i J. VONK Wz.
IJS VAN VONK!
SV8EDEDEELING
BIJKANTOOR T£ AMERSFOORT
Een nieuwe film, gebaseerd op de
„Bolero" van Ravel. George Raft: van
danser tot filmster.
SIGNALEN VAN MARS?
LETTERKUNDIGE KRONIEK
Concertgebouw
„DE VALK"
ZALEN TE HUUR
voor alle doeleinden
VA VA VA VA VA VA t>&
AMERSFOORT
Bevroren Negers
10 cent
&AVAVAVAVAVAW3S
ADVERTENTIËN
ABONNEMENTEN
J. LAMBRECHTS
P. PIJPERSSTRAAT 10
en
Oude Soesterweg 93
•t film mm
CAROLE LOMBARD.
Carole Lombard heeft het aan de wonde
ren der moderne chirurgie te danken, dat
haar filmcarrière niet reeds zes jaar gele
den een plotseling einde vond.
Zeven jaar geleden werd van hot blonde
meisje, dat, ofschoon geboren in St. Wayne
(Indiana), sinds haar zevende jaar in Hol
lywood woonde en toentertijd een tooneel-
school bezocht, een proefopname gemaakt,
die zoo goed uitviel, dat zij een contract
van vijf jaar bij de Fox kreeg. Een jaar
lang had zij reeds bij deze maatschappij
gewerkt, en had, hoewel zij zichzelf nog als
een beginnelinge beschouwde, reeds veel
bewonderaars, toen haar een ongeluk over
kwam, dat aanvankelijk voorgoed een ein
de scheen te zullen maken aan haar film
loopbaan.
Bij een automobielongeluk liep zij zulke
hevige snijwonden in het gezicht op, dat er
groot gevaar bestond, dat haar gelaat voor
goed geschonden, doorploegd met littee
kens, zou blijven. De beroemdste chirurg in
Californië is er toen aan te pas gekomen,
en aan diens buitengewone vaardigheid
heeft Carole het tc danken, dat alleen nog
twee bijna onzichtbare lijnen op haar ge
zicht herinneren aan bet bijna noodlottige
ongeluk.
Doordat zij natuurlijk maandenlang niet
had kunnen filmen, verviel intusschen
haar Fox-contract, cn dat juist nu zij veel
CAROLE LOMBARD
Carole Lombard en George Rait in „Bolers
geld noodig had om de doktersrekeningen
te betalen. Bijgevolg accepteerde zij het
eerste beste baantje, dat haar werd aange
boden cn werd badschoone bij Mack Sen-
nett, de bekende producer van komische
kore films, die onlangs de filmwereld op
schrikte met het bericht van zijn faillisse
ment. Anderhalf jaar was zij daar de speel
bal der woeste golven en der nog woestere
komieken. Toen had zij er genoeg van om
haar welgebouwd lichaam altijd maar weer
in het modernste badpak tc vertoonen, nam
ontslag en bood haar diensten aan de groot
ste maatschappijen aan.
Zij werkte daarna in bijna alle studio's
van Hollywood, telkens voor den duur der
opnamen voor één film, tot haar uitstekend
werk in de Fox-film „Me, Gangster" haat-
een contract bij Pa thé bezorgde. Na afloop
hiervan werkte zij weer afwisselend bij Pa
ramount en Fox en behaalde groot© suc
cessen in een achttal films. Haar prachtig
spel in „Safety in Numbers" en „Fast and
Loose" leidde tot een contract met Para
mount, aan welke maatschappij zij thans
nog verbonden is.
Carole maakte sindsdien nog een tiental
films, waarvan de laatste: „White Woman",
waarin zij als tegenspeelster van Charles
Laughton optreedt, binnenkort in Neder
land vertoond zal worden onder don titel
„Blanke Vrouw". Carole is hierin het on
schuldig slachtoffer van een schandaal
wordt dientengevolge uitgestooten door de
blanke bevolking van liet Maleisclie stadje
waar zij woont en vlucht dan naar een
nederzetting, diep in de binnenlanden,
waar slechts enkele blanke mannen svonen,
die allen iets op hun geweten hebben.... en
die jarenlang geen blanke vrouw zagen!
CAROLE LOMBARD.
