DE SNELTAX
DEPOSITO'S
FEUILLETON
DE FREGATVOGEL
Vrijdag 24 Augustus 1934
33 e Jaargang No. 47
MET DE LICHTE BRIGADE TE VELD
NACHTAANYAL OP DE
MARKLINIE
NV
AMERSFOORT
TELEFOON 304 en 697 - POSTREKENING 288S0
MDDEN51ANDS- BANK^00!
■5H AMERSFOORT EN OMSTREKEN
hëtJJNBËGRI? V^" Xr
D E LFTSC HE SLAOLIE
DELFRITE SO ct. per kg
D E L F I A so „v,
MAYONNAISE IN POTJES
Tel. 1354
Tel. 743
ENORME VUURZEE
TE DONGEN
ALMELO BUIGT HET
HOOFD
EEN VERTROUWENSARTIKEL
VAN OMMEN'S SLAGERIJ TEL. 89
De overgang over het riviertje
werd door de roode troepen
geforceerd
De volgende beschouwingen over de rna-
noevres ontleenen wij aan „Het Huisgezin":
De oefeningen op Dinsdag cn Woensdag
vormden één geheel èn werden zonder on
derbreking voortgezet. Als de troepen in den
avond en voornacht al een rustpoos hebben
gehouden, dan wa6 't toch op voet van oor
log, onder bcveilingsmaatregelen.
De oefeningen van deze twee dagen, die
van de Lichte Brigade een groote inspan
ning hebben gevraagd, bedoelden de situa
tie te benaderen, die bij het intreden van
den oorlogstoestand ontstaat.
De mobilisatie van het Westelijk blauwe
leger voltrekt zich onder beveiliging van
een regiment huzaren op den uitersten lin
kervleugel. De blauwe troepen zouden stel
ling kiezen in den sterk-beboschten weste
lijken oever van de Mark; het 6e Regiment
Infanterie bezette den boschrand vanaf de
Tuchtschool onder Ginneken tot even voor
bij de Scheele brug. Zou het vooruitgescho
ven regiment huzaren voor in opmarsch
zijnde roode troepen moeten wijken, dan
zou het den zuidelijken sector van den bosch
rand bezetten, links aanleunende aan het
6e Regiment Infanterie, rechts tot en met
de brug van Kessel, vlak tegen de Belgische
grens.
Voorloopig hadden de Huzaren opdracht,
de opmarschwegen van de roode troepen in
het knooppunt Chaam te bezetten en dien
opmarsch te verkennen. Daartoe had de
commandant posten met verkennende op
dracht gozonden naar Alphen, Alphen, Ois-
terwijk en Gilze.
Het tot den opmarsch gereed liggende
roode detachement, met het regiment Wiel
rijders als kern, had twee vooruitgescho
ven sterke verkenningsafdeelingen westelijk
van Tilburg en Goirle. Deze overschreden,
toen Dinsdagmorgen te 10 uur de oorlogs
toestand intrad, al spoedig de „vijandelijke"
grens (samenvallend gedacht met de West
grens der gemeenten Tilburg en Goirle). De
Zuidelijkste afdeeling naderend over den
kunstweg van Riel naar Alphen deed de
betrekkelijk zwakke peletons Huzaren te
Alphen, Oisterwijk en Alphen teruggaan op
Chaam, zoodat deze punten reeds te elf uur
in handen der roode troepen waren.
De sterkere blauwe post te Gilze wiet zich
tot twaalf uur er te handhaven, ofschoon
van af half twaalf de positie er kritiek was,
daar de noordelijkste roode verkenningsaf-
deeling," over de Gilze en Rielsche laan de
rand van de bebouwde kom was binnenge
drongen. Maar ten 6lolte moesten de huza
ren voor de overmacht wijken: haastig,
doch in goede orde trokken ze af lang6 den
harden weg naar Chaam.
