DE EEMLANDEü
4000
L J. LUVOX
Woensdag 22 Augustus 1934
Uitgave: VALKHOFF Co. °o° Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
33 e Jaargang No. 45
HEINRICH HAUSER OVER
HINDENBURG
HET COMPLOT IN
GRIEKENLAND
Zestigduizend menschen
dakloos
SCHUSSCHNIGG
MUSSOLINI
BIJ
TeL 1788
TERECHTGESTELDE
RIJKSDAGLEDEN
EXEMPLAREN
TAXB TAXI
0 CENT PER K.M.
TEL. 1830 en 1093
STORM IN ENGELAND
Het K.L.M.-vliegtuig moet
stoppen
MUSSOLINI EN OTTO
VAN HABSBURG
8 uur 30 min.
amersföortsch dagblad
ABONNEMENTSPRIJS 3 maand" voor Amersfoort 2.10. per maand I 0.75. oer
week (met grttla verzekeriog tegea ongtlukkenl I O.W/r
5ieilë.laA.,v^C° P" D°" 3 """d» I Afzonderlijke nummer, f 0.05.
POSTRh KENING «7910 TELEFOON INTERG 513
PRIJS OER ADVERTENTIEN van 1—4 regel» t 1.05 mei Inbegrip van een bewijsnummef
elke regel meer f0.25. Llefdadlgheld»-advertentlèn voord®
helft van den prijs. Kleine AdvertentHSn „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regel*
50 cent elke re oei meer 10 cent. driemaal olaatsen f I.Btwilcnummer extra f 0.05
filmbeelden uit het leven van
den overleden veldmaan
schalk
In een feuilleton in de Frankf. Zeitung
troffen wij een reeks beelden uit het le
ven van Hindenburg, weergegeven door
den bekenden Duitschen literator Heinrich
Hauser. Het zijn indrukken, opgewekt door
een korte reeks aaneengeschakelde jour
naalfragmenten, die in de Duitsche kino's
op 't oogenblik worden vertoond. Mauser
is er diep door getroffen en geeft op zeer
persoonlijke wijze zijn impressies weer. Hij
noemt de film den grootstcn geschiedschrij
ver van alle lijden (wij schrijven deze uit
lating gaarne toe aan de impulsiviteit van
den kunstenaar). Dan gaat hij voort:
„Daar flikkeren de oude, doorkrasle film-
strooken van den oorlog: do veldheer in
gesprek met den keizer. De keizer vol be
wegelijkheid, wendt het hoofd heen en
weer, zijn lippen trekken zenuwachtig,
armbewegingen onderstreepen de woorden,
van seconde tot seconde verandert hij van
plaats. De veldheer staat roerloos, de hoo-
go laarzen schijnen zuilen te zijn. zijn ge
zicht is onbeweeglijk ernstig. Hij ant
woordt, maar men ziet nauwelijks de tril
ling der lippen onder de dikke baard. De
persoonlijkheden der beide mannen teeke
nen zich duidelijk tegen elkander af. Hij
komt een terras af. Hoe snel, lioo elastisch
in zijn stap, verschrikkelijk voor ons als
tegenstelling tot het beeld, dat ons van
hem als laatste voor oogen zweefde. Iïaar
en baard zijn donker, het oog nog vol glans
en gloed, de groeven in het gezicht scherp
als nieuwe wonden.
Hij marcheert met getrokken degen in
looppas aan het hoofd van zijn regiment.
De kolonno schijnt liet kielwater ie zijn
van de kracht die van hem uitgaat, llij
-belichaamt op dit oogenblik den gchcelen
druk en stootkracht van de oude armee,
onheilspellend tegenover den vijand, die er
niets menschelijks tegenover zetten kan,
alleen het geweld der machines.
In den tuin van zijn huis in Hannover;
hij draagt een oude uniformjas of een
jachtjekker; hij voelt zich niet prettig in
burger. Met afgemeten vriendelijkheid kijkt
hij in de lens, hij houdt niet van de open
baarheid, men moet liern met rust laten,
de uitdrukking van zijn oogen, van zijn
schouders spreekt boekdeelcn.
