P. F. A. VAN DAAL
DË ËÊMLANDÊU
BAKKERIJ „DE LUXE"
L. J. LUYCX ZOON
4000
Vrijdag 8 Juni 1934
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
32 e Jaargang No. 286
MILITAIRE PUTSCH
IN LITHAUEN
De situatie ernstig
OM DE STERKTE DER
VLOTEN
Amerikaansch initiatief
tot ontwapening
HET CIJFER DAT
U DOET
VERWACHTEN
GELUK
VOORSPOED
VOORUITGANG
Twee vliegtoestellen
gestort
GEEN TERUGKEER VAN
DUITSCHLAND NAAR
GENEVE
Nieuws
DE BRAND IN SCHRAMBERG
EEN FAMILIEDRAMA?
9 uur 45 min.
3RAND MELDE MEN AAN
DE TELEFONISTE
Tel. 1788 -j*
V'
6 ct. per K.M. Tel. 1788
AMERSFOORBCfi DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS 3 maandt:D v°°' Amersfoort 2.10 per maand 0.75. per
weak (mei gratis verzekering tegen ongelukkenl I 0.17'/*
Binnenland franco per post per 3 maanden 13.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON 1NTERG 51J
PRIJS DER ADVERTENTIEN "ao *re9eJa '-05 mel inbegrip van een bewijsnummer
- elke regel meer f 0.25 Ltefdadighclds-advertcnti&D voor de
helft van den prijs. - Kleine Advertentlên „KEITJES" bl) vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent elke regel meer 10 cent driemaal olaatsen f I.Bewilcnummer extra f 0.05
In scène gezet door de
aanhangers van den
voormaligen premier
Woldemaras
T i 1 s i t» 7 Juni. (V.D.) Naar uit
Kowno gemeld wordt, is in den
nacht op Donderdag een militaire
putsch gepleegd, die in scène is
gezet door de aanhangers van den
voormaligen premier Woldemaras.
Nog in den loop van den nacht
werd Woldemaras per vliegtuig uit
zijn verbanningeoord in do nabij
heid van Kowno gebracht. Hij werd
door zijn volgelingen uitgeroepen
tot minister-president en bevindt
zich thans in het gebouw van den
gencralen staf. De militairen heb
ben de macht in handen, doch de
civiele autoriteiten schijnen op
de hand van de regeering te zijn.
Staatspresident Smctona heeft ge
weigerd met de opstandelingen te
onderhandelen.
Alle regeeringsbureaux door
militairen bezet
Naar omtrent den militairen putsch na
der wordt gemeld, zijn in den afgeloopen
nacht tusschen 2 en 7 uur alle regeerings
bureaux door militairen bezet. Een ultima
turn dat aan staatspresident Smctona go
stold is, is om 12 uur hedenmiddag afge
loopen en naar bet -schijnt ccnigen- tijd
verlengd. Op het oogenblik kan nog niet
worden voorzien hoe de zaken zich verder
zullen ontwikkelen.
Onder de gearresteerden bevindt zich,
naar verluidt, de gouverneur van het Me
melgebied, Nawakas. Het gerucht volgens
hetwelk een aantal ministers van de regee-
ring Tubelis in arrest gesteld zou zijn, kon
nog niet worden bevestigd.
Hedenmorgen bevonden zich geen mili
tairen in de straten van Kowno. In de stad
heerscht volkomen rust.
De toestand nog niet opge
klaard.
Tilsit, 7 Juli. (V.D.) De berichten uit
Kowno geven nog
geen duidelijk beeld
van den toestand in
dc vroege middag
uren. Volgens ge
ruchten zou een
compromis zijn tot
stand gekomen,
w a a rbij Wol d ema ras
het ministerie van
buitenlandschc za
ken op zich zou ne
men. Later verluid
dc, dat Woldemaras
per vliegtuig zou
zijn teruggezonden.
WOLDEMARAS doch dat de regee
ring niet tegen hem zal optreden, omdat de
militairen hem tegen zijn wil naar Kowno
hebben overgebracht.
De luchtvaart- en tankafdeelingen zijn
vóór Woldemaras en de eigenlijke aanstich
ters van de putsch, terwijl de andere wa
pens, weliswaar niet tegen Woldemaras
zijn, doch toch een afwachtende houding
aannemen. Het paleis van den staatspresi
dent is door 300 man bezet. Waarschijnlijk
is, dat in de regeering eenige veranderin
gen zullen komen, welke in overeenstem
ming zullen zijn met de wenschen der mili
tairen.