Paramount brengt binnenkort een film
werk uit, dat de geschiedenis van een dan
ser tot onderwerp heeft en waarin bijgevolg
enkele zeer fascineercnde dansscènes voor
komen. De interessantste is wel die waarin
de hoofdrolspelers een geheel nieuwe dans
uitvoeren op de muziek van Ravel's „Bo
lcro" cn aan dit gedeelte ontleent zelfs de
gcheele film haar naam. Bolero.
Op het hooren van dit nieuws zullen on
getwijfeld vele muziekliefhebbers de ooren
spitsen, want weinig compositie's zijn den
laatsten tijd zoo geliefd als juist Ravel's
„Bolero" en men mag dan ook verwachten,
dat deze film grooten toeloop zal krijgen
van een publiek, dat voornamelijk om de
klanken komt cn waarbij de jongere gene
ratie nu eens niet zal ontbreken.
Maar ook op een geheel andere groep van
de uitgaande wereld: zij. die de film als
„schouwspel" beoordeelen, zal Bolero zijn
aantrekkingskracht uitoefenen, want de
roeds door ons vermelde dansscènes zijn
prachtig van opzet, worden schitterend
gedanst cn zijn onderling zeer variëerend.
En ten slotte laat de film ons telkens door
dringen ill het zieleloven van de hoofdfigu
ren en zijn in het verhaal diep-menschelij-
ke conflicten verwerkt. Liefhebbers van
dramatische kunst kunnen zoodoende
prachtige staaltjes van tooneelspel zien, ge
heel zooals die van een acteur als George
Raft te verwachten zijn.
Het danswonder Ralt
George Raft speelt name
lijk de hoofdrol en wie
Bolero ziet wordt onwille
keurig enthousiast over de
buitengewone danstechniek
van dezen acteur... of moet
het zijn: het prachtige ac
teertalent van dezen dan
seur? Wie een weinig thuis
is in de wereld van den
dans zal zich zeer succes
volle tournée's door Euro
pa en Amerika herinneren
van George Raft... als dan
ser! Sindsdien heeft dc film
wereld George, als zoovele
anderen, zóó sterk aange
trokken, dat hij liet danspo-
dium vooreerst vaarwel ge
zegd heeft, en zich geheel
aan de actcerkunst heeft ge
wijd. Mciar nu heeft men
hem met Bolero het middel
aan de hand gedaan om
zijn beide hartstochten uit
te leven.
Het is bekend, dat zeer
vele der vrouwelijke film
sterren in het verleden eens
danseres zijn geweest, bij
dc mannelijke komt dat niet zooveel voor,
maar toch nog meer dan men zoo opper
vlakkig zou denken. Om te beginnen was
Rudolf Valentino, voordat hij zijn eerste
filmrol speelde (in „The Four Horsemen")
een bekend danser! In dit verband is het
interessant even naar voren tc brengen, hoe
velen in Amerika in George Raft een twee
de Valentino zien, cn natuurlijk niet van
wege het feit dat. ze allebei danser waren,
maar naar aanleiding van Raft's uiterlijk,
bewegingen en speltrant.
Een tweede Valentino?
De gelijkenis tusschen Valentino en Raft
is werkelijk opvallend. Zij, die zich den
grooten Rudolf nog voor den geest kunnen
halen, zullen dit beamen cn onlangs werd
het toevallig nog door Jean Acker, Valen
tino's eerste vrouw, bevestigd toen zij voor
enkele opnamen in de Paramountstudio's
aanwezig was. Zij verklaarde dat de gelijke
nis haar jaren geleden, kort na Valentino's
dood, aj was opgevallen. Raft danste toen
in Chicago en toen Jean Acker in de pauze
achter de coulissen kwam, vond zij Raft,
in dc schaduw staande en gekleed in een
Argentijnsch costuum. Zij had hem nog
nooit eerder gezien cn toen zij zoo onver
wachts voor hem stond, was zij een oogen-
blik sprakeloos door zijn groote gelijkenis
met Valentino.