1925: hij komt het bordes van den Rijks
dag af, gevolgd door een zwerm afgevaar
digden. Voor de eerste maal zien wij hem
in gekleede jas. Zijn haar is wit geworden,
zijn bewegingen langzamer, maar zijn ge-
licelo houding getuigt van ongebroken
kracht. Wanneer hij de eerecompagnie in
specteert, wanneer het groote. witte hoofd
tusschcn de donkere koppen der Stahlhelm
upduikt, wanneer het machtige oog in de
gezichten der soldaten kijkt, voelen wij
iets van de overmeestering door eerbied,
die deze soldaten vervuld heeft. Hij is de
maarschalk gebleven, nu de grijze maar
schalk. Nooit heeft de titel president op
hern gepast. Hij stijgt in een auto. Wat
ouderwetsch zijn die wagens! Acht jaar is
het alweer geleden.
19S2. Voor de eerste maal hooren wij zijn
stem. Hoe geheel anders, als men zich had
voorgesteld: geen palhos, geen commando-
toon, geen vertoon, geen inspanning. Uit
deze breede borst komen de woorden met
den grootsten eenvoud. Hij spreekt kort,
geen woord te veel. Hij houdt iets in, maar
toch voelt men de groote krachtreserves
aan innerlijk leven achter het woord. Hij
behoeft niet te zweren, hij bezit de macht,
de macht van de persoonlijkheid.
1931: Wij zien hem verouderen. Zijn
groote gestalte verstart. Het bovenlijf in
ten strenge zwarte jas lijkt ccn sterke
boom. De oogen zinken diep in de kassen,
bet gezicht verstrakt. Het lijkt als of er
tusschen hem en de wereld een sluier
hangt, voor oogen onzichtbaar, iets wat
men met het vallen van de schemering kan
vergelijken. Zijn gang is veranderd, hij
schrijdt zeker en vast, maar er liggen zorg
en zelfoverwinning in.
1932: Weer een trap, weer een eerecom
pagnie aan den voet. De maarschalk -r
achter hem zijn zoon. Maar nu kijkt hij
Riet direct meer naar de soldaten, terwijl
hij afdaalt. De blik is op de treden ge-
richt en met een oneindig roerende bcwe-
Singi Ja met een soort schaamte, tast de
linkerhand naar die van den zoon, om hem
te steunen. Velen van ons, die twee jaar
geleden dezen troepcnschouw gezien heb
ben, zullen zich deze beweging herinneren,
die ons toen aangreep. Ik geloof, dat bij
zulke beelden de geheimo zorg van het
volk begonnen is.
1933: Een groote opname gedurende ccn
rede in het sportpaleis. Uit rook, stof en
electrisch licht komt do gestalte naar vo-
ren, onveranderd rechtop, als een vuurto
ren in den nevel. Ook de slem is, zooals
ze al wel een halve eeuw was. onveranderd.
Zij zegt, wat er te zeggen is, als een wet
er» zwijgt. Zij schijnt iets van de eeuwig-
beid te bezitten.
Maar het manuscript. I)e opname toont
duidelijk, dat het uit drukletters van min
stens vijf maal normale grootte bestaat.
Het licht der oogen wordt zwak.
Den dag van Potsdam. De troepen trek
ken langs hem heen. Ilij slaat kaarsrecht
deze machtige boom, geen oogenblik laat
hij deze houding varen. Kolonnen na ko
lonnen, in vliegende paradepas met dreu
nende stap, het oog dat hen volgt, duizelig
makend. En steeds weer heft hij den arm
tot een groet een lichte trilling in de be
weging, do arm strekt zich niet meer, blijft
iets krom, ook do vingers van de groote,
gerimpelde hand. Hij dient, hij staat, hoe
wel men merkt dat de stam inwendig al
vermolmd is, dat dit moede lijf naar rust
verlangt. Hij dient, hij geeft een voorbeeld
van plichtsvervulling tot den dood.
