DE DROEVE GANG NAAR DELFT
Diepe stilte onder tien duizenden
N?
4000 EXEMPLAREN
L. J. LUVOX ZOON
Dinsdag 27 Maart 1934 I Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwai 2a 32e Jaargang No. 227
Tel. 1788
Een indrukwekkende
stoet
fv
6 uur 53 min.
BRAND MELDE MEN AAN
DE TELEFONISTE
TAXI TAXI
ook 's nachts geopend
1093 Tel. 1830
GARAGE NIC. BOVÉE
KAMP 41
AMERSF00R1SCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS »c' 3 ™;lnndcn vo°' Amerxloort 2.IO. per maand 0.75, per PRIJS OER AOVERTENTIEN van 1-4 regeli I 1.05 met inbegrip van een bewusnummer
week (mei gratis verzekering tegen ongelukltcnl I 0.17»/,. TVE* WT A KT'PiT^ TV elke regel meer f0.25 Llefdadlgheids-advertenrlSn voor d«
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderll|ke nummers f 0.05. I lf rh I f\ Tl I L i\jL hejft van den pri|s. - Kleine Advertentiün KEITJES' bl) vooruitbetaling 1—5 regeia
TOSTREKENING 47910 TELEFOON INTERG 51J 50 rent elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—. Bewiisnummer extra f 0.05
Prof. Obbink geeft in een eenvoudig
maar aangrijpend woord uiting
aan wat in ons volk leeft
Meer dan menschelijk kunnen
's-Gravenhage, 27 .Maait. Nog is het
vroeg in den morgen; het ochtendgloren is
nauwelijks zichtbaar en reeds vullen zich
de straten met duizenden en nog eens dui
zenden, van heinde en verre samenge
stroomd om getuige te zijn van den laat
sten toclit van de alom in alle lagen onzer
samenleving zoozeer geliefde Vorstin.
Iets onzegbaars ligt in die vroege och
tenduren over de stad. Men weet het: de
plaatsen voor de ramen cn op de tribunes
moeien tijdig ingenomen worden. Strenge
politiemaatregelen zijn genomen om de
orde stipt te handhaven. De binnenstad
ligt als het ware gevangen in een gordel
van afzetting, welke van het Staatsspoor-
station gelegd is naar het Ilollandsche
spoorstation.
Een plechtigheid als deze is voor ons
land zonder precedent. Wel zijn er ook in
vroegere jaren begrafenissen van vorste
lijke personen geweest, maar do omstan
digheden waren toen geheel anders. Dank
zij de ontwikkeling van de verkeersmidde
len, kan heden een groot deel van onze be
volking de plechtigheid bijwonen. De auto
l i teilen hebben daji ook thans, veel meer
dan ooit te voren, te rekenen met een mas
sale belangstelling, welke strenge voor
schriften noodzakelijk maakt.
Reeds om 7 uur in den morgen sluit de
politie den grooteu ring om de binnenstad,
waarbinnen zich geen verkeer meer mag
begeven. Langzamerhand komt er tcckc-
ning in den chaos van het verkeer; de weg,
waarlangs de stoet zal gaan, begint zich
te onderscheidon.
liet aanzien van de stad toont ook rouw
door de tallooze vlaggen, halfstoks uitge
hangen, door de omfloerste lantaarns, die
aanstonds ontstoken zullen worden, wan
neer de stoet voorbij trekt.
Het zakenleven ligt natuurlijk zoo goed
als stil. De meeste openbare diensten zijn
stopgezet. Aan de departementen en ande
re rijksgebouwen cn aan provinciale cn ge
meentelijke diensten wordt niet gearbeid;
winkels en magazijnen zijn gesloten.
Op het statige Voorhout
heerscht een devote stilte
Het statige Voorhout, waar, op dezen
droeven ochtend, de voorjaarsbloemen als
teeken van jong, nieuw leven uit den
grond opschieten, biedt al vroeg een onge
kend schouwtooneel. Langs de fraaie lanen
verdichten zich gaandeweg de rijen tol een
rompactc menigte, zoo dicht mogelijk op
gestuwd tot bij hot paleis van de vorste
lijke doode.
