VEREEN. VAN GASFABRIKANTEN
'AMERSFOORTSCH DAGBLAD
HONIG'S BOUILLONBLOKJES th ans 6 voor lOct.
Licht op
Tijdschriften
4000 EXEMPLAREN
GARAGE NIC. 30VÉE
L. J. LUYCX ZOON
FEUILLETON
Woensdag 4 Juli 1934
33 e Jaargang No. 3
ALGEMEENE VERGADERING
TE LEIDEN
UIT DE STAATSCOURANT
Tel. 1788
KINDEREN
9 uur 52 min.
TAXI
TAXI
6 CENT PER K.M.
TEL. 1830 en 1093
KAMP 41
BRAND MELDE MEN AAN
DE TELEFONISTE
Het Mysterie van het
Diamanten Kruis
De gasvoorziening op
grooten afstand
Leiden, 3 Juli. De Vereeniging van
Gasfabrikanten houdt heden en morgen te
Leiden haar 62ste algemecnc vergadering
in den Burcht. Gisteren (Maandagavond)
heeft in de Lakenhal een officieele ont
vangst plaats gehad door het Gemeontobe
stuur, waarbij enkele toespraken zijn ge
houden, na afloop waarvan verfrisschingen
zijn aangeboden.
Heden, Dinsdagmorgen, is de vergadering
geopend met een rede van den voorzitter
ir. M. van der Horst, directeur van de Gem
Lichtfabrieken te Amsterdam. Hierna wer
den verschillende mededeelingen gedaan,
alsmede de verschillende gebruikelijke ver
slagen uitgebracht. Aan het jaarverslag
van den secretaris, ir. J Vader te Rotter
dam, ontleenen wij, dat aan het eind van
het vorige jaar het aantal leden 268 be
droeg, van wie 7 eereleden. De moeilijke
tijdsomstandigheden hebben niet nagelaten
ook op de vereeniging haar stempel te druk
ken en de verschillende regeeringsmnatre
gelen eischten uit den aard der zaak een
verhoogde actie van het bestuur, terwijl de
verminderde inkomsten tot bezuiniging
drongen.
De kwestie gas of electriciteit kwam in
het brandpunt der belangstelling. Aan de
„Gasstichting" werd een onderzoek opge
dragen naar het nuttig effect en het ver
mogen van het gascomfoor en de electri
6che kookplaat, waarvan de resultaten
gepubliceerd zijn in „Het Gas" van 1 Maart
1933.
Een Commissie werd in het leven geroe
pen ter bestudeering der mogelijkheid om
te geraken tot een standaard type gasmeter
De balans der vereeniging' wijst een eind
cijfer aan van 34.714.—. De begrootine
voor het jaar 1935 werd vastgesteld op een
eindcijfer van 14.585 Na afdoening van
de verschillende andere huishoudelijke on
derwerpen had de bestuursverkiezing
plaats.
Gekozen werd tot voorzitter ir. J. Rut ten
te Den Haag en tot lid van het bestuur
ir. C. L. Philips, te Nijmegen.
Hierna heeft ir. G. A. van Klinkenberg,
directeur van de Stedelijke Lichtfabrieken
te Leiden, een voordracht gehouden over*
Een kwarteeuw gasvoorziening op verren
afstand door de LeiJsche Gasfabriek.
De reden, aldus sprwaarom Leiden
reeds in 1907 (dus 27 jaar geleden^ begon
nen is met gaslevering onder hoogen druk
naar gemeenten op grooteren afstand van
de gasfabriek dan de aanliggende gemeen
ten, is gelegen in het feit, dat in datzelfde
jaar de Stedelijke Electriciteitsfabriek in
bedrijf kwam.
Aangezien het inwonertal van Leiden
slechts zeer langzaam toenam, vreesde de
toenmalige directeur, Ir. N. W. van Does-
burgh, terecht, dat het debiet zou terugloo-
pen en hij zocht daarvoor compensatie door
gaslevering naar buiten. Het gelukte om
met de gemeenten Sassenlieim en Voor
schoten tot overeenstemming te komen om
trent gaslevering engros, zoodat die ge
meenten zelve voor de noodige gashouder
ruimte en voor een distributienet zouden
zorgen.
