Stemming in het Saargebied
1/16
HENDERSON BLIJFT VO ORZ1TTER
Donderdag 17 Mei 1934 AMERSFOORTSCH DAGBLAD 32 e Jaargang No. 268
EEN RAPPORT. VAN DE
VOLKENBONDSCOMMISSIE
TREIN ONTSPOORD
IN DUITSCHLAND
"d
DE MIJNRAMP IN
HENEGOUWEN
EEN MEMORIE VAN
ROOSEVELT
UITZONDERINGSTOESTAND
IN LETLAND
Zijn internationale troepen ter
handhaving van de orde
overbodig?
Ger^ève, 15 Mei. (V.D.) Het secretariaat
van den Volkenbond publiceert het voor-
loopige verslag van do In Januari benoem
de commissie tot onderzoek van voorbe
reidende maatregelen voor do stemming
in het Saargebied. Het rapport, welks aan
vulling in den loop van de huidige raads
zitting de commissie zich uitdrukkelijk
voorbehoudt behandelt eerst de kwestie
der stemmingsorganen. Het stelt zich op
het standpunt, dat volgens het verdrag van
Versailles de regeeringsbevoegdheden in
het Saargebied ook gedurende de stem
ming^ periode door de regeeringscommissie
moeten worden uitgeoefend. Anderzijds
wordt de instelling van een stemcommissie
en van een stemgerecht voorgesteld. De
6temcommtssie zou bestaan uit drie leden,
die niet tut een der belanghebbende 6taten
behooren. Hun taak is volgens het voor
stel do organisatie en de contróle op de
stemmingshandelingtn. Het stemgerecnt
zou bestaan uit twee eveneens onzijdige le
den en in hoogste instantie recht spreken
over het plaatsen op de stemlijsten en de
geldigheid der stemmingshandelingen. Bo
vendien zou het hebben te oordeelen over
iedere overtreding van de stemmingsvoor
schriften. Zeer uitvoerig gaat het rapport
in op de bepaling van den kring der stem
gerechtigden, d i. van de personen, die bij
de onderteekening van het vredesverdrag
hun woonplaats in bet Saargebied hadden.
Het rapport beschouwt dan het volken
rechtelijk begrip „woonplaats" en 6telt o.a.
vast, dat daarvoor geen ononderbroken
{verblijf noodig is.
Ten aanzien van de stemmingsmodali
teiten behoudt da commissie zich voor la
ter definitieve voorstellen te doen. Voor
het oogenblik wil zij zich er toe beperken
de meening uit te spreken, dat het verdrag,
wanneer het spreekt van stemming naar
gemeenten of districten, verwijst naar de
reeds '.n dit gebied beslaande districten,
dat het derhalve niet toelaatbaar is, bij
zondere stemdistricten te vormen.
Onder het opschrift „Verificatie der
slemresultaten" zegt het rapport: de com
missie is van meen'ng, dat het verdrag,
wanneer het bepaalt, dat de stemming
plaats vindt naar gemeenten of districten,
een methode op het oog heeft, die het
mogelijk maakt de resultaten der volks
stemming zóó te verifieeren, dat de stem
ming in iedere gemeente of in ieder dis
trict het voorwerp van een speciale bere
kening vormt.
Het rapport uit zich summier over de
garantiekwestie. Het verklaart, dat de be
studeering van de kwestie, door welke
middelen de Saarbevolking tegen iedere
pressie en iedere bedreiging beschermd zal
worden en welke bepalingen moeten wor
den gemaakt voor de handhaving der open
bare orde gedurende de stemming, wordt
voortgezet onder inachtneming van de ver.
plichtingen, die uit het verdrag voor de
onderteekenaars voortvloeien, alsmede van
de verantwoordelijkheid, die de Volken
bond draagt volgens het hem toevertrouw
de manaaat.
Ten aanzien van de kosten van de stem
ming verklaart het rapport, dat de com
missie aan het financieele comité van den
Volkenbond verzocht heeft om opstelling
van een schema en dat dit schema op het
oogenblik wordt onderzocht. Het beveelt
aan, dat de staat of de staten, wien het
gebied zal ten deel vallen, de kosten moe
ten dragen, zoo noodig naar billijke ver
deeling. Indien het tegenwoordige regime
gehandhaafd zou blijven, zouden de k06ten
ten laste van het gebied komen.
G e n v e, 15 Mei. (V.D.) De leider van
het Duitsche front in het Saargebied, Pirro,
heeft vanmiddag de internationale pers-
ontvangen. Hij verklaarde, dat de 460.000
leden van het Duitsche front 93 van de
slemgerechtigden vormen. De voorbereid
selen voor de stemming kunnen gemakke
lijk in vijf maanden voltooid zijn.