Ondanks de aanwezigheid van al die
duizenden blijft elk rumoer achterwege cn
alle geluid lijkt gedempt. Veeleer heerscht
een aangrijpende, beklemmende stilte
pijnlijk contrast met de vreugdetonen, die
anders in datzelfde Voorhout uit de me
nigte opschallén bij gelegenheid van vor
stelijke feestdagen.
Thans, op dezen rouwdag, zwijgt de me
nigte eerbiedig stil, een devote stilte,
slechts verbroken door het gebeier der
klokken, waarmede wijding wordt gegeven
aan dc droeve plechtigheid.
Inmiddels gaan de uren wachtend voor
bij en wordt liet tegen half tien. De mili
taire troepen komen aanmarcheeren. Zij
behooren tot onderdeden van onderschei
dene eenheden onzer weermacht. Een de
tachement van de brigade Grenadiers en
Jagers betrekt de cerewacht bij het paleis.
Het omfloerste vaandel met vaandclwacht
\an de Jagers cn het muziekkorps van het
Vde Regiment Infanterie.
De verdere troepenmacht dient voor de
afzetting van het begin van den te volgen
weg. Voorho'u en Kneuterdijk. Het is een
vertegenwoordiging van ons gehcelc leger,
een croote verscheidenheid van weer-
machtsafdeelingcn: huzaren, luchtvaartaf
deeling. schooleompagnie van den motor
dienst, regiment wielrijders, veldartillerie,
motorartillerie, corps rijdende artillerie,
luchtdoelarlillerie, genietroepen, ponton
niers, torpedisten, hospitaalsoldaten, enz.,
enz.
Maar tevens komen van de richting Den-
neweg aangerukt de detachementen, be
stemd voor het militaire gedeelte van den
rouwstoet
Ds. Welter leidt den rouw*
dienst in het paleis.
Inmiddels hebben de Koninklijke Familie
tact dc vorstelijke verwanten van wijlen
II.M. de Koningin-Moeder cn du verdere
vorsten en vorstinnen, die voor de begra
fenis zijn overgekomen, zich in het paleis
vereonigd.
De oud-hofprediker, dc hoogbejaarde d s.
Welter, leidt don rouwdienst
Het uur van vertrek nadert meer cn
meer.
Voor zoo ver het Voorhout niet is af
gezet, is het één menschenmcnigte. Talrijke
deputaties hebben in de omgeving van het
paleis een plaals gekregen. Zoo staan daar
enkele honderden burgemeesters uit vel
schillende plaatsen van -ons land. Ook zijn
er opgesteld de weeskinderen, verpleegsters
de leden van het Haagsch Comité voor
Volksfeesten, dc leden van dc vereeniging
van oud-Indische generaals en hooge mili
taire autoriteiten en verschillende andere
corporaties.
Ook voor de schoolkinderen .is een rege
ling getroffen. Van elke school zijn vijf
kinderen aangewezen, die gezamenlijk bij
het paleis een plaats gekregen hebben.
De opstelling van den stoet
Tegen half elf wordt in de nabijheid van
het paleis de rouwstoet opgesteld. Deze
wordt geopend door een detachement ma
reohaussee te. paard met omfloersten stan
daard en standaard wacht. Daarachter volgt
rle algemccne troepencommandant, generaal
majoor Van Andel. als bevelhebber in dc
eersht militaire afdeding, met zijn staf.
Dadelijk daarop volgt in den stoet dc
Koninklijke Militaire Kapel, onder leiding
van zijn directeur, kapitein Walthcr Boer
Het militair escorte van den rouwstoet
bestaat uit twee gedeelen, het eeno, dal aan
den rouw wagen en dc volgkoetsen vooraf
gaat en het tweede, dat den stoet sluit.
Het eerste militaire gedeelte omvat een
bataljon infanterie met omfloerst vakndel
en vaandel wacht van het Regiment, Grena
dier*» en-wordt gevormd door vier compag
nieën, resp. uit de lie, 11Ie, 1 Vo en Vc In-
fanterie-brigade. Daarachter komt een es-
cadron huzaren met omfloersten standaard
van het IHe liaif-rcgiment huzaren.