Voor de gasvoorziening op grooten af
stand werd op het gashouderterrein (dat in
Leiden gescheiden ligt van het eigenlijke
fabrieksterrein) een gaspompstation ge
bouwd. waarin twee pompen werden opge
steld voor het wèrporson van het gas.
Behalve de beide pompen werden in het
pomplokaal twee omloopregulateurs voor
hoogen druk en een naphtalinewasscher
opgesteld, benevens een stationsgasmeter
om de hoeveelheid weggeperst gas te kun
nen meten. Deze meter werd opgesteld vóór
de naphtalinewasscher, die weer vóór de
pompen 6taat. De gastoevoer geschiedde
door een afzonderlijke 'eiding die direct
achter de uitlataleidingen der gashouders
was aangesloten.
Spreker behandelde hierna uitvoerig het
materiaal van de persleidingen, de bezwa
ren. die zich hierbij in de loop der jaren
hebben voorgedaan en hoe verbeteringen
worden verkregen, waarbij speciale aan
dacht werd geschonken aan het gevaar van
corrosie dezer leidingen door zwerfstroo-
men. als anderszins.
Vervolgens verstrekte spreker aan de
hand van een groote kaart van het leve-
vingsgebied aan de aanwezigen inlichtin
gen over de successievelijk tot stand geko
men uitbreidingen van de gaslevering bui
ten Leiden.
In totaal worden thans behalve Leiden,
veertien gemeenten van gas voorzien, waar
van 4 engros. n.l Rijnsburg. Sassonheim.
Voorschoten. Wassenaar en 10 en-detail n.l
Benthuizen, Hazcrswoude, Koudekerk, Lei
derdorp, Noordwijkerhouf, Oegslgeest, Val
kenhurg. Voorhout. Warmond en Zoeter
wou de.
Een groot deel van Oegslgeest wordt door
het stadsnet gevoed
Na deze inlichtingen omtrent den groei
van het leveringsgebicd ging spreker over
tot. de bespreking van technische details
over de gashouders en de regulateurs in'de
buitengemeenten en hoe deze gevoed wor
den.
Wij memoreeren hiervan de mededeelin
gen aan het slot.
Wanneer het in de toekomst noodig mocht
zijn de afgifte aan de verschillende crashou
ders en regulateursstations vanuit één punt
te regelen, dan kan dit geschieden door ge
bruik te maken van het eigen telefoonnet
dat de Stedelijke Fabrieken van gas en J
electriciteit. bezitten Thans kan reeds te
allen tijde over dit telefoonnet, van en naar
verschillende punten berichten worden ge
geven
De Directie der Lichtfabrieken is er meer
en meer toe overgegaan den dienst te een
fraliseeren en zoo weinig mogelijk perso
neel in de buitengemeenten te laten wo
nen. De gashouders te Leiderdorp en te
Warmond zijn zonder voortdurend toezicht
behalve natuurlijk bij vorst. Alleen voor
de gemeenten Koudekerk en Hazerswoudc
zijn bij do gashouders nog vaste fitters, die
aldaar woonachtig zijn en die behalve fit
terswerk, ook andere werkzaamheden ver
richten. De cngrosgemeenten hebben na
tuurlijk haar eigen gashouders en eigen
bedieningspersoneel.
Ten slotte verstrekte spreker verschillen
de cijfers waaraan wij het volgende ontlee
nen.
Plet pompstation verzette over het jaar
1933 een hoeveelheid van 6.5 millioen M3
gas
Het totale hoogdruknet van het Leidsche
gasbedrijf heeft thans een lengte van 66
K.M.
De totale lengte van de distributienetten
in de buiten-gemeenten, waarin de Leidsche
gasfabriek zelf distribueert bedraagt 80
K.M. De vier gemeenten, die zelf distribute
ren hebben tezamen distributienetten ter
lengte van 105 K.M in totaal dus 185 K M
Derhalve zijn voor het verzorgingsgebied
buiten de gemeente Leiden, zijnde 14 ge
meenten met een inwonertal van tezamen
68.000 inwoners, noodig geweest 66 plus 185
is 251 K.M. of per 1000 inwoners rond 3.7
K.M.
