MARINEDAG TE SCHEVENINGEN
INITIATIEF VAN HET NAT,
JONGEREN VERBOND
Vlootdemonstratie voor
de kust
Onze Postvliegers
onderweg
AKKERBOUW-CENTRALE
EN CLEARING-INSTITUUT
EEN FRIESCHE ZEEÏÏELD
UIT DE 17e EEUW
A. H. VAN NIEUWKERK N.V. - TELEFOON 543
COMPLETE WONINGINRICHTING
HUMORHOEKJE
Redevoeringen van Minister Dec
kers, kap. ter zee Fenverda en
Prof. de Savornin Lohman
's-Gravcnhagc, 3 Sept. Hedenmiddag
is te Scheveningen do door de Haag6che af-
deeling van het Nat. Jongeren Verbona ge
organiseerde Marinedag aangevangen. Ter
gelegenheid daarvan hadden verschillende
inwoners en diverse gebouwen de vlag uit
gestoken, terwijl ook gevlagd werd door de
lijnen van de H.T.M. en de Blauwe Trams
naar Scheveningen.
Om half 3 stelden de vaandelwacht en d.
vlaggencompagnie met de N.J.V.-band on'
der commando van den heer J A. L. v.
Iterson, zich voor het Vereenigingsgebouw
aan de L. Houtstraat op, vanwaar naar het
Kurhaus werd gemarcheerd.
In de Kurzaal ving te 4 uur een bijeen
komst aan, welke geopend werd met een
begroetingsredo van den heer Tb. M. Bau'z,
voorzitter der afdeeling. gevolgd door bet
Wilhelmus.
Vervolgens hielden de minister van De
fensie, mr. dr. Deckers, de kapt. ter zee H.
Fenverda, commandant van het vliegveld
De Kooy en het Eerste Kamerlid prof. jhr.
mr. B. C. de Savornin Lohman. redevoerin
gen.
Er was te Scheveningen veel belangstel
ling Het weer was hoewel niet ideaal, vrij
gunstig.
Nader meldt men ons.
De Marinedag, georganiseerd door de
Haagschc afdeeling van het Nationaal Jon
geren Verbond, is heden onder groote be
langstelling uit verschillende deelen des
lands, doch vooral uit de Residentie en om
streken, gehouden.
In de groote zaal van het Kurhaus te
Scheveningen werd te 4 uur in den namid
dag, in aanwezigheid van den Minister van
Do(ansie en van tal van Marine- en andere
autoriteiten, Kamerleden en verdere genoo
digden. de aangekondigde bijeenkomst ge
houden.
Van de autoriteiten, die deze bijeenkomst
bijwoonden, noemen wij nog de generaals
C. .T. Snijders, oud-opperbevelhebber van
land- en zeemacht, Jhr. W. Roell. van Ter-
wisga. Van Munnekrede. Weber. Scyffardt,
Quanjer, Boerstra, De Goeyen, Luschinger,
Wagner, Van Andel, Backer, De Iongh en
I-Iavelaar, de vice-admiraals J. de Graaff.
chef van den Marinestaf, Hoog, Brutel de
la Rivièra en Surie, do schout-bij-nachts
Krugs, v. Rijn v. Alkemade en Vos, voorts
verscheidene hoofdofficieren, de gezanten
van Zuid-Afrika en China. Jhr. mr. dr. v.
Karnebeek. commissaris der Koningin, ba
ron van Geen. oud-particulier secretaris
van II.M. de Koningin en verschillende ver
tegenwoordigers van vereenigingen en col
leges. De autoriteiten werden langs een
eerewaeht, die zich op het terras had op
gesteld, in de zaal binnengeleid.
De voorzitter van de afdeeling. de heer
Th. W. Bantz, heette allen hartelijk wel
kom en bracht in het bijzonder dank aan
den Minister van Defensie voor de groote
door hem betoonde welwillendheid bij de
a oorbereiding van dezen Marinedag. Voorts
richtte spreker zich met een bijzonder
woord van welkom tot generaal Snijders
die altijd waakzaam is geweest voor onze
weermacht en voor ons land in het alge
meen. Spreker uitte zijn afkeuring over een
dezen middag verspreid pamflet van N.S.