Do rouwstoet van het Kon. Huis
rijilt voor.
Nadat dit gedeelte van het militair es
corte zich heeft opgesteld, rijdt de rouw
stoet van het Koninklijk Huis voor. Achter
de huzaren komt een rij knecht-majoor met
twee rijknechts te paard. Direct daarop
volgt een hofrijtuig met een lakei, gaande
naast elk portier en waarin gezeten zijn de
waarnemend kamerheer-ceremoniemeester,
jhr. A.G. Sicklnghe en de kamerheer i.b.d.
Jhr ir. Six. In een tweede hofrijtuig nemen
plaats de oud-intendanl van Soestdijk, de
heer Groeneveldt, de secretaris van wijlen
II.M. de Koningin-Moeder, Jhr. Witsen Elias
en de geneesheer, die wijlen II.M. de Ko
ningin-Móeder tijdens haar ziekte behan
deld heeft, dr. de Joïigh. Vervolgens (5 hof
rijtuigen, waarin de 24 kamerhnerën. die
als dragers von liet stoffelijk overschot van
H.M. de Koningin Moeder fungeeren, ge
volgd door een hofrijtuig, bestemd voor de
dragers van de slippen van het rouwkleed.
Naast elk portier gaat ook hier een lakei.
In het volgende rijtuig heeft plaats ge
nomen de opper-ceremoniemecster van HM
de Koningin, Graaf du Monceau.Hot wordt
een lange stoet door de vele galarijtuigen
cn hofkoetsen van hcogwaardigheidebcklee-
ders
De rouww2gcn voor het bordes.
Om elf uur rijdt dc vouwwagen voor het
borde».
Het plechtige moment, waarop liet
stoffelijk overschot van li M. de
Koningin Moeder naar buiten wordt
gedragen, ter aanvaarding van Haar
laatste tocht, is aangebroken.
De kist van blank eikenhout, op
de hoeken met zilver gemonteerd,
bevattend het stoffelijk hulsel van
de grijze Vorstin, wordt uit het Pa
leis gedragen. Kamcrheeren van dc
„Moeder des Vaderlands" verrichten
dit laatste dienstbetoon en plaatsen
de kist in den vouwwagen. Diep ont
roerd ontbloot de onmetelijke men-
sch en massa het hoofd. De treurmu
ziek van een Infanterie-muzickkorps
doet de klagende rouwtonen hoo-
ren van Grieg's „Ases Tod", waar
naar de duizenden ademloos luiste
ren.
Rouwwagen en lijkkist dragen het stem
pel van vorstelijke soberheid. Da hemel
van den wagen is afgezet met een zilve
ren omlijsting en draagt een zilveren kroon,
terwijl aan vier hoeken zwarte struisplui-
rncn met zilveren franje zijn aangebracht.
De galabok is gedrapeerd met zwart flu
weel, omzoomd met zilveren franje en
draagt ter weerszijden het Koninklijk wa
pen ie. zilver. De kist is eveneens gedra
peerd met zwart fluweel, afgezet met zwart
zilveren franje en galons, dat tot dicht bij
den begancn grond afhangt. Op het lijk
kleed wordt de kroon van de ontslapen
Vorstin geplaatst, zoomede hare ordeteeke
nen, gehecht op een rood fluweelen kussen.
De rouwwagen wordt getrokken door acht
mpt rouwkleeden gedekte paarden, waar
van zes van den bol; bestuurd, terwijl, het
voorste span door een postillon wordt be
reden. Do vier slippen van het rouwkleed
worden gedragen door hooge liofdignitaris
sen; het zijn de heeren Jhr. Schimmelpcn-
ninck, Jucksma van Burmania boron Ren
ders van Warmenhuizen, Jhr de.Jonge van
Zwijnsbcrgcn en Sixma baron, van Heem
stra.