De gemeente Leiden heeft een inwonertal
van 72.000 en de lengte van het distributie
net bedraagt 113 K.M. of per 1000 inwoners
rond 1.6 K.M.
De buitengemeenten eischen dus per 1000
inwoners 2.3 maal zooveel leidinglengte als
de stad Leiden. Natuurlijk is een groot deel
der Leidsche kanalisatie zeer veel zwaar
der dan die der buitengemeenten.
Het gasverbruik per K M bedraagt voor
het Leidsche distribunet. 100.000 M3 per
jaar en voor de distributienetten (dus zon
der de persleidingen) der gezamenlijke bui
tengemeenten 35 000 M3. per jaar.
Het gasverbruik per inwoner bedraagt in
Leiden 156 M3. per jaar en in de buitenge
meenten 100 M3 per jaar.
Spreker wees er nog op. dat de distribu
tïekosten in de verschillende buitengemeen
ten naar gelang van de ligging en vooral
van de omstandigheid of een gemeente een
open of een meer gesloten bebouwing heeft,
of wel in twee of meer buurtschappen is
verdeeld nogal uiteenloopen Vandaar, dat
de gasgrijzen niet in alle gemeenten gelijk
zijn, doch onderling verschillen.
Bij K.B. is benoemd tot ridder in de Orde
van Oranje-Nassau Mcj M. L Boissevain
hoofdverpleegster in het Wilhclmina-Gnst-
huis te Amsterdam
Bij K.B. is benoemd tot Commandeur in
de Orde van Oranje-Nassau J. .1. C. van Dijk
to 's-Gravenhage, voorzitter van de Ver
eeniging tot Christelijke verzorging van
Krankzinnigen in Zeeland
Bij K B. io benoemd lot ambtenaar van
het O.M hij de kantongerechten in het
arrondissement Rotterdam, ter standplaats
Rotterdam Mr. J Röm'clingh, thans ambte
naar van het O.M bij de kantongerechten
in het arrondissement Groningen, ter stand
plaats Groningen
Bij K.B is benoemd lot ambtenaar van
het O.M. bij de kantongerechten in het
arrondissement Groningen, ter standplaats
Groningen, mr. J. A C Groeriewegen, thans
ambtenaar van liet O.M. bij de kantongo-
rechten in het arrondissement Amsterdam,
ter standplaats Amsterdam.
ERNSTIG VERKEERSONGEVAL
A m s t e d a m, 3 Juli. Op de Nassau-
kade bij het Fredcrik Hendrik Plantsoen
heeft hedenavond een botsing plaats gehad
lusschcn cpn auto en een motorfiets. De
auto kwam uit de richting van het Haar
lemmerplein do motor uit de richting van
de De Clercjstraat. De motorrijder, de 23-
jarige M. en zijn vader. 49 jaar oud. die
op de duo zat werden óver do straat ge
slingerd. Zij bleven beiden bewusteloos lig
gen. De vader bleek een hersenschudding te
hebben en een ernstige hoofdwonde. De
zoon was er nog erger aan toe, hij had een
schedelbreuk en een gebroken arm. Beiden
zijn door den G. G. D. naar het Wilhelmina
Gasthuis vervoerd. De politie heeft de auto,
dio evenals dc motor ernstig beschadigd
was, in beslag genomen Dc schuldvraag is
nog in onderzoek.
WEER EEN ONGELUK OP DL
LARENSCEE KERMIS
Na dc valpartij van den motorrijder Wal
ker, die Maandagmiddag met zijn motor
fiets in een z.g. steilwand. een kermisin-
richting op de kermis te Laren (N.H.) is
neergestort, is Dinsdagmiddag een berijder
van een race auto naar beneden getuimeld.
De toestand van Walker is naar omstan
digheden vrij gunstig De motorrijder, die
Dinsdagmiddag met den race auto tijdens
een proefrit omlaag viel, kwam onder den
auto terecht. H. kreeg een ernstige hersen
schudding, brak een pols en enkele ribben
en is ook naar het St. Jans-zickenhuis te
Laren vervoerd
Passagiers
S. verzekerd
6 ct. per K.M. Tel. 1788
Vraagt prijs van onze 6 7 pers. wagens
Vaste standplaats naast het tramstation.