Behalve Valentino schijnt ook John Bar-
rymore als danser in een revue begonnen te
zijn en ook Jack Oakie, Skeets Gallagher,
Leo Tracy dansten eens, voordat zij naam
maakten als filmacteur, terwijl liet alge
meen bekend is, dat Maurice Chevalier,
voordat hij nog van do film droomde, de
partner van Mistinguott was
Raft is dus, wat zijn artistiek verleden
betreft, in goed gezelschap en op het oogen-
blik schijnt hij een prachtige toekomst te
gemoet te gaan want zijn filmprestatie's
werden reeds met diverse hoofdrollen be
loond, cn deze maatschappij is van meening
dat George Raft binnenkort tot dc aller
grootste sterren zal gaan behooren.
Lombard, zijn partner en geliefde.
Raft heeft in Bolero drie vrouwelijke te
genspeelsters, waarvan we in de eerste
plaats moeten noemen Ca*plc Lombard, de
blonde schoonheid, die we hier in Neder
land kennen uit de Laughton-film „Blanku
Vrouw". Zij is een ras-actrice, die van jongs
af aan voor tooneel en film is opgeleid.
Bij deze opleiding werden haar natuurlijk
ook de beginselen van de edele danskunst
bijgebracht, cn deze oefening kwam haar
nu bij haar rol in Bolero' terdege te pas.
Wij zien haar met Raft de ingewikkeld
ste figuren in volmaakte harmonie uitvoe
ren, en ook in de spcelsccnes vormen deze
twee spelers een prachtig duo
Dr. William Pickering meentdat
d e Marsbewoners met ons in
contact probeeren
te komen
Naar aanleiding van het onderzoek der
geheimzinnige radio-echo's, dat momenteel
over geheel West-Europa in vollen gang
is, geeft Ralp Stranger in .World-Radio"
interessante verhandelingen aangaande het
mysterie der ruimte.
Zeer merkwaardig zijn zijn beschouwin
gen over de raadselachtige planeet Mars.
waarvan het vraagstuk of zij al of niet be
woond is, nog steeds niet met zekerheid
kan worden opgelost. Sinds 1892 staat de
planeet in de voortdurende aandacht der
astronomen, die er in den loop der jaren
overvloedige gegevens over hebben verza
meld. Zij beweegt zich rond dc zon op een
gemiddelden afstand van lil.500.000 mij
len,*) terwijl de aarde 92.900.000 mijlen van
dc zon verwijderd is. Dc diameter van Mars
bedraagt ongeveer de helft van onze pla
neet, n.l. 4200 mijlen. Het zonnejaar van
Mars is ongeveer tweemaal zoolang als het
onze (22 maanden). Dc dag is er 37 minuten
langer.
Gezien door i-en telescoop vertoont zich
de planeet als een oranje-kleurige schijf.
Naar de laatste onderzoekingen van Dr
V. M. Slipher, bezit Mars een aanzienlijke
atmosfeer, welke water en zuurstof in
houdt. Dc densiteit van deze atmosfeer,
welke die van de aarde zeer nabij komt,
is echter slechts %stc van deze. Uit de na-
vorschingen blijkt, dat de atmosferische
druk er ongeveer 1A van de onze is. Dit
behoeft echter geen beletsel te zijn voor het
leven op deze planeet. Dc bewoonde Andes
heeft slechts den halven atmosferlschcn
druk van den normalen waarin wij leven.
Het is zeer goed mogelijk, dat het leven
zich op Mars aan de atmosfeer heeft aan
gepast.
Een probleem voor de astronomen zijn
de „kanalen", die men met den kijker op
Mars waarneemt. Sommige loopen geheel
recht over een lengte van meer dan 40U0
mijlen. Er zijn geleerden die hier - gezien
het feit, dat *A van de planeet uit woes
tijn bestaat aan een irrigatie-6telseï den
ken, door de bewoners aangelegd.
De pool-kappen zijn in den winter met
sneeuw bedekt, welke in de lente smelt
De groote zandvlakte blijft gedurende alle
seizoenen onveranderd, maar daarnaast zijn
er uitgestrekte gebieden, waarop de jaar
getijden zich afteekenen. In den winter
zijn zo bleek groen, in de lente en zomer
helgroen, in den herfst bruin. Het bestaan
van een plantenwereld op Mars is vrijwel
vastgesteld. Dc dagtemperatuur is er on
geveer gelijk aan de onze, maar de nach
ten zijn er veel kouder.
