AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ZWALUWEN-STOKE CITY
Donderdag 19 April 1934
32 e Jaargang No. 245
1-2
SNELLE, GEESTDRIFTIGE
WEDSTRIJD
Lagendaal redt de eer
HET MUITERIJ-PROCES
DE OMROEP-PROGRAMMAS
IN EUROPA
Veterane van het tooneel
VOETBAL
Vrauwdeunt en Graafland de besle
Nederlandsche spelers. KeU
zer walt tegen
In het feeëriek verlichte Stadion,
dat voor ongeveer de helft gevuld
was, heeft gisteravond het Zwalu
wenelftal met 3—1 verloren van de
vrij sterke Engelsche eerste klas-
ser Stoke City in een zeer snellen,
geestdriftigen wedstrijd, die echter
van Nederlandscho zijde technisch
niet op hoog peil stond.
Zoo werd gisteravond dus de eerste voet
balwedstrijd bij kunstlicht in het Amster-
darasche Stadion gespeeld. Voor den aan
vang waren slechts do lichten op de tribu
nes ontstoken en de eigenlijke veld-ver-
lichting bleef als verrassing tot het laatste
oogenblik bewaard Nadat de Amsterdam-
sche wethouder, dr. Vos. een toepasselijk
openingswoord gesproken had gloeiden één
voor één do lichttorens aan en een kreet
van bewondering ging op voor het sprook
jesachtig© aspect, dat zich toen openbaarde.
Maar lang tijd voor beschouwingen had
men niet, want onder het spelen van bet
Engelsche volkslied kwamen de beide elf
tallen onmiddellijk daarop het veld in. De
Engelsche spelers in rood-vvitte shirt met
witte broek, de Zwaluwen in korenblauwe
Jersey's witte pantalon en rood-witte ze-
'n ■!i',"crn
De wedstrijd.
Dc Nederlandsche ploeg stelt zich aldus
op:
Keizer
(Ajax)
Pienter Lelyveld
(Be Quick) (V.U.C
Vrauwdeunt. .Oprinsen. Graafland,
(Feijenoord) (N.O.A.D.) (II.B.S.)
Dc Jong, Lagendaal, Koper. Schoemaker,
(Xerxes) (H.F.C.) (Quick H.)
Van Nellen
(D.H.C.)
Aanvoerder Lelyveld verliest don toss en
het gevolg daarvan is, dat onzo jongens de
eerste helft tegen den zwaren wind moeten
inspelen. Te 8.23 trapt Koper af. Onmiddol
lijk bemachtigt de Engelsche voorhoede het
leder en in keurig samenspel trekt men op
de Nederlandsche veste af. Pienter maakt
even buiten het strafschopgebied hands,
doch de vrije schop gaat naast. Dan is het
de beurt van de Zwaluwen: Lagendaal
geeft een afgemeten pass naar zijn clubge
noot De Jong en deze zet prachtig voor.
hoewel hij door den Engelschen linkshalf
zwaar gehinderd wordt. Er is echter geen
Nederlandsche speler voor het vijandelijke
doel en de Engelsche keeper kan rustig weg
werken. Wanneer één der Engelschen dan
wat unfair aanvalt krifgen wij een vrijen
schop te nemen; Lagendaal krijgt den bal
vrij, doch voor zijn linkervoet en het schot
gaat meters naast. Daar is weer eens dui
dclijk gedemonstreerd, wat het groote na
deel van een „eenbeenigen" speler is. Voor
al een speler, die in het midden van het
veld opereert, behoort toch eigenlijk met
beide hecnen te kunnen schieten, zooals
bijv. Bakhuys.
Even later geeft Van Nellen een keurigen
voorzet, dio vlak voor het doel langs gaat;
De Jong probeert den bal nog te bemach
tigen, doch hij kan er net niet bij en het
leder rolt uit. Dat was een mooie kans!
Verder vallen nog te noteeren een uitste
kend schot van Schoemaker. dat helaas
juist tegen de bovenlat ketst en een kogel
van Lagendaal, die naast gaat.
De Engelschen plaatsen veelal te hard;
zij houden niet genoeg rekening met den
wind en derhalve zijn vele passes van de
half linie voor de voorhoedespelers onbe
reikbaar, doordat de bal over de doellijn of
de zijlijnen gaat. Kort voor de rust ontstaan
voor beide doelen nog een paar gevaarlijke
momenten, doch goals worden er niet uit
geboren.
