DE EEMLANDEli
4000 EXEMPLAREN
L. J. LUYCX ZOON
GARAGE NIC. BOVÉE
Maandag 14 Mei 1934
Uitgave: IfALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
32 e Jaargang No. 265
1NTWAPENINGSKANSEN TOT
MINIMUM TERUGGEBRACHT
„Engeland moet zijn blik
omhoog richten"
RACE-AUTO IN DE
TOESCHOUWERS
TORGLER IN VRIJHEID?
DE ZOMERTIJD GAAT
VANNACHT IN!
NIEUW KABINET
IN POLEN
SCHEEPSBOTSING OP
DE WESER
AMERIKA ONVERZOENLIJK
OP BETALINGSGEBiED
8 uur 15 tuin.
BRAND EVSELDE RfiEN AAN
DE TELEFON0STE
TAXI TAXI
6 CENT PER K.M.
TEL. 1830 en 1093.
KARA? 41
AMERSF0ORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 2.10. per maand 0.75, per
week (me» gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.17l/r
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-, Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERG 513
PRIJS OER ADVERTENTIEN vaD 1—4 regels L05 mct inbegrip van een bewijsnummer
elke regel meer f0.25 Liefdadighelds-advcrtcntlën voorde
helft van den prijs. Kleine Advertentlên „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent elke reael meer 10 cent, driemaal plaatsen f I.—. Bewijsnummer extra f 0.05
htjes
iep!
si.
:p!
vakkt:
loi-d!
ulerlwH
Britsche pleidooien ten gunste
van de uitbreiding der
luchtvloot
out'
m,.| De Daily Herald weet mode tc deelcn,
jat alle gesprekken in het Fransche mi
listerie van builcnlandsche zaken ziek
'utcr oncentreeren om de Russische ambassade
idt-0 Parijs, waar in de laatste dagen vooit-
lurend vooraanstaande Fransche handels
kringen inSen uitgingen. Alle ondcrdeelen
iouden reeds besproken zijn, zoowel be-
reffende de economische als de diplorna-
ieke en militaire samenwerking. Elk on-
Icrhoud werd door de vertegenwoordigers
'an beide staten bevredigend geacht. Wat
Ie militaire zijde betreft, hebben de Fran-
che deskundigen, die onlangs in sovjet-Rus-
an'd waren, zeer gunstige rapporten uit-
- ;ebracht over de sterkte, discipline cn be-
vapening van het roode leger en de Rus-
ïn nnische luchtmacht.
eau J De geheele Engclsche pers wijdt groote
landacht aan de verklaring van Baldwin,
lat Engeland zijn luclitstrijJmacht zul uit-
weiden tot de sterkte der Fransche lucht-
loot, indien geen ontwapeningsovereen-
iomst tot stand komt.
De Daily Telegraph zegt, dut men geen
ïnkel tecken van vooruitgang ziel. Z»*lfs
van een beperking der bewapening, laat
staan van vermindering der bewapening
als tegenprestatie voor nieuwe veilig-
neidsgaranties, is thans geen sprake nu-er.
Het ziet er naar uit, alsof de politiek der
Fransche regeering de strekking heeft wel
niets te eischen, doch ook niets toe te
staan en haar eigen weg to blijven volgen.
.'Gezien het antwoord van Barthou aan
/s' Henderson is dit ook het Fransche staml-
punt inzake' de bewapening in de lucht In
een jaar van buitengewone financieele
moeilijkheden heeft Frankrijk 20 millioen
francs voor nieuwe vliegterreinen en de
outillage daarvan en iO millioen francs
voor nieuw materiaal en dc decentralisatie
der Fransche vliegtuigindustrie uitgegeven,
p— Engeland zal ongetwijfeld een laatste
poging doen om lot een conventie voor
te de luchtmacht tc komen. Doch Baldwin's
is'waarschuwing is volkomen duidelijk. En-
at!" geland moet thans zijn blik omhoog rich
re: ten, zooals het vroeger den blik naar zee
hc-eft gericht.