B.-'crs waarin het aftreden van den Minis
ter van Defensie werd verlangd.
De weermacht aldus spreker kan
zich verzekerd weten dat wij achter haar
staan. Nog deelde spr. mede. dat heden oen
telegram was ontvangen van het hoofd
bestuur van de Ver. van Onderofficieren bij
de Zeemacht, welk hoofdbestuur zijn in
stemming met den Marinedag betuigt en
aan het N.J.V. een succesvollcn dag toe-
wenscht. Wij, nationaal jongeren, hebben
een rotsvast geloof in ons land. dat wij ge
regeerd weten door iemand, die onzo diep
ste vcreering heeft en die door de geheele
wereld als een groot Vorstin wordt erkend
(langdurig applaus). Wij zullen Oranje ver
dedigen tot in den dood, besloot spreker.
Rede minister Deckers.
Minister Deckers verkreeg daarna het
woord tot het uitspreken van zijn aange
kondigde rede. Spreker begon, terwijl alle
aanwezigen in de geheel gevulde zaal zich
•van hun zetels verhieven, met een woord
van eerbied aan de nagedachtenis van hen,
die in de mobilisatiejaren, waarvan de aan
vang thans 20 jaren achter ons ligt. in
dienst van het vaderland zijn gevallen.
Aan het verdere deel van 's ministers
rede is het volgende ontleend:
Spreker schetste het doel van dezen dag:
allen, die hier tezamen zijn en de velen,
die wij in Nederland en in Oost en West
met hen vereenigd weten, nader te brengen
tot de Koninklijke Nederlandscho Marine.
Ht Rijk der Nederlanden, zoo ging spreker
voort, kan een deugdelijke Marine niet ont
beren. Hoe hartgrondig wij den oorlog ook
verfoeien en hoe vurig wij ook hopen en
bidden, dat de volkeren eindelijk tot elkan
der zullen komen om in onderling vertrou
wen te geraken tot eendrachtige samen
werking, wij mogen niet blind zijn. doch
moeten do feiten .waarnemen en trachten
te onderkennen, zooals zij zich voordoen
aan ons oog. Tot de sprekendste feiten be
lmoren deze beide: de economische strijd
wordt door vele landen met felheid gevoerd
schier alom volgt versterking van de weer
macht hem op den voet.
Als offers worden gevraagd voor de weer
macht, overwege men daarenboven de
groote betcekenis van haar preventieve
waarde. Hij die de les van 1914 heeft be
grepen. weet, wat dit zeggen wil. Gelijk 20
jaar geleden heeft onze weermacht ook
thans prestige, maar de omstandigheden,
waaronder zij zich moet doen gelden, heb
ben wij niet in onze hand. Onze weer-
kracht moeten wij behouden. Dit staat
een goede staatseconomie geenszins in den
weg. Maar voor zulk een weerkracht is de
Marine onmisbaar.
Wie Nederland zegt, zegge Indië. Dat
Nederland en Indië één blijven, is het be
lang van land en volk hier zoowel als
ginds, is ook in het belang van den we
reldvrede. Het is in dienst van deze een
heid, dat de Marine staat en hij, die dit
beseft, gelijk wij het beseffen, geeft de
Marine zijn belangstelling, zijn steun en
zijn liefde. Een Marine, die zich gedragen
weet door de belangstelling van het Volk,
zal dit Volk met opgewektheid dienen.
Zoo worde dan deze dag een nationale
dag in den rijkstcn zin, zeide spreker, die
daaraan tevens den wensch toevoegde, dat
deze dag ook voor onze jongens een zonni
ge dag mocht worden.
Spreker verklaarde den dag geopend met
een Leve de Koninklijke Marine en een
driewerf Hoezee.
Daarna was het woord aan den kapitein
ter zee II. Fcrwerda. commandant van
het vliegkamp De Kooy. Spreker gevoelde
zich'hier de trait d'union tusschen de oor
logsschepen, welke op dat moment op-
stoomden van Den Helder naar Schevenin
gen om straks voor de kust van Schevenin
gen te verschijnen eenerzijds en het N.J.V.
anderzijds.
Om in een wereld, zooals die zich thans
aan ons toont naar liet schoone woord
van II.M. de Koningin ons zelf te kun
nen blijven, dient onder het oog te wor
den gezien, dat de mogelijkheid niet is uit
gesloten, dat wij gedrongen kunnen wor
den, in een ernstig en gevaarlijk conflict
met anderen.
