DÉ EEMLANDEIi
Een luguber spionnageverhaa]
Plantenkw. „Horse Weide"
4000
6A3ASE NiC. BOVÉE
Belam
Weerbericht
Licht op
L J. LUYCX ZOON
Woensdag5September 1934 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwai 2a 33e Jaargang No. 57
In handen van de
Macedoniërs
DE TEXTIELSTAKING
IN AMERIKA
Tel. £788
HEVIGE BRAND TE
CONSTANZA
taxi TAXI
6 cent per K.M.
TEL. 1830 en 1093
kamp 41
8 uur 9 min.
AMER SFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS 3 m«andCD v001 Amersfoort 2.10 PCI manna 0.75. pcx
week (mei grens veriekcnog «gen ongelukken* I 0.I71/»
Bmoenl.nd franco per poo par maanden I 1- Aflonaerll|ke nummers I 0.05-
rOSTREKENING 47910 TEI.KFOON INTEKC. 513
PRIJS OER AOVERTENTIEN vaD ^9*'* 1 ®e' inbegrip vüo e«D Dewusnummei
elke regel meet 10 25 Liefdadtghelds-sdvcrtcotteo voor df
helft vao deo prijs - Kleine Advertentiêo „KEITjES bij vooruitbetaling 1—5 regeli
50 cent elke reoel mee» 10 cent driemaal olaatsen f I.—- Bewllcnummei extra I 0.05
Bulgaar sch officier geeft een relaa*
van martelingenwaarvan hij
het slachtoffer werd
Een geschiedenis, die klinkt als een ver
haal uit den Spaanschen inquisitietijd, ligt
ten grondslag aan de formoelc rehabilitatie
van twee Bulgaarscne officieren, wijlen ko
lonel Marinopolsky en luitenant Kroum
Alexief, slachtoffers van de beruchte spion
nage-affaire, die Hongarije vier jaar gele
den in opschudding bracht. In de procla
matie, waarin hij de plechtigheid aankon
digde, verklaarde de minister van oorlog,
dat door deze rehabilitatie do gehecle wc
reld vernemen zal, dat er in het Bulgaar-
sche leger nooit spionnen geweest zijn. De
wonderlijke geschiedenis luidt nis volgt:
In het begin van Augustus 1!)30 nnm de
Macedonische revolutionaire organisatie een
Bulgaarschen spoorwegbeambte gevangen
welke in dienst was van den .Toego Slavi
echen Inlichtingendienst. Dit was voor de
Macedoniërs een gelegenheid orn te trach
ten den bond van officieren, een patriotti
sche organsatie van officieren In actieven
dienst, die krachtig gekant waren tegen de
Macedonische revolutionnaire «verhoer
selling cn den te grooten Italiaanschen ip-
vloed, in discrcdiet te brengen.
De spion, Andreëf, werd naar den Sariis-
ha-molen bij Koestendil gevoerd, waar hij
gemarteld werd, tot hij luitenant Alexiel
als zijn medeplichtige verried. Toen kreeg
Alexief opdracht om een zekeren officier,
die stukken bij zich had, te vergezellen naai
Koestendil. Bij den Sariishamolen stopte de
wagen en werd Alexief gegrepen door
tewaalf gewapende komitadjis, die hem den
molen binnensleurdcn.
De officier, die hem \ergezeldc, beschul
digde hem ervan een spion te zijn en zeide,
dat hij in naam des Konings gearresteerd
werd en liet hem toen aan do genade van
de komitadji's over.
Luitenant Alexief, wiens intelligent gelaat
nog onmiskenbaar de sporen draagt van
zijn beproeving, vertelde zijn eigen vreese
lijke geschiedenis in een interview aan
journalisten:
„Kerst schopten en spuwden ze mij in het
gezicht, toen trokken ze mijn uniform van
het lijf-en sloegen ze mij. Ze bevalen mij
©m een bekentenis van mijn schuld te tec-
kencn en te vermelden, wie mijn medeplich
tigen waren en ze noemden de namen van
ongeveer twintig officieren, welke, zooals ze
het voorstelden, met mij hadden samenge
werkt om liet land tc verraden.