MOF Pcrtinax fechrijft in de Daily Telegraph,
xlat Henderson in zijn gesprek met Barthou
_er op heeft gewezen, dat Engeland niet
Aliaan nieuwe verplichtingen op het conti
nent denkt, doch eventueel een nieuwe in-
ii terprctatic van dc uit het verdrag van
et6 Locarno voortvloeiende verplichtingen zou
sp kunnen gev en.
;c, Op Henderson's vraag, of Frankrijk in
ce een dergelijk geval als tegenprestatie zou
loestemmen in een vermindering van zijn
e; ibewapening, heeft Barthou zich liet ant-
gewvoord voorbehouden, doch tegelijk liet
denkbeeld aangemoedigd, dat de Locarno-
ljvérplichtjpgen van Engeland en in het bij-
n ttzonder do verplichtingen van het Rijn
land-pact oen doelmatiger cn duidelijker
re .interpretatie zullen krijgen.
Volgens do News Chroniclo zal Eden
waarschijnlijk geruimen tijd met Barthou
spreken over een versteviging van het ver
drag van Locarno. Frankrijk is nog altijd
meer geïnteresseerd bij bondgenootschap
pen en een overwicht over Duitschland,
dan bij collectieve veiligheid cn rechtsge
lijkheid.
Tot nu toe zeven dooden
Parijs, 13 Mei (V.D.). Bij dc autorennen,
wélke Zondag door de automobielclub ,,lle
de France" te Fonlaincblcau zijn gehouden,
is de door Eric Lora bestuurde „Bugatti-
aulo" op 300 M. voor de finish door tot nu
toe onopgehelderde oorzaak tusschcn de
toeschouwers terecht gekomen. Er zijn
reeds zes dooden bekend, o.w. twee solda
ten. Tol van personen zijn gewond. Lora is
stervende.
Zeven dooden te Fonlainebleau.
Parijs, 13 Mei (V.D.). Tiet ongeluk te
Fonlaincblcau heeft zeven personen het le
ven gekost. Dc bestuurder van den veron
gelukten wagen. Lora, is in het ziekenhuis
aan do opgeloopen verwondingen overle
den Gebleken is, dal Lora een pseudoniem
was voor den militairen vlieger Cochin.
Tri de dooden behooren voorts twee
vrouwen.
De oorzaak.
De oorzaak van het ongeluk is nog niet
nauwkeurig vastgesteld. Een hond zou het
afgezette baangcdeelto hebben overgesto
ken De toeschouwers probeerden door ge
schreeuw en ge wuif den coureur op den
hond opmerkzaam te maken. l)e bestuurde
werd door deze signalen plotse.ing afge
leid, zoodat hij de macht over zijn stun»-
verloor. Mot een snelheid van 180 Iv.M.
kwam de auto in de menigte terecht.
B e r 1 ij n, 11 Mei (H.X.) In bevoegde
kringen wordt opu'euw verzekerd, dat de
communislischo Ie.dor ForgïeV. die cl nor
het Rijksgerechtshof in het proces van der
Lubbe is vrijgesproken. doch zich nog
steeds in hechtenis bevindt, binnenkort
in vrijheid zal worden gesteld.
Wij herinneren er onze lezers aan,
dat morgen de Zomertijd in gaat.
Men denke er dus aan hedenavond
zijn uurwerken een uur vooruit te
zetten!
De oude regeering
afgetreden
Warschau, 13 Mei. (V. D.) Het kabinet
Jondrzcjcwicz is vanochtend afgetreden, na
dat nog oen ministerraad was gehouden.
Dc samenstelling van bet nieuwe mi
nisterie. dat andere bewindhebbers zal bren
gen voor ier departementen, zal vandaag
worden gepubliceerd.
Minister-president wordt prof Leon
Kozlowski, oud-minister voor de Landbouw
hervorming on onderstaatssecretaris van
Financien: minister van Industrie en Han
del dr Floyar Heichmann. onderstaatssecre
taris van dit ministerie; van Arbeid en So
ciale Voorzorg Georges Paciorkowski.
wojwodc van Kielcc, cn van Landbouw
Julien Poniatowski. oud-minister van Land
bouw.