Het dekkend peleton wielrijders kreeg
van 'den ritmeester „nog een halve minuut"
om zich uit de voeten te maken, wat ze dan
ook zonder te dralen deden. En weldra
kwam toen de spits der roode troepen, voor
zichtig langs de huizen naar het kruispunt
bij de buurtschap Brokken, om alle hoeken
glurende of de blauwen niet in hinderlaag
verburgen lagen. Maar dit was niet het ge
val en spoedig trok nu de voorhoede der
roode verkenningsafdeeling den vijand ach
terna in de richting Chaam.
Intu6schen bleek, dat de noordelijkste op-
marschcolonno van het Regiment Wielrij
ders, die over den kunstweg van Oisterwijk
over Tilburg en Riel komende, bij Alphen-
Oisterwijk noordwaarts was afgebogen, tot
vlak bij Gilze genaderd was, zoodal de 6pits
van de twee bataljons sterke hoofdmacht
met het gros do verkenningstroepen in Gil
ze samentref. De commandant van het re
giment wielrijders deed nu de verkennings
afdeeling van Gilze. westwaarts in de rich
ting Rakens gaan. ten einde daar de posities
te verkennen, die de blauwe troepen bezig
waren in te nemen langs de Mark Het 3e
bataljon zou zich inmiddels ontwikkelen
aan beide zijden van den buitenweg Gilze—
Chaam om een aanval te doen op dit door
de Huzaren sterk bezette dorp. Het le batal
jon zou volgen en de fietsers van het aan
vallende bataljon vooruitbrengen, zoodat dit
na Chaam te hebben veroverd snel verder
zou kunnen trekken.
Doch het kwam zoover niet, want de zui
delijkste verkenningsafdeeling van Rood,
die voor de tweede manschcolonne van net
Regiment Wielrijders het terrein moe6t ef
fenen, was van Alphen uit krachtig naar
het Westen doorgedrongen. Enkele secties
die aan den ingang van het dorp op de
blauwe posities stieten en deze niet konden
doen wijken, maakten een zijdelingschen
omweg en drongen bij verrassing langs de
tuinen Chaam binnen. Ondertusschen had
de commandant van het regiment huzaren
in overeenstemming met zijn opdracht
maatregelen getroffen om voor de sterke
aanrukkend»1 roode macht zijn troepen te
doen teruggaan op de Mark. De batterij
veldgeschut die onder Ginderdoor posities
had ingenomen trok met een tweetal esca-
drons af in de richting Strijbeek; twee an
dere escadrons zochten meer noordelijk den
weg naar de Scheele brug. Deze snelle af
tocht kon echter niet voorkomen, dat som
mige peletons door de rooden werden over
vallen, terwijl ook eenige ordonnances, van
de plaats gegrepen veranderingen nog on
kundig, in de val liepen.
Dit onverwachte verloop der gebeurtenis
sen was deels ook 't gevolg van een ingrij
pen der leiding, die de voortgang der ma-
noevres wenschte te bespoedigen in verband
met den opzet er van.
Zoo kwam het, dat de noordelijkste af
trekkende colonne van het Regiment Hu
zaren het kruispunt te Notsel, toegang ge
vende tot de Scheele brug over de Mark, te
half vier reeds in handen der roode troepen
vond. Het was de noordelijkste verkennings
DIRECTIE: A. H. MARTENS
afdeeling, d:e in een geforccerden marsch
de afstand GilzeNotsel zoo snel mogelijk
had afgelegd en reeds contact had gekro
pen- met de infantcrietroepen van het zesde
Regiment, dat een bruggenhoofd aan de
Oostzijde van de Mark met mitrailleurs had
bezet en in sterke positie de opmarsch der
rooden voorloopig een halt had toegeroepen.
De colonne huzaren, die een landweg was
ingeslagen, zuidelijk van den kunstweg Not
sel—Scheele brug, .wist dit bruggenhoofd te
bereiken en kon zich achter dc Mark te
ruglrekken.
Hierop I/ad een betrekkelijke rustpoozc
in. daar de snelle opmarsch der roode troe
pen, verzamelen noodzakelijk maakte en
bovendien de verschillende onderdoelen in
posities moesten worden geplaatst, van
waaruit zij de oefeningen zouden kunnen
vervolgen.