Daar verschillende geleerden in de kana
len een bevestiging zien van de vraag of
Mars bewoond wordt door denkende we
zens, zien zij onvermoeid uit naar teekens.
die zij wellicht de aarde toezenden. De af
stand tusschen de aarde en Mars varieert
van 35.000.000 tot 65.000.000 mijlen. Een ra
dio signaal overbrugt dien afstand in 3
resp. 5,5 minuten.
Het is de mecning van Dr. William
Pickering, dat Mars inderdaad bewoond is
cn de bewoners met ons trachten in con
tact to treden. Schiaparelli heeft o.a. een
enorm kruis waargenomen, afstekend te
gen een donkeren cirkelvormigcn achter
grond. Na cenigen tijd werd dit verschijn
sel niet meer waargenomen.
Dr. Pickering nam in den loop van de
laatste jaren soortgelijke teekens waar,
welke ook door anderen werden geobser
veerd. Ook werden op zeer groote golfleng
ten radio-signalen gehoord, waarvan men
tot dusver dc herkomst niet weet, doch
welke algemeen als buitenaardsch en wel
licht van dezen planeet afkomstig worden
opgevat.
„Het is zeer goed mogelijk", schrijft
Ralp Stranger, „dat de Mars-bewoners ge
heel op de hoogte zijn van radio en tele
visie. Het is zeer goed mogelijk, dat zij ons
reeds teekens toezenden vanaf het steenen
tijdperk. doch nu met optische teekens on
ze aandacht willen trekken en wellicht,
zoodra wij het hoogtepunt der radiotech
niek hebben bereikt, onze teekens zullen
opvangen en beantwoorden."
Alle afstanden gegeven in Engel-
s c h e mijlen.
Theun de Vries.
Theun dc Vries ic. bezig den letterkun
digen hemel rood te kleuren door den
gloed, die uit een menigvuldigheid van
publicaties vlamt. Het is nog maar enkele
jaren geleden, dat hij met zijn „Rem
brandt' zich als een onzer begaafdste
schrijvers deed kennen. Thans liggen er
in éénzelfde tijdsbestek drie boeken van
hem uitgestald. Het zijn „Koningssage"
(uitgave Wereld-Bibliotheek), „Eroica" (uit
gave van Loglium Slaterus) en een bundel
verzen, di<> „Aardgeest" heet (uitg. Rozen-
beek en Vencman6, Hilversum).
De titel van den verzenbundel lijkt een
belijdenis. Theun de Vries gevoelt zich aan
de aarde, aan het leven gebonden, hij
schrijft niet van de Idee uit, neen, zijne
Muze is de onstuimigheid van zijn bloed.
Deze vaststelling is ons uitgangspunt
voor de beknopte karakterschets, die wij
van den merkwaardigen schrijver, die he
den onze aandacht heeft, willen onderne
men. Theun de Vries is een „aardgeest",
maar wie daaruit af zou leiden dat hij rea
lisme of naturalisme biedt, zou zich gren-
zenloos vergissen. Mij zou zich dóérom ver
gissen, omdat' liet realisme en naturalisme
een beschouwend, opmerkend element ver
toonen, dat aan het werk van Theun de
Vries ten eenenmale ontbreekt. Volgens- dc
bekende formule van Zola is het natura
lisme: „een hoek van de natuur, gezien dooi
de middens! M van een temperament", maar
het naturalisme observeert dan toch, al doet
het dat temperamentvol, liet ziet de na
tuur l c n -o v c r zich. Theun de Vries
schept de natuur. Zijn landschappen,
zijn menschen, hel zijn niet min of meer
vt .-dichte cn gecumbineerdc weergaven van
landschappen of menschcn die bestaan,
die hij heeft gekend, het zijn pure schep
pingen zijner Verbeelding. Theun do Vri^s
heeft in wereld rondgeloopen. hij heeft
de geur-n liarer seizoenen in zich opgesno
ven, hij heeft hare viouwen bemind, maar
wat van dat hevig leven in hem achter
bleef, dat is de zinnelijke aandoening en
de algemeen© levenservaring, het nnom-
lijnd substraat, waaruit hij met zijn fanta
sie een nieuwe wereld optoovert.