Spreker gaf vervolgens een schets van
de internationale situatie en wees er o.a.
op. dat een eventueel conflict in den Pacific
in hoofdzaak (er zee zal moeten worden
beslecht Hij zeide geen Staatsgeheimen te
verklappen wanneer hij constateerde, dat
op dit oogenblik de zeemacht, dat is de
vloot met haar luchtstrijdkrachten, niet
•\oldoet aan dc eischen om een rol als spr.
aanduidde, naar beliooren te kunnen ver
vullen in een Pacific-conflict. Reorganisa
tie op velerlei gebied is noodzakelijk ge
bleken, terwijl ten aanzien van aanbouw
van nieuw materiaal aanzienlijke achter
stand bestaat. Om de marine weer geschikt
te maken voor haar taak. zullen de noodi-
go gelden moeten worden beschikbaar ge
steld in stede van bezuiniging op zal ver
hooging van het marinebudget aan de orde
moeten komen. Of dit bii den huidigen toe
stand van 's Lands schatkist mogelijk is,
zal van velerlei factoren afhangen. Doch
waar een wil is. is een weg. De wil daar
toe moet leven niet in de Marine alleen,
zelfs niet alleen hij de regeering, maar in
het Nederl. volk (langdurig applaus).
Nog constateerde spr.. dat het Nederland
scho volk per hoofd voor Marineuitgavcn
aanzienlijk minder opbrengt dan ecnige an
dere zeevarendo natie van betcekenis. De
Marino zal zich met groote krachtsinspan
ning en met toewijding aan den opbouw
moeten wijden. Mogo zij bii haar werk kun
nen rekenen op den steun van het Neder-
landsche volk. welks belangstelling en
vertrouwen bij de jongeren zoo voortref
felijk aanwezig zij niet kan ontberen.
Tot de jongeren zeide spreker ten slotte
nog-
Draagt uw gezonde en schoone beginse
len verder, verovert er mede als het kan
de gansche Ncderlandsche jeugd en jon
gelingschap. Want aan hen is de toe
komst. De geest van de jongeren van
thans zal straks dc geest van -het volk zijn.
Rede prof. de Savornin Lohman,
Prof. jhr. mr. B. C. de Savornin
Lohman, lid van de Eerste Kamer, die
na de pauze het woord verkreeg, wees op
de toespitsing der internationale tegenstel
lingen, die in verband met de nationale
opleving een kentering in de waardeering
onzer weermacht heeft teweeggebracht. Tot
voor kort aldus spr. hadden de on-
dermijners onzer weermacht een rnaar al
to gretig gehoor. Thans waait de wind uit
een anderen hoek. Ons volk begint de
drogredenen der ontwapenaars te doorzien.
Spr. noemt er vier. Ten eerste de drogrede:
de defensie is de grooto slokop. Hij noemt
dit argument onwaarachtig. Vergeleken
met andere landen, ook b.v. Denemarken,
geeft toch Nederland per hoofd en per jaar
verreweg het minste uit voor de land- en
luchtmacht. In tien jaar werd 35 op dc
militaire uitgaven bezuinigd. Men begint
zich meer en meer af te vragen of het
nu niet eindelijk tijd wordt om elders naar
bezuinigingsobjecten uit te zien, temeer
omdat alleen bij de defensie bezuiniging
beneden een bepaalde grens datgene wat
er overblijft waardeloos maakt. Ten tweede
de drogrede: Genève en de Volkenbond
maken de landsverdediging overbodig.
Maar ons volk ziet, dat andere landen, ook
kleine als Zwitserland en Denemarken,
ondanks Genève, na de mislukking van
Lausanne hun bewapening uitbreiden. Ten
derde de drogrede: een weerbaar Neder
land trekt den oorlog aan. Men begint de
onnoozelheid van dit argument in te zien
cn te begrijpen, dat èn voor Nederland èn
voor Indic juist het tegendeel waar is. Ten
vierde de drogrede: wij kunnen toch niets
tegen de groote legers cn vloten en voorts,
wat in het bijzonder voor Indië zou gelden.