Het 2e bataljon wielrijders, dat van Moer
gestel over IIilvarenbeek en Alphen was op
gemarcheerd had ondertusschen Chaam be
reikt, zoodat in dit dorp en zijn omgeving
bet heele regiment wielrijders verzameld
was, terwijl de zuidelijkste verkenningsaf
deeling naar de Strijbecksche heide vooruit
was gegaan.
De avond en voornacht bracht de troepen
een betrekkelijke rust. Betrekkelijk want
voor den aanval op de Marklinie, die de
commandant der roode troepen tegen het
aanbreken van den dag had voorgenomen,
moesten tijdig maatregelen worden geno
men.
Deze aanval, welke ten doel had de over
gang over de Mark te forceeren en de daar
opgesteld blauwe troepen terug te werpen,
werd op et-n betrekkelijk smallen sector
van het front ondernomen, met groote
macht en moest oen verrassend karakter
dragen.
Zoowel het eerste als het tweede bataljon
wielrijders werden ingezet over een afstand
van een tweetal K M. waarbij de 9 secties
der drie compagnieën, welke ieder bataljon
omvat, op een breedte van 100 M was op
gesteld. De aanvalslijn strekte zich uit van
even ten Zuiden der Scheele Brug in het
Zuiden tot de Blauwe Kamer in het noor
den.
De mi trail.eurs der noordelijkste verken
ningsafdeeling waren aan de mitrailleur-
secties van de beide bata'jons toegevoegd
en in de voorste linie ingezet om een sterke
vuurbasis te vormen, die bet voorterrein
zou schoonvegen.
Het 3e bataljon bleef in reserve bij Cau-
welaar. evenals de 6ectie pantserwagens D?
rtillerie, die den aanval met haar vuur
moest ondersteunen, 6tonrl 500 M. noorde
lijk van Rakens opgesteld. Dc waarnemers
waren bij de commandanten bij de voorba
taljons ingedeeld om het versperringsvuur
snel te kunnen verplaatsen, naar de vordo-
ringen der uanvalstroepen dit noodig zou
den maken.
Ten einde den vijand te misleiden om
trent den sector, waarin de aanval zou wor
den ondernomen, zou de zuidelijkste ver
kenningsafdeeling door dc ontwikkeling
van een rookgordijn op haar front een aan
val voorwenden Deze schijnaanval is uit
stekend geslaagd in zooverre opkomende
mist met den rook een dichten sluier vorm
de, die geheel verborg wat feitelijk op dit
deel der linie gebeurde.
Tc 1 uur hadden de aanvallende troepen
langs den kunstweg UlvcnhoutStrijbeek
hun gcreedstelling ingenomen en begonnen
zij den opmarsch naar de Mark, waarlangs
slechts enkele vooruitgeschoven patrouilles
zich bewogen. Geknal van schoten, den ge-
heelen nacht door, had bewezen, dat de
blauwe partij op haar qui vivc was.
Klokslag 5 uur brak de aanval los. Mi-
trailleurvu.ir en snelvuur der aanvalstroe-
pen barstte over het heele front met geweld
los. De mistsluier verborg tot op korten af
stand de naderende troepen, wier aanwezig
heid alleen door dc vlammen der mitrail
leurs en he« lichten der geweren werd ver
raden. Plotseling echter doken de grauwe
schimmen c?cr mannen uit den nevel op.
Een fantastisch schouwspel!
De blauwe infanterie had de weiden vlak
langs de Mark slechts met zwakke posten
bezet, die voor het felle vuur der aanvallers
spoedig weken. Met drijfzakken kwamen
daarop de rooden spoedig aan den over
kant. Doch de sterke positie, door de blau
we infanterie gekozen, maakte den voort
gang der troepen moeilijk
Aan de Scheele brug werd de roode aan
val aanvankelijk afgeslagen. Eerst toen bij
liet aanbreken van den morgen de nevel zich
tot mist verdichtte, slaagde een eskadron
roode huzaren er in de brug zoo dicht te
naderen, dat voor haar grootcre vuurkracht
de blauwe troepen moesten wijken cn ook
hier en zuidelijker de roode troepen, den
westelijken oever van dc Mark konden be
zetten Noordelijker bleken de beide aan
vallende bataljons den overtocht to hebben
volbracht en den boschrand te zijn binnen
gedrongen
Juist toen het tweede regiment Huzaren
zich gereed maakte om in Noordelijke rich
ting een tegenstoot te doen, kwam het sein
de oefeningen te beëindigen, wat door som
mige groepen met hoerageroep werd be
groet; het uas toen acht uur in den mor
gen. Daarna was het verzamelen en huls
toe.