Op touw gezet door officieren?
Warschau, 7 Juni. (V.D.) Volgens een
mededeeling van den correspondent van
het Poolsche Telegraaf Agentschap uit Riga
is de toestand te Kowno nog steeds niet
opgehelderd. Volgens particuliere mede
deelingen, die te Riga in de avonduren zijn
binnengekomen, heeft de militaire putsch
inderdaad plaats gehad en is de situatie
zeer ernstig. Woldemaras zou geen direct
aandeel aan den putsch hebben. Deze zou
veeleer op touw zijn gezet door een groep
officieren, behoorendc tot dc aanhangers
van Woldemaras.
liet Poolsche Telegraaf Agentschap meldt
verder uit Riga. dat Woldemaras president
Smetona een reekö eischen in den vorm
van een ultimatum zou hebben gesteld,
waarover thans beraadslaagd zou worden.
De chef van den Littauschen generalen
staf, kolonel Koebelioenas, zou zijn ontslag
ingediend hebben en in zijn plaats zou
generaal-majoor Jackoes, commandant van
dc krijgsschool, benoemd zijn.
Berlijn, 7 Juni. (V.D.) Volgens de laat
ste berichten uit Kowno heerscht in de
stad volkomen rust en orde. Bij geruchte
verluidt, dat de vroegere minister-president
Woldemaras is gearresteerd. De officieele
instanties te Kowno onthouden zich echter
van het geven van mededeelingen.
Japansche mededeeling t.a.v.
de aanstaande maritieme
besprekingen
Tokio, 7 Juni (V.D.). Officieele Kringen
hechten geen geloof aan de persberichten,
volgens welke Groot-Britannic en de Ver-
ccnigde Staten overeenstemming trachten te
verkrijgen voor een gemeenschappelijke ac
tie tegen Japan ter vlootconferentic, hetgeen
de conferentie zelve schipbreuk zou doen
lijden, indien dc mededeelingen op waarheid
zouden berusten.
Japan heeft dc Britschc voorstellen, om
vóór 1935 vlootbesprekingen te houden, aan
vaard.
Het tclcgraafagcnlschap Rcngo verneemt,
dat de voorbereidende bseprekingen geschei
den en openhartig tusschen dc belangheb
bende landen zullen worden gevoerd. Voorts
verneemt dit agentschap, dat de kewstie
van deelneming van Duitschland of Rusland
aan de vlootconferentic nooit is opgeworpen
cf in overweging genomen.
DRIE KINDEREN LEVEND VERBRAND
Parijs, 8 Juni (V.D.). In dc hut van een
Spaansche houthakkersfamilie bij Auderre
»s in den loop van den nacht brand uitge
broken. Het vuur greep snel om zich heen.
De moeder slaagde er in zich met het jongste
kind in veiligheid te brengen. De drie oude
re kinderen kwamen in de vlammen om.
Kapelweg 58 Tel. 690
geeft morgen een EXTRA Reclame.
Heerlijke Boterkoekjes 50 ct. p. p.
Tevens onze bekende heerlijke gebakjes
10 voor 60 cent.
Washington, 6 Juni. (V. D.) De demo
cratische senator Tydings heeft een voor
stel ingediend om president Roosevelt te
machtigen in directe onderhandeling te tre
den met de leiders der regeeringen van
andere landen over een algemccne vermin
dering der bewapening te land, ter'zee en in
do lucht. >rolgens het voorstel zal de be
wapening van een land in verhouding met
zijn bevolkingscijfer moeten zijn, bijv. een
bepaalde mate van bewapening voor elk
half millioen inwoners, eventueel met een
zekere progressie.
NOODLOTTIGE ONTPLOFFING.
Philadelphia, 8 Juni (V.D.). Bij een
ontploffing op een in het droogdok alhier
liggend petroleumtankschip zijn drie man
gedood en 11 gewond.
BANDIET ONSCHADELIJK GEMAAKT.
Waterloo, 8 Juni (V.D.). Tommy Car
roll, een luitenant van de bende van John
Dillinger, is gisteren door een detective al
hier neergeschoten. De politie bracht Car
roll over naar een ziekenhuis, waar de ge
wonde toegaf een gangster te zijn en een
vriend van Dillinger. De federale politie
had al maandenlang op den bandiet jacht
gemaakt.
DOOR VIER LEEUWEN VERSCHEURD.
Londen, 7 Juni (V.D.). Tengevolge van
onvoorzichtigheid is heden in het om zijn
prachtigen aanleg beroemde, verleden jaar
geopende dierenpark Whipsnade nabij Lon
den een bezoeker door vier leeuwen aan
gevallen en voor de oogen der ontzette toe
schouwers verscheurd.