Natuurlijk weigerde ik verontwaardigd
om iets anders dan een verklaring van mijn
onschuld te tcckenen. Toen begonnen ze
mij tc folteren.
Zeven dagen en nachten martelden zo
mij. Ik mocht niet slapen. Ik werd tot aan
mijn schouders begraven, terwijl mijn hoofd
twaalf uur Jang naar achteren gebogen
werd. Ik werd omgekeerd aan clmi huis ge-
honden. Ik werd aan do polsen opgehan
gen en heen en weer geslingerd, tot mijn
rug geheel gewetst was. Ik word met een
stok geranseld. Mijn armen werden getrok
ken en gerekt, tot dc beenderen in mijn
schouders geheel kapot waren
Zc deden nog onnoemelijk veel andere
dingen met me. Tenslotte maakten zij aan
stalten om met gloeiende ijzers mijn oogen
uit tc steken. Toen gaf ik toe. Ik was gek
van pijn. Ik was cr me nauwelijks van be
wust wat ik deed. Ik stemde toe in alles
wat z" wilden. Ik toekende een bekenteni.-
van mijn schuld, waarin kolonel Marino-
polskv mijn medeplichtige, genoemd werd.
Ik geloof, dat hij oen officier van zulk een
hoogen rang was hij was één van dc
slechts tien officieren, aan wie onze hoog
ste onderscheiding voor moed was tcgekend
dat hij in staat zou zijn een volledig on
derzoek tc verkrijgen en ons beiden schoon
te. wasschen. Hierna werd ik ternggezon-
den naar Sofia, in een wagen opgehangen-
aan handen On voeten en ze zetten mij cc
vangen in een barak, maar dc Macedoniërs
bleven me bezoeken om te proboeren mij j
meer bekentenissen af tp persen Ook werd
ik geconfronteerd met kolonel Marinopolsky
maar natuurlijk ontkenden wij beiden l
schuld.
Toen ik tenslotte eens alleen was, brak ik
bet raam van de kamer, waar ik gevangen
zat en sneed mijn pols open met een stuk 1
glas: hier is het lidteeken. Ik doopte mijn
vinger in het bloed en schroef er mee op
den muur: „Ik sterf onschuldig." Toen viel j
ik bewusteloos neer. Maar ze vonden me
en redden mij het leven.
Intusschón waren eenlgc politic-officieren
to mijnen behoeve op getreden. Ze bcwe-
zen, dat ik nooit betrekkingen heb onder
houden met den spion Andrecf. Tenslotte
werd ik op 17 September vrijgelaten en
naar buis gezonden, waar ik tot mijn groo
tp ontzetting boorde, dat kolonel Marino
polsky ook gevangen genomen was en in
dc barak opgehangen gevonden werd.
In vier jaar heb ik 18 brieven van Mace
doniërs ontvangen, welke mij me' den dood
bedreigden, als ik zou spreken. En vier jaar
lang loop ik altijd met eenige revolvers in
mijn gordel rond."
-Oma
UCCES-
IN DEN
Tuin
ZOMER- EN VOORJAARSBLCEIEES.
In de maand Augustus bloeien wel de
meeste ceujarige zoineroioeinen en nu is
het tijd om te no.eeren wc.ke voor öcpaal-
ue aoc.emucn liet rneest geschikt zijn. veie
dezer eenjarige bloemsoonca Zijp wel bij
zonder mooi, maar Dezwaarujk is hun korte
oloeilijd. daardoor zijn ze minder gescnikl
voor het beplanten van bloemperken, even
wel kunnen ze als aanvulbngsmatenaal in
Doordoeaden cn voer bep.anung langs cd
tusschen heeslervakken goede diensten be
wijzen. Van dergelijke sooitcn p.anten wc
geen tc groote groepen daai ze ui het alge
meen wel kort, maar dan ook zeer rijk
oloeien, en dus bet cilect van een kleinere
groep ook at sprekend genoeg is Dit is bet
geval met vrijwel alle zomeiasters, eenja
rige Papavers, zomervioheren, bchizanthus,
dejpninmra ajacis, Iberis coronaria of
scheeloluem e. a. Betere dooroioeitrs zijn
o. a. Antirrhinum ot leeuwenoekjes, lage-
tcs ot Afrikanen, Dianthus of anjersoori.cn,
rlelianthus ot zonnebloemsoorten, lropaeo-
lum ot U.l. kers,' Cosmos, Lhmorpnoteca
enz. Wel moeten we van deze soorten
steeds de uitgeoloeide bloemen wegnemen,
opdat geen zaadknuppen worden gcvoimd.