EXTRA 1/1 llesch 95 ct. «n gr. bus (inh. 5 II.) 3.90
1/2
SUPRA 1/1
1/2
IJRIMA 1/1
1/2
kl.
3 2.40
60
85
55
70 en gr. bus (inh. 5 II.) 3.00
475 kl. 3 1.90
(lnclusieMlMch_en_bus)
65 ct. en 40 ct. (1/1 cn 1/2 pot|e)
De Goedkoopste en Rulmsto taxi te dezer
stede. Naar Uw vacantleoord, maakt dan
gebruik van onze speciale Reisauto's mot
koflerrekken.
Zeer lage tarieven. Naar buitenland vraagt
prijs.
Luxe 4 en 7 pers. auto's te huur.
Betrouwbaar personeel hekend in binnen-
eo buitenland.
De ondernemer
G. LENSINX.
Donderdag zijn de oefeningen besloten
met manoeuvres in de buurt van Riel en
Goirle cn Vrijdag valt do afmarsch naar do
garnizoenen, het einde van deze door zeld
zaam gunstig weer, uitstekend vcrloopen
oefeningen. Uitstekend yerloopen, want bij
onze bezoeken aan de verschillende posten
hebben wij niet één. wanklank opgemerkt.
Voor de houding der troepen hebben wij
enkel lof.
Brand in een opslagplaats
voor schoenen
Dongen, 23 Aug. Hedennamiddag te
gen zes uur is brand uitgebroken in de
niet meer als zoodanig in gebruik zijnde
leerlooierij van de firma J. Lei ten. aan den
Hoogenham te Dongen.
Het drie verdiepingen hooge gebouw was
in gebruik als pakhuis voor de schoenfa
briek van dezelfde firma cn was geheel ge
vuld met afgewerkte schoenen cn grond
stoffen.
De Dongensche brandweer stond geheel
machteloos tegenover de enorme vuurzee
en daar er voor de omliggendo woonhuizen
gevaar bestond, de looierij staat midden in
de bebouwde kom,, werd de Tilburgsche
brandweer te hulp geroepen,, dio terstond
ter plaatse was.
Gevaar voor uitbreiding van den brand
was toen spoedig geweken. Het geheele ge
bouw brandde lot den grond toe af.
De oorzaak van den brand is onbekend.
Verzekpring dekt de schade, die zeer aan
zienlijk is.
De burgemeester van Dongen leidde het
blusschingswerk.
Om half zes hedenmiddag had het per
soneel het gebouw verlaten, zoodat bij het
uitbreken van den brand niemand aanwe
zig was.
Almelo. 23 Augustus. De gemeenteraad
heeft hedenavond met 174 stemmen be
sloten. zich niet langer tc verzetten tegen
den eisch van do Regeering cn van Ged.
Staten om de gemeente te plaateen in de
derde klasse der gemeentefondsbelasting.
Tegen 6temden ae hoeren Treep (Chr.
Dem.), Wolf (Comm.), Cohen cn Tyhof (Alg.
Belang).
Do Sociaai-Democraten besloten voor te
6temmen om erger dingen te voorkomen,
zooals de fractieleider opmerkte.
De wethouder van financiën, mr. Korte-
bos legde een verklaring af, waarin hij er
kende, dat dc Raad recht had op beroep bij
den Kroon, maar dat men „voor geweld
moest wijken".
Iemand helpen is hem op den weg bren
gen, waar hij zich zelf kan helpen.
door
GEORGE OWEN BAXTER
naar den Amerikaanschen roman
bewerkt door J. M. P.