In politieke kringen wordt opgemerkt,
Jat de wijzigingen in hoofdzaak dc ccono
mischc departementen betreffen, hetgeen
een bewijs zou zijn voor do waardccring,
welke de nieuwe regeering voor deze pro
blemen heeft. In de binnen en buitenland
sche politieke koers zal geen wijziging wor
den gebracht.
GROOTE PETROLEUMERAND
Stamboel, 13 Mei (H.N.). Een reus
achtige petroleumbrand is uitgebroken in
het piaatsje TsjDbocktoe, dat ongeveer 20
kilometer van Stamboel is gelegen. De
brand woedt in de groote tanks van de
Standard Oil Company. Een reusachtige
vlammenzuil rijst ten hemel cn verlicht de
omgeving tot kilometers in den omtrek De
brandweer van de maatschappij cn die van
de omliggende plaatsen is druk doende te
trachten het vuur te localiseerciï, daar dooi
den sterken wind groot gevaar voor uit
breiding bestaat.
VERDEELDHEID ONDER DE
RADICAAL-SOCIALISTEN.
Parijs, 13 Mei. (II N.) Op den heden
gehouden partijdag van Je radicaal-socia
listische partij werd met algemeene stem
men de uitsluiting van de leden Garard en
Bonnaut bevestigd. Verscheidene leden
zijn uitgetreden omdat zij zich niet met
dc politiek om het kabinet Doumerguc te
steunen konden vereenigen.
Sleepboot gekapseisd. Acht
opvarenden \-erdronken
B r cm e rh af en, 12 Mei (V.D.). Vanmid
dag raakte de sleepboot „Mcrcur" bij het
afsleepcn van het stoomschip Albert Bal
lm", van dc Hapag. voor den boeg van het
schip, nadat de trossen reeds los gegooid
waren cn de sleepboot reeds langszij wilde
gaan. Door de botsing kapseisde de sleep
boot, waarna bij onmiddellijk zonk. Vijf 1c
den der bemanning, o.w. de kapitein, kon
den gered worden. De andere zeven matro
zen en de vrouw van den kok. die zich
toevallig aan boord bevond, zijn nog in het
gezonken schip opgesloten. Zij geven nog
tcckenen van leven. Bergingsvaartuigen en
duikers zijn ter plaatse, maar over het lol
der opgeslotenen bestaat nog geen zeker
lieid.
Uit Bremerhafen wordt nader gemeld,
dat dc bergingswerkzaamheden bij de Mer-
cur moesten worden opgegeven. Het scliip
is gekapseisd De twee machinisten, twee
stokers, de kok en diens vrouw worden als
verloren beschouwd. De bergingswerkzaam
heden zijn nochtans Zondag voortgezet.
Wellicht zal Engeland op 15 Juni
in 7 geheel niets overmaken
De Engelsche minister van builcnland
sche zaken, sir John Simon, heeft zich in
een rede te Manchester gericht tegen de
Amcrikaanschc critiek, die een ongunstige
vergelijking trok tusschcn het huidigo En
gclsche begrotingsoverschot en Engelands
standpunt inzake de schulden. Simon ver
klaarde, dat bij deze groote betalingen niet
de vraag was, of een land een begrootings-
overschot had of niet, doch dat het voor
naamste punt de schade was, die de wereld
handel cn het wereldhcrstel door het over
maken van dergelijke groote bedragen on
dervond.
Met groote belangstelling volgt men te
Londen de berichten uit Washington over
liet Amerikaansche standpunt ten aanzien
van de kwestie der oorlogsschulden. Eeni-
ge officieele Amerikaansche mededcclin-
gen, dat Washington een nieuwe Engelsche
„erkenningsbetalii.g" in Juni a.s. als be-
talingsvcrzuim zal beschouwen, heeft men
te Londen nog niet ontvangen.
De Times meldt uit Washington, dat de
vertegenwoordigers van minstens vijf sta
ten, waaronder Engeland, van do Ameri
kaansche regeering mededeel ing hebben
ontvangen, dat Amerika wel „erkennings-
betahngen" op 13 Juni zal accepteeren,
doch niettemin dc betrokken staten zal bo
schouwen als in verzuim zijnde.
