DE OPBOUW VAN HET LUNAPARK
BERICHT.
Stadsnieuws
Thé Complet
WITTE"
WIJSBEGEERTE
RELIGIE
ALS
HUISHOUDEN IN DE
OPEN LUCHT
„Zaterdag draait de boel"'
WIELRIJDER DOOR AUTO
GEGREPEN EN GEDOOD
Een attractie voor Uw logé's
Zij, die zich met ingang van 1 Juli
a.s, als kwartaal-abonné voor het
Amersfoortsch Dagblad opgeven,
zullen de tot dien datum verschij
nende nummers GRATIS ontvangen
DIRECTIE A. D.
Het Boltaridigenootschap tegen--
over cle Alg. Ned. Ver. voor
Wijsbegeerte
Het Bolland-Genootschap voor Zuivere
Rede heeft in dc Internationale School
voor Wijsbegeerte alhier zijn jaarlijk
schc algemene bijeenkomst gehouden onder
leiding van den voorzitter dr. H. A. Kinder-
mann. Deze opende do vergadering met een
acde, waarin hij constateerde, dat het ge
nootschap zijn ledental behoudt; zijn activi
teit blijft niet alleen op peil, maar breidt
zich uit. Gelukkige gebeurtenissen zijn dc
aanvaarding van het hooglecraarschap door
prof. Hessing to Leiden en van het privaat
docentschap te Amsterdam door dr. II. G
ten Bruggencale uit Purmerend.
Reeds het vorige jaar vond de voorzitter
aanleiding om met ecnigen nadruk te her
inneren, dat een genootschap als dit. on
danks dc noodzakelijkheid voor elk zijner
leden om als staatsburger op politiek ge
bied kleur te bekennen cn om als philo-
sooph den /.in der politiek te bedenken, zich
er angstvallig voor heeft te hoeden in de
tegenstellingen der politiek te worden be
trokken.
Dat deze waarschuwing noodig is ge
weest cn niet voorbarig, is gebleken uit den
gang van zaken in de Nodcrlandsche afdec-
ling der Kanl-Gcsellschaft, welker bestuur
zich dezen gulden regel niet to rechter tijd
tot richtsnoer heeft gekozen.
Met dc opheffing der Ncd. afdceling der
Kant-Gcscllschaft is gepaard gegaan de op
richting van een I g c m e e n c Nederland
6che vcreeniging voor wijsbegeerte incl als
orgaan een Xederlandsch tijdschrift voor
wijsbegeerte cn psychologie. liet Bolland-
Genootschap heeft niet kunnen ingaan op
het aanzoek om van deze vcrccniging deel
uit tc maken.
Volgcn9 haar opvatting heeft elke ricb-
ling al evenveel recht op erkenning als cl-
ko andere: alles ligt op één niveau; cn men
voedt dan ook geen hoop meer, dat uit den
eeuvvenlangcn strijd van standpunten en
richtingen, dio elkaar vvederkoerig uitslui
ten, eindelijk het waro standpunt of do wa
re richting nog wel eens tc voorschijn zal
komen. Hierop ingaande gaf dr. Kinderman
o.a. te kennen, het meest verrassend dit te
achten, dat er nog belangstelling blijkt tc
worden verwacht van een z.g. wijsbegeerte,
die uitdrukkelijk bij „begeerte" wil blijven
en van waarheid vrijwillig afstand doet;
voor een wijsbegeerte du6, die tevens reli
gie is en niet weet dit te zijn.
Kenmerkend is, dat men voorheen ln we
tenschap cn literatuur veelal wijsbegeerte
cn godsdienst zag samengaan. Doch heden
ten dage is het wijsbegeerte en psychologie.
Zij die zich in dezo nieuwe samenvatting
thuis gevoelen, govcn hierdoor wel duide
lijk blijk, dot zij niet eens als een gemis
beseffen, wat voor ons een volstrekte ont
aarding der wijsbcgcerto is, een denaturee-
ving, die niets doet overblijven van hetgeen
voor ons juist do hoogo waarde der philo-
sofie uitmaakt.
