PESIE'S BAD
NIEUWE INDUSTRIE TE JUTFAAS
DE SNELTAX
TELEF. 1354 of 743
FEUILLETON
Zaterdag 5 Mei 1934
32e Jaargang No. 259
PERSIL-FABRIEK IN
GEBRUIK GENOMEN
G. LENSINK
NED. THEATER-UNIE
De Heks van Winslea
BSPr
■SEHEBBE -
De nieuwe Persil fabriek te Jutphaas bii Utrecht.
Burgemeester Hamers over het
belang van de fabriek voor
zijn gemeente
Het was fee6l voor Jutphaas. De vlaggen
hingen vroolijk tu6schen het nog jonge
lentegroen to wapperen en vroolijke mu
ziek klonk de gasten dio het dorp bezoe
ken zouden tegemoet. Auto's reden af en
aan en zelfs dc tol werkte mee om de feest
vreugde te verhoogen, want hij wa6 voor
enkele uren opengesteld. Een vliegtuig
scheerde over het water ven den Vaart-
schen Rijn en cirkelde over naburige hon
gerden, onder grooto belangstelling van de
verzameldo dorpsgenooten. Al deze belang
stelling gold de nieuwe Persilfabriek, die
wel is waar reeds eenigen tijd in gebruik
is genomen, maar waarvan de officieels
ingebruikneming dezer dagen plaats vond.
Een groot aantal gasten had aan de uit-
nocdiging van de Persil-directie gehoor ge
geven. Onder hen bevonden zich o.m. de
burgemeester, de wethouders en de ge
meente-secretaris van Jutphaas, vertegen
woordigers van handel en industrie, o.w.
de heeren Dr. J. Milius en A. A. Frijlink,
en een aantal dagbladvertegenwoordigers
Toen alle aanwezigen zich verzame.d
hadden, heeft de heer E. Ostermann, di
recteur van de Nederlandsche Persii-maat-
6chappij, een welkomstwoord gesproken.
De heer Ostermann ving aan met er
zijn vreugde over uit te spreken, dat een
reeds sedert jaren gekoesterde wensch, na
melijk een Nederlandsche fabriek op Ne-
derlandschen bodem tot vervaardiging van
een product, dat voor de volle honderd pro
cent Nederlandsch kan worden genoemd,
in vervulling is gegaan. Nog geen twee
jaar geleden i6 op bescheiden wijze met de
fabricage van onze producten begonnen, en
dat wij reeds thans in 6taat zijn de nieuwe
gebouwen, voorzien van de modernste ma
chines, in gebruik te nemen, levert ons het
bewijs, dat wij goed gezien hebben, toen
wjj besloten tot vestiging van dit Neder
landsch bedrijf in deze gemeente. Spreker
dankte voor de medewerking die door het
gemeentebestuur van Jutphaas steeds wes
verleend en gaf aan zijn erkentelijkheid
uiting door een vlag, voorzien van het wa
pen van Jutphaas, aan te bieden. Dc hoer
Ostermann verzocht daarna den burge
meester tot de opening der fabriek te wil
len overgaan
Mr. J. M. M. Hamers spreekt de
openingsrede uit.
Mr. Hamers dankte, alvorens zijn ope
ningsrede uit te spreken, de directie der
Persil-fabriek voor het vriendelijk gebaar
de gemeente een vlag aan te bieden. Gaar
ne zal de gemeente op voor haar belang
rijke dagen daarmee vlaggen en omdat de
dag van dc opening der Persil-fabriek zoo n
belangrijke dag was, had spr. order gege
ven de vlag onmiddellijk van het gemeen
tehuis te hijsohen.
