Het plebisciet van 19 Augustus
DÉ EÊMLANDEU
L. J. LUYCX ZOON
4000 EXEMPLAREN
GARAGE NIC. BOVÉE
Woensdag 15 Augustus 1934
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
33 e Jaargang No. 39
Voor „neen" geen
propaganda
„Geheim" slechts betrekkelijk
EEN SERIE ARTIKELEN
VOOR WEGGEBRUIKERS
Tel. 1788
Licht op
8 uur 55 min.
GHANDI EET WEER
DE ALCOHOLBESTRIJDERS IN LONDEN
LORD ASTOR PRESIDENT
TAXI TAXI
6 CENT PER K.M.
TEL. 1830 en 1093
KAMP 41
Nieuws
IBONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 2.10. per maand,1 0.75. per
weelt prntli verzekering tegen ongelukken) I 0.17'/r
Binnenland franco per port rm 3 maanden f 3.-. Afzonderllike nummer, f 0.05.
fOSTREKENING 47910 TELEFOON INT ERG 511
DAGBLAD
flus M AOVERTEHTIEH
helft van deo prija - Kleine AdverteoUfa „KEITJES" bfl vooroltbeUMng 1—3 «gala
50 cent elke reaeJ meer 10 cent driemaal olaatsen I 1.—. Bewllinommer cxtrs f 0X5
UIT BERLIJN
Zal de toegenomen ontevredenheid
niet in een veelvoud van tegen
stemmen tot uiting komen?
(Van onzen correspondent).
Berlijn, 10 Augustus.
Het Duitsche volk wordt door zijn regee
ring opgeroepen, op 19 Augustus wederom
ter stembus te gaan en met „ja" of met
„neen" aan tc geven, of het zijn toestem
ming geeft aan een door deze regeering
intusscben reeds afgekondigde wet, die
voorschrijft, dat voortaan alle bevoegdhe
den van het rijkspresidentschap op den
rijkskanselier Adolf Hitler overgaan. Deze
stemming is als alle vorige vrij en geheim.
Een en ander ziet er op het eerste ge
richt nogal eenvoudig uit.
Maar bezien wo do dingen eens nader.
Adolf Hitler houdt van bevelen, die
„voor do eerstvolgende duizend jaren be
doeld" zijn. Natuurlijk kan hij niet beve
len, dat zijn aardsche leven zoozeer ver
lengd worde, dat hij zelf duizend jaren
de naleving zijner wetten persoonlijk con
troleeren kan. Maar hij rekent er blijkbaar
op, dat zijn wereldbeschouwing na duizend
Jaren in Duitschland nog do oenige machts
factor zal zijn. En in dit vaste geloof is
iets, wat men bewonderen moet. ook al kan
men het niet deelen.
Zoo heeft hij verleden jaar bevolen, dal
rik jaar een volksstemming in Duitschland
zal plaats hebben, die constateert, dat hij
nog een overgroote in elk geval een
afdoende meerderheid der bevolking
achter zich heeft. Een moedig besluit,
waaruit een imponeerend zelfbewustzijn
spreekt. Maar tevens, een Interessant be
sluit. Immers, wist men het nog niet, dan
zou men het nu weten: dat de nalionaal-
aocialistische boweging in Duitschland bet
Rijk met in hoofdzaak do tegenwoordige
ministers en met in elk geval den heer
Hitier aan hun hoofd, zal blijven regeeren,
totdat een meerderheid der bevolking zich
daartegen verzet. Hitler zelf heeft dat dezer
dagen in een gesprek met een vertegen
woordiger van het Londensch© blad „Daily
Mail", dat wegens de fascistische overtui
ging der redactie zijn bijzondere sympathie
geniet, nog eens uitdrukkelijk bevestigd.
En hij heeft er aan toegevoegd: uit een
en ander kan men zien, dat wij nationaal-
Eocialisten ten slotte de eerlijkste en beste
democraten "ter wereld zijn.