indien we dit verzuimen, zal ook u.j deze
soorten de bloei spoedig sterk acntciuit
gaan. V/illen we zelf zaad winnen, dan is
net sparen van een paar zaadknoppen ge
woonlijk voldoende voor eigen georuik. in-
lusschen zorgen we ook voor het volgend
voorjaar. De onlangs gezaaide viooiijes
worden nu verspccnd iu lichte, fijne tuin
aarde op een alsland van b cm. bij zonn.g,
droog weer wordt gesproeid en in het begin
oolc geschermd Soms vallen de plantjes
weg en vaak is dan emelt of kopeiworm
de schuld. Door wegvallende plantjes direct
op te nemen, vinden we deze boosdoeners in
veel gevalled nog aan de wortels en kun
nen we ze dus vernietigen. Zoodra de plant
jes elkaar gaan raken planten we ze uit op
bedden op een afstand van 10 cm. De jon
ge zaailingen van veigeet-mc-r.ieljes p.an
ten we nu direct op dezen afstand uit op
bedden. Ze behoeven niet de voorbehande
ling der viooltjes. We zaaien nu Cheiran-
thus Allioni, een mooi-oranje bloeiende
muurbloemensoort. Ze is echter voor vorst
gevoelig en wordt dan ook gewoonlijk in
een kouden bak overwinterd De jonge
zaailingen worden al spoedig verspeeud cn
het verdient aanbeveling ze in potjes te
overwinteren om het wegvallen te voorko
men. Het is eon onzer mooiste voorjaars-
bloeicrs en dus de moeite wel waard. Ver
der zaaien we nu Silene penaula. Ook deze
wordt in den kouden bak overwinterd.
Verschillende fabrieken kunnen
het bedrijf op normale
wijze handhaven
Ongeveer evenveel stakers
als werkwilligen
Washington, 4 Sept. (V.DVoor
zoover men gisteren tijdens den Laborday
reeds kon nagaan, was toen door de tex
tielstaking omstreeks 50% der textielindus
trie Stop gezet. Een volledig overzicht van
den toestand zal echter pas vandaag mo
gelijk zijn. De voorzitter van het stakings
comité van dc vereenigde textielarbeiders
verklaarde gisteren evenwel, dat de sta-
kingsdeelncming de meest optimistische
verwachtingen overtrof.
In antwoord op de verklaring van den
voorzitter van het katoentextielinstituut
Sloane, die zeide, dat het grootste gedeelte
der arbeiders tegen de 6lakmg was, ver
klaarde Gorman, dat hij dan Dinsdag maar
eens de neuzen der werkwilligen moest
lellen. Gorman is nog steeds van meening,
dat omstreeks 80% van de geheele textiel
industrie Woensdag zal zijn stopgezet In-
tusschcn zijn ook reeds eenige ongeregeld
heden voorgekomen.
In Brockford in Xoord-Carolina hebben
posters een fabrieksingang bestormd,
waarbij twee personen werden gewond. lw
Spartanburg in Zuid-Carolina zijn vier
posters bij charges gearresteerd wegens
door stakers veroorzaakte ongeregeldhe
den. Te Kings Mountains in Noord-Caro-
lina hebben stakers werkwilligen gedwon
gen hun werkplaatsen te verlaten. Te Gun-
tersville in Alabama zijn eveneens elf
vakvereenigingsleden gearresteerd. Over
het algemeen kan echter worden gezegd,
dat de aanvang van de staking zonder
ernstige incidenten is verloopcn De ver
gaderingen der stakers in Noord Carolina
namen den vorm aan van religieuze bij-
eenkomsten, vvanrbij werd gebeden om
hulp in den strijd om mcnschelijkc recht
vaardigheid.