Deze mcdedecling is gedaan aan de ver
tegenwoordigers van Frankrijk. Italië, Bel
gië, Tsjecho-SIowakije en Duitschlnnd.
De Daily Mail meldt, dat de Enaelsche
regeering waarschijnlijk op 13 Juni in het
geheel niets zal betalen, indien Amerika
geen nieuwe onderhandelingen voor een
definitieve regeling aanbiedt.
ERNSTIG SPOORWEG-ONGELUK.
Twintig zwaar gewonden.
P a r ij s, 12 Mei. (V D.) In het station te-
La Roebelle is een rangeertrein met een
snelheid van 50 K M. op een stilstaanden
personentrein gereden. Twintig personen
werden zwaar gewond, ecnigen van hen
verkecren in levensgevaar. De machinist
van den rangeertrein had geen acht gesla
gen op de signalen.
GOERING VLIEGT NAAR ATHENE.
Berlijn, 12 Mei. (II N.) Ministerpresi
dent Goering zal zich op 18 Mei per vlieg
tuig naar Athene begeven. In enkele berich
ten wordt verklaard, dat dit bezoek een par
ticulier karakter zal dragen, doch naar an
derzijds verluidt, heeft de reis ten doel de
mogelijkheid te bcsludeeren voor eon ver
lenging van dc Duitsche autowegen, om
aansluiting te verkrijgen op de luchtlijnen
naar Constantinopel en zelfs naar Indie.
HAGELSTORM TE ROME.
Rome, 12 Mei (V.D.). Vanmiddag heeft
tc Home een hagelstorm gewoed, zooals in
tientallen jaren niet is voorgekomen. In
verschillende deelcn van do stad werden
ruiten en het glas van straatlantarens ver
niel J. de boonien werden bijna volkomen
van hun bladerdos beroofd, terwijl de ha-
gclstecncn nog uren long eenige duimen
dik op do straten bleven liggen. Hier en
daar werd bet tram- cn busverkeer ge
stremd.
Nog steeds strijd om den Gran
Chaco. Bolivia en Paraguay
fel tegenover elkaar.
Ofschoon er zoo iets als dc Volkenbond
bestaat, die gekant is legen regeling van
geschillen tussclien landen anders dan
langs vreedzamen weg, zijn wij de laatste
jaren niettemin getuigen geweest van en
kele ernstige gewapende conflicten. In de
eerste plaats denken wij daarbij aan de ge
vechten, die tussclien Chincezcn en Japan-
iiWs zijn geleverd; officieel is dc oorlog wel-
is-waar nooit verklaard, maar dc krijgsver
richtingen droegen desniettemin een vol
maakt oorlogskarakter. Aan dezen gewa-
penden slrüd is al geruimen tijd een einde
gekomen.
uil Verder ia Arabic, waar Ibn Saoed, do
•lollvoning der Wahabieton, overhoop ligt met
uilen iniarn van Yemen, den laatsten tijd het
looneel.van een verbitterden strijd, al
v?-6cliijnt volgens dc laaiste berichten het slui-
)eDtcn van een wapenstilstand dc voorwaar
r, den te scheppen voor een definitieve beëin-
n xliging van den oorlog.
Ten derde bestaat er nog een gespannen
toestand tussclien Bolivia en Paraguay, die
''^elkaar het bezit van den Gran Chaco be
urtwisten en die elkander nog steeds op felle
lU' wijze beooi logen Zelfs is er sprake van.
dat Asuncion, dc hoofdstad van Paraguay,
'yan de lucht uit zal \torden gebombardeerd
door Boliviaanschc vliegers. Bolviancn
beweren n.l. te hebben vernomen, dat krijgs
gevangenen, die in banden van Paraguay
zijn gevallen, op schandelijke wijze zouden
zijn terechtgesteld. Paraguay zou volgens
sommige berichten tot de executie zijn over
gegaan, omdat Boliviaanschc aviateurs op
steden in Paraguay, die niet Versterkt wa
ren. bommen hebben laten vallen, een be
schuldiging, die door Bolivia wordt gede
menteerd: i.p.v. onversterkte stéden zouden
hetgeen in den oorlog wél geoorloofd
is slechts forten zijn gebombardeerd. On
dertusschcn verklaart de staatspresident
van Paraguay, Ayala, dat cr geen enkele
terechtstelling heeft plaats gevonden, maar
dat tot deze executie inderdaad zal worden
overgegaan, wanneer bommen boven Asun
cion mochten worden uitgestrooid.