Ten aanzien van do waarborgen zeide
hij, dat de eenige doelmatige garantie door
het Duitsche front zelf wordt gegeven, daar
dit een eenheid vormt en ieder, die de
discipline schendt, uitsluit. Er is geen bui-
tenlandsche politic noodig om orde en rust
te handhaven. De tijd der bezetting heeft
geleerd, dat vreemde troepen juist aan
leiding tot onrust geven. Als de Volken
bond zou besluiten tot het zenden van po-
litietroepen, dan zou hij, aldus Pirro, daar
mee bewijzen, dat hij vreest de kleine min
derheid, die niet tot het Duitsche front
behoort, niet zonder troepen baas te wor-
NIEUW SCHANDAAL
Par ij s, 16 Mei. (V.D.). In Bayonne beeft
men thans een nieuw schandaal ontdekt,
waarbij door vervalsch'mg van handelspa
pieren millioenen zijn verduisterd. Ditmaal
betreft bet echter postchèques. waarop de
bedragen met verscheidene nullen werden
vergroot. Twee chèques ten bedrage van
fr. 3 werden op deze wijze tot chèques voor
fr. 3000 veranderd. De vervalscher liet de
postchèques in B «yonne opgeven en in
Parijs incasseeren, opdat het bedrog niet
zou worden ontdekt. De politio heeft reeds
een jongema^ gearresteerd, die uit een
zeer aanzienlijke familie afkomstig is en
wiens taak er in bestond, de vervalschte
Chèques te Parijs te gelde te maken.
den. Pirro keerde zich verder tegen de
afkondiging van een onbeperkte amnestie,
die een vrijbrief voor terreur zou beteeke.
nen. Resumeerend stelde hij do volgende
eischen:
1. Onmiddellijke vaststelling van den
6temmingsdatum in overeenstemming met
den duidclijken tekst, van het verdrag van
Versailles. De vaststelling van dien datum
zou een kalmeering van den politieken toe
stand tengevolge hebben, niet alleen in het
Saargebied, maar ook daarbuiten.
2. Het onmiddellijk zenden van de stem
mingscommissie naar het Saargebied.
3. Een stemmingsgerecht moet zich al
leen bezig houden mot de technischestem-
mingskwestiee. Daarentegen moet het ge
zag der gewone gerechten en van het inter
nationale hoogste gerechtshof bewaard blij
ven, wil men niet, dat er een gevaarlijke
rechts verwarring ontstaat.
4. Een interoatiorale politietroep kan
slechts onrust in het Saargebied teweeg
brengen.
Een doode en acht zwaar
gewonden
Hannover, 16 Mei. (V.D.) De persafdee
ling van de rijksspoorwcgendirectie deelt
mede
Op 1G Mei om 11.27 uur is bij Langwcdel
in de nabijheid van Verden op de baan
BremenHannover do D-trein 131 ont
spoord. De machine en de voorste wagen
vielen om. Eén doode en acht zwaar ge
wonden zijn te betreuren. De oorzaak van
het ongeluk is vermoedelijk bet te snel pas-
seeren van een wissel.
Twintig licht gewonden.
Ver den, 16 Mei. (V.D.) Onmiddelijk na
het bekend worden van het spoorwegonge
luk bij Lanwcdel werden geneeskundige
hulp en brandweer gealarmeerd, die met
allo beschikbare voertuigen naar de plaats
des onheils snelden. Manschappen van de
rijdende afdeeling van het Verdenscho ar
tillerie-regiment belastten zich met do af
zetting van het omliggende terrein. In de
nabijheid werden verbandplaatsen opge
richt. Ongeveer twintig licht-gewonden
werden in boerenhuizen ondergebracht
Verscheidene passagiers waren onmiddel
lijk na het ongeluk begonnen met het blus-
schen van den brand in den restauratie
wagen, doch het vuur greep buitengewoon
DE STERREN..ZMEL 16-23 MEI 1934, 22 h MT. (23 h ZT.)
Ster Vd 3* grootte, ofUeiuer
Ster v/d 2' grootte.
"Sfc Ster */d le gr.
Z~ Melkweg
Wettelijk ingeschreven bij hel
Burvau */cidustrieclen
Eigendom onder No.
64222
EERSTE M?
VOLTE T1AAN
Li 1ST C KVMmER
N1EUVE MA/il
'ZUID
VENTJS©
MARS©
JUPITER
SATURNUS©
Stcrretijd 13 h 26 min.