Na de pauze hebben de Blauw-Wit junio
res die als steeds de taak van „ballen-
ioneens" vervulden hun jassen aange
trokken, ze hadden voor de rust in hun
dunne voetbalkleeding te veel van de kou
te lijden gehad. Want koud was het! De
spelers zullen er geen last van hebben ge
had. maar de toeschouwers des te meer!
De tweede helft begint met een fraai op
gezetten aanval der Zwaluwen, waarbij Van
Nellen in moeilijke positie juist naast
schiet. Vrauwdent raakt dan even onklaar,
maar door de Engelschen wordt hij weer
spoedig „bijgepomp*"
Zee minuten is er gespeeld, als onze ach
terhoede mist. Keizer staat in den verkeer
den hoek en' de Engelsche linksbinnen heeft
geen moeite om te scoren (0—1).
Koper en Lagendaal verwisselen dan van
plaats en er gaat nu van onze voorhoede
wel wat meer uit dan eerst, doch tot doel
punten brengt men het vooralsnog niet,
hoewel onze aanvallers een paar kracht
dadige pogingen wagen om het Engelsche
doel te doorboren. Zeven minuten voor tijd
lost de Engelsche midvoor een schot op
kniehoogte, Keizer valt nog uit, doch hij
grijpt er naast en het 19 0—2.
Verwoed vallen
onze spelers weer
aan, zij willen al
thans de eer redden
en dit gelukt twee
minuten voor het
einde, als Lageu
daal uit een voorzet
van Van Nellen in
schiet (1—2) Spoe
dig daarop kondigt
scheidsrechter Boek
man het, einde aan
Nabeschouwing.
LAGENDAAL.
Wanneer wij allereerst het spel van onze
gasten (No. 13 op de ranglijst der eerste
divisie) onder de loupo nemen, dan moeten
wij constateeren, dat zij het gebruikelijk
Engelsche spel te zien gaven: snelle passes
langs den grond, veel le ver doorgevoerd
samenspel (Keizer kreeg in de eerste helft
geen enkel schot te verwerken!), listig sa
men- en terugspelen, fraai positie spel ei
uitmuntend kopwerk De beide buitenspe
Iers, de backs en de keeper waren de bes
ten van het Engelsche elftal, dat volkomen
verdiend gewonnen heeft.
Wat het Zwaluwen-team betreft, is wel
gebleken, dat er tusschen het tegenwoordig
Nederlandsch elftal en deze B-ploeg (want
als zoodanig was zij toch te beschouwen)
een hcmlsbreed verschil is Waarmede wij
niet willen zeggen, dat dit team slecht
gespeeld heeft. Verre van dat! Maar het sy
steem en het elkander aanvoelen (punten
die in onze nationale elf juist zoo sterk ont
wikkeld zijn) ontbreken hier. Door enthou
sPasrae en hard werken vergoedde het elf
tal, wat het aan tactiek on techniek le kort
kwam.
Nu de Zwaluwen afzonderlijk.
De speler, waarnaar de meeste belang
stelling uitging, was ongetwijfeld Keizer
Het spijt ons, te moeten zeggen, dat zijn
eerste officieele optreden teleurgesteld
heeft. Hij was zeer zeker niet beter dan Van
Male. Aan beide doelpunten had hij schuld
vooral aan het tweede, dat grootendeols
aan zijn falen moet worden toegeschreven
Op hooge ballen is hij klemvast, doch de
lage, verraderlijke schoten doen 't hem, Hij
heeft dus eigenlijk dezelfde fout als zijn
Feijenoord-collega. Wie in Italië ons doel
zal moeten verdedigen, is nog een open
vraag gebleven!
Onze backs hebben met het noodige élan
en voldoende trapvastheid gespeeld. Lely
veld was beter dan zijn partner, doch ook
de Groninger heeft verschillende lastige si
tuaties afdoende opgelost.
Het best zijn wij te spreken over onze
middenlinie, althans over twee-derde deel
ervan. De groote ontdekking was Vrauw
deunt, die een uitnemende partij ten bes
te heeft gegeven. De kleine Feijenoord-mnn
(hij gelijkt veel op Wels) heeft als een ter
rier verdedigd en aangevallen en in d*
meeste duels met zijn tegenstanders was
hij overwinnaar. Wij zullen dezen knaap
nog wel eens in het Nederlandsch elftal
zien!