Onwillekeurig, zoo vervolgde mr. Ha
mers gaan mijn gedachten terug naar het
tijdstip, toen de vreugdevolle mare door
ons dorp ging, dat het fabrieksgebouw,
waarvoor wij thans staan en dat geduren
de ongeveer oen jaa» niet in gebruik was
geweest, voor een nieuwe industrie was
aangekocht. Dat een dergèlijke maatschap
pij haar bedrijf alhier zou vestigen, was
vooral voor onze gemeente, welke als niet
onbelangrijke industriegemeenle het spook
der werkloosheid van nabij beschouwde,
uitermate verheugend Waar overal de werk
loosheid bleef toenemen, opende dit feit
een gelukkig geheel ander en meer lich
tend perspectief. Reeds spoedig zou blij
ken,, dat onze verwachtingen niet ijdel wa
ren. Riepen de verbouwingswerken reeds
velen uit hun werkloosheid, de reeds be
gonnen voorloopige en de zich (hans meer
en meer uitbreidende fabricage maakt, dat
in vele Nederiandschc arbeidersgezinnen
de toekomst met heel wat meer opgewekt
heid wordt ingezien dan korten tijd gele
den. Mr. Hamers sprak vervolgens de bes
te wenschen voor de toekomst van het be
drijf uit. Bij een openingswoord behoort
ook een openingsdaad. Waar de in deze fa
brieken vervaardigde producten uit den
aard der zaak mee" de belangstelling heb
ben van het vrouwelijk geslacht, noodiglc
de burgemeester een lieftallige vertegen
woordigster daarvan uit tot de opening der
fabriek te willen overgaan.
Terwijl de muziek het Wilhelmus speel
de, knipte Mejuffrouw Ostermann een lint
in de Jutphaassche kleuren door.
De aanwezigen hebben daarna In groe
pen een rondwandeling door de fabriek ge
maakt.
De fabricage der reinigings.
middelen.
De fabricage van de producten, welke
door do Persil-fabriek worden vervaardigd,
vereischt geen buitengewoon uitgestrekto
fabriek6gebouwei>. De vernuftige, meest
moderna machines, welke in de nieuwe fa
briek in gebruik zijn gesteld, hebben bet
mogelijk gemaakt het productie-proces te
doen geschieden in een enkel gebouw, dat
echter een hoogte beeft van niet minder
dan 21 M.
Daarbij sluiten zich dan de voorraadma-
gazijncn, de pakkerij, het magazijn voor
verpak to waren, de expeditie en de kan
toren aan. Het geheelc complex is binnen
eenige maanden ingericht voor de vervaar
diging van de reinigingsmiddelen Persil,
Henco, Ata, Imi en Sil.
De belangrijkste grondstoffen voor de
zeepfabricage zijn olie en vetten. In groote
tanks opgeslagen, worden deze grondstof
fen. nadat ze door middel van 6toom vloei
baar zijn gemaakt, r.aar aluminium voor-
raadketels, welke een inhoud van circa
35.000 K.G. hebben, gepompt, om daarna
door verschillende buisleidingen in de zeep
ziederij terecht te komen.
Het is opmerkelijk, hoe weinig men daar
bemerkt van damp en slof. Beide worden
door grooto ventilatoren weggezogen. De
geheelc fabricage van de zeep cn do ver
stuiving tot zccpp'H'dcr geschiedt machi
naai, hetgeen dc zuiverheid ten goede komt
en de beste waarborgen biedt voor een
juiste samenstelling van de producten.
In een groote toren vorm ige ketel wordt
de vloeibare zceprn issa tot een fijnen ne
vel versprocid en deer middel van een
sterken luchtstroom zco fmcl afgekoeld dat
de neve! wordt omgezet m fijn poeder, dat
langzaam naar beneden valt. Deze toren i6
ongeveer 15 M. hoog
Naar bene Jen loopt deze sproei-installa-
lie trechtervormig toe ill een smalle ope
ning, waardoor het poeder in een ketting-
transporteur valt, die het naar de opslag
plaats brengt Hier komt het op groote
hooper, te liggen, gescheiden door houten
schuttingen.
Maar nog steeds is het niet de Persil,
zooals het in pakjes wordt afgeleverd.
Daarvoor moeten er nog velschillende be-
standdeelen aan worden toegevoegd. In de
pakkerij wordt door vernuftige machines
het poeder automatisch in cartonnen doos
jes gestort Ook deze verpakking wordt in
de fabriek zelf vervaardigd, evenals de
houten kistjes waarin de cartonnen doosjes
na gevuld en dichtgeplakt tc zijn, worden
verpakt.
De producten Henco, Imi en Sil komen
in ketting-transporteurs direct van de op
slagplaats naar gelijksoortige vulmaohines
kweekt jaarlijks 300 zwemmers.