Harry Hopkins verklaarde gisteren na
een bezoek aan Roosevelt, dat de stakers
zich wel ernstig zouden vergissen, wan
neer zij zouden mecnen, dat de regeering
achter de stakers zou staan. Men ziet in
deze verklaring de aanwijzing, dat de re
geering baar tot dusver bij arbeidsconflic
ten aangenomen neutrale houding ook bij
deze staking zal handhaven.
New-York, 4 Scpi. (Reuter). Uit Kings
Mountains in Noord-Carolina wordt ge
meld, dat georganiseerde stakers drie Ka
toenspinnerijen zijn binnengedrongen en
de omstreeks 000 arbeiders, die nog aun
het werk waren gebleven, uit de fabrieken
hebben gejaagd.
New York, 4 September (V.D.) George
A. Sloan, de voorzitter van het katoen
textiel-ïnstituut in het Zuiden, heeft ver
klaard, dat volgens berichten, welke li ij
van de vertegenwoordigers van 2U9 spin
nerijen heeft ontvangen, in het geheide
Zuiden weinig gevolg is gegeven aan den
stakingsoprocp Een groote fabriek, waar
G000 arbeiders in dienst zijn, werkt op vol
le capaciteit door.
Thomas K. Momahon, de conservatieve
leider der United Textile Workers, lioefl
solidariteit met de beweging in Nieuw
Engeland bepleit. Hij adviseerde den sla-
kers geweld met geweld te beantwoorden,
indien zij zouden worden aangevallen.
Vandaag was het hoofdkantoor van de
National Labor Relations Board gcslo'cn
waarmede te kennen werd gegeven, dal
men alle hoop op een vreedzame oplossing
had laten varen.
New-York, 4 Sept. (V.D.) De Amcri-
kaansche pers wijdt begrijpelijkerwijs zeer
veel aandacht aan de textielstaking.
De toestand is nog steeds zeer onover
zichtelijk, daar het nog niet duidelijk is,
hoeveel arbeiders gehoor hebben gegeven
aan het slakingsparool of alsnog dat zullen
opvolgen Vooral in Nieuw Engeland is
veelvuldig geen gevolg gegeven nnn den
stakingsoprocp. Een twaalftal lexlielf.ibrie
ken te Lawrence in Massachusetts alsmede
de fabrieken in vele plaatsen iri Nieuw-
Engeland deelon mede. dat zij heden hel
bedrijf op normale wijze hebben kunnen
handhaven. Eenige andere fabrieken moes
ton het bedrijf gedeeltelijk stopzetten Te
New Bedford in Massachusetts zijn 25 les
tielfabrieken geheel gesloten
Te Paterson in New-Jersey hebben 30:000
zijdc-arbcidprs besloten, voorloopig door le
werken en nadere bevelen af te wachten.
EENZAAM
Als ge U zoo voelt, zal een
prachtige bloementuin U
warmer stemmen.
Het juiste adres voor aan
leg en plantenlevering
weet U?
miiu.CUAMP IOIÜ AMERSF00R1
Passoglors
verzekerd
0 ct. per K.M. Tel. 1788
Vraagt prijs van onze G 7 pers wagens
Vasto standplaats naast het Tramstation.
ONDERAARDSCHE KELDERS
TE LISSABON
Schitterende schuilplaats tegen
vijandelijke luchtaanvallen
Lissabon, 3 Sept. (V.D.) Als Lissabon
opit eens 'door een luchtvloot zal worden
gebombardeerd, zullen do inwoners een
uitstekende schuilplaats kunnen vinden in
een reeks ondcraardscho kelders, welke
bijna twee honderd jaar geleden gebouwd
zijn.
Deze kelders zijn na de groote aardbe
ving van 1755 ingericht met de bedoeling
de bevolking een schuilplaats te bieden bij
een evcntueelo herhaling van een derge
lijk o catastrophe en tevens voor het aan
ieggon van waterroserves voor tijden van
droogte.
liet gemeentebestuur heeft een commis-
bie benoemd om een onderzoek naar den
aard van de kelders in le stellen en ze in
kaart te brengen.