De andere vleugel-half. Graafland
heeft eveneens zeer goed voldaan; hij had
hpt tegen den Engelschen rechtervleugel
niet gemakkelijk, maar hij heeft zich moe
dig en met succes van zijn moeilijke taak
gekweten.
Over Oprinsen, onzen spil, kunnen we
niet veel goeds zeggen. Hij miste dikwijls
en was niet de krachtige ruggesteun, die
een voorhoede noodig heeft
Ja. die voorhoede. Wot moeten we daar
van zeggenDat Lagendaal meedeed
was voor do toeschouwers een groote at
tractie. Met zijn schoten had hij geen ge
luk. maar zijn veldspel was heel goed;
vooral met zijn clubgenoot De Jong kon
hij het in de eerste helft uitstekend
inden. Toen Lagendaal midvoor was gaan
spelen, richtte hij bijna alles naar Van
Nellen, die meestentijds zwaar gedekt
werd en daardoor niet veel goede voor
zetten kon geven. Maar dc Delftenaar wü«
weer zeer snel en daardoor bracht hij
dikwijls de Engelsche achterhoede in hpt
nauw. Jammer dat \elc corners en voor
zetten van hem achter het doel terecht
kwamen, maar dit was grootendecls de
schuld van den wind
De Jong was vooral vóór rust goed
op dreef- daarna kreeg hij te weinig den
bal toegespeeld om veel nuttigs te doen
Maar hij is ongetwijfeld een bruikbaar
speler.
Schoemaker heeft eenige goede
schoten gelost en dikwijls den bal opge
haald. maar een booten indruk heeft hij
toch niet kunnen maken.
Koper was beslist dc minste van het
elftal. Wij hebben hem weinig goeds zien
doen.
Wij willen tenslotte nog even opmer
ken, dat het Nederlandsche tegenpunt o.i.
duidelijke buitenspelposifie werd ge
scoord.
Schaken.
OM HET WERELDKAMPIOENSCHAP.
Freiburg, 18 April (V.D.). De zesd*'
partij om het wereldkampioenschap tus
schen dr. Aljcchin cn Bogoljubow, werd na
vijf uur spelen, afgebroken. Zij zal Donder
dagavond te acht uur worden voortgezet.
De zeeofficieren voor den
krijgsraad
Soerabaja, 18 April. (Aneta). De
zeekrijgsraad zette de behandeling voort
der zaak tegen 16 officieren van de Zeven
Provinciën. Thans zijn 9 van de 16 verhoo-
ren van beklaagden volkomen zonder emo
tie behandeld. Het restant dezer verhooren
zal vermoedelijk do zitting van heden ir
beslag nemen, waarna Vrijdag het requisi
toir zal worden genomen, gevolgd door de
pleidooien, welke mogelijk Zaterdag zullen
worden beëindigd.
Soerabaja. 18 April. (Anela). De
v lerde zittingsdag van den Zeekrijgsraad
vangt aan met de voorlezing van het ver
hoor van beklaagde luitenant ter zee 3de
klasse A N. de V. v. S„ die als chef van
het radiostation aan boord van de Zeven
Provinciën absolute radio-conlróle onmoge
lijk oordeelt, tenzij dc radio officier zelf
marconist i* en onafgebroken met de kop
telefoon in de radio-hut zou zitten Het ver
hoor zegt, dot het onverantwoordelijk zou
zijn. indien een jong officier door een daad,
fo weten schieten, de gcheele situatie zou
veranderen. Dan wordt in het verhoor be
handeld de komst ln de radiohut van den
luitenant 2de klasse D. D., die mede
deelde dat geen gebruik van wapens
mocht worden gemaakt en dal de officie
ren zich moesten verzamelen in dc lunch
room. Korporaal Boshart trad daarna de
radiohut binnen en voegde ITendenbroek
die aan het seinen was. toe ..Op wiens
orders sein je?" Waarop ITendenbroek ant
woordde: „Pas op, kijk wat mijnheer in zijn
handen heeft." Korporaal Boshart zcide
hierop: ..Zoo'n dingetje heb ik ook." Hij
haalde hierbij een pistool te voorschijn en
hield dit ter hoogte van de heup en ver
zocht baron rfe V. v. S. zich direct naar de
lunchroom te begeven. Ofschoon beklaagde
oorspronkelijk van plan was de radio-hu
ten koste van alles te behouden, heeft hij
niettemin de radio-hut verlaten, omdat de
eerder door den luitenant ter zee 2de klasse
hem gedane mpdedecling als order was
op te vatten. Bovendien was zijn doel door
het uitseincn der door hem geschreven
ielegrammen bereikt. Beklaagde voegde een
zijner collega's toe: ..Die ploert van een
Boshart heeft me de radiohut uitgejaagd.