Het „toeval" wil nu, dat vandaag dc Vol
kenbondsraad bijeen komt, juist ter behan
deling o.a, van bet geschil om den Gran
Chaco. De zaak komt dus op een zeer kri
tiek oogenblik aan de orde en het is tc ho
pen, dat men tc Genèvo middelen zal weten
te vinden om het conflict bij tc leggen.
Aan interventie van verschillende zijden
heeft liet tot dusver waarlijk niet ontbro
ken, maar aan dc halsstarrigheid der be
trokken partijen is het te wijten geweest,
dat deze bemiddeling geen enkele gunstige
uitkomst heeft opgeleverd. Ook de Volken
bond zelf heeft een poging gedaan om de
beide landen, die elkaar al maanden lang
bestrijden, zoodat voortdurend liet bloed
blijft stroomen en onnoemelijk veel leed
wordt veroorzaakt, tot inkeer tc brengen.
De desbetreffende missie i* één groote mis
lukking geworden, gelijk de feiten bedroe
vend duidelijk aantoonen: ongeveer medio
Maart keerde de Volkenbonclscommissic
naar Genève terug cn nu, twee maanden
later, is nog steeds liet woord aan het ge
weer, liet kanon en de bom.
Toch is die reis der Volkcnbondscommis-
sic leerzaam geweest. Er is n.l. gebleken,
dat, al beschikt noch Paraguay, noch Bo
livia over industrieën, die het oorlogstuig
kunnen aanmaken, niettemin de legers der
oorlogvoerende partijen ruimschoots zijn
voorzien van wapens en munitie en het
merkwaardige hierbij is, dat al dit materi
aal van dc modernste constructie is.
Aangezien deze wapenen niet zoo maar
uit dc lucht komen vallen, ligt de gevolg
trekking voor de hand, dat van „welwillen
de zijde, d.w.z. van een zijde, die er zich
goed voor laat betalen, leveranties op groo
te schaal plaat6 vinden. Inderdaad hebben
de onderzoekingen aangetoond, dat de Ver-
cenigdc Staten, waar men liet bolsjewisme
lievig verfoeit, maar desniettemin terwille
van den ronden buidel, terwille van baat cn
buit, er niet tegen opziet de sovjetunie tc er
kennen, er voortdurend voor hebben ge
zorgd, dat dc Bolivianen en Paragueezcn
den oorlog behoorlijk konden voortzetten.
Nu geschiedden deze leveranties wel niet
rechtstreeks door de Amerikaansche regee
ring dit ware liet toppunt van cynis
me! maar zij werden niettemin door de
regeoring-Roosevelt gedoogd. Europa slaat
nauwelijks een beter figuur: hetzelfde Euro
pa, waar de Volkenbond i3 gevestigd, heeft
eveneens in ruime mate het zijne er toe
bijgedragen, dat dc oorlog om den Gran
Chaco, die anders „vanzelf" zou zijn ge
ëindigd niet faute de combattants, maar
toch bij gebrek aan vcchtmatcriaal op
frissclie en vroolijke wijze kon worden ge
rekt en verlengd. In het verslag, dat dc
Volkenbondscommissie heeft opgesteld,
wordt dan ook zoo rechtstreeks mogelijk te.
kennen gegeven, dat het voortduren van
den moordenden oorlog is tc wijten aan de
Amerikaansche en Europecsche landen,
dank zij hun onverantwoordelijke leveran
ties van wapens en munitie.
Het voorzien der strijdende partijen van
wapens is clan ook een on vcnschelijk be
drijf, waarvan de gevolgen mettertijd nog
noodlottiger kunnen worden, daar steeds dc
mogelijkheid bestaat, dat dc strijd niet gc-
localiseerd blijft, maar een uitbreiding on
dergaat, doordat andere staten erbij worden
betrokken. Dit zou wel een kolfje zijn naar
de hand der invloedrijke wapenfabrikanten,
maar een nieuwe bron van leed zijn, waar
voor geen woorden zijn tc vinden.