Nu is het hocl gemakkelijk, om met een
en ander den spot te drijven. Men kan bij
voorbeeld zeggen: als ik honderd volks
vertegenwoordigers in een hok opsluit en
commandeer dat zij ja of neen zullen roe
pen, doch dat de neen-roepers onmiddel
lijk overhoop geschoten zullen worden, cn
els ik dan constateer, dat zij allen ja ge
roepen hebben, dun is het een klein kunst
je, daaruit de gevolgtrekking te maken, dat
rij het eenstemmig-gloeiend met mij eens
rijn. Ik zou ook kunnen opmerken: als ik
zoo'n parlement zelf kies en daarvoor al
leen mannen uitzpek, van wie ik bij voor
baat weet, dat zij het met mij eens zijn,
dan kan ik desnoods eiken dag en met
hetzelfde schitterende resultaat, een stem
ming uitlokken.
In werkelijkheid staan de zaken, wat den
zoogenaamden Rijksdag van heden in
Duitschland aangaat, ook werkelijk zoo. In
dezen Rijksdag zitten voor 90% zuiver na-
tionaal-socialisten cn voor 10% „gelijkge-
schakelden", d.w.z. vroegere Duitsch na
tionals (richting Hugenberg) cn r.-katho-
lieko staatspartijmanncn (Centrum), die
geen partij meer achter zich hebben en van
wie eenvoudig geeischt wordt, dat zij zich
0ls nationaal-socialisten gedragen. Wat' zij
dan ook doen. Een eenstemmig besluit van
dit „parlement", dat hoogstens drie of vier
malen per jaar een uurtje te zamen komt
®n dan niets zegt maar alleen luistert
en op bevel ja-stemt, heeft in onze oogen
natuurlijk niet de allergeringste waarde.
Ook niet, als men met het argument komt.
dat deze Rijksdag niet anders handelen
kan, omdat hij de stemming van het volk
weergeeft, dat nu eenmaal nationaal-socia-
listis'ch is. Want dat is volstrekt niet hel
geval!
De werkelijke nationaal-socialis
ten vormen ook heden in Duitsch
land nog een minderheid, en zelfs
een zeer kleine minderheid. Vult
men deze minderheid aan met de meeloo-
Rfrs. die om welke redenen dan ook vóór
30 Januari 1933 de Hitlerbeweging bij ver
kiezingen gesteund hebben, dan komt men
°P ongeveer 45% der bevolking. Voegt men
daar nog de overloopers, <lo opportunisten,
do angstige broeders en ten slotte de goede
vaderlanders uit andere groepen, die ter
wille van land en volk zich in het oogen-
blikkelijk-onvermijdclijko geschikt hebben,
aan toe, dan komt men vermoedelijk op
80 tot S5%. En vraagt men, hoe verleden
jaar bij een plebisciet over het uittreden
uit den Volkenbond bijna 93 tot 95% tot
stand kon komen, dan is het antwoord:
om dat over die buitenlandsche politiek
de laatste jaren, ook vóór het Iiitler-rógimc
met uitzondering van do communisten
vrijwel alle Duitschers het reeds eens wa
ren; cn in 1933 de stormvloed van het na-
tionaal-socialisme bijna de geheele bevol
king gehypnotiseerd cn in een angst
psychose gevoerd had.
Was dus na Maart 1933 een stemming in
den „Rijksdag" allesbehalve een uiting van
wat wij als betuiging van nationale een
heid beschouwen omdat deze „Rijksdag"
niet meer het resultaat van een werkelijke
geheime volksstemming met volledige vrij
heid tot het opstellen en propageeren van
candidaten mag genoemd worden ook
het „geheime en vrije" plebisciet, gelijk bet
nu op 19 Augustus wederom zal plaats
hebben, kan ons al bij voorbaat niet de
overtuiging geven, dat het hier gaat om
het conslateeren van den werkelijkcn wil
van het Duitsche volk.