Verjaardag op Ncudeck, de laatste: Hij
gaat een kamer binnen, waar het personeel
verzameld is. Dat is een bijbclsch tafercel:
een aartsvader temidden van zijn kinderen.
Dit is ook wel zijn verhouding tot het
Duitsche volk geweest, dat hij zich in zijn
laatste jaren ons aller vader voelde. Hij
bidt. Men heeft groote tooneclspelers op de
planken zien bidden, men heeft geestelij
ken voor het altaar zien bidden. Maar nooit
heb ik een mensch zien bidden, van wien
ik zoo sterk ondervond, dat God in hem
woonde.
De kleinkinderen komen om hem geluk
te wenschen. Zij zijn wat verlegen voor de
camera, htm echter deert het niet, camera
en fotograaf zijn voor hem minder dan de
schaduw van het blad dat op het terras
beweegt. Hij spreekt tot do kinderen,
slechts een paar woorden, wonderlijk zacht
en mild. Heel dicht bij hen en toch uil
groote verte. De sluier tusschen hem en
de wereld schijnt dichter geworden, de
schemering daalt snel.
Voor de laatste maal zien we hem. Op
zijn doodsbed. Het toestel staat laag, van
onder af ziet men tegen de hoogopgebaar-
de gestalte. Het hoofd is wonderlijk ver
anderd, die laatste resten van het leven
zijn weggeweken. Een zeldzame gelijkenis
met Bismarck dringt zich op...
En Hauser eindigt zijn verhaal over dit
aangrijpende drama-van-ticn-minuten al
dus: „Het is mogelijk dat een handige on
derneming al plannen maakt voor een film
over Hindenburg Ik meen wat wij ons
van tevoren legen ccn dergelijk vergrijp
hebben te verzetten".
Een dictatoriale regeering van
officieren was het doel
Basra, 21 Aug. (Reuter). Het agent
schap Avala meldt nader, omtrent het ont
dekte complot dat de gearresteerde majoor
Floros Pangalos zijn diensten had aange
boden aan kapite:.n Conslanpoulos, die ter
stond den minister van oorlog waarschuw
de, die op zijn beurt een ëpoed-onderzoek
gelastte, dat leidde tot de arrestatie van
drie kolonels, vijf subalterne officieren en
de ontdekking van een document, welks
onderteekenaars zich verbonden, de regee
ring omver te werpen om een dictatoriale
regeering van officieren in te stellen, onder
leiding van Piastiras. Volgens zekere ge
ruchten zou het complot vrij uitgebreid zijn
geweest en zouden ook bepaalde civiele
personen er bij betrokken zijn. maar de op
positie-partijen beweren, dat de zaak werd
overdreven.
Tweehonderd door overslrooming
verongelukt
Da i ren, 21 Aug. (V.D). Dc slaat van
beleg is afgekondigd en hulptroepen zijn
opsercepen in Antung (Mandsjoerije), waar
60.000 personen dakloos zijn geworden en
van levensmiddelen zijn verstoken, tenge
volge van wolkbreuken en overstroomin
gen, waarbij 200 personen om bet leven
zijn'gekomen en vijf bruggen van dc Yalu-
rivier zijn weggespoeld.
Moe k den, 21 Aug. (Reuter). De directie
.•an de Zuid-Mandsjoerijsche spoorlijn deelt
mede. dat de spoorwegverbinding tusschen
Antung en Moekden tengevolge van nver-
stroomingen is verbroken. De politie heef:
tot dusver vastgesteld, dat 122 personen zijn
verdronken, waaronder 42 personen, die op
een veerpont in de golven zijn omgekomen.
HET SAARPLEEISCIET.
G c r I ij n. 21 Aug. In verband met het
feit. dat Saariandsclie stemgerechtigden
vóór 31 Augustus, voor zoover zij buiten
tiet Saargcbied wonen, een verzoek moeten
indienen om op de kiezerslijsten te worden
geplaatst, wordt in Duitschland een oproep
uitgevaardigd aan deze Saarlanders om nog
tijdig zicli op de kiezerslijsten te doen
plaatsen, Deze oproep zal deze week dage
lijks in de bladen verschijnen.