Dc 24 kamerbeeren, die het stoffelijk over
schot van Hare Majesteit naar buiten heb
ben gedragen, stellen zich weerszijden van
den rouwwagen op. Ter rechterzijde rijdt
de chef van liet Militaire Huis van HM de
Koningin, vice-admiraal Bauduin, en ter
linkerzijde dn gouverneur der Residentie,
luitenant-generaal RöeJI.
Dadelijk achter den rouwwagen stellen
zich tc voet dc officianten en het personeel
van wijlen II.M. de Koningin-Moeder op.
De volgrijtuigen.
Langzaam rijdt de stoet het voorplein af
Officieren der landmacht van het Militaire
Huis rijden er achter te uaard. twee aan
twee. naar ouderdom van rang.
In het eerste hofrijtuig achter den rouw
wagen rijden in den stoel mede hofdames
van dc overleden Vorstin Naast elk portier
gaat een lakei. Dan volgt een aantal gala
hofrijtuigen, bestemd voor de vorstelijke
personen. In het voorste hebben plaal6 ge
nomen Prins Hendrik en de Vorst van Wal
deck, broeder van Koningin Emma. Naast
deze koets alsook naast verschillende an
dere dezer rijtuigen, gaan ter weerszijden
hofjagers en lakeien In deze volgrijtuigen
zijn o a. gezeten de Zwecd^che print. Eugen,
prins Karei van Belgic prins Felix van
Luxemburg en de verdere reeds vroeger
vermelde vorstelijke familieleden.
Verder bevinden zich in den stoet eenige
hooge hofdignitanssen van II.M de Ko
ningin, zoomede de minister-president van
Luxemburg, de lieer Bech, als vertegen
woordiger der Regeering van zijn land. en
onderscheidene hoogwoardigheidsheklee
ders, adjudanten van de buitenlandsche vor
stelijke personen, benevens de aan hen toe
gevoegde Ncderlandsche officieren.
De stoet trekt langzaam verder. De kop
is reeds uit het gezicht verdwenen. Dan ko
men de officianten en dc leden van het
personeel van H M. de Koningin, die tij
deus liet. regentschap van Koningin Emma
dc thans ontslapen vorstin gediend hebben,
alle bejaarde menscben, die hun ontroering
nauwelijks meester zijn bij dezen zwaren
gang
De bloemen en kransen, in de laatste da
gen in zoo overstelpende getalo bij de baar
van de Koningin-Moedor neergelegd, wor
den in bloemenwagens geleden en aldue
vólgen ook deze laatste bewijzen van trouw
en aanhankelijkheid uit alle kringen van
Haai- Volk, Koningin Emma. De klaagtonen
van dc treurmuziek, ten gehooro gebracht
door dc Kon Mi'itairc Kapel, zijn zoo goed
als weggestorven; slechts heel flauw hoort
men nog de klanken uit de verte, als de
rouwwagen zich in beweging zet. Maar
reeds klinken weer andere tonen, nu van
het muziekkonv van liet Vde Reg Infante
rio. Het io het Waldcekselie volkslied.
De kanonschoten dreunen vanuit
de verte.
liet was elf uur toen de rouwwagen niet
zijn dierbaren last zich in beweging zete
En op dit moment rolt vanuit de verte het
gerommel aan van het eerste minuutschot,
door eèri artillerie batterij afgegeven. Zoo
wel in Den Haag als in Delft staan de
vuurmonden opgesteld, die hun zware klan
ken door de lucht doen galmen, den gan-
schen tijd door tot aan het einde der plech
tigheid in de oude Prinsenstad.
Het tweede gedeelte van het militair es
corte trekt voorbij. Voorafgegaan door een
hoofdofficier, marcheert oen bataljon ma
rinetroepen met vaandel, tamboers cn pij
pers, gevolgd door een muziekkorps, daar
achter eon bataljon infanterie met twee
batterijen veldartillerie terwijl een detache
ment der Koninklijke Marechaussee den
stoet 6luit.
Het langzame vertrek van den plechtsta
tigen, in alle vorstelijkheid toch zoo sobc
ren rouwstoet was eentreffend moment,
dat niemand ongeroerd liet. Voor dc dui
zenden, die liet bijwoonden, was het een
oogenblik, dat voor hun verdere leven on
vergefelijk zal zijn
De duizenden langs den weg.