Door een windvlaag was den bezoeker de
hoed van het hoofd gewaaid en in de leeu
wengrot terecht gekomen. In de hoop zijn
hoek toch nog te kunnen pakken, klom dc
man langs het afsluithek van de grot naar
beneden, toen hij plotseling door vier leeu
wen werd besprongen, die hem met hun
klauwen met het hoofd naar \orcn in do
grot trokken en hem wel veertig meier
naar binnen sloepten, waar zij hem ver
scheurden. De bewakers, die (loor bezoeker
gealarmeerd warch-, trachnen vergeefs de
leeuwen met ijzeren slaven en revolver
schoten van hun prooi te verdrijven, doch
slaagden daar pas in, toen hun hulp te
laat was.
De piloten verblind
Sag an, 7 Juni (V.D.). Bij een vliogde-
monstratie in Sagan zijn gisteren twee
sport-vliegtuigen boven de stad waar
schijnlijk ten gevolge van verblinding der
piloten door dc zon, met de vleugels tegen
oikaar gebotst. Beide toestellen, stortten
naar beneden. De piloten kwamen om het
leven. Evenzoo twee passagiers.
Mislukte staatsgreep »n Li
tanen. Woldemaras weer
een oogenblik op het poli
tieke tooneeL
In den nacht van 6 op 7 Juni hebben zich
in Litaucn gebeurtenissen voorgedaan, die
volgens dc aanvankelijke geruchten een
uiterst ernstig karakter droegen, daar zij
suggereerden, dat door een coup d'ótat de
tegenwoordige regeering was weggevaagd
De staatsgreep w erd aldus de inhoud der
opzienbarende berichten uitgevoerd door
militairen, die waren gerccruleerd uit krin
gen, die sympathiseerden met den vroege
ren premier Woldemaras. Deze zou het
oord, waar hij als banneling vertoefde, heb
ben verlaten en per vliegtuig naar de
hoofdstad Kofno zijn gereisd, waar hij na
derhand tot ministerpresident zou zijn uit
geroepen. Ter aanvulling werd nog meege
deeld, dat hij zijn zetel had gevestigd in 't
cbouw van den generalen staf. Staatspre
eident Smetona zou niet bereid zijn geweest
met de rebellen te onderhandelen, terwijl
de ambtenaren do regeering trouw zouden
zijn gebleven. De staatsgreep zou dus alleen
door militaire kringen op touw zijn gezet
In den vroegen ochtend van 7 Juni tus
schen twree en zeven uur zouden alle
openbare gebouwen door troepen zijn bezet
Verder zou den staatspresident een ultima
turn zijn overhandigd,met zeer korten, maar
naderhand verlengden looptijd.
Ziedaar óón lezing van het gobcurde.
Volgens andere geruchten zouden de leden
van 't Lilausche kabinet in arrest zijn ge
steld. Wat de berichten omtrent Woldema
ras betreft, vooral deze luidden zeer tegen
strijdig. Sommige telegrammen behelsden,
dat hij minister van buitenlandschc zaken
was geworden, andere, dat hij gevangen
was genomen.
Wat is de waarheid intusschen? Het heeft
istcrèn niet lang geduurd, of van officieele
Litausche, dus regceringszijde, werd mee-
edeeld, dat het volkomen onjuist was, als
zouden militairen erin geslaagd zijn de
thans aan het bewind zijnde regeering van
het tooneel te doen verdwijnen. De macht
hebbers, die tot dusver de lakens uitdeel
den, zitten, zoo werd verklaard, nog steeds
tevig in het zadel, overal in het land is dc
toestand rustig en het leger is op de hand
der regeering. Er is zelfs een officieel com
muniqué gepubliceerd, waaruit valt af te
leiden, dat in den nacht van 6 op 7 Juni
het garnizoen van Ivofno bij wijze van proef
werd gealarmeerd; men had dus te doen
met een nachtelijke oefening, waarbij het
tengevolge van dc duisternis tot enke
le incidenten moet zijn gekomen. waarbij
blijkbaar ook enkele schoten vielen, doch
die overigens niet al te veel om het lijf had
den, daar niemand werd gewond of gedood.