In drukletters vermeld zijn de namen
van de sterrebëéjden; dc eigennamen van
een aantal der helderste sterren zijn in
schrijfletters gcctcekend.
Drie maantjes: 16 in de Tweelingen;
19 in de Kreeft; 22 ten zuiden van den
Leeuw.
snel om zich heen en maakle hel reddings
werk zeer moeilijk. Dit verklaart het feit
dat de machinist en de stoker, die nipt on
middellijk konden geborgen worden, nog
steeds vermist zijn, zoodat het vermoeden
voor de hand ligt dat beiden zijn nmgeko
men. Dc gewonden zijn inmiddels naar het
ziekenhuis te Vprden overgebracht.
DE NALATENSCHAP VAN EEN TABAKS
KONING.
New-York, 16 Mei. (II.N.) Thans zijn de
bijzonderheden bekend gemaakt over «ie
regeling van den hoedei van wijlen James
Duke. den tabnkskoning. die een vermognri
van ongeveer 100 millioen dollar heeft na
gelaten Zijn dochter erft een bedrag van
29.950.000 dollar, welk bedrag echter in eon
trustfonds is vastgelegd. Voorts is nog een
fonds van 52.525.000 dollar gesticht, waar
van 40 000.000 dollar bpstemd is voor de
Duke universiteit, terwijl hot overblijvende
gedeelte verdeeld wordt tusschen verscha
lende ziekenhuizen en andere instellingen.
NIEMAND GERED.
New-York, 10 Mei. (H.N.) In tegenstel
ling met de aanvankelijke berichten wordt
thans gemeld, dat geen. fier léden van de
bemanning van het „Nantucket" vuurschip,
dat gisteren door de Olympic aangevaren
werd, gered is.
Het aantal dooden tot
40 gestegen
Brussel, 16 Mei. (VD.). Uit Bergen
wordt gemeld, dat de ontploffing in de
mijn in Paturages geschiedde op een diep
te van 821 M. Do gangen zijn met gas ge
vuld cn steenmassa's versperren den toe
gang. Op het oogenblik van het ongeluk
bevonden zich 4G arbeiders in dc mijn»
De mi'n brandt. Red-
dings-kansen gering.
Bergen, 16 Mei. (V.D).) In den loop
van den nacht zijn vier gewonden en acht
dooden geborgen. Men neemt echter aan,
dat ook het meerendcel van de in de mijn
opgesloten mijnwerkers als verloren moe
ten worden beschouwd. De tot dusver ge
borgen lijken zijn vrijwel geheel onherken-
ha'ar. Dc mijn brandt Het bergingswerk
is tengevolge van de hitte on het uitstroo-
mende gas buitengewoon moeilijk. Een uur
voor het uitbreken van do catastrophe had
ONTWAPENING
Toch nog een accoorcl
mogelijk?
De bijzondere correspondenten to Genève
»ran de groote Parijscbe bladen blijken
over het verloop der besprekingen tc Genè
ve zeer optimistisch, ofschoon zij toegeven,
dat tastbare resultaten nog niet bereikt
zijn. Dit optimisme, dat in alle artikelen
tot uiting komt, vindt zijn ontstaan in een
korte verklaring van den Eranschcn mi
nister van buitenlandsche zaken, die na
zijn onderhoud, met Eden er op wees. dat
hij reeds na zijn vertrek uit Parijs nadruk
kelijk naar voren had gebracht, dat hij de
ontwapeningskwestie optimistisch be
schouwde. Dit optimisme kon hij thans
slechts bevestigen. Van Fransche zijde
wordt er op gewezen, dat de verschillende
besprekingen van Barthou in den loop van
Maandag en Dinsdag, vooral echter zijn ge-
dachtenwisseling met Aloisi en Eden er
toe hebben geleid, dat de houding van
Frankrijk in het ohtwapeningsvraagstuk
zeer veel begrijpelijker is geworden. Zoow-d
van Italiaanscho als van Engelsche zijde,
heeft men toegegeven, dat Frankrijk, van
zuiver juridisch standpunt gezien, in het
ROOSEVELT.
gelijk staat met zijn nota van 17 April
Van Fransche zijde hoopt men nu op grond
van deze erkenning tot een overeenstem
ming te kunnen komen. Dit is o.m. te
meening van den correspondent van
Matin, die echter tevens opmerkt, dat En
geland zijn tot dusver ingenomen houding
nog niet heeft gewijzigd
De Petit Parisien schrijft, dat men thans
van Fransche zijde zonder pessimisme hel
bijeenkomen van de ontwapcningscomnrs
sic tegemoet kan zien. De Fransche nou-»
is nu begrepen en grootendcels bezig zijn
effect te bewijzen.