Wellicht nooit tevoren heeft Den Haag
een mensclienmenigte op hare straten als
heden
Er was geen plaatsje op do da
ken. voor de vensters van dc hui
zen op de balkons, op de stoepen
en bordessen onbezet. Op de trot
toirs staau dc mcnschcn samenge-
Passagiers
verzekerd
DIT BLAD UEEfl EEN DAGEL1JKSCUË
GECONTROLEERDE OPLAAG VAN
6 ct. p3r K.M. Tel. 1788
Vaste standplaats naast het tramstation.
pakt Ie wachten om in ieder geval
een glimp van den Koninklijken
rouwstoet te zien Overal waar er
slechts op eenigerlei wijze gelegen
heid voor was. heeft men tribunes
gebouwd om belangsel'lcndóh gele
genheid te geven liet schouwspel
gade te slaan. Door sommigen
wordt een deel van het geld voor
de plaatsen beschikbaar gesteld
voor het Koningin Eminafons voor
Ouden van dagen, zoomede van het
Nationaal Crisis Comité.
Onder al deze menschenmassa's heerscht
ecu plechtig zwijgen. Onder diepe stilte
trekt dc stoet door de stad. Op verschil
lende punten zijn deputaties van vereeni-
gingon en organisaties opgesteld, Ook voor
de leden der Staten Generaal zijn plaatsen
aangewezen, vanwaar zij het voorbijtrek
ken van den stoet kunnen gadeslaan in
liet Departement van Financiën, het bu
reau van den Generalen Staf en in de
Rijksgebouwen aan den Hofweg. De Haag-
scHe gemeenteraad beeft plaats gekregen
in het gebouw van het gemeentearchief aan
het Rijswijkscheplein Machtige deputaties
zijn er van de Burgerwacht en den Vrij
illigen Landstorm en van tallooze andere
vereenigingen, met hun omfloerste vaan
dels.
Militair eerbetoon.
Op het Lange Voorhout slaan dc reser
ve-officieren opgesteld cn bewijzen de laat
ste eer aan het stoffelijk overschot van
II.M de Koningin Moeder Op een andere
plaats staan de beroepsofficieren en weer
elders de onder officieren, in grooten ge
tale deelnemende aan dit eerbetoon.
Langs Kneuterdijk. Hofweg. Spui cn
Plcttcrijkade wordt naar het Rijswijk scha
plein gereden. Op de Fletteiijkade wordt
een oogenblik halt gehouden om aan de
Slippen dragers cn de kamcrheeren, die tot
hier toe te voet den laclit, hadden medege
maakt gelegenheid te geven in de voor
hen bestemde hofrijtuigen plaats te nemen
Ook de bejaarde officianten en leden van
het personeel, die bezwaarlijk den langen
weg naar Delft konden afleggen, nemen in
rijtuigen plaats Weer verder gaal de stoet
langs den Rijswijkscheweg in de richting
van Rijswijk.
In Rijswijk.
Dc rouwstoet verlaat liet Haagsche ter
ritoir en is op Rijkswijksch grondgebied
aangekomen. Vóór het Raadhuis staan
Burgemeester en Wethouders met den
Raad opgesteld om een laatsten groet te
brengen. Het zal ongeveer één uur geweest
zijn, als de stoet de Hoornbrug bereikt en
vervolgens over den nieuwen Rijkswet
naar Delft voortschrijdt. Tot aan de Hoorn
brug spelen de muziekkorpsen treurmuziek
van Chopin, Beethoven, Schubert, Bouw
man en anderen
Op den nieuwen Rijksweg zwijgen de mu
zlekcorpsen. Slechts de tamboers cn pijpers
doen zich hier nog hooren.
Dc Kcninain en de Prinses
alzonderlijk naar Delft.