Het is tenslotte, zegt epr. alleen on6 Ge
nootschap, dat do taak van de wijsbegeerte
al6 de wetenschap der wetenschappen, als
begrip van het begrip, van dc wijsbegeerte
als religie, hier tc lande hoog houdt.
De secretaris bracht het jaarverslag uit,
waarin melding wordt gemaakt van de
groote waardeering, dio dc vier Xe-
derlandscho sprekers op het internationale
Hegelcongres te Rome oogstten voor hun
■voordrachten.
Cursussen werden weder gegeven tc Am
sterdam, 's-Graved ha ge, Utrecht en Wage-
ningen.
Dc vergadering herkoos in het bestuur
mej. S. C. Sypkcns K ij 1st ra cn koos in de
door overlijden van dr. Van liasscis open
gevallen plaats ir. A. J. Bcrgsma te Xijme-
gen, in plaats van dr. van Lunteren prof.
mr. B. M. Teldcrs cn voor prof. ir. J. G.
YVattjes, dr. II. A. E. van Dishoeck tc Gro
ningen.
Een groot aantal belanghebbenden be
zocht dc wljsgcerige bijeenkomsten, waarin
ir. A. J. Borgsma uit Nijmegen besprak „Dc
overgang van het verstandelijke naar het
redelijke denken" en do heer W. L. Thicme
uit Rotterdam: „Herinnering en geheugen"
EINDEXAMEN GYMNASIUM.
Voor diploma A van het Van Oldenharne-
velt-gymnasium alhier is geslaagd llcnnv
R. de Vries. Afgewezen: één. Met examen
wordt met twee candidatcn voortgezet.
Van de vorige groep zijn nog geslaagd P.
Hazcndonk cn Gijsbertha M. van Ouwcr-
kerk.
Voor het examen voor diploma B is geen
enkele candiduat geslaagd; één werd af
gewezen en met drie wordt hel examen
voortgezel
EEUWENKALENDER.
De N.V. Holland Rubberfabriek ..Ra
dium" to Maastricht, agent dc rijwielhan
delaar T. Bosma, Lcusdcrwcg alhier, heeft
een eeuwcnkalendcrlje vervaardigd, waar
mee men nauwkeurig den dag kan vinden
van een willekeurigen datum vanaf 1842
tot 2005 toe.
Zoo nu en dan kan het nog wel eens te
pas komen.
Foto: Wcers:
Gisteren is men begonnen met het opbouwen van het lunapark aan den Hooglandsclieweg. Onze fotograaf heeft daar een paar aardige snapshots genomen, welke een klein
beeld geven van het werk, dat aan de opening voorafgaat. Links boven ziet men „Koos" uit Suriname bij het insl aan van piketjes voor het Panopticum.
De middelste foto laat ons de belangstellende jeugd zien, die vol aandacht kijkt naar de mooie prijzen, welke men in d-a werptent kan veroveren. Vol verwachting klopt
reeds hun hart
De foto rechts geeft een kijkje op de afdeeling „Huishou ding'1. Het is wèl heerlijk in de vrije natuur, doch óók behelpen. Een huishouding in de openlucht: Moeder kijkt
of de „bravo's" nog niet beginnen te breken en de dochter ontfermt zich over de wasch.
3500 meter kabel sluiten de attracties
aan met het lichtnet. Hen licht'
sterkte van 200.000 kaars!
Zaterdag zal het lunapark van dc Gcbrs.
Ilornmcrson en Vcrmolcn zijn poorlcn weer
voor liet publick openen. Dan zal dc groote
uittocht i*it onze stad beginnen; dc tick
zal clan zijn naar liet centrum van amuse
ment: het terrein aan den Hoogclandschc-
weg, even over cle grens onzer van kermis
verstoken zijnde gemeente.
I'-n nu?
