VIJFTIG JAAR REINIGINGSDIENST AMERSFOORTSCH DAGBLAD ENKELE GREPEN UIT DE HISTORIE Vrijdag 27 April 1934 32 e Jaargang No. 252 DANK VOOR STANK.. VAN HANDWAGEN TOT DIESEL-TRACTIE Dinsdag 1 Mei a.s. zal de Gemeentelijke Reinigingsdienst vijftig jaar bestaan. Hoewel dit halve eeuwfeest op zeer be scheiden wijze zal worden herdacht, wil len wij hier toch even de aandacht vragen voor dezen tak van gemeentedienst, welke vooral in do laatste twee decennia zoo be langrijk in omvang is toegenomen Wanneer men weet, dai de stad onzer inwoning vijftig jaar geleden 14549 inwo ners (eldc en op 1 Januari j.l. een zielen tal had van 42822, dan kan men zich wel de ontzaggelijke uitbreiding van den rei nigingsdien6t verklaren. Wanneer wij dan de historie van de laatste vijftig jaar eens nagaan, komen wij tot de ontdekking, dat de gemeenteraad op 10 Januari 1884 op voorstel van B. en W besloot om de ge meentereiniging in eigen beheer te nemen en het terrein „De Zandhoopen". gelegen op dc plaats waar thans het abotloir is. aan te wijzen als plaats voor verwerking en verzamelen van vuil. levens werrl toen besloten aan A. de Bree voor de eerste drie maanden het ophalen van haardasch en huisvuil op te dragen voor de som van 100.— per maand, in afwachting van de te nemen maatregelen en benoeming van een directeur. Ben en ander geschiedde 15 Mei. Dat er ook in dien tijd vele liefheb beis voor een betrekking waren moge blij ken uit het feit, dat er voor de betrekking van directeur niet minder dan 243 solii cftanten waren. Benoemd werd de lieer P Sickkema. gemeente-architect tHasselt Op 29 Maart 1884 werd besloten om de ge meentereiniging per 1 Mei in eigen beheer ever te nemen en de Dacht, ultima April te. beëindigen. Op 24 April van dat jaar werd voorgesteld over te gaan tot. het aan stellen van 6 arbeiders reeds in dezen dienst werkzaam en van .2 losse werklieden, ter wijl een maand later door de commissie voor de reiniging besloten werd tol aan schaffing van 4 schuilen. 5 handkarren en 2 (hand) tonnen wagens; tevens stelde de commissie aan B. en W. voor het loon der werklieden tc brengen van 5.50 op f 6 Op 26 Augustus van hetzelfde iaor werden wegens uitbreiding reeds 2 nieuwe werklie den aangesteld. Op 3 September cj.a.v. werd. wegens het overlijden van den lieer Sick- kema tot directeur benoemd do heer J. B Jorissen te Bolsward. In dezelfde maand werd „als voorbeeld voor dc ingezetenen" besloten do gemeen tegebouwen van privaattonnen te voorzien, „ter voorkoming van ophooping van vuil. enz."; de coinmissio besloot levens om in gezetenen, indien zij dit. wonschen, gratis te voorzien van een pnvaatton. Toen de nieinvo directeur zijn betrekking aanvaard de waren er 21G toilnen uitgezet Op 12 Februari 1885 werd voorgesteld dc besproeiing in eigen beheer van de rei niging tc nemen: op 2 April van dat jaar werd een jongen aangesteld voor het zecf- ten van haardasch A 30 cent per dag! Op 4 Juni werd besloten aan de werklieden 1 boezeroen te gevpn en 100 ijzeren pri vaattonnen aan tc schaffen. Van do 126 mesthoopen in do gemeente waren er 91 opgeruimd; tegen 26 houders van deze hoo- pen werd proces-verbaal opgemaakt. Het tonnenstelsel vond meer en meer in gang: begin 1886 waren er reeds 810 pri vaattonnen uitgezet. In Januari 1887 stelde do directeur voor een beerput te laten ma ken. terwijl in October van dat jaar door de commissie word voorgesteld de inge zetenen te verplichten de beerputten dooi de gemeente te laten ledigen. Op 10 April 1890 word do directeur ge machtigd met E. v. d. Ilock in overleg te treden tot het rijden van 1 tonnenwagen; BIJ DB FOTO'S. Foto boven: Voorheen en thans: een oude paardenophaahvagen staat heel broederlijk naast zijn moderne collega, welke door Dieselmo toren wordt voortbewogen. Foto links: In den schoonmaaktijd worJt alles opgeruimd. De