W. VONK
Achter de coulissen der filmcensuur
Verboden nachtmerries
en maskers
111
KUNST EN SPORT
ZONDER KOUSEN IN
HET ELYSEE
DE WATELER-VREDESPRIJS
Schrijtmachinelinten
Carbon
steeds het beste.
Fa. H. ELZENAAR
Concertgebouw
„DE VALK"
ZALEN TE HUUR
voor alle doeleinden
HLMRUBR1EK
De Engetsche censor en de
historische waarheid
Waarom verbiedt men films
Zelfs in ons rustige landje gaat de film
censuur bij tijd en wijle lustig over de tong
zoowel Lij vóór als tegenstanders. Voor
lien die een bepaald standpunt ten opzichte
■san onze vaderlandsche filmkeuring inne
men, is liet misschien wel interessant iets
to vernemen over de activiteit der filmcen
suur in het buitenland.
Het strengste is men zeker wel in Ame
rika, dat zes „Boards of Revision" telt
Onder dezo censoren-rechtbanken is die van
Pennsylvania verreweg de fanatiekste. Dez©
moderne Inquisitie keurt en verbiedt niet
slechts op de bekende nonnen der openbare
zedelijkheid en openbare orde, doch volgens
maatstaven die ons minstens genomen zon
derling toeschijnen. Zoo kunnen wij begrij
pen dat alle beelden, die de goede zeden in
gevaar brengen, energiek worden geweerd.
Hetzelfde geldt voor tooneelen van geweld
en wreedheid. Maar wat ter wereld kan een
censor bewegen het dragen van een masker
in een film te vermeden, ook zonder dat
van eenig opzet sprake is En gaat het
niet rijkelijk ver, iederen vorm van diefstal
te verwijderen, zelfs als medcdeeling in een
bijschrift vermeld Overigens gelden in de
Vereenigde Staten wel zeer eigenaardige
■voorschriften bij de filmkeuring.
Opmerkelijk is uitvoerige detailleering
'der voorschriften omtrent brandmerken In
sommige staten is zelfs de zinspeling op dit
gerechtelijke bedrijf in den titei reeds ver
boden. Andere verbieden het brandijzer,
doch laten het beeld 'an den patiënt toe.
Enkel© censoren daarentegen veroordeelen
het gloeiend maken van het ijzer in het
vuur, doch doen een oogje dicht voor het
brandmerken zelf, mits de pijnen van bet
slachtoffer niet zichtbaar zijn. Curieus is
'de paragraaf „tatoueeren", blijkbarrom tech
nische reden hierbij ondergebracht, waar-
ivun een zin luidt dat de afbeelding van een
gelatoueerd beeld is veroorloofd, mits het
fatsoenlijk blijft I Opmerkelijk zijn tenslotte
ook de bepalingen omtrent de afbeelding
van gevaarlijke wapenen die de staat Penn
sylvania verbiedt, tenzij door de politie ge
hanteerd alsmede van bommen, behalve
welke in oorlogsscènes gebruikt worden.
Engeland toont zich, behalve op het stuk
der algemeen erkende normen der goede
zeden en openbare orde, bijzonder gevoelig
ten opzichte van religieuze onderwerpen.
Het vertoonen der Christusfiguur is verbo
den. Streng wordt ook toegezien, in het
Empire met zijn koloniale moeilijkheden,
op het betrekken der Dominions in dc film.
Een journaal der Movietone, dat de troebe
len in Indië weergaf, zag zich beroofd van
all© scènes waar politie en militairen
krachtdadig optraden. Tenslotte bleef van
het waarachtige verslag dezer troebelen
niets anders over dan Engelsche officieren,
die...,, rupyen onder het volk verdeeldenl
Niet minder autoritair handelt de „Film-
prüfstelle" in Duitschland. Het verbod van
..lm Westen niclits Ncues" ligt nog versch
in het geheugen. Maar niet iedereen zal
weten dat do schrijver Sudermann van deze
rechtbank do vernietiging van een film ver
kreeg, omdat daarin zijn roman „Katzcn-
sleg" in een onjuist milieu speelde terwijl
de erfgenamen van Jules Verne diezelfde
..Filmprüfstelle" wisten to bewegen tot het
doodvonnis over de film „Reis om de wereld
in 80 dagen", wijl hun toestemming tot ver
filming niet was aangevraagd. Dat de Duit-
sche censuur zich ook nog op ander terrein
waagt bij haar beoordeeling, bewijst het ver
bod der film „Von Morgen bis Mitternacht"
- een expressionistisch werk in den trant
van het fameuse „Cabinet van Dr. Caligari."