Thans is cr óuk al een cn ander tc zien
aan den Iloogelundschewcg. Dc opbouw
van liet lunapark. „Niet veel aan tc zien"
liooren wc velen reeds zeggen, doch ande
ren. die er open oog \oor hebben, zullen
er anders o\er denken
Daar. op het zonnige terrein is liet reeds
een bedrijvigheid, die iedere gedachte aan
malaise doet verdwijnen. Het regelmatige
zware geklop van den groolen houten
hamer, welke cle piketten in den grond
drijft, het gedreun van de gigantische
Daimlcr-motoren der majestueuze vracht
auto's cn het geknars dor schier onver
woestbare kettingen, wcl'ko voor do trans
missie van motor naar achteras zorg dra
gen, zij zingen u liet lied van den arbeid.
Klop, klop, klop...
Koos. de bronskleurige hulp van het
panopticum, die in Suriname minder zou
opvallen dan hier op dc vlakke Iloogland-
scho weide wat een paradox! doet je
ieder moment opnieuw weer ijzen, als hij
dc piketten van het panopticum-in-\v,ordmg
verder den grond in jaagt.
Ken stel prachtigc-ivpor-wittc-tandcn. de
trots van dezen West-Indischman, kom< n
te voorschijn: een lach van voldoening, dat
die paal cr met z.oo'n paar klappen ..in
zit". En. zoo werkt ..Koos" gestadig door
aan het geraamte, dat langzaam maar
zeker uitgroeit tot een kleurrijk gebouw.
Plots hooien wc een hevig geronk achter
ons: een kolossale vrachtauto, volgeladen
rnet planken en wat dies meer zij, rolt
langzaam liet terrein op, tol eensklaps de
Motor een zucht geeft; het gras is sterker
dan do zooveel P.K. onder dc motorkap:
dc achterwielen draaien lustig door en
wroeten den wagen dieper in den grond.
Met dut bijltje hebben do lui meer gehakt:
een paar planken, vól gas, cn daar gaat
het geval weer vooruit naar de plant»
waar men bij aankomst den indruk kl'ijgt
alsof er een cycloon over Hoogland heeft
gewaaid.... Bosjes hout dwars, schots cn
scheef over elkaar, maar bij nader bezien
op vrij regelmatige» afstand van elkaar.
Kr zit systeem in, zelfs in het gereed leg
gen van de plankjes cn balkjes, welke dc
groote acht-baan, wclko vlak langs den
weg komt tc staan, zullen moeten schra
gen. Een hcele reeks werklieden zit er bij
in het gras, wachtend tot dc vrachtwagon
afgeladen kan worden. Nu js liet nog even
rustig, zij genieten van dc weldadige zon
nestralen, welke even later dc bekende
„pareltjes" op hun gebruinde gezichten
zullen loovcren, als zij met koortsachtige»
haast uit do verzameling onderdeden de
uit drie verdiepingen beslaande „achtbaan"
gaan opbouwen. Een eind verder zitten een
paar eleclricicns boven in een mast de ver
bindingen voer de electrischc geleidingen
te rnaken: ook zij zijn meesters in hun
vak; met een groote bciïondighcid klimmen
zij paal-in, paal uit, maken do verbindin
gen, de een na dc andere.
Ja. die clcclricilcit is een van de belang
rijkste onderdeden, zoo niet liét belangrijk
ste onderdeel van het lunapark, liet clcc-
triciteitswerk wordt uitgevoerd door de
firma Augustijn uit Rotterdam, wier spe
cialiteit het is dc verzorging van do clcc-
triciteit op lunaparken, tentoonstellingster
reinen, liet maken van illuminaties voor
fccstwekcn, enz.
Dat is goen kleinigheid, bet aanleggen
van het elcclrisch net voor zoo'n lunapark.
Wij zullen hier eenigc cijfers noemen om U
een idee te goven van dc belangrijks rol.
welke dc clcctricitcit in een bedrijf als dit
to vervullen heeft. Niet minder dan. 3500
meter kabel worden gespannen voor het lot
stancl brengen van do verbindingen met de
attractie-bedrijven; alles volgens dc nieuw
ste veiligheidsvoorschriften met gietijzeren
kasten cn volgummi-kabcls. Bovendien is
er langs den weg over een lengte van 250
meter illuminatio-kabcl aangelegd, welke
des avonds in niet geringe mate dc aan
dacht zal trokken.