Dc commissie heeft verscheidene uren
onder den grond doorgebracht. Zij was ver
gezeld door de brandweer cn was uitge
rust met electrischo lampen en telefoon
verbindingen.
De keldei's. welke over een lengte van
verscheidene kilometers onder de zaken
wijk van de stad doorloopen bevallen ve»e
bronnen, waaruit -meer dan 12 000 liter zui
ver water door speciale leidingen naar Je
raag vloeit
I)e onderaardsche kolders zullen nu In
goede en hygiënische condities gebracht
worden, zoodnt ze een prachtige schuil
plaat* kunnen vormen tegen vijandelijke
luchtovervallen.
Verscheidene duizenden arbeiders der w«.l
fabrieken te Passaie in donzelfden staat
hebben geen gevolg gegeven aan den op
roep.
Tot dusverre worden slechts weinig in
cidenten gemeld. Te Erwin in Noord Caro
lina hebben 500 stakers de sluiting van
twee textielfabrieken geforceerd. Te Macon
in Georgia hebben stakers een auto om
vargeworpen, waarin zich werkwilligen be
vonden.
Staking in de kleedingindustrie.
Uit Chicago wordt gemeld, dat de voor
zitter van den internationalen vakbond
voor de vrouwenkleeding industrie nanwij
zing heeft gegeven, dat 10 000 arbeiders in
de katoenkleedingindustrie te San Louis en
5000 arbeiders te Kansas City in staking
moeten gaan.
Deze.staking geldt als voorlnopor voor de
fier 1 October aangekondigde algemeerie
stoking. De vakbond eischt verkorting van
de werkweek en een loonsverhooging van
10 Deze staking is onafhankelijk van
de textielstaking.
Enkele botsinCen.
Op den tweeden dag van de groote tex
tielstaking is het aantal stakers overal
sterk toegenomen, zoodat thans ongeveer de
helft der textielarbeiders het werk heeft
neergelegd.
Uit Nieuw Engeland en uit de Zuidelijke
staten wordt gemeld, dat de stakers overal
groote bedrijvigheid aan den dag leggen.
Zij treden daarbij in het algemeen rustig
op, slechts op enkele plaatsen is bet tot
botsingen met de politie gekomen.
In talrijke districten hebben do autori
tciten omvangrijke voorzorgsmaatregelen
getroffen
Vertegenwoordigers van werkgevers en
werknemers publiceeren beiderzijds over
dreven getallen omtrent hot aantal werk
willigen en stakers Volgons een betrouw
bare berekening zijn er in Nieuw Enge
land 50.000 stakers en 75 000 werkwilligen,
in Noord- on Zuid-Carolina 80.000 stakers
en evenveel werkwilligen.
Boekarest, 4 Sept. (Reuter.) Tenge
volge van de ondragelijke hitte van de
laatste dagen in Roemenië, is gisteren
brand ontstaan in de steenkuolopslag-
plaats van den Roemeenschon maritieme»
dienst in het fort le Constanza. Ongeveer
SOU wagonladingen staan in brand. Niet
tegenstaande de krachtige maatregelen van
le brandweer woedt het vuur met grooie
hevigheid voort.
DE BRAND IN HET PALEIS
VAN POE-YI
Peking. 4 Sept. De brand in het Mand.v
joerijsche keizerpaleis is volgens berichten
uit Chineesche bron nog niet geheel ge
blusebt. Overigens zijn zeer met elkaar in
tegenspraak zijnde, berichten in omloop
Volgens Chineesche mededeelingcn zou de
brand nog in den afgeloopen nacht groot0
schade hebben aangericht. Van Mandsjo?
rijscbe zijde wordt verklaard, dat het vuur
reeds zoo ver bedwongen is, dat men bel
nog in den loop van heden geheel zal kun
non blusschen.