En wel vanwege het lichtelijk eigengerech
tigde motief,dat het publiek geen bo-
hagen schept in dergelijke nachtmerries
Tenslotte is wel zeer interessant het lot van
een film, omstreeks 1920 door den acteur
Ferdinand Bonn op stapel gezet cn die de
geschiedenis van Keizer Wilhelm II zou be
handelen. De oude heer Van Doorn kreeg
or tijdig de lucht van en een „zurtcr Wink"
nan het adres der republikcinsche regec-
ring was voldoende om de film reeds te ver
ljjeden nog vóór zij gei-ecd was.
Frankrijk, dat wij ons zoo gaarne voor-
stollen als het paradijs der vrijheid, toont
zich ten aanzien der filmcensuur niet be
paald op haar voordceligst. Opvallend is,
dat in tegenstelling met andere landen, poli
tieke overwegingen hier veelal den door
slag govcn. Niet alleen dut oorspronkelijk
alle Russische films verboden waren met
uitzondering van „Storm over Azië", „De
vrouwen van Rjanzjan" en „Belt und So
fa" doch men was tevens zoo rij zich
allerhande coupures en dichterlijke vrijhe
den te veroorloven. Zoo werd de Engelsclic
generaal in „Storm over Azic" een
Russisch© opstandeling, terwijl do beide
andere films aanzienlijke celluloid verliezen
hadden tc boeken. Om dezelfde politieke
redenen werd Zelnik's „Wevers" verboden
en trok de prefectuur van politie op het
laatste oogenblik telefonisch de vergunning
in, om „Die Generallinie" te vertoonen in
een besloten bijeenkomst, n.b. in do Sor
bonne, waar Eisenstein voor een gehoor
van kunstenaars cn geleerden zou optreden.
„Im Westen niclits Ncues" had ook van dc
censor-schaar te lijden hoewel het Duit-
sclio leger er naar behooren in werd afge
tuigd. Maar er kwam een scène in voor,
waarbij Franach© vrouwen zicli tot een wat
al te intieme verstandhouding met ,,1'en-
ncrai" lieten verleiden met gevolg, dat
deze onplezierige aangelegenheid met spoed
werd verdonkeremaand.
Dat Italië waar bijna uitsluitend fas
cistische films worden vertoond zich wei
nig met censuur behoeft in te laten, is be
grijpelijk. Het verwondert ons echter wel
eenigszins, dat de vrije Zwitsersche repu
bliek zich bij dc vertooning van Pudow
kin's film „De Moeder" niet gerust \oclde,
vóór allo scènes waar de 100de vlag in
voorkwam, gecoupeerd waren.
Vermakelijk is wel de ijver van dc Noor-
sche censuur, die liefst de beelc l'ilm
Dreyfus" van Richard Oswald verbood,
oindat ecu tital dc mededceling bovutte
„Kolonel Henry heeft zich zooeven den hals
afgesneden." Fn zonderling blijkt voor ons
ten slotte de mentaliteit der Poolschc film
keuring, die zich ernstig verzet tegen
hetopgraven van lijken.
Met dit b'ouquctje ccnsuurbloempjcs, ver
zameld achter de coulissen der internatio
nale filmkeuring, kan allicht menigeen zich
zetten tot hernieuwo overpeinzing van ecu
probleem, dat in aller licerén landen dc
geesten bezig lioudi.
Er list tusschcn Dinkel en Reggc een
land,
Ons schoone en nijvere Twente;
Het land van den arbeid,
Het land der natuur.
Het steeds onvolprezen© Twente.
Daar golft op do essclien het
goudgel© graan
Doet 't snelvlietend beekjo het
molenrad gaan,
Daar ligt er de heide
In 't paarse roode kleed
Dat is ons zoo dierbare Twente (bis).