Je zou hem een kogel door zijn kop jagen
De uitdrukking „uit de radiohut jagen"
heeft hij in een oogenblik van opgewonden
heid gesprok eiT, cln'ar ïiTj vrijwillig is heen
gegaan.
Beklaagde officier van de marine-stoom
vaartdienst 2de klasse L de W. geeft toe,
dat hij had moeten trachten zich toegang
lot de machinekamer te verschaffen. Hij
achtte echter zulks niet belangrijk en zag
het nut er \an niet in.
Beklaagde oordeelde het heter om een
aanval van de muiters op het dek af te
wachten. Beklaagde was na dc conferentie
van de muiters opgelucht, daar bij deze
conferentie was gebleken, dat de muiters
niet tegen de officieren wilden optreden. Be
klaagde was het volkomen eens met het
defensief beleid van den luitenant ter zee
van B.v temeer waar deze gedragslijn zijns
inzien ongetwijfeld de goedkeuring van de
regeering zou wegdragen. Het openlijk
dragen van wapens achtte beklaagde pro-
voceercnd cn prikkelend, hetgeen zeer on-
ge wen sell t was. daar het geringste argwaan
wekte. Het nemen van initiatief lag niet
cp den weg van beklaagde, omdat hij of
ficier van den marine-stoomvaartdienst
was. Leiding behoorde uit te gaan van den
oudsten aan boord aanwezigen luitenant
ter zee.
Bij het vorderen van de zitting blijkt dat
nog slechts drie van de zeven restecrendo
verklaringen van beklaagden zijn voorgele
zen, zoodat het onzeker wordt, geacht, dat
het requisitoir nog heden aan dc orde zal
komen.
Voorts wordt besloten morgen wegens den
crjaardag van Prins Hendrik geen zitting
te houden.
Soerabaja, 18 April (Aneta). Na de
pauze in de zitting van den Zeekrijg6raad
ter behandeling van dc zaken der 16 offi
cieren aan boord van dc „De Zeven Provin
ciën", volgde het verboor van den beklaag
de den officier van den Marine Stoomvaart
dienst der tweede klasse C. M. W. van B.
Uit dc voorlezing van dit verhoor blijkt
dat beklaagde de tijding omtrent het uit
breken van muiterij ontving toen bij met
de heeren Beet6, Dekker en Bos aan het
bridgen was.
Daar elk oogenblik een aanval van de
muiters werd verwacht werd besloten bij
een te blijven, vooral in verband met de
mogelijkheid dat vanaf den wal hulp zou
worden verleend.
Beklaagde vernam van den officier van
den Marine Stoomvaart Dienst Beets, die
getracht had de achterplaat te bereiken, dat
het nutteloos was om te trachten door te
dringen tot de machine-kamer in verband
met de nauwe doorgangen en de afwezig
heid van handgranaten.
Hij kon zich volkomen vereenigen met
hot beleid van den luitenant ter zee Van
Boven.
liet verhoor memoreert verder het door
den officier van den Marine Stoomvaart
Dien6t der tweede klasse Smits ontworpen
uitval6plan, de door den officier van den
Marine Stoomvaart Dienst Beets aan den
dag gelegde vechtlust en de vechtlust van
den luitenant ter zee der derde klasse Rey-
niense.
Beklaagde was van oord.eel, dat het we
der inkoppelen van de stuurinrichting niet
vreemd was, daar dit blijkbaar geschiedde
in ruil voor bet loslaten van de van bun
DE STERRENHEMEL 18-25 APRIL 1934, 21 h MT.