In iederen roman, ook in dien. welke uit
munt door verve en oorspronkelijkheid, is
nog iets waar tc nemen van wat „de co-
pieerkun6t des dagelijkschen levens" is ge
noemd. Lyriek, daartegenover, copieert
niet, maar schept. Doch zij schept het
beeld van één mensch, van ééne aandoe
ning, zij 6taat bij de „copieerlustin zoo
verre ten achter, dat zij zich de veelzijdige
uitbeelding der menschelijkc karkters ont
zeggen moet.
Theun de Vries is er in geslaagd, een
bonte menigte van karakters te concipiee-
ren, enkel cn alleen uit dc fantasie. Ziet
hier, in dezen schrijver, den lyricus die
zijn lyriek weet tc vermenigvuldigen, den
kunstenaar, die zich zelf weet te objecti-
veeren in vele gestalten. Het zou kunnen
wezen, dat die vele gestalten voor het
scherpsiarend oog van den letterkundigen
analyst, tot één gestalte werden terugge
bracht, dat het bewogen aandoeningsleven
van dezen dichter tot één bepaalde aan
doening werd herleid.
Maar toetsen wij thans eerst onze kri
tische hypothese aan het werk, dat vóór
ons ligt. Aanschouwt het nimmer-veroude-
rend motief van den liefdeshartstocht van
den man voor de vrouw. De toome-
looze toenciging van den man, het
versmaden der manneniiefde door de
terugwijkende vrouw, die angstig is
voor een passie, waarvan zij het we
zen nog niet kent. De reactie van den
man op deze weigering, de waanzin waar
in zij hem stort, de dadendrang, waarin
hij voor zijn wanhoop afleiding zoekt. De
opperste zaligheid, wanneer de hereeniging
met de geliefde eindelijk is bereikt. Wat
hier in enkele volzinnen staat geformu
leerd, vormt don inhoud van vele onster
felijke bundels lyrische poëzie. Theun de
Vries geeft aan die gevoelens andere ge
stalten. Hij schrijft een sage vari Koning
Radbod van Friesland, en van de wanho
pige liefde, die de koning koestert voor
Theusindc, de dochter van den Ameland-
schen priester.
En die sago wordt uitgesponnen. De
wanhoop voert Koning Radbod tot. den
krijg met dc Franken, die hij verslaat. Zijn
licfdeshart6toclit transponeert zich in ver
twijfelde dapperheid tijdens de gevechten,
zijn licfdestcedcrheid in dc wapenbroeder
schap met een zijner edelingen. Iedere fi
guur in deze Koningssage is een zijde der
persoonlijkheid, die haar schreef, is een
zijde van Theun dc Vries, en niettemin zijn
al die gestalten als afzonderlijke dramati
sche persoonlijkheden tc onderkennen.
Indien de schrijver alleen in het jeugd
werk der „Konings-sage", dat thans, vele
jaren na zijn voltooiing wordt gepubli
ceerd, een dcrgelijken ombouw van lyrische
sentimenten tot een episch-dramatisch ge
geven had beproefd, dan kon men in de
romantische heldcnsfecr van zulk een oude
sage, waar dc natuurbeschrijvcr aanlei
ding vindt tot veelvuldige begeleiding, eene
verklaring vinden. Maar in „Eroïea" blijkt
Theun de Vries zijn eigenaardig talent, ly
rische beleving in dramatische uitbeeldin
gen om te zetten, tot aan dc grens van het
ongelooflijke te hebben ontwikkeld. Het
komt dóórom zoo te pas, dat „Konings
sage" en „Eroïea" ongeveer tegelijkertijd
verschijnen. Men gaat beide boeken van
zelf met elkaar vergelijken.
De geschiedenis van Radbod geeft ons de
„heldensage" te aanschouwen in haar pri
mitiefste gedaante. In „Eroïea" wordt zij
uitgewerkt tot een gecomplicecrd-schijnend
modern levens-spel. Dc voorbereiding eener
revolutie in een Oost-Europceschc stad.