Aldus luidt het eerste couplet van het
„Twentsche volkslied", waarin de bewo
nere van die schoon© en nijvere streek al
hun liefde voor hun land uitzingen.
En daar, in Twente, leven nog tal van
Paaschgebruiken voort, die zich in dei-
eeuwen loop hebben weten tc handhaven
cn waarvan het ook niet waarschijnlijk is,
dat zij binnen afzienbaren tijd zullen uit
sterven. Wij willen daarvan iets vertollen.
strijden ten bate van onze noodlijdende or
kesten verdient dan ook ernstige overwe
ging",
De Gids-redactie vertegenwoordigt een van
dc weinige pers-organen, die onmiddellijk
inzien dat do offervaardigheid van den
Ned. Voetbalbond het financieel beheer der
orkesten op een tamelijk gevaarlijk zijpad
zou drijven. Het heft zij dus in handen van
de regeering. Doch wanneer do regeering
ten bate van de noodlijdende orkesten een
nieuwe (zij het tijdelijke) belasting-maat
regel zou aangaan, geleek ons toch dc in
dertijd in het vooruitzicht gestelde belas
ting op het bezit van een rudioloestcl zui
verder in de lijn te vallen \an het doel
waaraan deze belasting grootcndeels besteed
zal worden. Dc nood dringt, dus iedere
maatregel is welkom. Doch voorbeen gezon
den wederopbouw lijkt het ons nog steeds
geraden, zoo weinig mogelijk buiten den
kring der muzikantc interesse te treden.
Op den eersten Paaschdag brachten wij
des middags een bezoek aan het dorp Oot-
raarsum, om daar do aloude traditie, het
z.g. „Vlogelen" in oogcnschouw te nemen.
Een wonderlijke traditie is dat. waarvan
dc oorspring vele eeuwen terug moet liggen
Hand in hand wandelt het grootöte deel
der dorpelingen in een bijna onafzienbare
rij vanaf de Paaschweide dc straten van
het plaatsje door in de grilligste kronke
lingen. Muar het zijn niet alléén inwoners,
want ook vreemdelingen zijn welkom, in
dien zij zich ergens in den slinger willen
aansluiten. Onder het eentonige zingen van
een tweetal liederen, dio telkens opnieuw
herhaald worden, trekt d© stoet het dorp
door.
Het eerste lied, dat tien coupletten telt,
begint aldus:
Christus is opgestanden
Al van de Joden haar handen.
Dus zullen wc allegaar vroolijk zijn,
Christus zal onz© Verlosser zijn,
Alleluja! Alleluja!
Het andere gezang, dat niet minder dan
twintig coupletten telt, heeft deze aanhef:
Alleluja den blijden toon. Alleluja,
Wordt nu gezongen zoet en schoon,
Alleluja
Alleluja. Alleluja. Alleluja!
De zes voorsten van de eindelooze rij,
zijn jonge mannen, die daartoe speciaal
worden aangewezen. Het merkwaardigste
is nu, dat dc stoet de vijf of zes cafe's, die
het dorp telt, van achteren naar voren
doortrekt en dat daar voor do eerste zes een
glas bier klaar staat. Terwijl dit wordt op
gedronken, blijven de overigen rustig
wachten. Als de glazen geleegd zijn, gaat
de tocht weer verder, om tenslotte tc ein
digen op het plein voor liet raadhuis. De
deelnemers aan den stoet loopen daar drie
maal in een steeds kleiner wordenden cir
kei rond, terwijl alle dertig coupletten nog
één keer ten géhoore worden gebracht. On-
dertu6schcn hebben de kleine kinderen van
het dorp zich reeds tusschen dc grooten
ingedrongen. En wanneer dan de liederen
STERREN THUIS
De kostwinner Baby Leroy.
geheel ten einde zijn gezongen, grijpen de
mannen de kinderen beet cn tillen ze on
der luid gejuich drie maal boven hun macht
Dat is het eigenlijke „vlogelen." Tot het
oogenblik van het opgtoien" is de gchocle
ceremonie ernstig en plechtstatig in haar
werk gegaan, maar dan breken de vroo-
lijklieid en de luidruchtigheid zich weer
haan
Op den avoiul van den eersten Paaschdag
worden alom in Twente de Paaschvuren
ontstoken. Wanneer men zich begeeft na;
een hoog punt, b.v. dc Ilolterberg of de
z.g. Kouingsbelt bij lhjsen, dan Ï6 het een
wonder gezicht om overal in het rond de
alles-reinigendc vlammen te zien opgloeien
tegen den duisteren, met sterren bezaai
den hemel.