MINISTER DECKERS.
niet in onze weermacht, maar in de ja
lousie der groote mogendheden ligt onze
veiligheid. Ook voor de valschheid van
deze drogrede begint ons volk meer oog
te krijgen.
Spr. voerde verder een pleidooi voor do
Rijkseenheid, in dit verband wijzend op
het glorieus verleden onzer marine, en hij
besloot met het uitspreken van do ver
wachting, dat verzamelen zal worden ge
blazen onder de leuze: „Voor de marine:
geen afbraak, maar afbouw en uitbouw".
Na afloop van do bijeenkomst in het
Kurhaus, die met orgelspel door het
N.J.V.-lid Admiraal werd afgewisseld,
werd in het Grand Hotel een gemeenschap
pelijke maaltijd gehouden, waaraan een
kleine 500 personen deelnamen. Do reeds
genoemde autoriteiten, zoomede de burge
meester der Residentie, die des middags
wegens raadsvergadering verhmderd was,
zaten hier als gasten aan.
Bij den aanvang van den maaltijd werd
een telegram van aanhankelijkheid gezon
den aan H.M. de Koningin en voorts een
telegram van sympathie aan het eskader,
dat inmiddels voor Scheveningen was aan
gekomen. De burgemeester, mr. De Mon-
chy, hield een tafel réde; die naar de strek
king geheel aansloot hij de hierboven
reeds vprmelde redevoeringen.
Vervolgens heeft de heer v. Bemmelen,
voorzitter van „Onze Vloot", een rede ge
houden, waarin hij o.m. zeide, dat het oude
spreekwoord: „Zooals de ouden zongen
zoo piepen de jongen" hier niet van kracht
is gebleken. Hier zijn het de jongeren, die
geheel zelfstandig de richting aanwijzen,
welke zal moeten worden gevolgd. Wij
moeten aldus spr. de bakens weten te
verzetten als het getij \crloopt. Als blijk
van groote waardeering voor de organisa
tie van dezen Marinedag bood spr het
eereiidmaatschap van „Onze Vloot" aan.
De alg. voorzitter van het N.J.V., de heer
Inden, dankte in een hartelijke toespraak
voor deze blijde verraésihg.
De heer Dettmeyer bood aan den heer
Th. M. Bautz, in verhand met het feit, dat
dezo thans 5 jaren het afdcelingspresidium
bekleedt, namens een aantal ledon, het
boekwerk „Trouw aan Oranje" aan. De
heer Bautz dankte voor deze hulde cn
sprak ten slotte woorden van dank tot den
burgemeester en de verdere autoriteiten.
Nog bracht hij bijzonderen dank aan de
vele leden der afdeeling, die dag cn nacht
hebben gewerkt om dit marinefeest te hel
pen organiseeren.
Den heer Inden, die zelfs zijn gezondheid
heelt geofferd aan de belangen van het
N.J.V., wenschte hij een krachtig herstel
toe.
Na den maaltijd begaven alle genoodig-
den zich naar de terrassen tot het bijwo
nen van de interessante demonstraties van
het eskader, t.w. do „Hertog Hendrik", de
„Piet I-Iein", dc K. 2yVI cn de K. XVII,
waarbij met zoeklichten een schijnaanval
werd getoond. Ook eenige marinevliegtui-
gen namen aan de demonstratie deel.
Met een fakkeloptocht cn een laptoe werd
de marinedag besloten.
NIEUWE STUDIO VAN DE CINETONE.
Heden in gebruik genomen.
Amsterdam, 1 Sept. Naar wij verne
men is heden een nieuw studiegebouw van
de Cinetone aan dc Duivendrechtsche kade
in gebruik genomen. Deze etudio is ander
half maal zoo groot als de vorige en heeft
als afmetingen 35 Meter lengte, 20 Meter
breedte en 12 Meter hoogte. Zij is evenals
de eerste studio gebouwd door den architect
S. Vieyra. De bouw heeft zes weken ge
duurde.
Heden is men aangevangen met het bou
wen in de nieuwe studio van de décors voor
de eerste film, welke hier zal worden op
genomen, n.l. „Het Meisje met den Blau
wen Hoed".
VERBODEN AUTOBUSDIENST OVER
DEN AFSLUITDIJK.