Hoeveel stroom cr verbruikt wordt?
Daar zult U, evenals wij. versteld van
staan. Ondanks den zomertijd, waardoor
pas laat hel licht ontstoken behoeft tc wor
den, worden cr in één weck nog 10.000 Kilo-
Watt-uur verbruikt door een aantal licht
punten, dal tezamen 200.000 kaars sterk is!
Bovendien zijn er een aantal motoren in
gebruik, welke tezamen ecu sterk to van 200
P.K. hebbenI
Ziehier een kleine opsomming van het
geen cr op /oo n kermisterrein wórdt ge
daan, als wij nog slechts plannen maken
om in de week later „eens een avond naar
de kermis tc gaan.
En naast het kermisterrein?
Daar slaan do woonwagens van do ver
schillende exploitanten; daar heersclit ook
bedrijvigheid, maar dan van een andere
soort.
Daar zien we het vrouwelijk deel van de
bevolking van het lunapnik in actie: de een
bij dc vvasclim i'. liine. do andere op een
trapje aardappels-schillend en soms een
emmer met geschilde aardappels omver-
vallend, omdat men op hel trapje zooiels
als een stabiel evenwicht behoort tc heb
ben. dat helaas wel eens overgaat iu een
labiel
Daar ziet men naast een wagen een for
nuis lustig rooken on daarop r-eu pol met
heerlijk bloemigö aardappels, die je onge
merkt een opstandige maag bezorgen. Een
hoeveelheid, welke ons oen hcclc week voor
honger zal sparen, doch welke in één maal
tijd met genoegen verdwijnt in cle magen
van hen, die don gan.*cheu dag zwaren ar
beid verrichten. Daarom zorgt do huis
vrouw voor een stevig maal. want die
lichamen, waarvan bij den opbouw van
zoo'n lunapark zooveel gevergd wordt,
cischcn een goéd onderhoud
Zooals op de elders ln dit blacl ge
plaatste foto's van atelier Wccrs blijkt, ziet
liet er bij zoo'n huishouding in de open
lucht aardig uit. Ja, voor óns, die bet als
een curiositeit beschouwen. Maar nu voor
de huisvrouwen, die slechts weinig dagen
beleven, dat dc „zaak" naar builen gedaan"
kan wórden!
Zij zullen wellicht een keuken van een
stadswoning met genoegen en met jaloe
zie beschouwen. Zoo'n mooie heldere keu
ken met .een waterleiding, gas, een trek
kend fornuis en een plaatsje erachter voor
de vvaschmachine.
Maar ook liicr geldt weer: Do omstandig
heden vormen den mensch. Dczo huis
vrouwen draaien haar wasch even vroo-
Iijk op een weiland door den wringer, schil
len even welgemutst haar aardappelen op
do trap van haar „rijdende salon'" als dc
statische huismoeders dit doen op een
plaatsje nf in haar heldere Ilolhuidschc
keuken. Zij bekommeren er zich niet om
of een nieuwsgierige krantenman haar do
mein betreedt cn een niet minder nieuws
gierige fotograaf zijn camera op haar keu
ken-inventaris instelt. Integendeel, zij
lachen ons toe: dat's aardig, nu kunnen zo
eens zien hoe wij moeten werken!
Inderdaad: er zijn huisvrouwen en huis
vrouwen, keukens en keukens
Wij gaan onze speurtocht verder voort
zetten; ze roepen ons goeden dag cn vra
gen of we er vooral „een aardig plaatje"
van willen maken.