Het schijnt nu, dat enkele officieren van de
alarm-manoeuvre gebruik hebben willen
maken om druk op de regeering te oefenen,
teneinde gedaan te krijgen, dat de regee
ring, die thans aan 't bew ind is, plaats zou
maken voor een regeering, waarxan Wolde
maras dc leider zou zijn. Smetona, de
staatspresident, wilde een dergelijke regee
ringsreorganisatic zelfs niet eens overwegen,
hetgeen voor den chef \an den generalen
6taf, kolonel Kubeliunas, aanleiding was
zijn ontslag in te dienen, hetgeen werd aan
vaard Als vervanger van Kubeliunas werd
door Smetona aangewezen luitenant-gene
raal Jackus.
Omtrent dc rol, die Woldemaras bij den
staatsgreep lieeft gespeeld, wordt van offi
cieele zijde meegedeeld, dat hij door een
vliegerofficier Donderdag in dc vroegte per
vliegtuig uit Zarazai, waar hij als balling
vertoefde, naar Kofno werd vervoerd. Na
enkele uren te hebben doorgebracht in het
kamp der vliegerofficieren, leverden dezen
Woldemaras zelf uit aan den generalen
staf, die op zijn beurt den gewezen minister
president overgaf aan de veiligheidspolitie
van den staat, ter wier beschikking hij mo
menteel is.
Wanneer deze officieele voorstelling van
zaken inderdaad de juiste is en men
krijgt den indruk, dat dit'werkelijk het ge
val is blijft er van dc omwenteling niet
al te veel meer over. Evenzeer wordt na
drukkelijk geloochend, dat met Woldema
ras van gedachten is gewisseld over dc re
organisatie der regeering of dat hij zou
hebben vertoefd ten paleize van den presi
dent der republiek. Een regceringsvorming
door Wöldemara6 zou zelfs geen seconde
zijn overwogen. Rust en orde en tucht, zoo
wordt ten besluite gezegd, zijn alom ge
handhaafd. Van degenen, die ongediscipli
neerd zijn opgetreden, zijn een aantal in
verzekerde bewaring gesteld, terwijl naar
enkele anderen, die zich schuil houden,
wordt gezocht. Geen druppel bloeds is bij 't
gebeurde gevloeid.
M.a.w.: de „omwenteling" is door de auto
riteiten teruggebracht tot de h.i. juiste ver
houdingen: een niet al te ernstig incident,
dat het gezag der regeering niet heeft ver
mogen te schokken.
Ondertusschen kan reed6 nu worden ge
zegd, dat, wanneer inderdaad een militaire
dictatuur onder leiding van een onstuimig
politicus als Woldemaras zou zijn geslaagd,
daardoor de toestand in Oost-Europa, waar
Litauen een z,g. „sleutelpositie" inneemt,
op een ernstige wijze zou zijn beïnvloed;
de gevolgen daarvan zouden wel-i6-waar
niet terstond zijn te overzien, maar men
mag aannemen, dat dc kans op verwikke
lingen dan eerder grooter, dan kleiner zou
zijn geworden.
Tenzij de rechtsgelijkheid
verwerkelijkt wordt
Berlijn, 7 Juni (V.D.). Volgens berich
ten in de buitenlandschc bladen zou te
Gcnève tusschen Duitschland en vertegen
woordigers van andere mogendheden on
derhandeld zijn over het 6luitcn van vei-
ligheidepactcn alsmede over den terugkeer
van Duitschl-ind naar dc ontwapeningscon
ferentie te. Genève.
Van welingelichte zijde wordt medege
deeld, dat deze bcr'chfen niet juist zijn
Duitschland heeft geen reden om een an
dere houding aan te nemen dan het tot
dusverre gcda.ni heeft, daar het motief
voor het verlaten der ontwapeningsconfe
rentie nog altijd bestaat. Er bestaat geen
grond voor het vermoeden, dat dit motief
door dc gebeurtenissen te Genève vervallen
is, vooral niet, waar de Fransche minister
van bui'enlan-lsclie zaken in zijn laatste
rede heeft verklaard, dat dc houding van
Frankrijk onveranderd blijft.
Eveneens van Duitsclie zijde wordt mede
gedeeld, dat de Rijksregeering ongetwijfeld
vastbesloten Is, met naar Genève terug te
keeren vóór de verwerkelijking der Duit-
sche rechtsgelijkheid verzekerd is in den
vorm al» bij de Dust6ch-Engelsch-Italiaan-
sche onderhandelingen tot uiting gekomen
is.
DIT BLAD HEEF1 EEN DAGELUHSCiU
GECONTROLEERDE OPLAAG VAN
EXEMPLAREN
BUITENLAND.
Militaire putsch in Lithaucn.