De kwestie der DuitschOostenrijb
sche betrekkingen het middel
punt der besprekingen
Milaan, 21 Aug. (Reuter). Schuschnigg
is lieden om 10.42 in Florence aangekomen.
Mussolini was aanwezig om hem te ver
welkomen. De begroeting was zeer harte
lijk.
Florence, 21 Augustus (Reuter). Het
onderhoud van Mussolini met bondskanse
lier dr. ScliU6chnigg heeft plaats gehad in
de particuliere villa Marinis, welke gelegen
is aan den weg naar Ficsole.
De Oostenrijksche bondskanselier kwam
er aar:, nadat hij een oogenblik had ver
toefd in dc villa Antinori, welke gedurende
zijn verblijf te zijner beschikking i6 gesteld.
Het onderhoud liad plaats in .de biblio
theek.
Beschouwingen in dc Weensche
pers.
W e e n e n, 21 Aug. (Reuter). Dc Ween
sche bladen beperken zich voor het gi-ooisle
gedeelte lot weliswaar uitvoerige, maar
toch algemeen gehouden beschouwingen
over Schuschnigg V> reis naar Florence. Vol
gens deze beschouwingen staat de kwestie
der Duitsch-Oostenrijksche betrekkingen in
het middelpunt van de te Florence te hou
den besprekingen Zoowel aan Italiaansche
als aan Oostenrijksche zijde bestaat de ab
solute overtuiging, dat de ontspanning der
politieke verhoudingen in Midden-Europa
en vooral in het Donau-bekken in dc eer
ste plaats afhankelijk is van de ontwik
keling der Duitsch-Oostenrijksche betrek
kingen.
Dit wordt ook in het licht gesteld door
de Christelijk-sociale „fteichspost". De -Ro-
meinsche correspond enk. van dit blad meldt,
van officieus goinspireirde zijde hierover
het volgende: Binnen hot kader van het al-
gemeene overzicht over de buitenlandschc
politieke betrekkingen van beide landen
6peelt natuurlijk de verhouding tot Duitsch-
laiwl-een bijzondere r-oh-Jp tegenstelling met
slechtgêstemde Duitsche persstemmen is
men het in Italië en Oostenrijk erover eens,
dat zonder verwijl normale betrekkingen
met Duitschland moeten worden hersteld,
zoodra Oostenrijk de practische garanties
voor de achting zijner souvereiniteit en
vrijheid van den kant der Duitsche regee
ring krijgt. Een, dc Romepacten als feit on
der oogen ziende, positieve Duitsche mede
werking aan de Donau-problemen door eco
nomische overeenstemming \an belangen is
even zeer gewcn6cht als in het kader van
het vier mcgendheden-pact een wederin-
schakeling in de geheel Europa betreffende
problemen.
De „Reichspost" keert zich verder ook nog
tegen de talrijke geruchten, die in verband
rnet de ontmoeting in Florence zoowel in
Wecnen als in het buitenland zijn opgedo
ken en volgens dewelke o.m. Mussolini aan
de Oostenrijksche regeering vele millioencn
Lires ter beschikking zou willen stellen
voor het inr.chten van een geheime staats
politie en besprekingen gevoerd zouden
worden over de restauratie.
Mussolini biedt noenmaal aan
Florence, 21 Augustus (V.D). Minister
president Mussolini heeft vanmiddag ter
eere van den Oostenrijkschen bondskanse
lier Schusschuigg 'n noenmaal aangeboden,
waaraan ook Suvich, Staracc en notabelen
van Florence hebben aangezeten.