Ook U kunt nog dit seizoen
zwemmen leeren.
Geeft U op als abonné.
Tot 15 IVlei Bisschopsweg
reductie op
de abonnements
tarieven.
166
Telefoon
925
als voor de Persil gebruikt worden, maar
voor de Ata Is een speciale machine aan
wezig. Dit schuurpoeder wordt n.l. verpakt
in machinaal gesloten, vierkante strooiflrs-
schen, welke voorzien zijn van blikken bo
dem en deksel.
Ook in de verpakkingszaal wordt men,
evenals in de fabriek, onmiddellijk getrof
fen door het feit, dat er absoluut geen 6tof
aanwezig is. Alle machines zijn namelijk
voorzien van aansluitingen, welke naar een
slofzuiginrichting leiden.
Tot de voornaamsto afdeelingen van de
fabriek behoort het laboratorium, waar niet
alleen alle grondstoffen worden onderzocht
maar ook de halffabrikaten en het afge
werkte product. Op verschillende uren van
den dag worden willekeurige pakjes uit de
pakkerij genomen en scheikundig onder
zocht.
Tenslotte zij nog vermeld, dat zich ner
gens in de gebouwen vuur bevindt. De ver
warming van de geheele zeepziederij en
poederinstallatie geschiedt door middel van
een enormen stoomketel met een verwar
mend oppervlak van 120 M3. en een capa
citeit van 4 ton stoom per uur.
Najat ververechingen waren aangebo
den. begaif het gezelschap zich naar
Utrecht, waar het in de eetzaal van het
Jaarbeursrestaurant aanzat aan een noen
maal. Dc heer Ostermann, die de tafel
voorzat, 6telde een dronk in op II.M. de
Koningin, waarop de dischgcnooten het
Wilhelmus zongen.
Daarna zijn nog vele vriendelijke woor
den gesproken.
TRAMDEBAT TE ROTTERDAM
Nog geen beslissing.
Rotterdam, 3 Mei. Na het besluit van
den gemeenteraad inzake de tramvoorstel-
len men zal zich herinneren, dat de
raad wel dc netswijziging aanvaardde, doch
de door het college voorgestelde verhoo
ging van het enkele rit-tarief van 10 cent
op 12lAt verwierp, waarop de wethouder
van de bedrijven, de heer Ilanemaayei*
dc overige onderdeden van het tariefvoor-
stcl ter nadere overweging terugnam
heeft het college zich gehaast zich nader
over het tramtarief te beraden. Daarbij
heeft het ook aandacht gewijd aan het in
die vergadering door den heer Baars r.k.
ingediende voorstel tot invoering van een
algemeen geldend overstapbiljet van 15
cent, doch het college is daarbij lot de con
clusie gekomen, dat invoering van een zoo
danig biljet moest worden ontraden, om
dat daarvan geen verbetering van de
financieelc uitkomst van het bedrijf werd
verwacht. Voor liet overige heeft het col
lege zich er toe bepaald, dezelfde voorstel
len die het voor. nadere overweging terug
genomen had opnieuw in te dienen. Over
deze tariefsvoorstellen is zeer breedvoerig
gedebatteerd en uiteraard! heeft men in
vele opzichten een herhaling gekregen van
het tramdebat, dat enkele weken geleden
heeft plaats gehad.
De wethouder is in deze zitting niet meer
aan het woord gekomen, doordat wegens
het late uur cn de onmogelijkheid om in
deze zitting nog lot een beslissing te ko
men. do verdere behandeling werd aange
houden.
J. J. PLANTSOEN, f
De heer J. J. Plantsoen, theologisch can-
uidaat tc Kortingen, als predikant beroe
pen bij dc Xederduitsch Hervormde ge
meente Batenburg, i\elk beroep hij had
aangenomen, is op 27-jarigcn leeftijd over
leden
Dc Goedkoopste ruimste Taxi te dezer stede.
Betrouwbare en kalme chauffeurs.
Vraagt prijs voor de buitenrittcn.
Luxe auto's te huur met cn zonder chauf
feur w.o. 7 pers. vanaf 7 cent per K.M.
De Ondernemer,
HOOGEWEG 43.