Speelt blijmaar laat den rijweg vrij
Medegedeeld door het Kon. Ned. Met. In
stituut tc de Bilt.
Hoogste barometerstand 769.5 tc Croydon
en Yarmouth.
Laagste baronielorstand 752.9 tc Memel.
Verwachting: Matige tot zwakke, later
loenemendc wind uit Noordelijke richtin
gen. half tot zwaar bewolkt, weinig of geen
i-egcn. aanvankelijk weinig verandering in'
temperatuur, later iets warmer.
De depressie in het Oosten blijft station-
nair. doch begint thans op tc vullen. Aan
haar westelijke zijde houden de krachtige
winden aan, die nog tot aan ons land rei
ken. De hooge druk in het Westen Dam
iets in bcteckcnis af cn breidde zich Noord
waarts uit. Bij IJsland passeert een onbe-
teekenende depressie. De koelere luchtmas-
sa's dringen steeds dieper in centraal-Europa
door en zijn thans tot de Alncn genaderd.
Het voortschrijden der afkoeling ging ech
ter nergens gepaard met regen. Blijkens de
waarnemingen beperkte de afkoeling zich
tot de onderste lagen en blijft de atmosfeer
in de hoogerc lagen zomersch warm.
In Finland, op dc Britsche eilanden en in
Frankrijk is het weer zomersch warm, in
Zuid-Frankrijk zeer warm. Het is te. ver
wachten, dat ook in onze omgeving de wind
spoedig zal gaan afnemen cn het weer iets
warmer znl worden.
Nedcrlandsch Fabrikaat.
In de Juni-aflevcring van het maandblad
der Vereeniging „Nedcrlandsch Fabrikaat"
geeft de blijkbaar zeer tot oordeelen bevoeg
de heer Meyer de Vries wederom een hel
dere uiteenzetting over „Dc werkverschaf
fing in Nederland". Uit een door hem sa
mengesteld slaatje van 41 plaatsen, waar
men zich met de werkloozenzorg bezig
houdt, blijkt dat Amersfoort wat betreft
haar uitgaven voor steun cn werkverschaf
fing in 1933 de 36ste plaats inneemt (1932
dc. 35sle) gevolgd door Ede, Haarlemmer
meer, Kerkradc, Zeist cn Heerlen en on
middellijk voorafgegaan door Bussum,
Bergen op Zoom, Rheden en Roosendaal.
In de millioen loopen Rotterdam (18), Am
sterdam (17), Schiedam (3), Haarlem en
Eindhoven (2), Dordrecht, Emmen (l'/z) en
Enschede, Groningen en Leiden (1).
DIT BLAD HEEJtl ESN DAGELIJ KSCMê
GECONTROLEERDE OPLAAG VAN
Vraagt prijs voor toerritten
IN BINNEN- EN BUITENLAND
VRAAGT OOK PRIJS VOOR DE
LUXE 6 EN 7 PERS. WAGENS.
OOK DES NACHTS GEOPEND
Vaste standplaats ter linker zfjde
van hotel Monopole.
BUITENLAND.
Von Papen heeft zijn ontslag als vice
kanselier gevraagd, doch nog niet gekre
gen Wordt hij regeeringscommissaris van
het Saargebied?
(Derde Blad, pag. 1).
BINNENLAND.
Z. K. II. Prins Hendrik overleden.
(Eerste Blad, pag. 1).
Relletjes te Enschedé.
(Tweede Blad, pag. 2).
Nog geen beslissing in het spellings-
vraagstuk.
(Tweede Blad, pag. 2).
Groote diefstal van geld en effecten te
's-Gravenhage.
(Tweede Blad, pag. 2).
UIT DEN OMTREK.
Vergadering van de Prov. Staten.
(Tweede Blad, pag. 3).
STADSNIEUWS.
Het 5e congres voor godsdienstonderwijs.
(Derde Blad, pag. 2),
LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190
GROOTE ZOMEROPRUIMING
Stoffen, Tricotage, Kousen,
Handschoenen, Corsetten.
Gij geeft veel, al geeft ge ook niets dan
een goed voorbeeld.
Uit het Engelsch van Chester K. S. Steele
door A. W. v. E.v. R.