Parijs, 21 Aug. (R.) Inzake de besprekin
gen tusschen bondskanselier Schuschnigg
en Mussolini, welke Woensdag zullen begin
nen, meldt de naar Florence gezonden cor
respondent van de „Matindat er plannen
bestaan tot het aangaan van ccn militaire
overeenkomst, wellicht in den vorm van een
verdrag lot wcdcrzijdsche hulpverleening.
Deze reciprociteit zou moeten worden uitge
legd als een versterking van de souvereini
teit van Oostenrijk en tevens eventueel een
militair intervenieeren van Italië mogelijk
moeten maken.
Begroeting van Schuschnigg in
de pers.
Milaan, 21 Aug. (V. D.) De Italiaansche
bladen publicceren in verband met de
komst op heden van Schuschnigg in Flo
rence hartelijke vcrw clkomingsartikelen.
De „Corrillera dclla Sera" verklaar^ dat de
bijeenkomst van Mussolini met Schuschnigg
een politieke gebeurtenis vormt van het
hoogste belang. Hierdoor wordt de besten
digheid van de vriendschap en de werke
lijke samenwerking tusschcn Italië en Oos
tenrijk gewaarborgd. Het onderhoud moet
worden beschouwd als een opbouwend ele
ment in den internationalen toestand.
6 ct. per K.M. TeL 1788
Vraagt prijs van onze 6 7 pers. wagens.
Vaste standplaats naast hot Tramstation.
AMY JOHNSON ALS BEROEPSPILOTE.
Op den Kanaaldienst.
Londen, 21 Augustus. (Reuter) Amy
Johnson wil voor de Melbourne race zoo
veel mogelijk vliegen. Zij heeft zoo juist
de functie aanvaard van eerste vrouwelijke
piloot op den Kanaaldienst. Haar toestel,
dat een der snelste is dat op dit traject
dienst doet, kan acht passagiers vervoeren.
De Lexicon onthult de namen
In verband met de Röhmrevolte op 30
Juni weiden op bevel van Hitier ook ocni-
ge rijksdaglcdcn geëxecuteerd.
De correspondent te Berlijn van dc
„Daily Telegraph" meldt, dat hun aantal
twaalf was. In de „Deutsche Führer Lexi
con", die reeds voor 30 Juni ter perse wos,
maar eerst zeer onlangs werd gepubliceerd,
zijn de namen van de volgende leden met
een reepje wit papier bedekt
Röhm, Heines, Krr.st, Schmid Hayn, von
Ileydebeck, Schneidhuber, von Dcttcn,
Kasehe Tritz, Ritter von Krausser, Hans
Ramshorn hoofdcommissaris van politie
van Gleiwilz en Konrad Schmdmuller,
idem van Maagdenburg.
De namen der vier Iaatsten waren nog
niet bekend.
DIT BLAD HEEFT EBN DAGELIJ KSCHt
GECONTROLEERDE OPLAAG VAN
Vraagt prijs voor toerritten
IN BINNEN- EN BUITENLAND
VRAAGT GOK PRIJS VOOR DE
LUXE G EN 7 PERS. WAGERS.
KAMP 41
OOK DES NACHTS GEOPEND
Vaste standplaats ter linker zijde
van hotel Monopole.
Een op het veld staand vliegtuig
wordt de lucht ingedreven
Londen. 21 Aug. (Reuter). Een zware
storm heeft gisteren in vele doelen van
Engeland groote schade aangericht. Een
persoon werd gedood en vele anderen wer
den gewond.
De pas geopende luchlverbinding tus
schen een aantal belangrijke Britsche ste
den heeft eveneens van het zware weer te
lijden gehad.
Ook het Iv.L.M.-vliegtuig uit Amster
dam dat 's middags in Hull was aan
gekomen, was gedwongen af te zien
van doorvliegen naar Liverpool.
Aan de kust van W -Cork is een jacht
door den storm tegen de klippen geslagen
De opvarenden werden door een reddings
boot geborgen. Tvvee plezicr-stoonibootcn
die met 300. resp. 500 passagiers uit Liver
pool waren vertrokken, moesten wegens
den storm terugkeeren. In Morecambe werd
een op het veld slaand vliegtuig door den
wind de lucht ingedreven en tegen een
muur geslagen, zoodat het werd vernield.