Een nieuwe stichting
Donderdag heeft te Rotterdam dc officieels
oprichting plaats gehad van do Nederland
sche Theater Unie. Deze nieuwe stichting
gaat uit van den Bond van Nederlandsche
volksuniversiteiten. In een gisteren gehou
den persconferentie heeft do voorzitter dr.
K. Proost het een en ander omtrent liet doel
der nieuwe oranisatic medegedeeld.
Do nieuwe stichting, aldus spr. heeft der
Proost opgemerkt vindt haar oorsprong in
dc weinig rooskleurige toestand van het
toonecl. Men kan nalaten tc onderzoeken of
clc toestand- veroorzaakt wordt doordat het
publiek liever dc bioscoop bezoekt dan wel
voor onderlinge concurrentie sterrensysteem
enz., danwel dat dc vervreemding van het
toonecl meer samenhangt met den structuur
van den tijd. De bedoeling der nieuwe' slich
ting nu is ,dat men het publick weer naar
het theater wil brengen. Dc N.T.U. wil hst
publiek cn massa hereiken cn aan die mas
sa goed cn belangrijk werk bieden. Het werk
van dc N.T.U. gaat uit van dc verschillende
volksuniversiteiten, die dit doen naast het
geen ze nu reeds op het gebied van toon-
cn tooncelkunst doen. Men wil een nieuw
theaterpubliek vormen en om dat tc berei
ken wil men met, onderscheidene gezel
schappen in zee gaan. Voor het begin heeft
men de gezelschappen uitgezocht, doch dc
mogelijkheid blijft open met nog andere ge
zelschappen afspraken te maken.
Voor dc tooncelvoorstellingcn is een over
eenkomst aangegaan met do Amsterdam-
sclic tooneclverceniging van Albert van Dal-
sum en A. Dcfresne, voor de opera met Ope
ra studio van Paul Pella cn Abraham van
der Vies. Aangezien men in Den Haag
zeer gesteld is op het gezelschap van Van
der Lugt Melscrt, is het mogelijk ook dit
gezelschap in de afspraak op te nemen.
De N.T.U. organiseert met deze voorstel
lingen (Amsterdam, Den Haag, Rotterdam
ieder 60, Utrecht en Arnhem 12, Groningen
cn Eindhoven 8 cn tal van andere plaatsen
4). Voor die voorstellingen stelt zij abon
nementen ter beschikking tegen gereduceer
de prijzen welke met een soort van spoor-
systecm kunnen worden voldaan.
Ter propageering van het denkbeeld wor
den in tal van plaatsen propaganda-avonden
gegeven, waarvoor zoowel de Opera Studio
als de Amsterdamsche Tooneclverceniging,
en het ballet van Darja Collin medewerking
verleenen. Voor deze propaganda avonden
in Den Ilaag vinden deze op 1 en 2 Juni
plaats, voor Utrecht is de datum nog niet
vastgesteld zullen de plaatsen gratis ver
krijgbaar zijn.
Aan dc opera-uitvoeringen zullen het Rot-
tordamsch Philharmonisch orkest, dc ITaar-
lcmsche Orkestverecniging cn het Utrechtsch
Stedelijk Orkest medewerking verleenen.
Men wees ons er op, dat het welslagen van
het plan ook voor deze orkesten een groote
steun zal zijn, omdat voor orkestkosten niet
minder dan 45.000 is besomd.
NOPAI ^et ^e^en<^c middel tegen Motten Vliegen Muggen Mieren Wandluizen.
Veel goedkooper dan ieder ander preparaat.
NORAL wordt gefabriceerd in de bekende fabrieken der I. G. Farben Industrie firma Baijer.
Prijs per Liter f 2.25 J/2 L. 1.30 L. 80. Niet schadelijk voor mensch en dier.
Voor Amersfoort: A. VAN DE WEG - Langestr. 23 - Tel. 217.
Tegenover geweld is recht waardeloos.
naar het Engelsch van May Wynne.
27
Maar Harry was gevlucht, en ofschoon
zijn vader den jongen had willen terugha
len, om hem nog eens tot in de kleinste bij
zonderheden te ondervragen, wilde Birley
daar niet van hooren:
-^;„Dat geeft niet! Hij kan ons toch niets
vast zeggen, want de goddelooze heeft tegen
hem gelogen".