Al dadelijk is de inzet ongewoon. Het
volk moet stemmen over de vraag, of Adolf
Hitler rijkskanselier zal zijn met de volle
bevoegdheden van rijkspresident. Maar in-
tusschon bezit hij die bevoegdheden reeds
en zijn leger cn vloot reeds met oen „hei
ligen eed op zijn persoon (niet alleen op
het ambt:) vastgelegd. Dat is een beïnvloe
ding van het plebisciet, gelijk hel sterker
niet kan gedacht worden.
Gaan we verder.
Ilct volk stemt niet over de vraag: Hitler
practisch rijkspresident of een ander
staatsburger! Het heeft geen keuze. Het
stemt op Hitler of liet zegt „neen".
Uet kan nog voor een anderen candidaat
noch zelfs maar voor dal „neen'' propa-,
ganda maken. Niet alleen, omdat de regee
ring zulk een tcgen-propaganda onmiddel
lijk zou verbieden, niét alleen omdat daar
toe geen enkele zaal, geen enkele drukkerij
geen enkel blad, geen enkele reclamezuil
ter beschikking zou staan; maar ook, om
dat zelfs propaganda van mond tot mond
voor een „neen" als landverraad, als be
dreiging van leven en persoonlijke vrijheid
beschouwd moet worden. Aan den anderen
kant stait voor ,,ja" het geheele f.ropagan-
da-apparaat der regecring en der cenig-toc-
gelatcn partij ter beschikking. Staat, school
kerk, radio, pers, partij, arbeidsfront, bon
don, kortom liet geheele door de regeering
behcerschte Duitschland staat in dienst
van de „ja"~propaganda.
En tocii, kan men opmerken, blijft de
stemming geheim..
Dal i6 volkomen juist.
Echter: ook dat geheime is slechts
betrekkelijk. De organisatie op politiek
In verband met do nieuwe bepa
lingen van het Motor- cn Rijwiel
reglement zullen wij in een serie
artikelen, geschreven door een aes-
kundigc, voor onze lezers het ge
heele Motor- en Rijwielrcglcment
op elementaire wijze 'behandelen.
Hierdoor sparen wij velen het door
werken van het in vaak moeilijke
termen gestelde motor- cn rijwiel-
reglement. In ona numnior van he
den zal het eerste Inleidende arti
kel over dit actueel© onderwerp in
de rubriek „Stadsnieuws" zijn op
genomen. De geheele serie, welke
vóór het in werking treden van alle
nieuw vastgestelde bepalingen op
1 Januari a.s. zal zijn beëindigd zal
onder het hoofd „Ieder weggebrui
ker moet dit weten" worden ge
plaatst. Wij twijfelen er niet aan
of de vele bestuurders van rijwiel-
lcn, auto's en motoren onder, onze
lezers zullen aan dezo nieuwe arti-
kelenreeks een zeer overzichtelijke
vraagbaak hebben..
REDACTIE A.D.
gebied is sinds jaar cn dag hier zoo in
de puntjes, dat men bijna zeggen kan,
dat het vrijwel uitgesloten is, neen te
stemmen zonder dat dit op de een of
andere wijze bekend wordt.
Het Duitsche volk is tegenwoordig hon
derd procent verpolitiekt. De strijd der
meeningen loopt dwars door alle stammen,
beroepen en gezinnen. De neiging tot klik
ken cn verklappen is zoo sterk, dat de re-
geeringsorganen er herhaaldelijk met zwa
re strafbedreigingen tegen te keer moeten
gaan. Een enkel onvoorzichtig wóórd,
waardoor een „neen"-stemmer zich ver
klapt, kan hem in liét ongeluk stór-
teh of zijn existentie vernioiigcn. In de ste
den kent men in het groot de „ja"-sleni-
mers en kan door buurtcoromissies, door
speurders in de huizenblokken cn in de fa
milies wel ongeveer opmaken, waar de
neen-stemmers moeten schuilen. In de dor
pen is dat nog minder lastig. Het ie wel
niet de wensch der regeering, dat zulk een
controle wordt uitgeoefend. Maar net als in
Rusland en in Italië wordt niet zelden,
waar 't van pas komt, dubbel spel ge
speeld en neemt „de partij" voor haar re
kening, wat „de regcering" niet zou kunnen
verantwoorden.