„In een hoek van liet neventerrein staat
een kleine tent met eenigc goed-uitzende
paarden. Twee hunner steken de koppen
naar huiten: dé zon roept hen. 'n Goed le
ventje zoo rustig in de zon, vooral als de
baas ze een flinke band geplette haver toe
reikt. Ia, nil is het nog een goed leventje,
maar over 'n paar dagen, als de zaak een
maal draait, draaien zij ook! Verboden
bij bet rijden sporen of stokken lc
gebruiken staat cr op hun paleis, in
casu het Ilippodrórnc, Van 's-middags
vroeg tot 'savonds laat loopen /.ij automa
tisch hun vlcieuzcn cirkel, zich wellicht af
vragen wat 7ij nu eigenlijk zijn: rijpaard
of lastdier. Want hoewel procent van dc
dappere ruitc-rs en vijf-niinulcn-amazones
verstaat de edele paardrijkunst? Wij dur
ven het niet schatten, maar als de trouwe
bruintjes en schimmels zouden spreken...
dan zouden ze U iets vertellen!
Wc komen tenslotte aan dc werptent, die
al aardig op een echte werptent begint te
lijken. Verschillende prijzen zijn reeds uit
gestald en als gevolg daarvan is ook daar
do belangstelling van dc jeugd het grootst.
Met bcgccrige blikken kijken zij naar de
mooie beer cn de dito hond. Wie zou liet
geluk hebben zóó iels moois tc winnen?
,,'t Valt hcusch niet mee, want dio bal
len springen steeds over dc hoogc num
mers heen als jc erop mikt."
Maar veronderstel eens, dat je voortdu
rend van die mooie prijzen zou gooien, bij
iedere worp? Dan zou liet aantal faillisse
menten spoedig met één vermeerderen...
En dat kan toch niet dc bedoeling van
den ondernemer zijn.
Veel meer dan het hierboven genoemde
was cr nog niet lo zien; véél moet nog
komen uit alle declcn des lands; jc begint
als leek te vreczcn of alles wel op tijd
klaar komt, maar die vrees is ongegrond.
De bedrijfsleider van liet lunapark lacht
als jc dio vrees uit. „Zaterdagmiddag
draait cle zaak meneer!"
Toen zijii wc maar weggegaan; tegen
zoo'n slclligo bewering viel niet te praten.
Jc kunt cr hoogstens een stuk over schrij
ven
POSTDUr/ENVEREENIGING
DE LUCHTPOST.
Uilslag van de Zondag door de A P V. „dc
Luchtpost" gehouden wcdviucht vanuit Or
leans, afstand 534,4 K.M. Dc duiven werden
gelost te 0 uur met ongunstig weder cn X.-
Oostcn wind. In concours 249 duiven.
Aankomst eerste prijswinnende duif 3 u.
27 m. 58'sec; aankomst laatste prijsw in
nende duif 5 u. 37 m. 21 sec.
Aangewezen duif 10 cl. Cli. W. Gobcl met
no. 5; aangewezen duif 25 ct. J Lablans
met no. 1.
Dc prijzen werden behaald als volgt:
J. Lablans 1, 2G, 57.
II. J. Ilol 2.
A P. Wolffcnbuttel 3, 10, 29.
Cli. Baarlman 4, 7, 12, 37, -13. 02
Cli. W. Gubcl 5, 9.
F. D. Ilarleman 8, 27.
M. v. d. Kuilen, 11, 17, 21, 54
D. lfofland 13.
Jol). Schuufcle 14. 24, 47.
X. II. Eg ink 15. 43
G. llaarmuiis 10. 25, 31.
G. Pot 18, 39, 61.
G. Hagcnbcuk 19, 30. 00
11. A. de Goede 20, 23, 32, 33,
W. v. d Linden Sr. 22, 51.
R. Lammens 28, 52.
I Vecnendaal 50
L. Snijders 34, 38, 49, 03
A. issers 35.
J. Noorman 40, 50
X. Los 41.
II. Schuurman 44, 4G, 59
C. II. Jansen 45.
S. Appel 53.
W. v. d. Riet 55.
J. P. Steenbeek 58
Stand kampiocnschu]:
St. Maxcmc. 3/0 '34:
Duif:
1. Cli. Baartman met
punten.
2. X. II. F.gink met
punten.