Zij, die de overleden Vorstin het naast
staan, waren in het paleis aan het Lange
Voorhout achter gebleven. De Koningin cn
de Prinses niet de vrouwelijke verwanten
van wijlen II.M. do Koningin Moeder bege
ven zich afzonderlijk naar Delft om daar
den stoet in de kerk op te wachten. Zoodra
het laatste gedeelte van den rouwstoet de
Hoornbrug is gepasseerd, wordt zulks aan
het paleis gemeld en rijdt een aantal ge
sloten hofauto's voor, waarin H.M. met de
Prinses en de overige dames uit Ilaar ge
zelschap plaats nemen.
Langs den af gezellen weg wordt naar dc
Hoornbrug gereden. Hier neemt het gezel
schap den ouden weg naar Delft, waar men
ceruimen tijd voordat de stoet in zicht
is, arriveert. Bij de grens der gemeente
Delft staat de Burgemeester om H.M. op
te wachten en naar de kerk te begeleiden
In de vestibule van het kerkgebouw wacht
H.M. de Koningin daarop de aankomst van
don stoet af
De aankomst van den rouw
stoet in Delft.
Langs den nieuwen Rijksweg gaat dc
rouwstoet verder naar Delft. Ook hier
branden langs den weg de lantaarns, wel
ke. met rouw omfloerst zijn.
Op dc markt zijn geen deputaties
cn geen vaandels toegelaten-. Op
deze historische plek staat dc be
volking zonder onderscheid van
rang of .stand dicht opeen gepakt
de aankomst van den Koninklijken
stoet af tc wachten
Lanes den weg hebben zich opge
steld deputaties van de Technische
Hoogcschool en van de Corpora der
studenten van onze universiteiten,
alsmede vertegenwoordigers van de
Kamers van Koophandel uit geheel
Nederland.
(Vervolg op pag.
BUITENLAND.
Doumergue spoort aan tot eenheid.
(Eerste Blad, pag. 3.)
Pleidooi der Internationale Kamer van
Koophandel voor monetaire stabilisatie.
BINNENLAND.
De plechtigheden te Delft. -
(Eerste Blad, pag. 1 cn 2).
STADSNIEUWS.
Koningin Emma herdacht in de Sint
Joriskerk en in de Synagoge.
(Tweede Blad, pag. 3).
Lezing van Dr. Thomassen over been- en
gcwrichtstuberculose.
(Tweede Blad, pag. 3).
Medegedeeld door het K. N. M. I. tc De
Bilt.
IIoog6te Barometerstand 772.1 te Valcntia.
Laagste Barometerstand 7-49.1 te Vest-
manör.
V er \va ch ting: Meeat zwakke winden
uit Oostelijke richtingen, helder tot half be
wolkt, droog weer, lichte vorst des nachts,
overdag weinig verandering in temperatuur.
Dc gisteren vermelde secundaire over de
Britscbe eilanden en over de Oostzee heeft
den barometer steeds doen dalen, maar het
hooge-drukgebied uit het Westen breidt zich
Verder over dc Britschc eilanden cn de
Noordzee uit. terwijl de depressie over de
Middellandsche zee gisteren iets toenam,
zoodat aanvankelijk voortduren van den
Oostelijken wind te wachten is. Een snelle
opklaring bracht lichte vorst in onze om
geving. In Scandinavië nam dc vorst af, op
IJsland toe. Een vrij diepe nieuwe depres
sie doet op IJsland den barometer snel da
len, waarschijnlijk trekt deze in Noord-Oos
telijke richting. Behalve in Noord-Noorwe-
gen en het Zuiden van IJsland is de wind
overal zwak tot matig, maar op den Oceaan
waait een stormachtige Zuid-Westelijke
wind, door Noord-West gevolgd. Er viel
nergens meer dan matige regen.
RIJDT VEILIG1
Maak een bocht naar rechts mei
kleinen straal, een bocht naar
links met grooten straal; blijft
steeds op de rechter weghelft.
BUITEN-RITTEN 6 ct. per K.M.
6 a 7 pers. auto met chauffeur
Vaste standplaats ter linkerzijde
van Hotel Monopole
LANGESTRAAT 49-51
TELEFOON 190
Hel aangewezen adres voor
HANDSCHOENEN,
KOUSEN,
ZIJDEN SJAALS,
MODERNE KRAGEN.