reinigings dienst neemt alles in ontvangst zelfs oude rieten leunstoelen. Foto rechts: De laatste rustplaats van het vuildat niet door den oven verbrand kan worden. Een sjiapshot tijdens het ledigen van een ophaalnuto bij den Liniedijk. op 22 April van dat jaar gaven B. cn W. machtiging tot het aanschaffen van een beerpomp In de volgende jaren nam de omvang der werkzaamheden regelmatig toe, zoodat op 21 April 1902 het voorstel van het ge meentcbcstuur kwam tot reorganisatie der gcrneentcreiniging. tevens werd voorgesteld buiten do Kamp (aan den Lageweg) een tweede terrein tot berging van mest, te planteen. Op 16 Augustus van dat jaar werd aan B en W. voorgesteld over tc gaan tot aan koop van een veegmachinc en hiervoor paarden te huren. Op 1 October werd den directeur eervol ontslag verleend, hij werd opgevolgd door don heer De Wilde, die tot 1917 in functie is geweest Op iu F(^jruan 1903 werd. in afwachting van dc reorganisatie, voorgesteld om 500 als gratificatie onder de werklieden tc ver, deelon. In November 1904 arriveerden 4 tonncn- wagens cn 4 liuisvuilkarrenin den loop van 1905* kwamen er nog bij 2 bcerketels van 1 Kubieke meter, 1 slangnnwagon 1 handluclitpomp. In dat laar (Mei werd ook besloten om do markt na afloop Zater dagsavonds ie doen schoonmaken. De gemeenteleiniging num steeds meer in Omvang toe m December van datzelfde jaar werd nog dr commissie het voorstel gedaan om ovei ie gaan iot aankooi valt nog twee ruimden twee lonnenvvageiis 1 ijzeren heer kar en 2 1iuisvuilkarre.ii. ter wijl enkele jaren later (Maart 1908 do raadsvoorzitter reëels verklaarde or meer malen over te hebben gedacht oqn« verbran dingsoven ie doen oprichten <>p 1*» lujii 1910 werd dooi de commissie voorgesteld om op grond van de vele ingekomen Mach ten een derden sproeiwagen aan te schaf fen. 1-Iet jaar 1911 bracht wederom verande ringen. Toen werd o.m. voorgesteld dat do directeur zich in verbinding zou stollen met Dr. van Knst om tc komen tot nan schaffing van beter oiitemeettingsmaterinal ■terwijl hem nog hetzelfde iaar (Juli 1911) werd opgedragen zich in verbinding te stellen rnct den gemeentelijken ontsmet lingsflicnst tc Rotterdam in verband met do aanschaffing van óntsmetlingsmhteriaal Dit is evenwel niet geschied, daar men in N ij kerk ten lamp voor de ontsmetting kon aankooncii voor 1T» Op 19 Mei kwam het voorstel tot aan koop van een benzinemotorwagen met luchtpomp voor lediging vftn beerputten In Mei 1914 werd in verband met het vele stof besloten een pr'ic'f tc nemen mei chloorcalcium. waarvoor een crcdiet werd toegestaan van 1 400.—. Het was Ook in die maand dat de voorzitter der comniis sic voorstelde om aan B. en W. mede te, deele.n, dat de reiniging met verder aan dc eischén voldoet. In October van het volgende jaar waren ei bij B en W. plannen tot reorganisatie, waartoe eon onderhoud met den directeur uit den Haag had plaats gehad, die zich gunstig over het bedrijf had uitgelaten Op 5 October 1917 werd tot directeur van den gemeentelijken reinigingsdienst bc- Belangrijke verbeteringen volgden elkaar snel op in verband met de stadsuitbreiding noemd do hoor H. Beenhakker uit Velsen, wieri voor de reorganisatie 130.000.— ter beschikking worden gesteld. Dc nieuwe directeur stelde in November rqeds voor een opzichter le klas aan te stellen rlii werd de heer F. Sehreuder die, evenals de hoer Beenhakker, thans nog in functie is Het lokaal Do Zaaier in de Muurhuizon werd lot kantooor voor don directeur in gericht In April 1918 werd nog besloten tot nanschaffing van ,3 modderwagens, ter wijl werd voorgesteld om een vierwielige sneeuwploeg aan te-kom--' De reorganisatie. Na do reorganisatie krc'cg iedere arboi der een bepaalde* taak hetgeen voordien met liet n val wa*. Ion behoeve van d<-n ophaaldienst word do stad in dn<- wijken verdeeld, weikc ieder >p