Hij was er echter niet zeker van. Diep
ademhalend en. het hoofd in twijfel schud
dend, zag hij den ruiter naderen door de
vonken, die uit de hoeven van het paard
sloegen. Bijna onmiddellijk daarop waren
paard en ruiter vlak bij hem, vlogen voor
bij, terwijl hij zich laag bukte, en verdwe
nen in een bosch je-
jiVerdvooruit!" schreeuwde de rui
ter in liet voorbij gaan.
Geraldi sprong op; liet was de stem van
Renney!
Man en paard waren verdwenen, maar
Geraldi liep hen na; er zat niets anders op
dan al zijn krachten in te spannen en te
bopen, dat hij niet te ver zou achter blij
ven. Weer kwam hij aan een steile helling
Ia den slingerenden wêg, maar aan het ein
de daarvan lag een klein plateau voor hem,
waarop hij een lichtschijnsel opmerkte.
Doorloopende, zag hij de omtrekken van
ten kleine berghut, opgetrokken tegen een
boogc rots. Hij kwam nog nader en zag het
lamplicht door de open deur stroomen en
in dat licht stapte Rcnncy af! Ja, er stond
een groote man in do deur die zijn hand
uitstak en den koppensneller welkom
heette. Was dat Robert Asprey?
Het viel Geraldi in, dat Toomey mis
schien niet Asprey was, maar eenvoudig
een schakel onderweg misschien een
man, dio wist, waar het slachtoffer kon
worden gevonden of een medeplichtige in
dit verdelgingswerk. Anders zou Renney
wel eenvoudig een revolver hebben getrok
ken cn den zwaren man hebben neerge
schoten.
Hij liep langzaam om de hut lieen om
weder op adem te komen. Er waren twee
openingen in de muren; de ecne was een
kleine gleuf die als vcpster kon dienen, (le
andere was de deur. Beide stonden open.
want het was. niettegenstaande de hoogte,
eigenaardig zoel door den zuiden wind die
zacht uit dc hectc wocstijnstreck woei.
Geraldi ging aan het smalle venster staan
en keek naar binnen, waar Toomey de
bergbewoner, mei zijn rug naar hem toe
gekeerd, aan het fornuis bezig was Zijn
haarwas lang en hing tot op zijn schou
ders, en die schouders zouden in een boks
ring ontzag hebben ingeboezemd! Hij was
gekleed in een overall en een flanellen
hemd, waarvan do mouwen waren opge
stroopt tot boven de gespierde ellcboopen.
Renney, de moordenaar, zat op een kruk.
die op twee pootcn tegen den muur stond
geleund en zijn onnatuurlijk schitterende
oogen waren voortdurend op zijn gastheer
gevestigd. Deze (leed dikke plakken herten
vleesch in een braadpan en koffie in een
zwarte kan.
Vanavond zul je wat te eten krijgen,
vriend", zeide bij over zijn schouder tot
Renney. „Wat wil je ontloopen?"
„Een paar vervloekte detectives, dio mij
al een maand lang achterna zitten", loog
Renney met overtuigende emotie.
„Ze zullen je niet bij nacht over dit pad
volgen! Hoe heb jij het klaar gespeeld?"
„Ik waagdo het er op; ik was doodsbe
nauwd".
Het viel Geraldi in, dat dit slecht come-
dicspel was, want als de man aan liet for
nuis even naar het gelaat van zijn gast had
gekeken, zou hij gezien hebben, dat vrees
geen karaktertrek van den kleinen revol
verbandiet was.
„Wat heb je uitgevoerd?" vroeg de gast
heer, nog bezig met de kokerij.
Kr was een pauze en Geraldi nam intus-
schen de but op, die er zeer arm uitzag;
slechts een geweer hier, een bijl daar, een
patronengordel aan den wand, maar ver
derop was een plank, beladen mei boeken.
Een vreemde smaak voor den armen
bergbewoner; Geraldi verlangde er naar
om een blik op bet gelaat van den grooten
man te kunnen werpen.