Een kring van arbeiders, en jonge intellec-
tueelen, die de revolutie voorbereiden. En
tusschen hen dc heldenfiguur, Wladimir
Lucka, de leider der arbeiders. Hier, in
„Eroïea is het niet de strijd tusschen Frie
zen cn Franken, maar tusschen revolutie
en reactie, niet de strijd tusschen den Frie-
sclien Koning cn den Frankischen hertog,
maar tusschen Wladimir Lucka cn Staats
raad Rastovjcw, den Koninklijken politic
minister. een man van ijzeren doorzet
tingsvermogen en van ragfijne intelligentie
een man die overal zijn spionnen weet uit
te zaaien cn zijn geheime handlangers tot
in de revolutionnairc schuilplaatsen heeft,
zooals Lucka ze heeft tot in hot officiers
corps.
In „Eroïea" is het motievenspel, anders
dan in „Konings-sage".
In „Konings-sage" zijn het liefdes-motief
en het heldenmotief, in één persoon ver-
eenigd, in „Eroica" liggen die motieven
over verschillende figuren verdeeld. Het
liefdesdrama speelt zich hier af tusschen
Cyril den tot het communisme bekeerden
edelman en Alessandra, de toonkunstena-
res, die Cyril wanhopig, maar zonder we
derliefde bemint, en tusschen Andreas
Prydzow, den letterkundige en Lydia, die
hem uitzinnig lief heeft, maar z ij n eenige
liefde is Alessandra. Het hartstochtsspel
uit Theun dc Vries' nieuwe bock heeft een
Telefoon 281
EEN UITKOMST VOOR IEDERE
VROUW.
Orient Henna Shampooing
Verft door gewoon wasschen elk haar
In elke gewenschte tint.
Onschadelijk f 0-60.
DROGISTERIJ „DE GAPER"
JULIANAPLEIN 3,
Amersfoort.
LANGESTRAAT 87B TELEFOON 50
Vanille-, Mokka- en Vruchten
Room-IJs 11.- per emmertje
Vanille IJs f 0.60
Voldoende voor
6 personen
Bekertjes 10 en 15 ct.
Zondags wordt óók bezorgd
<1
tragische ontknooping. Dc teleurstelling
van Alessandra over haar liefde voor Cy
ril brengt haar in de armen van den Poli
tic-Minister Rastovjcw, om haar revoluti-
onnaire opdracht te vervullen. En zij doodt
hem, cn verwekt daardoor tevens den voort
gang der revolutionnaire gebeurtenissen.
Bij de ontwikkeling van zijn fantasie,
zijn dc motieven in Theun de Vries ver
sprongen, zooals dc dagebeelden, diep in
ons bewustzijn verspringen in onzen droom.
Maar men herkent in „Eroïea" den zelfden
levens-stroom, dien men in „Konings-sage"
had ontdekt. De liefdeshartstocht, die alles
bcheerscht; het verband tusschen liefdes-
hartstocht in het dramatisch bew^ogen-zijn
van menigten. In „Koningssage" is het de
veldslag tusschen Friezen en Franken,
waarbij in de verschrikkelijke worsteling
der menigten dc razende zinnendrang van
Koning Radbod wordt geobjectiveerd, in
Eroica" zijn het de revolutionaire massa's
die als eigenlijke bewegings-oorzaak heb
ben dc liefdes-vertwijfeling van Alessan
dra. En het typeerende van Theun de Vries'
kunst, het terugwijken der vrouw, het
vluchten der vrouw voor het liefdesver
langen van den man, ge vindt het sterk
sprekend in Amara cn Theusindc uit
„Koningssage", ge vindt het van gedaante
verwisseld, maar in wezen gehandhaafd
in Alessandra in „Eroïea".
Dczo kroniek heeft minder tot doel, een
gedailleerde kritiek tc leveren op beide
merkwaardige geschriften van Theun de
Vries, dan wel tc komen tot een vergelij
kende beschouwing, die tot een algemeene
kernschetsing kan leiden van den auteur.
En dan komen wij tot deze conclusie: het
wezen van Theun dc Vries is niet obser-
veerend, maar scheppend. Er is in hem
een altijd sterker wordende blinde drang,
die door zijn potcntialiteit (veel meer
dan door zijn geestelijken rijkdom) steeds
nieuwe figuren cn situaties schept uit de
oer-gegevens der literatuur.
Men kan beniewd zijn, hoe die merk
waardige potcntialiteit verder ontwik
kelt.
P. H. RITTER Jr.
worden ook aangenomen
door ons
