vitrine had
den staan gehad. En dan die beelderige
kleine bordjes cn schoteltjes van echt por
selein, die snoezige, uit de hand beschil
derde mokkakopjes! Das alles war om
ina'
Iet is zoo erg niet", zei mijn vrouw,
hel meisje L- nog een beetje onhandig,
maar dal wordt wel bete»*. Ik heb haar nu
voor de verandering maar aan liet strij
ken gezet". Dus stond llermance aan den
strijkplank. Toon zij echter bezig was oen
mijner besta clrc/ss shirts", flat ik den
volgenden Zondag hij een familiefeestje
wilde dragen, oen beetje op te strijken,
overviel haar plotseling het verdriet van
het gebroken kristal en zij ijlde snikkond
naar haar kamer om uit te huilen. Het
electrische strijkijzer was het niet minder
warm tc moede. Het stond midden op de
borst van mijn nieuw overhemd onder
stroom en een reuzebrandgat was het ge
volg
„Ik ben zelf van alles de schuld", zei
mijn vi*ouw. „Waarom ben ik niet begon
nen haar het eenvoudigste van al het werk,
het koken te laten doen?" Dus *6'avonds
moest llermance nan dc kokerij. In dien
tijd gingen mijn vrouw eii ik cenigc bood
schappen in do stad doen. „Kun je haar
wel alleen thuislaten?" vroeg ik, voor
zichtig.
Maar man." was het antwoord, „wat
valt er nu aan zoo'n beetje eten tc beder
ven! Aardappelen kan een kind koken en
voor de rest hebben we wat koud vleescb
vun de varkeneschijf van gisteren en daar
zal ik nog wat Noack bij laten halen".
Maar toen we thuis kwamen was er een
nieuw ongeluk gebeurd het laatste.
Hermanco was. toen zij naar dc fijne-
vleeschwarenwinkel ging verdwaald cn
had eerst na meer dan een uur het hu ia
terug gevonden. Vóór zij was uitgegaan
had zij do aardappelen opgezet, maar ver
geten water in d m pot te doen Het stonk
alsnou, wat. je maar wilt. Ik heb van
m'n leven niet zulke verkoolde aardappe
len gezien. Dus aten we alleen maar brood
en koude varkensschijf dien avond!
Ik nam mijn vrouw onderhanden en zei:
„Nog twee zulke dagen, en wc zijn totaal
gesjochten! Hel gebroken ontbijtservies het
overstroomde balkon, kristal en porse'-in,
glas- en aardewerk in scherven, mijn dress
shirt verbrand om van de doofkoolaurd-
nppclen maar niet te spreken
Veel overreding was niet noodig. Mijn
vrouw was erg gedwee geworden. Dén vol
genden morgen hielp zij de lieve Hcrmance
haar koffer pakken, gaf haar een dikken
brief aan haar moeder mee, die een nicht
van een tante mijner vrouw is. en stunrde
tiaar naar huis terug. Wij keken ten snoe-
digste uit naar een waardige opvolgster
voor Sophie, de parel van groote waarde,
die wij verloren hadden.
KANTOORBOEKHüflDEL
Langcslraat 81 - Teteloon 528
Telefoon 281
JULIANAPLEIN 3, Amersfoort.