„Ja. Maar daar hecht ik in het geheel
geen waarde aan. Het had zoo weinig te
beteekonen, dat mijn assistent cn ik er
maar even naar keken. De huid was ter
nauwernood open."
„Juist. In de linkerhand. Dat was de
band, waarin het tikkende horloge werd
gevonden nietwaar?"
„Ik geloof het wel. Het horloge, dat aan
een Indiër, Singa Phut genaamd, toebe
hoorde. Wat gebeurde er ook weer met
hem?" vroeg de dokter aan detective Car
roll, die uit de privé-kamer der detectives
naar buiten was geslopen en naar het ge
sprek luisterde.
„O, die kerel? Hij maakte een vreeselijk
spectakel om zijn horloge terug te krijgen,
en daar hij een uitstekend alibi had, en
wij er hem heelemaal niet mee in verband
konden brengen, gaven we het hem terug
en zeiden, dat hij weg kon gaan. Dat deed
hij dan ook, denk ik."
„Neen, hij is nog in de stad." zeide kolo
nel Ashley, „ik kwam kort geleden voorbij
lijn huis. Hij heeft een paar prachtige Bena
res kandelaars in den vorm van gekapte
cobra's, die ik graag wilde hebben. Singa
Phut is nog in de stad."
„Is dat alles, wat U weten wilt, kolonel?"
vroeg dokter Warren. „Ik wil U natuurlijk
alles vertellen, wat ik kan, maar als
„Dank U! U hebt mij alles verteld wat ik
hooren wilde. Ik heb eenige theoriëcn, die
ik uit wil werken, cn ik weet niet zeker, wat
dc uitslag er van zal zijn."
„Ik veronderstel, dat u Darcy onschuldig
oordeelt?" viel Carrol hoonend in.
„Ik ben er zeker van!" cn de kolonel
richtte zich hooger op en keek den detective
onvriendelijk aan. „Als ik dacht, dat. hij het
gedaan had, zou ik mij niet met zijn zaak
hebben ingelaten."
„U zult er een heele karwei aan hebben, te
bewijzen, dat hij het niet deed", lachte de
detective.
„Dat kan wel zijn," gaf de kolonel toe.
„Wie anders zou haar hebben vermoord,"
ging Carroll voort. Even, voordat hij naar
bed ging, had hij ruzie met de oudo dame.
Hij was boos op haar, omdat hij dacht, dat
zij een deel van zijn geld achterhield. Dan
was hij boos, omdat zij zijn meisje bespotte
lijk maaktedat is genoeg om een man
het land op te jagen. Ik maak er Darcy
geen verwijt van, lat hij buiten zichzelf is
geraakt, maar hij had de oude dame niet
moeten neerslaan. Dat deed hij zeker, on wij
zullen het bewijzen. Dat zult U zien!"
„Wel, het is natuurlijk uw zaak, en die
van den officier van Justitie, om te bewijzen,
dat hij schuldig is," zei de kolonel. „En u
kunt het mij niet kwalijk nemen, dat ik zijn
onschuld probeer te bewijzen".
„Zeker niet, kolonel! Iedereen moet op de
een of andere manier zijn brood verdienen.
Alleen spijt het mij te zien, dat U uzelf zoo
bedriegt, door tc geluoven, dat die kerel het
niet deed. Hij heeft het gedaan, zeg ik UI"
„Het kan zijn," gaf dc kolonel toe.
„Dank IT, dokter Warren We zullen
elkaar nog wel eens ontmoeten!" En met een
militairen groet verliet de kolonel het hoofd
bureau. Terwijl hij de stoep afliep, dacht hij
bij zichzelf
„Wat zouden Carroll en Thong wel zeg
gen, als zij iets van het diamanten kruis af
wisten. en hoorden, dat de Sproetige Morgan
het in zijn bezit had? Ik denk, dat zij enkele
van hun theorieën dan wel zouden wijzigen!
Dat herinnert er mij aan, dat ik meer pijlen
op mijn boog heb, dan ik dacht. Ik moet
Cynthia niet uit het oog verliezen. Zij zal
angstig beginnen te worden om haar dia
manten, en ik zou wel eens willen weten,
wat zij zegt, als zij de waarheid hoort!"