Ster 3* grootte, of tl tin»
9 Ster "A 2* grootte.
Ster */d 1* gr.
m* Melkweg
Wettelijk ingeschreven bi) het
Bureau V<j Industrieel cn
Eigendom onder No.
6 4 2 2 2
fjEEKIEKV.
V0LI£M/iAN
O UJJSTE EVHttlEP.
SNUDVEHMM
ZUID
VENUS©
HAES©
JUPITER Q)
SAniRWlB©
Sterretijd lü h 45 min.
In drukletters vernield zijn de namen
van de sterrebeelden; de eigennamen van
een aantal der helderste sterren in schrijf
letters geteekend.
Drie maantjes: 18 in den Stier; 21 in de
Kreeft en 24 bezuiden Regulus van den
Leeuw.
bed gelichte luitenants ter zee der derde
klasse P. Cool en J. G. Stegeman.
Vervolgens wordt een aanvang gemaakt
met de voorlezing van het verhoor van den
beklaagde den officier van gezondheid der
tweede klasse H. C. B.
Beklaagde vertoefde drie jaar in Ned.-
Indië en was eerst zes weken aan boord
van de „De Zeven Provinciën".
Tijdens zijn verhoor heeft hij, tenminste
in hoofdzaak, het hem ten laste gelegde
ontkend.
Mot verhoor memoreert dc opgewonden
heid van Boshart, diens gelier tegen den
luitenant ter zee der eerste klasse Fels eD
tegen den uitleg door den Commandant der
Marine te Soerabaja gegeven aan het tele
gram inzake de korting, diens gezanik om
een injectie, waarop hem een zenuwstillend
middel werd toegediend.
Beklaagde zag het volkomen nuttelooze
in van het optreden tegen een overmacht.
De conferentie met de muiters leverde de
medcdeeling door korporaal Boshart op dat
de actie niet ging tegen de officieren, doch
dat hij bij het gebruiken van gewold door
dc officieren een gevecht op leven cn dood
verwachtte, terwijl de zich in het vooruit
bevindende loyale elementen zouden wor
den afgemaakt.
Beklaagde ging dagelijks naar den zieken
boeg om de patiënten te behandelen. Hier
toe vroegen de schildwachten permissie aan
de leiders der muiters. Aldus vervulde be
klaagde zijn medische plicht door het ver
leenen van deskundige hulp.
De voorlezing levert geen nieuws op be
halve een aanmerking op het verhoor van
korporaal Boshart als zou hij gezegd heb
hep: „Ik ben een man des vredes", hetgeen
beklaagde onwaarschijnlijk acht.
In het verhoor van den beklaagde den
luitenant ter zee der derde klasse P. C.
wordt schuld ontkend.
Beklaagde ging te 9.15 naar kooi, hij 6liep
onmiddellijk in cn ontwaakte door het la
waai. Hij zag voor zijn hut Inlandsche
schepelingen met. de bajonet op het geweer.
Beklaagde hoorde den in den bovenkooi
slapende luitenant ter zee der derde klasse
J. G. Stegeman, waarop het gordijn van de
hut werd geopend en beklaagde werd ge
dwongen in pyama en op sloffen naar het
vooruit te gaan. Hij maakte uit de gesprek
ken op, dat de andere officieren zich reeds
vooruit in gevangenschap bevonden en dat
alles afgeloopen was.
Taliooze gewapende Inlanders keken met
groote oogen naar de passecrende stoet ge
vangenen.
Tijdens zijn opsluiting vernam beklaagde
dat dc gevangenen over boord zouden wor
den gezet indien dc officieren zouden schie
ten.
Later werd beklaagde vrijgelaten door
den korporaal Boshart na een conferentie
der muiters.
Hij onderwierp zich aan do leiding van
den luitenant ter zeo Van Boven.
Het verhoor memoreert verder de angst
van sommigen en de agressieve houding
van andere officieren.
De positie van den hoer Van Boven was
moeilijk, omdat b.v. de officier van den Ma
rino Stoomvaart Dienst der tweede klasse
L. de Wilde, onmiddellijk begon te moppe
rrn al6 er over vechten gesproken werd,
zeggend: „Julllie lijken wel kinderen, je
verliest het toch".