■„Neen, ik geloof nooit, dat zij van daar
onze bespreking kan hebben gehoord!"
'y Birley haalde de schouders op:
„Als dit zoo is, dan zal zij niet lang ge
draald hebben om dien sluwen geestelijke,
haar vader, het nieuws mee te deelen. On
getwijfeld hebben zij samen den dag in de
stad doorgebracht. Daarom zal ik mij nu
onverwijld naar de poorten begeven en
daar een onderzoek instellen, wie er van
avond al zoo doorgereden zijn. Zult u mij
ook vergezellen, waarde oom?"
Maar John Pennerton, die ernstig ver
stoord was door het voorgevallene, dacht
er niet aan. Zijns inziens wa6 het een aller
dwaaste onderneming, want, als Harry de
waarheid had gesproken wat hij betwijfel
de dan zou Marjorie met haar vader Don-
caster nog niet verlaten hebben, daar het
fces uur was, toen het bewuste onderhoud
in de studeerkamer plaats had.
„Zooals u wilt', zei Birley. „Ik ga mij in
ieder geval op de hoogte 6tellcn. want Rains
borough zal het ons niet dankbaar afnemen,
dat wij zijn komst hebben aangekondigd
aan vijanden, die wij voor wilden zijn,
eer ze het kasteel voor een beleg provian-
dceren".
Hij stond op, rekte zich uit cn vervloekte
de verraderlijkheid van de vrouwen in het
algemeen cn van zijn zuster Janet en mis
tress Marjorie Slapleton in het bijzonder.
Toch schitterden zijn donkere oogen, toen
hij dien laatsten naam uitsprak, want hij
bleef steeds bij zijn gelofte, dat zij ééns de
zijne zou wezen, met een vasthoudendheid,
die zijn sterkste karaktertrek was.
Of zij nu goddeloos was of niet, hij zou
haar trouwen; naderhand zou hij haar op-
standigen geest zoodanig tot onderwerping
en onderworpenheid brengen, dat zij geen
andere verlangens zou kennen, dan die van
haar heer en meester.
Van deze en dergelijke gedachten vervuld,
besteeg Birley zijn paard en reed naar de
gpfilolcn stadspoorten.
Ilij herinnerde zich niet meer het bestaan
van mistress Penelope Stapleton en hield
het voor zeker, dat de doctor zijn dochter
een dagje mee naar Doncaster had geno
men, ofschoon hij niet begreep, hoe Janet
daarachter was gekomen.
De slaperige wacht wist zich eerst niets
te herinneren, maar, daar master Birley
hem bekend wa6, scheen de vrees hem het
geheugen te verscherpen en kon hij zeggen
dat hij enkele minuten nu, op z'n hoogst
een half uur geleden had laten passce-
ren op een bruin paard een jonge dame, die
zich inderhaast naar een stervende bloed
verwante begaf met een bediende tot ge
leide. Ja^ hij was .er zeker van dat het een
bediende vva6 en geen geestelijke, zooals
James Birley hem zoo nadrukkelijk afvroeg.
Nu, Birley had dus geen keuze: hij moest
die bewuste jongedame achterhalen. Kwam
Rainsborough er toch achter hoe hij niet
beter zorg had gedragen, dat hetgeen hij
in Doncaster in het geheim aan vrienden
had toe te vertrouwen, werd'afgeluisterd
door de tegenpartij, dan zou dit zijn repu
tatie geen goed doen.
Hij draafde dus door de poorten met hart
grondige vcrwenschingen tot den man, die
een koningsgezinde spionne zoo gemakke
lijk gelegenheid had gegeven tc ontsnappen.
HOOFDSTUK XVI.
Jack of Lanthorn.
„Iemand zit ons achterna, mistress Mar
jorie. Zoo waar als ik leef!"
Parker's 6tem klonk hoe langer hoe be
nauwder en bij scheen den vijand in den
rug te verwachten.
Marjorie keek eens achterom en hij had
gelijk: er kwam althans een ruiter aan
draven uit de richting van Doncaster.
„Stil, man! Het is maar een mede-reizi
ger, die toevallig denzelfden kant uitrijdt".