Hoewel kolonel Ashley alle hoop had op
gegeven, tenminste op zijn uitstapje naar
Colchester, nog gebruik to kunnen maken
van zijn hengels, ging hij toch voort Wal tons
boek te bestudeeren.
Op zekeren avond, toen hij in zijn hotel
kamer zat en de bladzijden omsloeg, zonder
dat hij begreep wat hij las, doordat zijn ge
dachten te veel vervuld waren van het ge
heimzinnige diamanten kruis, viel zijn oog
toevallig op bladzijde 170, waar hij las:
„Er zijn ook drie of vier andere kleine vis-
schen, die ik bijna had vergeten, en die ook
alle zonder schubben zijn
Het boek viel den detective uit de handen.
„God!" riep hij uit. „dat heb ik vergeten
de kleine visschen! Ik moet er eenige ach
terna zitten! Zij kunnen de 6chaal naar
onzen kant doen omslaan! Kleine visschen!
Dat is het! Klein gced, als je geen groote
kunt krijgen! Het zal mij benieuwen
Er werd op de deur geklopt en Shag
kwam binnen, tegelijkertijd buigend en
salueerend.
„Ik vraag excuus, kolonel," begon hij,
„wilt U een nieuwtje hooren?"
„Een nieuwtje, Shag? Wat voor nieuwtje?
Vooruit, vertel op, schelm!"
„Wel, ziet U, kolonel, U hebt mij gezegd,
toen wij hier kwamen, dat ik U niet lastig
mocht vallen met detective-nieuwtjes,
maar
„O, dat was, voordat ik in deze Darcy-zaak
betrokken werd, Shag! Het verbod is, om
zoo te zeggen, opgeheven. Als je wat nieuws
weet
„Neen, kolonel, het is niets over die arme
oude mrs. Darcy tenminste niet véél over
haar. Maar er is een andere moord in de
stad gepleegd."
„Een andere moord?"
„Ja, kolonel. De jongens op straat verkoo-
pen extra-edities, die vol staan over den
moord!"
„Wie is het? Waar? Wanneer is het ge
beurd?"
„Ongeveer een uur geleden. Het is een man
een Indiër, die een antiquiteitenwinkel
hield, dezelfde, waar U cn ik de vorige week
de grappige kandelaars in den vorm van
een slang hebben bekeken."
„Singa Phut's winkel? Goede genade.
Shag! Je wilt toch niet zeggen, dat die is
vermoord?"
„Neen, kolonel, die Singa Phut is niet
vermoord, maar zijn compagnon. Die heeft
ook een rare naam. Hier heb ik een krant
voor u meegebracht." En Shag haalde een
extra-editie van onder zijn vest vandaan,
waar hij ze zorgvuldig verborgen had ge
houden, tot hij zich verzekerd had van zijn
meesters gezindheid.
De kolonel las begeerig de voorpagina met
de vetgedrukte letters. Er was werkelijk
iemand vermoord. Shere Ali, Singa Phut's
compagnon, was met ingeslagen schedel op
den grond van den kleinen antiquiteiten
winkel gevonden.
„En in de hand van den dooden man lag
een tikkend horloge," las de kolonel. Een
poosje staarde hij op die woorden. Toen
kwam er een glans over zijn gelaat. Hij
verfrommelde de krant in zijn hand,
spreidde ze toen weer uit, om het schok
kende nieuws nog eens over te lezen, cn
monpelde
„Het uurwerk des doodsl"
HOOFDSTUK XI.
Geen alimentatie!
„Shag!" riep de kolonel.
„Ja, kolonel!"
„We gaan morgen visschen!"
„Werkelijk, kolonel? Dan denk ik. dat ik
alles
„Klaar moet hebben, ja. We zullen weer
naar diezelfde plaats gaan, waar miss
Mason mij heeft opgezocht. Er zit daar veel
visch, en ik zal er mijn geluk weer eens
beproeven
„Ja, kolonel. Maar ik vraag excuus, kolo
nel, zei u niet zooiets van detective-werk te
willen doen cn het visschen od te geven?"
F.n met de vrijmoedigheid van een ouden
bediende keek Shag zijn meester aan. alsof
hij de nieuwe wending van zaken niet goed
begreep.
(Wordt vervolgd).