En ton slotte: het is zeker stellig de
wensch der regeering, dat het „geheime"
der stemming even pijnlijk doorgevoerd
wordt als het „geheime" der stemmentel
ling. Maar waar geen politieke partijen
meer bestaan die elkaar bij het tellen op de
vingers kijken, is practisch de controle op
Passagiers
verzekerd
6 et per K.M. Tel. 1788
Vraagt prijs van onze 6 ft 7 pers. wagens.
Vaste standplaats naast het Tramstation.
LANGESTRAAT 49-51 TELEFOON 190
Stoffen voor Regenmantels
Gabardine. Lodenstof
de eerlijkheid der kleinere cn kleinste
stemopnarae-coramissies niet meer zoo ab
soluut doorvoerbaar als nog twee jaren go-
ledcn. En dat zelfs in het nationaal-socia-
Ustischc, volgens kras-radicale moreele be
ginselen. opgebouwde Duit6cho staats- cn
gemeenschapsleven corruptie cn verraad
tot in de allerhoogste ambten niet uitge
sloten zijn, heeft het geweldig schandaal,
dat den Rijksminister Roehm het leven
kostte, toch wel afdoende bewezen.
Desondanks kan het plebisciet van 19
Augustus interessant zijn. Want reedö bij
de voor Hitler zoo overtuigende volksstem
ming in de Volkenbond-beslissing konden
ecnigo millioeneu neen-stemmen niet weg-
getooverd worden. En men vraagt zich
af, of de sin ds dien zeer toegeno
men ontevredenheid ditmaal
niet i n een veelvoud van tegen
stemmen tot uiting zal komen.
Ook al zou dat veelvoud nog in het kwa
draat toegenomen zijn, indien werkelijk het
volk volle vrijheid zou gehad hebben, niet
alleen man voor man geheim te stemmen,
maar voor een van de regeering afwijkende
meening ookstemming te maken.
Het schijnt ons in elk geval vvcnschelijk
dat de Nederlandschc lezer aan al dezo din
gen gedacht heeft, voordat hij het resultaat
van den 19en Augustus onder de oogen
krijgt. ROLAND
Wardha, li Aug. (Reuter). Ghandi
heeft zijn vastenperiode beëindigd en
heeft honing en sodawater tot zich geno
men Hij ontving een groot aantal tele
grammen waarin hij met den goeden af
loop van zijn vasten werd gelukgewcnscht.
Ruys de Beerenbrouck voorzitter
van den Internationalen
Anti-Alcohol Raad
Het Derde Rijk drinkt meer bier!
Ilct 20ste Internationale Congres tegen
het Alcoholisme, te Londen gehouden, on
derscheidde zich in .verschillend opzicht
van zijn voorgangers. Tegenover het vorige,
dat te Antwerpen gehouden werd, muntte
het uit door straffe organisatie, vootdurend
trouw bezoek, maar er was vcol geringer
vertegenwoordiging van elders, met name
ook van Nederland. Van nagenoeg alle vo
rige congressen onderscheidde het zich door
gemis van officiële deelneming van de
Engelsche- cn daardoor oók van tal van
buitenlandsche regeeringen.
liet programma droeg ook een ietwat
ander karakter. Van de 8 zittingen wer
den er 3 gewijd aan „verslagen omtrent
den stand der beweging, bezien uit opvoed
kundig. economisch, medisch, wetgevend
en „andere" gezichtspunten.
Een zitting was gewijd aan speciale zij
den van het alcoholvraagstuk als: alcohül
en sterfte, alcohol bij de behandeling van
ziekten, alcohol cn moederschap cn alcohol
en de natuurvolken.