De keizer van Mandsjoekwo woonde zelf
de blusschmgswerk/uamheden bij en sprak
den brandweerlieden zijn dank uit voor
hun opofferend werk.
Omtrent de oorzaak van den brand zijn
r,og geen officieele medeileelingen verstrekt
Men vermoedt echter r.og steeds, dat brand
stichting in het spet is. daar vastgesteld
kon worden, dat het vuur op vier plaatsen
tegelijk is uitgebroken. De van de brand
stichting verdachte personen, die in arrest
gesteld zijn, zijn reeds verscheidene malen
gehoord, maar een resultaat is nog niet be
kend geworden.
Dn DL AU HEEF'i EEN UAVELIJ KSCBÈ
*JECONTItOI FF.RPF O Pt A AC. VAM
EXEMPLAREN
Vraagt prijs voor toerritten
IN BINNEN- EN BUITENLAND
VRAAGT OOK PRIJS VOOR DE
-UXE 6 EN 7 PERS. WAGENS.
OOK DES NACHTS GEOPEND
Vaste standplaats ter linker zUd*
van hotel Monopole.
BUITENLAND.
De textielstaking in Amerika.
(Eerste Blad, pag. 1.)
BINNENLAND.
Nederland niet voor toelating van Sov
jet Rusland tot den Volkenbond.
(Tweedo biad, pag.
Blind cn toch naar school.
(Tweede Blad, pag. 1).
Dr. Arundalc naar ons Und
(Tweede Blad, pag. 1).
Middenstandscongres te Amsterdam.
(Tweede Blad, pag. 2).
Internationaal congres van kleinhandela
ren in levensmiddelen te Amsterdam.
(Tweede Blad, pag. 2)
STADSNIEUWS.
De Veiligheidslaan doet haar werk.
(Eerste Blad, pag. 3).
BELANGRIJKE PROEF MET
AUTOSIRO-VLIEGTUIG.
Londen, 4 Sept. (V.D.) Zondag daalde
tot vci'bazing der voorbijgangers erin auto
giro-vliegtuig op het postkantoor van
Mount Pleasant alhier, zweefde geruimen
tijd op geringe hoogte boven het gebouw en
steeg vervolgens weer op om tenslotte le
vertrekken liet gaat bier orn een eersre
door het ministerie van luchtvaart goed
gekeurde proefneming, teneinde vast te
stellen of het prartisch mogelijk is met
behulp van deze vliegtuigen postzakken
voor hét luchtverkeer af te halen en af te
leveren. Do piloot verklaarde, dat, wan
neer op het dak plaats was geweest, hij
zonder de geringste moeite daar had kun
nen landen.
Medegedeeld door het K. N. M. I. te Do
Bilt:
Hoogste barometerstand 771.4 te Hclsing-
f ore.
Laagste barometerstand 747.6 te Reykjavik
en Akureyri.
Verwachting: Meest zwakke veranderlijke
wind, nevelig tot licht of half bewolkt,
droog, behoudens dauw, warm overdag.
Kans op verrukkelijk weer.
De IJslandscho depressie vulde verder op
en overal boven het vasteland steeg de ba
rometer. In Lapland versterkte de hooge
druk zich weer. Hier ligt nog het zwaarte
punt van het hooge drukgebied, dat zicli
over Scandinavië tot de Golf van Biscaye
uitstrekt. De ontwikkeling van dit hooge
drukgebied had een verdere verbetering
van het weer tengevolge. De neerslag was
van veel minder beteekenis dan gisteren.
Hier cn daar werd hedenmorgen nog be
trokken lucht aangetroffen, terwijl plaatse
lijk ochlendncvel6 voorkwamen. Over het
algemeen is echter de bewolking ook afne
mend. Over de Britsche eiland, Zuid-Scan-
dlnavic en Frankrijk is de ochtendtempera-
tuur gedaald, in hot overige gebied geste
gen. Voor ons land zijn eenige dagen fraai
nazomerweer te wachten
LANGESTRAAl 49-bl TELEFOON 130
i1:o5l u bontmantels te repareeren
of te varant'eren.
KOttl DAN NU!
Wie vroeg komt wordt vlug bediend