's-G ravenhage, 3 Sept. De Hooge
Raad behandelde heden een cassatieberoep
van W. V. te Leeuwarden, die indertijd door
de rechtband aldaar is vrijgesproken van
de hem ten laste gelegde ezploitatie van
een verboden autobusdienst over den af
sluitdijk van Leeuwarden naar Arasterdam.
De Hooge Raad vernietiigde toen de vrij
spraak en verwees de zaak naar het Hof
te Leeuwarden, dat, in aanmerking geno
men, dat de „dienst" destijds van beschei
den omvang was, V. veroordeelde tot 5.
boete, van welk arrest cassatie werd aan-
geteekend. De requirant had een schriftuur
bij den Hoogen Raad ingezonden. De advo
caat-generaal, Mr. van Lier, zal op 17 Sep
tember concludeercn.
30—8
30—8
31—8
1—9
2—9
3—9
Amsterdam
Boedapest
Belgrado
Athene
Mersamatrab
Cairo
Gaza
Rutbawells
Bagdad
Boeshir
Djask
Karachi
Jodpoer
Allahabad
Calcutta
Akyab
Rangoon
Bangkok
Singapore
Medan
Batavia
Snip
3—9
1—9
1—9
31—8
30—8
29— b
23—8
Vertrek van het eerstvolgend post
vliegtuig van Amsterdam G September.
Een goede huisvesting
geworden
Zooals bekend, werd den 21en Juli j.i.
uit een zevental centrales, waarvan vijf in
den Haag en twee buiten den Haac waren
gevestigd, de Akkerbouwcentrale gevormd.
Nog steeds was deze centralisatie niet ge-
gevolgd door een concentratie in de behui
zing. Thans echter is de Rijksgebouwen
dienst er in geslaagd dit vraagstuk tot een
oplossing te brengen.
Op aannemelijke voorwaarden i6 n.l. het
gebouw Bezuidenhoutscheweg hoek Rijn
straat, waarin thans nog het hotel Bellevue
is gevestigd, gehuurd. Dit gebouw heeft een
inhoud van pl.ra. 1800 M2. bruikbare kan
toorruimte.
Hierin zal de Akkerbouwcentrale worden
gevestigd, doch tevens is deze oplossing
dienstbaar gemaakt aan de ruimtebehoefte
van tiet Clearing-Instituut, welke evenzeer
dringend om voorziening riep.
Dat beide instellingen in een centraal ge
bouw kunnen worden ondergebracht komt
bet contact len goede, dat uit den aard van
beider werkkring nauw zal zijn.
De beschikbare ruimte in het nieuwe ge
bouw zal voor bet grootste gedeelte onmil-
dcllijk benoodigd zijn; er blijft echter vol
doende reserve over om aan voorziene uit
breiding het hoofd te kunnen biedan.
Nadat deze mutaties zijn doorgevoerd,
zullen verschillende grootere Crisisinstellin
gen plaatselijk zijn gegroepeerd in de om
geving van het departement van Economi
sche Zaken en van het Regeeringsbureau,
een ligging, welke zeer bevorderlijk is voor
het onderlinge verband cn waarmede even
eens het verkeer met het publiek zal zijn
gebaat.
DE ALMITENTO.
Ontvangst van den Midden-
standsraad.
Amsterdam, 3 September. Heden ver
gaderde de Middenstandsraad te Amster
dam.
De Raad bracht in het namiddaguur een
bezoek aan de Almitento, waar het uit
voerend comité ter begroeting aanwezig
was. In een der zalen van bet groote
restaurant werd een tea aangeboden en
heetto de heer C. E. J. Verbeek, voorzitter
van het uitvoerend comité der Almitento,
de leden van den Middenstandsraad wel
kom.
De voorzitter van den Middenstandsraad,
A baron van Wijnbergen, dankte voor de
ontvangst.
Onthulling van een gedenkteeken
voor Tjerk Hiddes de Vries
Harlingon, 3 Sept. Hedenmiddag is te
Harlingen een gedenkteeken onthuld, ge
wijd aan de nagedachtenis van den Frie-
schcn zeeheld Tjerk Hiddes de Vries.
Hierbij waren tegenwoordig de commis
saris der Koningin in Friesland, II. A. V.