Na onderbreking door een „Iheercceptie"
zooals eiken dag door ren Kngelschman
van positie aangeboden werd, volgden nog
referaten over alcohol met betrekking tot
motorrijden en 6port
Den volgenden middag werden or refera
ten gehouden over: alcohol in verband met
omgeving, en erfelijkheid. Hierbij zou men
do nieuvve Duitsche methoden voor den
strijd tegen het alcoholisme uit eugenetisch
standpunt vernemen en een Duitsch refe
raat over het alcoholvraagstuk in werk
kampen te hooren krijgen. Van die werk
kampen werd niets medegedeeld, maar wel
werd de loftrompet gestoken over Ilerr
Hitier en de houding van de nieuwe jeugd
Dit ontlokte een der Nederlanders
de ondeugende vraag, hoe 't to ver
klaren was, dat er in 1933 moer bier
gedronken was dan in het vooraf
gaande jaar, terwijl het in ons land
andersom was en 6cdcrt 1930 het
biergebruik 38 gedaald was. De
aanbeveling van sterilisatie lokte
protest van de Internationale Ka
tholieke organisatie uit.
Daarna .sprak het Engelsche socialisti
sche Kamerlid Salter over den invloed der
sociale wetgeving op het gebruik van al
cohol.
Donderdagmiddag werd er bij uitzonde
ring in twee partijen vergaderd; in de eene
zitting werden de oorzaken en de behan
deling der dronkenschap behandeld en in
do andere de vraag: hoe moet ons opvoed
kundig werk gericht zijn.
De Vrijdag was tot aan de middagthee
bestemd voor do bespreking van de inter
nationale organisatie, die tot nu toe veel te
wenschen overliet. Daarbij bleek de Engel
sche mentalL&it: vrijwel volledige onbe
kendheid met en negatie van wat terzake
in den loop der jaren, speciaal ook in de
laatste jaren bereikt was. cn tevens het
opvorderen van een uitzonderingspositie
voor de Engelschen. Twee zittingen waren
voor dezo zaak gereserveerd. Na de-thee-
receptie, waarop we een speech kregen
over 't onderwijs in hygiëne, op de scholen
was er dien avond een1 „afschcid-r'eceptie
in avondkleeding met decoraties" (niet ver
plicht). Er waren reeds twee avond-partijen
aan vooraf gegaan. Op dé eerste recipieer:
den de bekende Lord en Lady Astor, die
daarbij zeer rake toespraken hielden. Lord
A. was de president van het congres, de
bisschop van Norwich die van het uitvoe
rende comité Zij werden terzijde gestaan
door 142 vice-voorzitters en -zitsters uit
Engeland en 12 van elders, waaronder Mi
nister Slotemaker de Bruine en Jhr. Mr.
Ruys de Beerenbrouck.
Een slotzitting werd niet gehouden, maar
Zaterdag was er een zitting van den
Intern. Anti-Alcohol Raad aangekondigd
Besloten werd deze te zijner tijd om te zet
ten in een Europeesche sectic van de Inter
nationale Temperance Union, dié den
vorigen dag opgericht was cn die bovendien
voorloopig tevens een Britsche sectic
voor het geheele Britsche Rijk en een
Amerikaanschc sectie zal bevatten, terwijl
een Aziatische, Australische cn Afrikaan-
sche sectie zullen worden voorbereid.
In afwachting van de definitieve regeling
is Z.E. Ruys de Beerenbrouck tot voorzitter
van de Intern. Anti-Alcohol Raad gekozen.
Opgemerkt dient nog te u-orden, dat voort
durend nadruk werd gelegd op de nood
zakelijkheid en de superioriteit van opvoed
kundig werk tegenover „drankbestrijding
door de wet", waarbij echter ook gewaar
schuwd werd tegen het .voet geven aan de
meening, dat, vooral in Europa, het omge
keerde geschied was.