zichzelf weer in •Irif- der lor werden go^plitel en door drie werklieden weidon bediend oor de .straat reiniging werd de stad in 5 wijken ver deold Hei M>i;oeimaleriaaI bestond toon uit drie snj-oriwaigons- on een autosproei- wuKcn. welke lovt-ns ingericht was als ino torbrandspuit Hel sneeuwruimen en zund strooien, dat vroeger door Openbare Wer ken geschiedde, werd ondergebracht bij den reinigingsdienst Op I Augustus 1919 werd begonnen ine', het bouwen van oen geheel nieuw bellier rein niet de noodigo gebouwen waarvoor eon bedrag van f 300Ü0U— beschikbaar was gesteld Kr werden op liet terrein bij gebouwd een kantoor 'oeii opzichlorswo- ning, «cn wuvetiwi rknluhts. smederii schil derswerkplaats, iulobergphiats een spoel inrichting voor U- h .-«■rlonnon. alsmede een vodden loods liict s r fep rrü Unie Tevens werden gebouw d oen vcrKI'andingsinrichtjng \oor grof vuil beslaan^" u11 (wee ovens, elk met een inhoud van Mo en 1 exhauster (Topn werd nog compost ge maakt). Op 17 September 1920 wérd do nieuwe rondging reeds iu gebruik genomen. Met betrekking lot don ontsmetting»- dienst zij opgèmorki dat de directeur op 30 September 1918 van B on W opdracht kreeg om met li Beltman, directeur van Openbare Werken, een plan met kostenbe rekening in tc dienen voor de oprichting van eon gebouw vóór don ontsmetting» dienst 1 u Januari 1919 kreeg men, nadat de raad in December 1918 m beginsel tot oprichting van dezen dienst had besloten, van den minister van arbeid de toezegging, dat voor oprichting daarvan aanspraak kon worden gemaakt op coii rijksbijdrage. Op 12 Februari 1919 besloot de raad tot oprich ting van con gemeentelijken ontsmettings- dienst. waurvoor een crediet van 48.000. werd verleend. De officieele opening volg de op October 1919 Vooral de laatste zeven jaar is liet werk van de gemeonterciniging belangrijk uit gebreid, waarmede is gepaard gegaan het aanschaffen van verschillende nieuwe hulpmiddelen Wij herinneren in dit ver band o.m. aan do demonstratie met den nieuwen autosproci- en veeawagen, welke de eerste in ons land was (Januari 1927)* voorts aan de niéuwe veegmachinc (Octo ber 1930). (Je nieuwe onlsmettingeauto (1930;, alsmede ajin de iu gebruikneming van den nieuwen verbrandingsoven, welke per werkdag van 8 uur 100 kubieke meter vuil kan verwerken (November .1932) Hoewel het niet doenlijk is alle verbete ringen. welke under leiding van de tegen woordige directie sedert 1917 bij den rei niglngsdicnst zijn tot staud gebracht afzonderlijk te bespreken willen wij op den nieuwen verbrandingsoven nog even nader de aandacht vestigen Imnnrs, door het in gebruik nemen van de zen oven is het zoo moeilijke vuilverbran dings en verwijderingsvraagstiik, dat voor onze gemeente zoo urgent was. voor 15 ja^r van de haan. Men zat in 1951 reeds met de moeilijk heid. dat er geen plants meer was voor het vuil. hetgeen een gev >lg was van het feit dat. men het vuil niet meer kon ver koopon, daar er meer en meer van kunst mest gebruik eemaakt wordt Na een diep gaande studie i- men er eindelijk toe be sloten gen vei'brapdingsinrjcliting te ma- kop voor het brandbare v<jil, terwijl voor het andere, vuil iu samenwerking met de Icgeiautonteiten een plaats werd gevonden langs den linicrlljk tusschen Hooglandsche- weg en Hoogeweg Voor een en ander werd door den mad een crediet verleend van f 72000.