Als men op dezen avond een autotocht
door de streek maakt, dan ziet men pas,
hoo geweldig groot liet aantal vreugde
vuren is. Want dat is de oorsprong van dit
gebruik: d© vreugde over de wisseling dér
jaargetijden, de blijdschap over de jonge
lente en den naderenden zomer, die nieuwe
vruchtbaarheid en nieuwen voorspoed moe
ten brengen aan de eenvoudige boerenbe
volking.
Vele boerderijen hebben hun eigen vuur
dat op het weiland of op het erf reeds da
gen \an te voron wordt opgebouwd. Maar
ook ziet men veel de enorme dorps- of
stadsvuren, voor welker organisatie spe
ciale commissies worden benoemd. Op
Paaschavond trekt men dan vanuit het een
trum der gemeente met een muziekcorps
voorop naar de Paaschweide. waar de ge
weldige houtmijt in brand wordt gezet. In
sommige plaatse* (b.v. Lochern en Markelo)
worden rondedansen uitgevoerd, wanneer
dc vurige tongen ten hemel lekken.
Twente is mooi om zijn alom hekend na
tuurschoon, maar het is bovenal mooi
om de oude tradities, die er als een dierbaar
pand bewaard worden in het hart der be
volking
Het denkbeeld van Min. Marchant
besproken in De Gids
„Mijn man behoelt gelukkig niel meer te
stempelen
Onze oudste
woordig de koet.
zoon verdien»
In Stemmen uit dc Redactie, de bekende
rubriek van het maandschrift „De Gids"
lezen wij:
„Het denkbeeld van minister Marchant,
don Nederlandschen Voetbal Bond een sub
sidie aan het Concertgebouw-orkest te doen
vcrleenen, treft een oogenblik door zijne
originaliteit.. Of het daarom ook, in dezen
vorm, aanbeveling verdient? Van het stand
punt der voetballers uit beschouwd schijnt
liet nauwelijks aanvaardbaar. De voorgestel
de subsidie valt geheel buiten het doel hun
ner vereeniging, zoodat hun antwoord moei
lijk anders kan luiden, dan dat het doen
van dergelijke giften aan do individueele
leden behoort te worden overgelaten. Toch
schuilt er in dc gedachte van den minister
een aantrekkelijke kern. Het is een onloo
chenbaar leit, dat de voetballers over veel
geld kunnen beschikken, over zóóveel zelfs,
dat, rekening houdende met het afnemend
nut van toenemende hoeveelheden, zeker
een deel van wat do wedstrijden opbrengen,
uit maatschappelijk oogpunt aanmerkelijk
nuttiger zoude kunnen worden besteed, dan
de voetballers zelve dit binnen de gren
zen hunner vereenigingswetten kunnen
doen. Overbrenging van dat deel van dien
overdaad daarheen, waar het tekort aan
geldmiddelen in zoo pijnlijk contrast staat
tot do geestelijke bcteekenis van dc instel
ling, waarvoor zij zijn benoodigd, schijnt dus
alleszins gerechtvaardigd. Het is evenwel
niet van de voetballers zelf tc verlangen,
dat zij de wanverhouding tusschen de ge
makkelijkheid, waarmede het publiek zijn
penningen voor de onschadelijke, maar ook
weinig verheffende wedstrijd-emoties offert,
en den nood van een der meest sprekende
uitingen van onze nationale cultuur, inzien
en daaruit de consequenties van offervaar
digheid trekken. Hier, gelijk zoo vaak, waar
zaken van algemeen belang op het spel
staan, zal de overheid regelend moeten in
grijpen. Een tijdelijke belasting op de wed-
Een nieuwemode
Op do bals in het Elysée slu;i het pro
tocol niet een zekere gemoedelijkheid uit,
aldus de N.R.C. Zoo wordt in de voorbal
in een discrete» hoek, voor wie zich mot
do das vergist mochten hebben, een regle
mentaire witte gereed gehouden
Op het laatste feest in het prcsidenlieele
paleis verscheen een dame, o stoutmoedig
heid, op bloots voeten in korte sandalen.