Eenige interessante cijfers over den
aard van de uitzendingen
De „Union Internationale dc Radiodiffu-
sion" heeft onlangs een 6tatistiek gepubli
ceerd. welke betrekking heeft op de indee
ling der programma's van dc verschillende
omroepbedrijven in Europa. Dc cijfers,
welke daarop voorkomen, loopen over het
kwartaal van September tot December 1933
Het betreft bier de vraag hoeveel tijd de
resp. omroepvereenigingen aan de voor-
Mevr. Van Beem 85 jaar
Amsterdam, 16 April. Het zal velen
in den lande belang inboezemen, te verne-.
men, dat de nu reeds gcruiraen tijd rusten
de actrice Elise Meijer van Beem—Kapper
op Zondag 29 April den hoogen leeftijd van
85 jaar zal hebben bereikt. Deze kunstena
res. die door haar emstigen arbeid en gave
van typeering zoovele voorstellingen luis
ter heeft wet*n bij te zetten, heeft, zooals
vele tooneel-arti6ten van baar tijd, een
moeilijk en sterk afwisselend leven achter
den rug. Om slechts eenige directies op te
noemen, waaronder zij heeft gespeeld, bren
gen wij in herinnering die van Boas en
Judels in de „Variété", Albrecbt en Van
Ollefcn, Stumpf, Wertheim en Sohiramel in
den Stadsschouwburg, daarna haar Belgi
schen tijd Antwerpen, Lemaire en Doese-
laer en Gent; daarna weer m ons land bij
den ouden Van Lier, „Het Nederlandsch
Tooneel", 11 jaar bij Willem Royaards en
daarna nog eenige jaren bij Saalborn. Het
repertoire van mevrouw Van Beem is in die
jaren even omvangrijk als uiteenloopend
van aard geweest en vele ouderen onder
onze lezers zullen zich bet geacheveerde
spel van deze actrice herinneren. Het zal
de in haar hort nog steeds zoo jeugdige
85-jarige zeker niet aan belangstelling ont
breken. Voor hen, die de jubilaresse een
persoonlijk blijk van waardeering willen
geven, verklappen wij haar tegenwoordig
adres: Rustenburgerstraat 443, Amsterdam.
naamstc programma-onderdeelen als lichte,
zware en jazz-muziek, opera's, tooneelopvoe-
ringen, voordrachten, etc. hebben besteed.
Door verschillende rangschikking van
deze gegevens krijgt men een indruk van
wat en hoeveel er dagelijks in den Europee-
schcn omroep „verwerkt" wordt en het
karakter en de uiteenloopende verlangens
der luisteraars in de verschillende landen.
Hier volgen eenige stations, die als
typisch voor hun land kunnen gelden met
do vermelding van den tijd in welke be
steed werd aan
muziek, littc- voor- nieuws-
ra-
drach
berich
tuur.
ten.
ten.
Weenen
00.8
7,1
13,2
10,4
Berlijn
56,5
7.6
6
19,1
Turijn
49
3,3
3,6
19,4
Beromünstcr
38.8
5,9
11,5
13,1
Vcrgelijkcn wc een speciaal gebied als dat
der opera-uitzendingn, dan vinden we voor:
Turijn 14.7 Joegoslavië 9,9 terwijl b.v.
Wccnen slechts 3.8 cn Hilversum 0,6
haalt. Zulk een karakteristiek geeft duide
lijk weer, waar do opera het meest wordt
gewaardeerd.
Een teer punt in 't omroepprogramma der
meeste landen is het gedeelte, dat besteed
wordt aan zware of ernstige muziek. Wij,
Hollanders, schijnm echter over nog vol
doende levensvreugde te beschikken om
zonder ergernis, onzen smaak rustig aan
deze soort van muzikale uitingen te toetsen,
hen te vvaardeeren oflion uit to scha
kelen.
Hier is de betreffende statistiek Neder
land 35,1 Weenen 24,2 Polen 23.3
Duitschlnnd 22,1 Engeland 17,2 Zwit
serland 10,5
In tegenstelling met het bovenstaande is
het percentage, besteed aan tooneeluitvoe-
ringen, tamelijk stabiel (rond 3,5), doch
Weenen, Boedapest en Beromönster doen het
met het drievoudige (rond 10 Het inte
ressante van deze cijfers is, dat zij het
karakter van de verschillende omroepbe
drijven \veersp;egelen en daarmee dat der
resp. lande»