Baartman met
42, 50
lot cn met Pont
3-32 B
B
-33 B
23-33
W. Göbel niet 23-33 B
7612,
8322,
S432,
8S93,
Hofland met 23-33 59247,
3S4.S
334
281,2
272, j
pun-
Cli
punten.
4. Cl»,
punten.
5. D.
ten.
link:
1 Ch. Baartman. 9505 puntcii.
2, R. Lammens, 954" punten.
3. N. G. Egink, 814* punten.
•4. G. Iliiarinans, 808° punten.
5. Cli, W. Gobcl, 787" punle'n,
HET NIEUWE ADRESBOEK.
Thans verschenen.
Bij dc drukkerij G. 1. van Amcrongcn
en Co. alhier is verschenen liet nieuwe
adresboek voor 1934, dat dit jaar is samen
gesteld door den lieer P. J. do Groot, chef
van liet bureau bevolking.
Dezo uitgave, welke dit jaar wel wat laat
verschenen is andere jaren komt zij,
mccncn wij, in Maart bevat wederom de
volledige gegevens omtrent handel en in
dustrie, hot vereenigingslcvcn, gemeente
bestuur, garnizoen, enz.
Vooral voor inlichtingen op het gebied
van vcrccnigingen, aulobusdicnslcn, ge
neeskundigen. instellingen van socialen- en
philan tropisch cn aard. Voor velen zal deze
lang verwachte uitgave, welke, voor zoover
wij konden nagaan weinig onjuiste adres
sen bevat, een goede raadgever zijn.
BEKENDMAKING
Burgemeester en Wethouders van Amers
foort malcen bekend, dat aan het Stadhuis
is aangeplakt een publicatie inzake een
verzoek van C. van Kortenhof om een ver
lof A in het perceel Arnhemsehestraat la.
In Ie snelle vaart den
Ut recht schen weg
overgestoken
Hedenmorgen is de 23-jarige kcllncr J. v.
Brummclen, afkomstig uit Rotterdam, van
een theehuis aan den' Utroc-htsclien weg,
aldoor gegrepen door een luxe-auto. Ilij
kwam van een naast het Berghotcl gele
gen inrijlaan en wilde in tc snelle vaart
en ccnigszins onbesuisd den weg overste*
ken, toen uit do richting van do stad een
luxe-auto naderde, welke liem greep. Ilij
schoot over den radiateur cn smakte tegen
do voorruit. Met een zware herscnscliud-
t/
ding en een bloedende hoofdwonde 'is hij
naar liet ziekenhuis Lichtenberg vervoerd,
waar hij een uur later is overleden,
liet slachtoffer is- ongehuwd.
BURGERLIJKE STAND
12
Geboren: Woulerus Wilhelmus, z. van
Woutcrus van den Badum en Alijda van
Bckkum.
Anna Matlhen, d. van Mallhijs Ipcina cn
Taaljo Urbacli.
Gehuwd: Jan Mastenbroek cn Derkjo
Jentjc Polhof.
Overleden: Cornelia Poldervaart, oud 30
jaar, cchtgonoolc van Cornells Splinter.
Maria Wcrnscn, oud 77 jaar, cehlgcnoole
van Pictcr Xicolaas Hoogland.
Clara Opponhelm, oud 80 jaar. cchtgonoo
lc van Maurils Salomon van Buren.
0P HET TERRAS DER:
a f 0.60
OMREKENINGSKOERSEN.
Off. Not. Niet Off.
12 Juni 13 Juni 12 uur
Londen '.44% t.A3Y2
Berlijn56 20 55 85
Parijs9.73 9.72%
Brussel 34.44 34.45
Zurich v 47 88 47 90
Kopenhagen 33.30 33.30
Oslo37.45 37.45
Stockholm 38.45 3843
New-York 1,47 U47%
Milaan 12.70 12.71
Praag0.16 6.16
Medegedeeld door de Rotterd. Bankvereen.
DE NEDERLANDSCHE BANK.
Beléening op effecten3
Voorschotten in rekening courant 3