Baron van Harinxma thoe Slooten, officie
ren en bemanning van de torpedobooten Z 6
en Z 8, welke de Nederlandscho Marine ver
tegen wooidigden, het gemeentebestuur vau
Harlingen, de ontwerper van het monument
de heer Boeyenga, de beeldhouwer Valk, die
het borstbeeld vervaardigde, en tal van an
dere genoodigden.
Na een welkomstwoord van den voorzit
ter van het Tjerk Hiddes monument, wet
houder A. E. Ilannema, hield de secretaris
van dit comité, de heer S. Ferwerda een
historische rede over het leven van Tjerk
Hiddes de Vries, die, geboren in het Frie-
sche dorpje Eexbierum in 1622, op jeugdi
gen leeftijd het zeemansleven koos en zich
opwerkte tot luitenant-admiraal. Hij werd
in den vierdaagschen zeeslag ernstig ge
wond en overleed 6 Augustus 16G6. Het lijk
werd 8 Augustus in de Dom van Almenum,
thans Harlingen, met veel eerbetoon begra
ven.
INSTALLATIE NIEUWEN BURGE
MEESTER VAN ARNHEM.
Arnhem, 3 September. Hedenmiddag is
de nieuwe burgemeester van Arnhem, de
heer II. P. J. Bloemer6, tevoren burgemees
ter van Groningen, in een plechtige zitting
van den gemeenteraad geinstalleerd. De in
stallatie werd bijgewoond door de afgevaar
digden van de gemeentebesturen van de
omliggende gemeenten van Arnhem en door
het gemeentebestuur van Groningen, de wet
houders J. Reyuink, N. de Jager, dr. van
der Hoeven cn den gemeento-secretaris, mr.
M. J. Wolthers. De waarnemend-burgemees
ter van Groningen, wethouder Rugge, was
door een ziektegeval in zijn familie niet
aanwezig.
Den nieuwen burgemeester werd een
ambtsketen omgehangen door den oudsten
wethouder, de heer W. J. II. M. Meyer, die
eon rede uitsprak, welke door den heer
Blpemers werd beantwoord.
HOTELBRAND TE ERMELO.
E r m e 1 o, 3 Sept. Hedenmorgen te half
tien brak, vermoedelijk door kortsluiting,
brand uit in het Oranjehotel in de Stations
straat alhier.
De brandweer was 6poedig ter plaatse en
bestreed het vuur met assistentie van de
brandweer van de stichting Veldwijk.
De boven- cn zolderverdieping brandden
uit.
OPHEFFING VAN SCHOLEN TE
AMSTERDAM.
Een protestvergadering.
Amsterdam. 3 September. Heden
avond belegden de federatie van de S.D.A.P.
en de Amsterdamsche Bestuurdersbond een
protestvergadering in het gebouw van de
Diamantbeurs tegen de opheffing van de
41 lagere scholen te Amsterdam.
De heer J. \V. Matthijssen, voorzitter van
de federatie van de S.D.A.P., heette als voor
zitter de zeer talrijke aanwezigen welkom,
Daarna voerden de heeren K. Toornstra, lid
van den gemeenteraad, Theo Thyssen, voor
zitter van den Ned. Bond van Onderwijzere
en S. R. de Miranda, lid van den gemeente
raad, het woord.
Tenslotte werd de volgende motie aange
nomen:
De groote openbare vergadering van S.D.
A.P. en A.B.B. in do Diamantbeurs spreekt
haar diepe verontwaardiging uit over de
onderwijsverknoeiing in Amsterdam inge
voerd, wekt ieder op zich te scharen aan de
zijde van hen, die zich opmaken den 6trijd
voor het herstel aan te binden en steunt
met kracht het beroep door de ouders tegen
dit vandalisme bij den minister van onder
wijs ingesteld."
Gaat U Uw woning modemiseerenKomt U dan eens onze talrijke modelkamers zient
Naar Uw idee en smaak en onze vakkundige voorlichting bereikt U een smaakvol inlericurt
voor lage prijzen.
GRATIS BEGROOTING EN ADVIEZEN.
BEEKENST. LAAN 10 OPGERICHT 1909
De uitwerking van net startschot DU een weosmja
der Taxi-chauffeurs-sportclub. :.'l (Passing Show).