Deze overtreding ontging niet aan het
scherpziende oog van do lakeien. Maar
men durfde haar niet den toegang weige
ren, want ze was regelmatig uitgenoodigd
cn, nu ja, ze zag er heel aardig uit.
Het was geen onwelvoeglijkheid, maar
een nieuwe mode, een vlieger, die mis
schien niet opgaat. Den vijfden Februari,
den dag vóór de treurige gebeurtenissen
op het plein van do tweedracht, Versche
nen alle mannequins van Jcanno Lanvin
in avondjurk zonder kousen, de nagels in
karmijn gedoopt en de voeten zelf in een
melkoplossing. Zes dames rnaken zoo, naar
het hoffelijke woord van René Richard,
een zicht- en hoorbare alexandrijn %au
twaalf voeten cn de bak geeft het rijm
aan.
Er is niets nieuws onder het clectrische
licht, zelfs niet een wereldsche verschij
ning, die barvoete danst In 1919 deden ze
het al, maar toen behoorden ze tot do hal
ve wereld En het is waaiv sandaal cn
schandaal zijn haast eensluidend.
De Cajncgie-biicliting ie 's-Gi-avenhage
heeft den Wateler-vredesprijs voor 1931. ten
bedrago van 25.000.toegekend aan do
afdeeling Nederland van den Wereldbouw
voor Internationale vriendschap door de
Kerken, op grond van haar verdiensten
om door inniger contact der kerken het
vredeswerk te bevorderen.
Do Watcler-vredesprijs is ingesteld door
den heer J. C, D. Watefer. in leven direc
teur der Oranje-Nassau Hypotheekbank te
's-Gravcnhage. dio bij zijn overlijden zijn
vermogen heeft vermaakt aan de Carnegie
stichting onder beding, dat uit het revenu
jaarlijks een vredesprijs zou worden toe
gekend aan dengene, die op eenigerlei wijze
de zaak van den vrede het beste zou heb
ben gediend of dio zou hebben bijgedragen
tot het vinden van middelen ter bestrijding
van den oorlog. De toekenning geschiedt
beurtelings aan een Nederlander cn aan
een buitenland. Voor hei eerst is in 1931
de prijs toegekend aan Sir. Eric Drum
mond, secretaris-generaal van den Vol
kenbond dio het bedrag ervan ter beschik
king heeft gesteld van de Internationale
Unie van Volkenbondsvereenigingcn geves
tigd te Brussel In 1932 is de prijs toege
kend aan de vereeniging voor Volkenbond
en Vrede te 's Gravenhage; in 1933 aan den
voorzitter der ontwapeningsconferentie.
Arthur Henderson.
KANTOORBOEKHANDEL
Langestraat 81 Telefoon 528
Teletoon 281
EEN UITKOMST VOOR IEDERE
VROUW.
Orient Henna Shampooing
Verlt door gewoon wasschen elk baar
in elk gewenschte tint-
Onschadelijk f 0.80.
DROGISTERIJ „DEGAPER"
JULIAN APLEIN 3,
Amersfoort.
Het eenigst adres voor
n
Amersf. Janhagel
Grove Dirk
Kees/es
Ontbijtkoek
Sucadekoek
Heiligmaker
Knapkoek
is de van oudst en overal
bekende ouderwetsche
Koek- en Banketwinkel
van
Langestraat 97 Tel. 50.
Opgericht anno 1754.
De bijziende professor bezoekt den beroem,
den jager:
„En weer hebt U dat geschoten?"
Den nieuw schilderij van den schilder Arthur Wirth
alt Chemnitz, dat de gevolgen van 't verdrag van
Versailles verzinnebeeldt. Op 28 Juni a-s, zal ha» 15
jaar zfjn geleden, da» hei verdrag werd onderieekend.