—. Behalve dat deze oven een grootere ca paciteit heeft dan de vorige, is zij ook uit een hygiënisch oogpunt van veel 'belang', men kan de cadavers hierin verbranden, zonder dat hot personeel ermee in. annra' king behoeft te komen zoodat gevaar voor miltvuuriiifectie .van de arbeiders als tol het verleden beschouwd kan Worden Deze oven wer-kl zoo economisch dat het verwijderen van iedere kubiek" meter vuil in totaal thans slechts 1 - kösl Slechts 31) van alle vuil behoeft naar tie linie dijk te worden vervoord Bij een normale uitbreiding van 1000 inwoner» per jaar is de vuilverwijllering van'onze gemeente op deze wijze voor ongeveer 15 jaar gewaar borgd Tenslotte zij nog dc aandacht gevestigd op de vervanging van do paanhmtractie I ij liet ophalen van het huisvuil door auto tractie Hiervoor zijn in Februari j.l. vier nieuwe auto's met Dieselmotoren aange schaft, welke oen zeer belangrijke brand siofbesparing geven van ongeveer 535 per wugen per jaar. terwijl de Diesel au tos anderhalf maal zooveel vuil kunnen laden als de benzineauto's. Door de snellere trac tie met auto's is het ook mogelijk gewor den. flut iedere wagen per dag 6 vrachten vuil aanvoert. Moge uit het bovenstaande Mijken hoe zeer de omvang van do werkzaamheden van den gemeente reinigingsdienst in de laatste jaren is toegenomen, ook een korte Dinsdag is het halve-eeuw-fecst Van dc Reiniging der stad, Van 't College onzer Tonnen, Put en Bak en Vuilnisvat Eerbied heb ik voor die mannen. Dank zij hier tot hen gericht; Ook al kneep ik bij hun zwoegen Mccstc'ntijds den neu6 goed dicht! Vijftig jaren putjes-scheppen Is voorwaar een kranig feit* Ook al was "t geen „rozengeur'' steeds, Dien die arbeid heeft verspreid. A ijftig jaren gaaft gij diensten, Altijd, altijd maar weer door: Zomer, winter, winter, zomer En wij zijn daar dankbaar voor! Als het 's zomers etoffig-heet was. Sproeide U voor ons het pad; 's Winters kwam er zand te liggen, Anders was het ons to glad k Geef dat maar als voorbeeld even Van Uw vele diensten aan; Zónder zou ons het leven Voel meer „onwelriekend" gaan. Laat mij eerlijk het ook zeggen: Vaak heb ik met U gedweept Iloe U zelfs in deze tjjden Tonnen in de wacht nog sleept! Reiniging, ga lang nog verder Met gelijke arheidsfut; Wccst verzekerd: in de Kei-stad Raakt gij niet gauw „uit geput". Als wij niet een emmer water Zeewaarts zouden dragen gaan. Boden wij bij 't halve-eeuw-feest Gaarne U een „ruiker" aan PHILIA blik In de begrootingscljfers van den dienst zal U daarvan een beeld geven. Bedroegen de inkomsten van de begroo ting voor 1885 slechts 3865.de raming voor 1886 liet ons reeds aan inkomsten zien 4846.50 en aan uitgaven 5800.—. De begrooting -voor 1890 gaf f 5542.— aan inkomsten aan en 6475.60 aan uitgaven; in 1895 waren deze cijfers respectievelijk 4480,50 en 7587*21. In het afgeloopen jaar (1933; waren de inkomsten cn uitga ven begroot op 222.350 Een ander bewijs leveren U de volgetide cijfers. In 1918 zijn 2350 M3 straat vuil en 9860 M3 huisvuil opgehaald; in 1923: 2900 M3 en 18335 M3 in 1928 3000 M3 en 23500 M3 en in 1933 5000 M3 straatvuil en 35000 M3 huisvuil. Tenslotte willen wij dit histo rische overzicht besluiten met een vergelij king te maken tusschen het inatpriaal. dat in 1918 in gebruik was en dat waarover 15 jaar later, in 1933 werd beschikt. In 1918 waren er: 6 jonnenwagons, 8 vuil niswagens. 2 modderwagens, 1 paarden- veegmachinc, 3 paardensproeiwagens"3 boe renwagens en storlkarrcn, 8 diverse wa gens en 1 autosproeiwagen. In 1933 waren bij den dienst in gebruikt 9 tonnenwagens, 12 vuilniswagens. 3 mod derwagens. 2 paardenvecgmachines. 2 paar- densproeiwagens. 10 boerenwagens en Mortkarren, 10 diverse wagens. 1 auto- sproeiwagen, 1 autobeerwagen, 6 autovuil niswagens, 1 wasch- sproei- veegauto, 1 riool-straatkolkzuieauto, 1, zelfopnemende veegauto, 1 contróleauto, 1 ontsraettings- goedcrenauto en 1 vrachtauto. Zooals gezegd, zal dit halve eeuwfeest van den reinigingsdienst op bescheiden wijze worden herdacht; dit in verband met do tijdsomstandigheden, welke het doen van groote uitgaven niet toelaten. Op Woensdag 2 Mei zal in de groote zaal van De Valk het personeel van den dienst des avonds bijeenkomen, ter herdenking van dit 50-jarig bestaan.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1934 | | pagina 9