Pertinax blijft nuchter en ziet geen reden
tot optimisme, zoolang geen tastbare re
sultaten bereikt zijn.
De Echo de Paris publiceert een art;kr:
van zijn redacteur-buitenland, die mede
deelt met leidende persoonlijkheden d«r
verschillende stalen te hebben gesproken
en do tevredenheid van den minister van
buitenlandsche zaken Barthou niet te kan
non declen.
Wat de Saarkwcstie betreft, zijn de bid
den eenigszins gereserveerder. De bespre
kingen, die Barthou in verband hiermede
met Aloisi gevoerd heeft, hebben lit punt
van de agenda niet veel verder gebracht
Uit do verslagen in de bladen krijgt mm
den indruk, dat de openbare meening lang
zamerhand afziet van het aanstellen v;«n
een internationale politio in het Saarge
bied.
Henderson treedt niet af als
president.
Londen, 16 Mei. (V.D.) De president
der ontwapeningsconferentie, Henderson,
heeft Woensdagmiddag persoonlijk het ge
rucht tegengesproken, dat hij zou zijn af
getreden als president der ontwapenings
conferentie.
Dit gerucht was in het Lagerhuis door
het lid der liberale oppositie, Mander, ter
sprake gebracht, waarop Baldwin ant
woordde, dat hij het betreffende bericht
niet gezien heeft.
Tegenover de pers verklaarde Baldwin.-
dat hij voorbereidingen treft voor dc her
vatting der werkzaamheden op 29 Mei en
vastbesloten is alles wat in zijn vermogen
is te doen om de conferentie te beïnvloeden
de taak, welke zij heeft aangevat tot een
goed einde te brengen.
Henderson zal waarschijnlijk Vrijdag
over een week naar Genève vertrekken.
HENDERSON.
Ontwapcningsboodschap van
RcosevelL
W ash i n g t o n, 16 Mei. (V.D.) In het
Witte Huis is Woensdag bevestigd, dat
president Roosevelt en staatssecretaris Huil
werken acui de redactie van een boodschap,
"welke Norenan Davis te Genève zal voorle
zen en waarin het standpunt der Ameri-
kaansche regeering in zake ontwapening
nogmaals nauwkeurig zal worden omlijnd.
President Roosevelt overweegt voorts
een formeele boodschap tot het congres te
richten in zake de intriges van zekere in-
sMinties der bewapeningsindustrie.
Zooals bekend heeft de bondssenaat reeds
een aanhang gemaakt met een nauwkeurig
onderzoek der transacties van Amerikaan-
sche oorlogsmateriaalfabrikantcn. Het staat
daarom nog niet vast of Roosevelt het re
sultaat zal afwachten van het onderzoek
dat minstens een half jaar zal duren dan
wel of hij nog voor het einde der huidige
zitting zijn meening over deze kwestie zal
kenbaar maken.
Geen verzadiging der conferentie?
Londen, 16 Mei. (V D.) Bevoegde En
gelsche kringen verklaren, dat hun niets
bekend is van een verdaging der ontwa
peningsconferentie voor onbepaaldcn tijd.
Par ij s. Ook te Parijs worden de be
richten over een verdaging der Ontwape
ningsconferentie voor onbcpaalden tijd on
juist genoemd.
Barthou ontkent eveneens
de geruchten.
Genève, 16 Mei. (V.D.) De Fransche
Minisfer van buitenlandsche zaken, Bar
thou, heeft het gerucht als zou de ontwa
peningsconferentie voor onbepaaldcn tijd
worden verdaagd categorisch tegengespro
ken. Hetzelfde is geschied door het Vol
kenbondssecretariaat.
nog een ml.'ninspectie plaats gevonden,
waarbM echter niets bijzonders was vast-
gestelci. Volgens de laatste berekening
moeten 36 mijnwerkers ingesloten zijn.
Brussel, 16 Mei. (V.D.) Uit Bergen
wordt gemeld, dat het aanta! dooden bij
de mijnramp nog niet nauwkeurig vast
staat. De brandwonden der levend geborgen
mijnwerkers zijn in vele gevallen zoo ern-i
stig, dat het ergste voor do slachtoffers
wordt gevreesd.
Ministerieels belangstelling.
De drie ministers, wier departementen
mijnaangclegenheden behandelen, zijn
Woensdagochtend op do plaats van de
ramp aangekomen. De omstandigheden,
waaronder het ongeluk plaats vond, kon-
den evenwel nog niet worden vastgesteld.