Een der krachtigste argumenten voor de
internationale aaneensluiting w-as gelegen
in de zeer straffe internationale aaneenslui
ting der alcoholbelanghebbenden met hun
uit financieel cn politiek oogpunt zoo ge
weldige macht.
IDJT BLAD HEEFT EEN DAG BLIJ ESCM»
GECONTROLEERDE OPLAAG VAN
Vraagt prils voor toerritten
IN BINNEN- EN BUITENLAND
VRAAGT OOK PRIJS VOOR DE
LUXE 6 EN 7 PERS. WAGENS.
OOK DES NACHTS GEOPEND
Vaste standplaats ter linker zijde
van hotel Monopole.
BUITENLAND.
De beschuldigden van den aanslag op het
Ravag-gebouw te Wecncn voor den krijgs
raad.
(Eerste Blad, pag.2.)
Nieuw financieel schandaal in Frankrijk.
(Ècrstc Blad, pag. 2).
BINNENLAND.
Ernstig ongeluk op oén onbewaakten
overweg hij Beilen.
(Tweede Blad, pag.
Felle brand te Rotterdam.
(Tweede Blad, pag. 1).
SPORT.
Willy den Ouden wint de finale 100 M.
vrije slag bij de Europeesche kampioen
schappen te Maagdenburg. Rio Masten
broek tweede.
(Tweede blad, pag. 3).
STADSNIEUWS.
Ieder weggebruiker moet dit weten t
(Toelichting op het nieuwe motor- en rij
wielrcglcment).
(Eerste Blad, pag. 3).
Medegedeeld door het Kon. Ncd. Met. In
stituut te de Bilt:
Hoogste barometerstand to Lo Havre en
Avord.
Laagste barometerstand 747.6 te Akurcyri.
Verwachting: Zwakke tot matigo Weste
lijke tot Zuidelijke wind. aanvankelijk op
klarend, later weer toenemende bewolking,
wellicht eenige regen in het Noorden, in
het Zuiden weinig of geen regen, wéinig
verandering in temperatuur.
Niet veel goeds te verwachten.
De weerstoestand bleef lastig te beoor-
dcelen. Weliswaar is thans de depressie
over Scandinavië en Finland geheel ver
dwenen en komt het weer ten onzent steeds
meer onder invloed van het hooge druk-
gebied rond de Golf van Biscayc, doch ook
do JJslandsche depressie won terrein. Zij
deed in de afgoloopen 24 uur de barometer
over Schotland en Noord-Icrland 5 tot 8 en
10 dalen, zoodat een secundaire uitlooper
over de Britsche eilanden regen geeft. Het
regenfront strekt zich uit van Valentia
(Zuid-Ierland) tot Stornoway (Noord-Schot
land). liet zal zich wel naar onze omge
ving verschuiven, doch zoowol de snelheid
als de richting zijn niet té schaitèn; Het
meest waarschijnlijk lijkt het, dat na een
korte opklaring de lucht morgen wéér zal
gaan betrekken. In het Noorden kan dan
eenige regen vallen. In het zuiden zijn de
regenkansen kleiner. Behalve op Jan May-
en, Zuid-I Jsjand en de Faroër waar het nóg
hard waait, is het weer overal rustig. In
Frankrijk is het meest windstil Echt zo-
mei'sch weer is het nergens. Over ons land
en de Britsche eilanden zijn de temperatu
ren iets gestegen, doch in het overige ge
bied zijn zij weer verder gedaald. Slechts in
Lapland js het warmer dan normaal.' De
neerslag was minder zwaar dan gisteren.
Do aftrekkende depressie veroorzaakte in
Stockholm nog 28, in Kinn nog 16 m.M. re
gen. In ons land vielen nog lichte buitjes, in
Duitschland cn Noord-Frankrijk wat zwaar
dere buien, terwijl over Groot-Brittannië
hoofdzakelijk langs het bovengenoemde
frout regen viel. Over Frankrijk en centraal
Europa mag eenige verbetering in het weer
worden venvacht.