Het is dan ook te hopen, dat te Genève
krachtige stemmen opgaan tegen den onge-
limiteerdcn wapenimport in de beide oor
logvoerende staten, die zichzelf door dc
krijgsverrichtingen moreel en materieel vol
komen ruïneeren. Is het niet een ten he
mel schreiend feit, dat in de beide staten
de universiteiten moesten worden gesloten,
aangezien er geen studenten meer zijn, daar
dezen door hun rcgccringen voor oorlog
voering zijn opgeroepen, teneinde hun leven
te laten in moerassen en oerwouden? Ge
nève hcrstelle haar teloorgegane prestige
door ten aanzien van het Chaco-conflict
maatregelen te nemen, die neerkomen op
een belemmering van den ongebreidclden
wapenverkoop aan de beide 6taten. die an
ders tot zicltogens toe blijven voortvechtcn
DIT BLAD HEEFT EEN DAGELIJESCUM
GECONTROLEERDE OPLAAG VAN
BUITENLAND.
Scheepsramp op do Wescr.
(Eerste Blad, pag. 1.)
Tc Fontainebleau is een race-auto op de
toeschouwers ingereden.
(Eerste Blad, pag. 1.)
BINNENLAND.
Roofoverval lo 's-Gravenhage.
(Tweede Blacl, pag. 1).
Iloogc onderscheiding voor Mengelberg.
(Tweede Blad, pag. 1)A.
Hoogste barometerstand 768.6 tc Aku-
reyri.
Laagste barometerstand: 715.2 te Skudos-
naes.
Verwachting: Meest matige Noordelijke
tot Noord-Westelijke of Westelijke wind,
gedeeltelijk bewo'kt, waarschijnlijk weinig
of geen regen, ie's koeler, vooral des
nachts.
Ilct hooge drukgebied in liet Oosten is
geheel verdwenon, dat in het Westen nam
in beteekenis af over de Britsche eilanden»
doch handhaafde zich over den Oceaan cn
breidde zich naar IJsland uit. Thans daalt
over IJsland de barometer weer. Een de
pressie-kern vcrplautste zich van IJsland
af Oost-Zuid-Oostwaarts en ligt thans over
het Noorden van de Noordzee.
Over Denemarken daalt thans dp baro
meter het krachtigst, zoodat liet minimum
waarschijnlijk wel Oostwaarts zal trekken.
Over het Noorden van dc Britsclic eilan
den waait hot hier cn daar krachtig uit
•het Noord-Westen Ook ean onze kust
groeide de wind krachtig aan, hier en daar
tot 5 of 6 Beaufort. In het overige gebied
waaien matige lot zwakke- winden. De de
pressie heeft uit liet Noorden koude lucht-
massa's aangevoerd, zoodat over vrijwel
het geheele gebied dc temperatuur gedaald
is. Aan dc Schotsclic kust cn op dc Fa-
roer valt zelfs.hic. en daar sneeuw. Do
grootste nceislag-hoeveelhetlcn werden
over het Noorden van Gr'oot-Britannic af
getapt, waar do achterkant van het dc-
pressicgebicd buiig weer bracht en over
Zuid-Scandinavie aan den voorkant van
het deprcssicgebied. Er is voor ons land
aanhouden van het gure weer tc verwach
ten, met verdere afkoeling, vooral des
nachts (nachtvorst). Do regenkansen zijn
betrekkelijk gering. Dc bovenlucht is vrij
droog en de daling van den luchtdruk op
IJsland doet afnemende buien verwachten.
LANGESTRAAT 49-51
TELEFOON 190
Zie onze goedkoope
PINKSTERAANBIEDINGEN
in de
CORSET AFDEELING.
VRAAGT PRIJS VOOR TOËRRITTÈN
IN BINNEN- EN BUITENLAND
VRAAGT OOK PRiJS VOOR DE
LUXE 6 EN 7 PERS. WAGENS.
OOK DES NACHTS GEOPEND
Vaste standplaats ter linker zijde
van hotel Monopole.