De uit 48 personen bestaande ploeg was
om twee uur do mijn binnengegaan. Om
acht uur vond een ontploffing plaats, ten
gevolge waarvan brand ontstond. Do plaats
van de ramp is 200 bij 300 M.
Rouwzitting van Kamor cn
Senaat
Woensdagmiddag vinden in de Kamer en
in den Senaat rouwzittingen plaats. Mi
nisterpresident De Broqueville zal het
woord voeren.
Onder den indruk van de ramp heeft do
vereeniging van mijneigenaars besloten de
loonsverlaging, welke op 20 Mei zou ingaan
uit te stellen tot 3 Juni.
Aantal dooden tot 42 gestegen.
Nader wordt gemeld:
Het aantal dooden is thans tot 42 geste-»
gen. Alle lijken zijn deerlijk verminkt. Tot
nu toe is men er nog slechts in geslaagd
vijf van de overlevenden, te bergen. Allen
zijn zwaar verwond en een van deze gered-»
den is intusschcn overleden Men neemt
aan dat de arbeiders, die In do brandende
gang werden ingesloten, een snellen dood
hebben gehad.
Het aantal lijken dat geborgen is be
draagt zeventien Het bergingswerk gaat
met groote moeilijkheden gepaard, aange-»
zien telkens opgeruimde gedeelten opnieuw
instorten, waardoor de reddingsploegen
verscheidene malen hun werk nogmaals
moeten aanvangen en belangrijke vertra
gingen ontstaan.
Ook koning Leopold heeft zich heden-»
middag naar het terrein van de ramp be-»
geven om zich persoonlijk van de reddings-»
werkzaamheden op de hoogte te stellen.
Riga, 16 Mei. (V.D.). De Letlandsche ré-»
geering heeft den uitzonderingstoestand
afgekondigd, op grond waarvan de actie
der politieke partijen en van het parlement
tot aan do uitvoering van een grondwets
hervorming zal moeten worden gestaakt.
-Naar het Letlandsche telegraafagcntschap
meldt, heeft de regcering zich tot dezen
maatregel gedwongen gezien in verband met
het feit, dat zij kennis had gekregen van
voorbereidingen voor een gowapenden
coup d'état. Tevens is zij hiertoe overge-»
gaan op grond van do onbekwaamheid van
het parlement, hetwelk niet de mogelijk
heid gaf de noodmaatregelen te nemen tot
bestrijding van do economische gevaren.
Met het oog op de steeds grooter wordende
ontevredenheid in de meest uitgebreide'
kringen zag do regeering in den tegen-»
woordigen toestand can dreigend gevaar
voor binnenlandsche onlusten en achtte zij
het haar plicht deze met alle ter beschik
king staande middelen te voorkomen.
De uitzonderingstoestand geldt voor zes
maanden. De invoering is zonder eenig in
cident voltrokken. Volgens een voorloopig
nog onbevestigd gerucht zouden in don
loop van den nacht de socialistische par
lementsvoorzitter dr. Kalin en zijn zoon
zijn gearresteerd.
Riga, 16 Mei. (V. D.) Het Letlandsche
telegraafagentschap meldt nader:
Ter uitvoering van de noodige maatrege
len en ter handhaving van orde en veilig-»
heid zijn nog in den nacht van Dinsdag op
Woensdag behalve de politie de burger
wacht en gedeelten van het garnizoen van
Riga onder de wapenen gebracht. Een
reeks openbare gebouwen werd bezet en
ook het parlement werd onder militaire
bewaking gesteld. De stations en kantoren
der P. T. T. zijn bezet.
Van half één 's nachts tot 8 uur *s och
tends was het telefoon- en telegraafver-»
keer verbroken. In de straten van Riga loo-
pen gewapende patrouilles politie en solda
ten. Ook pantserwagens rijden door de stad.
Een grootere actie werd door de militairen
in de omgeving van het socialistische volks
huis uitgevoerd. Op het volkshuis werd in
plaats van de socialistische roode vlag de
officieele rood-wit-roode Letlandsche staats-
vlag geheschen.
HET MONSTER VAN LOCH NESS. 1
New Y o t k, 16 Mei. (H.N.) Dr. Reid
Blair, commissaris van de New Yorksche
diergaarde, heeft een premie van 25 000
dollar uitgeloofd voor dengene, die er in
slaagt het monster van Loch Ness te van
gen. Voorwaarde is, dat het monster tea
minste 40 voet lang is. zooals door degenen*
die beweren het monster gezien te hebben^
wordt verklaard.