„Je behoeft niet te antwoorden", zcide
Toomey. „Ik kan het wel raden, geloof ik."
„Raad dan eens, vriend".
„Je hebt iemand gemold?" zeide de gast
heer onverstoorbaar.
Renney leunde voorover op zijn kruk.
„Iemand geschoten, hè?"
„Dat denk ie".
„Hoezoo?"
„Je ziet er uit als een handige jonger
met een revolver; ik ken het oog van een
man tamelijk goed".
De gastheer grinnikte, terwijl hij dit
zcide en zijn breede schouders schudden.
Een rilling liep langs Geraldi's rug bij het
hooren van dit gesprek en het zien van den
giftigen trek om de lippen van den bandiet.
„Ik zio er erg gemeen uit, hè?" vroeg
Renney.
Er was iets in .zijn stein, dat Toomey
deed omkijken. Geraldi verloor geen oogen-
blik, maar liep vlug cn onhoorbaar om de
hut heen en ging voor de deur staan met
zijn colt in de hand, gereed om te schieten.
„Slecht?" zeide de vreeslooze reus „Je
ziet er niet goed of sVcht uit, je ziet er
eenvoudig uit zooals ik zeide; ik heb alle
mogelijke soorten revolverhelden gekend
cn heb zelf ook een paar 6chotcn gelost!
Maar wat ik ook van je denk, je bent hier
veilig, jongmensch; ik heb nooit iemand
van mijn deur gejaagd cn zal het ook nooit
doen cn, eenmaal binnen, heb je evenveel
recht hier als ik".
Het. werd op hartclijken toon gezegd en
het deed Geraldi plezier om dat te hooren
maar weer ging er een rilling langs zijn
ruggegraat, toen hij de groote Robert As
prey zich weer naar het fornuis zag om
draaien.
„Ik heb evenveel recht hier als jij?" her
baalde Renney. „Misschien wel een beetje
meer zelfö, amice!"
Hij hield een revolver losjes in zijn vin
gers cn Geraldi hief de zijne op voor het
doodelijke schot. Toch aarzelde hij; hij kon
in het honderste deel van een seconde han
delen, terwijl Renney minstens dubbel zoo
veel tijd noodig zou hebben; een genoeg
zaam verschil voor Geraldi om zeker van
zijn zaak te zijn.
Asprey had zich omgewend, maar zon
der haaët. Hij keek naar dc revolver en
naar den man, die haar hanteerde.
,.Ben je voor mij gekomen, hè?" vroeg hij
ernstig.
Renney schudde zijn linker wijsvinger in
triomf tegen den reus.
„Ik heb zelfs nog geen broodkruimel of
een glas water van je aangeraakt, Asprey;
ik heb niete aangenomen. Je kunt mij niete
voor do voeten werpen".
„Behalve dat je daar ate een lafbek een
revolver op mij richt".
„Je hebt zelf zooeven mijn vak voor mij
uitgekozen'", -zeide Renney, dc schouders
ophalend. Iloe stak hij zijn hoofd naar vo
ren als een roofvogel! En wat een gloed
van satanische - vreugde was er in zijn
oogen.
„Bij God", mompelde de grooto man,
meer verwonderd dan verschrikt, „ik geloof
werkelijk, dat je trots bent op dit karwei!"
„Dat ben ik", gaf Renney dadelijk toe.
„Ik heb menigen gladden streek in mijn
leven uitgehaald, maar dil is do gladste!"
„Vertel eens waarom", vroeg de ander
nieuwsgierig, „want het komt mij voor,
dit een van dc eenvoudigste moorden z*4
zijn. die ooit zijn bedreven. Ik was gewa
pend. toen ik je aan de deur ontmoette,
maar hing de revolver op, nadat je binnen
gekomen was. Wat maakt het dan zoo
moeilijk?"
(Wordt vervolgd).
haalt men in een vertrouwenszaak. Worst
cn Fijne VI eesch waren zijn vertrouwensar-
tikelen. Die haalt men dus bij
Opgericht 1SS3.