Honderden telegraaf- en telefoondraden
braken.
Londen, 21 Aug. (Reuter). De „Daily
Telegraph" meldt, dat Mussolini de monar
chale neigingen van Otto van Habsburg
noch goedkeurt, noch veroordeelt. Olto zou
een onderhoud met Mussolini hebben gehad
en hem de mogelijkheid uiteen hebben gezet
van een vcreeniging van Oostenrijk en Hon
garije onder denzelfden scepter. Mussolini
antwoordde, dat er nu van een herstel der
monarchie geen sprake kon zijn, maar dat
hij het voor- en nadeel hiervan zou bcst'i
deeren als de toestand in Oostenrijk wai
verbetert.
DE ENGELSCHE KONINKLIJKE FAMILIE
NAAR BALMORAL
Londen, 20 Augustus (Reuter) Dc ko
ninklijke familie is vandaag uit Londen
vertrokken om zich voor cenigen tijd naar
het kasteel Balmoral (Schotland) te bege
ven.
TEGEN DE VEERTIGURIGE WERKWEEK
London, 21 Augustus. (Reuter.) De
enquête, welke door de industrieele liga
is ingesteld bij do aangesloten plaatselijke
federaties en organisaties, heeft uitgewe
zen, dat deze scherp gekant zijn tegen de
toepassing van het systeem der \eerlig-
urige werkweek.
BUITENLAND.
Schusschnigg bij Mussolini.
(Eerste Blad, pag. 1.)
Groote ovestroomingen in Mandsjoerije.
(Eerste Blad, pag 1).
Het complot in Griekenland.
(Eerste Blad, pag 1).
BINNENLAND.
Felle brand in Amsterdam-Noord.
(Tweede Blad, pag. 1.)
Felle brand te Helmond.
(Tweede Blad, pag. 2).
Daders van een roofoverval voor de
Haagsclie rechtbank.
(Tweede blad, pag. 1).
Medegedeeld door het Kon. Ned. Met. In
stituut te De Bilt.
Hoogste barometerstand7(54.1 te War
schau.
Laagste barometerstand 742.-4 te Thors-
havn.
VerwachtingZwakke tot matige wincl
uit Zuidelijke richtingen, half tot. zwaar
bewolkt, weinig of geen regen, iets warmer.
Vcinig kans op regen.
Het diepe minimum in het Westen trok
in N.-O.lijko richting naar de Noorscho zee
en bleef op te grooten afstand om het weer
in onze omgeving opnieuw ongunstig te be
ïnvloeden. De stormen en regens bepalen
zich tot Ierland, Schotland en de N'oorsche
kusten. De hooge druk trok zich over het
geheel iets naar het Zuiden terug, terwijl
het maximum, dat gisteren over Frankrijk
lag, zich naar Polen verplaatst. Het lucht-
drukvcrval van de Noordzeekusten naar dc
as der depressie nam af, waardoor de stor
men over de Britsche eilanden en de Noord
zee bedaarden. In Centraal-Europa en in dc
Alpen houdt het mooie zomerweer aan met
hooge temperaturen, thans weer tot in Fin
land en tot aan den Poolcirkel.
Het weer in onze omgeving vertoont een
neiging om na de storing van den 21sten
weder stabiel te zullen worden met weinig
regenkans cn iets warmer weer.
LAHGESTRAAT 49-51
TELEFOON 130
Gaal u al vaar hal najaar zorgen?
Ia onzo STOFFEN AFDEELING,
hrbbca wi| rssds verschillende r.Uuwa
dingen ontvangen.
EE KATTCW1TSER VCLKSWILLE IN
EESLAG GENOMEN.
Ka t tow il z, 21 Augustus (YD.) Het
laatste nummer van liet te Kaltowilz ver
schijnende soc.-deni. blad „Volkswillc" is
in beslag genomen wegens critiek op het
Duitsche staatshoofd.