„Toevallig!" bromde Parker. „Iemand,
die op die manier de vennen overdraaft!
Mistress! Mistress! Wij zijn verloren!"
Marjorie was niet zoo stoutmoedig als
Barbara, maar bezat een soort taaien moed,
dio haar nu goed to pas kwam.
„Laten wij wat ter zijde gaan rijdeD, langs
de helling van Drake's Hollow. Als de rui
ter maar een toevallige voorbijganger i6,
zal hij zich ophouden om ons te vragen
waar we heengaan".
Parker gehoorzaamde snel, maar de rui
ter kwam in galop, rechtstreeks op hen
aangereden en Marjorie herkende den man
het eerst, ofschoon ze al eenig vermoeden
had gehad, toen ze den kegelvormigen hoed
en het snit van den mantel had gezien.
„James Birley!" hijgde zij en keek rade
loos rond,of zij niet ontsnappen kon.
Maar hoe zou vlucht nu mogelijk zijn?
Haar vermoeide hit zou immers nooit een
voorsprong kunnen behalen op het vurige
ros, dat Birley bereed en hij riep haar al
aan, terwijl hij nader kwam.
„Schiet, Parker! Schiet!" riep zij, door
vrees bevangen ofschoon ze de handen
vouwde in stille dankzegging, toen de kogel
verre voorbij het doel streefde cn terecht
kwam in een hoop plaggen, daar dichtbij
„Sta, mistress!" riep de Puritein. „Ik ben
het!"
Hij nam den hoed af, terwijl hij sprak,
zoodat zij hem nu in het volle gelaat zag.
Nog trachtte zij door schert6 haar zaak te
winnen en vroeg naïef:
„Maar, Jarnes Birley! Waarom kom je
zoo op een paar kalme, verlaten reizigers
afgereden, of je een Jack of Lanthorn was,
of een dergelijke sinjeur!"
„Met evenveel recht", klonk het smalen
de terug, „kom ik vragen, wat een welop
gevoede jonge dame op dit late uur over
dc vennen drijft, met maar één armzalige
bediende als geleide. Maar laten wij niet
zoo gek zijn, jij weet zeer goed wat mij je
doet volgen, evenals ik weet, wat jou, op
gevaar af van het leven en op z'n min6t
het verlies van je goeden naam, in liet holle
van den nacht over de vennen drijft".
Marjorie voelde zich den moed ontzinken.
Hoe was Birley aan die wetenschap ge
komen? Toch deed zij haar best flink haar
rol te blijven doorspelen, ofschoon ze droe
vig besefte, dat ze met de vennen achter
en Birley's groot paard voor zich, letterlijk
tusschcn Scylla en Charybdis was.
„Ten antwoord", zei ze met iets hooghar
tigs cn tegelijk iets naïefs in haar stem,
„zou ik wel eens willen welen wat u het
recht geeft om een dame op te houden op
een tocht, waarvan het doel u in het minst
niet aangaat".
Hij lachte met een stroeve hardheid, die
haar schrik aanjoeg.
„Mij niet aangaat, meen je? Het zou
mij dus niet aangaan als een aardige, kleine
luistervinke de geheimen van mijn lord
Protector overbrengt naar het vijandelijk
kamp? Weet wel, meisje, dat de behande
ling van spionnen dezelfde is aan weers
kanten cn dat hun straf kortweg On*
der het spreken boog hij zich voorover en
sloeg de armen om haar middel, trachtende
haar uit het zadel tc lichten.
Marjorie schreeuwde het uit cn vocht als
een wilde kat om vrijheid, terwijl Parker
een poging deed om zijn meesteresse te
hulp te komen. Een slag met liet gevest
van een rapier, dat Birley uit den gordel
trok. deed den man met een bloedende
wonde aan het hoofd voorover vallen, juist
op de afscheiding van het pad en de ven
nen, terwijl hij dus geen bewustzijn meer
had van al wat volgde op dezen laffen stoot
Betsy King, die niet gesteld was op den
strijd, die Birley's groot paard met zooveel
geweld tegen haar aandreef, begon tc stei
geren cn achteruit te slaan, waardoor ze
haar berijdster haast midden op het moe
ras slingerde.
(Wordt vervolgd}*