(Eerste Blad, pag. 1).
BINNENLAND.
Clearingovereenkon.st met Chili.
(Twecdo Blad, pag. 2).
Reclamecongres in den ITaag.
(Tweede Blad, pag. 3).
Aanvaring op het Noordzeekanaal.
(Tweede Blad, pag. 1).
SPORT.
Duitschland verovert door een 3—2 over
winning op Oostenrijk de derde plaats in
dc wereldkampioenschappen voetbal.
(Derdo Blad, pag. 1).
STADSNIEUWS.
Het was hollen of stilstaan. (Kantonge
recht). (Eerste Blad, pag. 3).
De zesde autotocht voor ouden van dagen.
(Eei-ste Blad, pag. 2).
Stuttgart, G Juni. (H. N.) Bij het on
derzoek naar de brandcatastrophe te
Aichalden bij Schramberg is gebleken, dat-
men hier \ermoedelijk met een familie
drama heeft te doen, aangezien de vader
van het gezin Lambrecht in oen naburig
woud gevonden werd, waar hij zich opge
hangen had. Lambrecht werd verdacht den
laatsten tijd herhaaldelijk kleine inbraken
en diefstallen geploegd le hebben. Men
neemt dan ook als vaststaand aan, dat hij
zijn huis in brand heeft gestoken en men
vermoedt ook, dat hij dc leden van zijn ge
zin om het leven heeft gebracht, omdat dc
schedels teekenen vertoonden, dat slagen
moeten zijn toegebracht. Zooals reeds ge
meld, zijn de moeder van het gezin en 7
kinderen van 2 tot l i jaar omgekomen. De
rnoordeommissic heeft haar onderzoek nog
niet geëindigd.
DE BELGISCHE REGEERINGSCRISIS.
Vrijdag opdracht aan De Bro-
queville?
Brussel, 7 Juni (V.D.). De koning heeft
hedenavond graaf De Broqueville ontvan
gen, die hem rappor» heeft uitgebracht over
de politieke situatie. Het onderhoud duurde
ongeveer een uur en semi-officieel wordt
medegedeeld, dat gesproken is over de con
sequenties, die getrokken moeten worden
uit de Kamerstemmingen, die gisteren
hebben plaats gehad. Het is klaarblijkelijk
de wensch van den koning, dat de bespre
kingen niet te lang gerekt zullen worden
en dat spoedig een oplossing voor de re
geeringscrisis wordt gevonden Morgen te
12 uur zal De Broqueville nogmaals zijn
opwachting bij den koning maken. Dc in
druk bestaat, dat hij opnieuw zal belast
worden met dc vorming van een kabinet,
kabinet.
Medegedeeld door het IC. N. M. I. te De
Bilt.
lloogsto barometerstand 776.1 te Sey-
disfjord.
Laagste barometerstand 760.7 te Warschau.
Verwachting: Zwakke veranderlijke wind,
licht tot half bewolkt, droog weer, iets
warmer.
Kansen op warmer weer ge
stegen.
In Frankrijk en Duitschland bleef do
luchtdruk stijgen. Ook het groote gebied
van boogen luchtdruk in het Noorden nam
nog in beteekenis toe. De depressie in het
Westen bleef nog aanwezig. De vlakke mi
nima, welke gisteren regen brachten, losten
allo op. Een groot vlak minimum ligt tus
schen de Azoren en Ierland. Over liet ge-
hecle vaste land van Europa is het thans
mooi zomerweer met zwakken wind cn iets
tc hooge temperatuur.
In onze omgeving verloor het weer zijn
buiig karakter. In Oost-Duitschland is het
weer nog betrokken en regenachtig. In
Noord-Zweden werd liet koeler. In Midden-
Scandinavië cn om de Botnisclie golf komen
nóg zeer hooge. temperaturen voor.
Het is tc verwachten, dat het weer zich
in gunsiigen -zin zal ontwikkelen en gelei
delijk iets warmer zal worden.
RIJDT VEILIG!
Wie vraagt de straat voor zich
alleen
Hoe of hij er passeert.
Neemt iets wat d' and'ren
toebehoort
Verkeert dus glad verkeerd.
LANGESTRAAT 49-51
TELEFOON 190
VOILE PIQUE
is voor zomerkleeding een gewild artikel-
Het is niet duur. Het blijft goed cn er zijn
veel mooie patronen in.
65, 75, 85 ct. per Meter.
«A Passagiers
verzekerd
Vraagt prijs van onze 6 h 7 pers. wagens.
Vaste standplaats naast hot tramstation.