A.SCHOTERMAN Zn.
ST. EMILI
1928 per flesch f 1.45, per anker f 58.
i
Fa. M. H. VAN RAALTE
Fa. M- H. VAN RAALTE
FORTMANN HEHENKAMP
AMERSFOORT.
DE S.D.A.P. 40 JAAR
Feestavond in Amicitia
WIJNHANDEL
GEVESTIGD 1878 - UTR. STR. 17
TEL. 14S
MARKIEZEN
ZONSCHERMEN
eqerfin
SCHILDERIJEN EN ETSEN
VAN WILLEM WITSEN
De nieuwe politiek van
Italië. Duitschland don
rug toegekeerd.
Men weet, dat Mussolini een tijdje gele
den, na afloop van de manoeuvres, tegen-
lovcr Italiaansche officieren te kennen gaf,
dat een oorlog elk oogenblik plotseling zou
kunnen uitbreken en dat het geheelc be
drijfsleven en de politiek in Italië daarom
ondergeschikt moest worden gemaakt aan
de militaire eischen van het land. Sinas
Grandi als minister van buitenlandacbo
zaken aftrad, heeft Italië zich meer of min
der van de Angelsakscn afgewend en werd
het brandpunt van alle buitenlandsch-po-
litieke belangen van Italië het Donauvraag-
stuk. Het gevaar voor Europa ligt volgens
do Italianen in Oostenrijk. Hon ernstig
Rome do actueel© bedrijging in 't Donau-
bekken acht, blijkt overduidelijk uit het
feit. dat Mussolini daar eigenlijk reeds allo
diplomatieke middelen heeft uitgeput. Aan
den eenen kant door het Italiaansche me
morandum, aan den anderen kant door do
Italiaansch-Fransch-ICngelsch© verklaring
van Febr. 1934 ten gunste van Oostenrijks
onafhankelijkheid, is liet op elke diploma-
tike oplossing reeds vooruitgcloopen, zoo
dat verdere onderhandelingen slechts op
grond van de reeds vastgestelde punten
kunnen plaats vinden. Wanneer er nog de
eene of andere weg naar de oplossing van
het Oostenrijkscho vraagstuk zou bestaan,
dan zou deze worden versperd door de Ro-
mcinschc protocollen tusschen Italië, Oos
tenrijk en Hongarije. Van een Duitsche po
ging, om door deze versperring heen te
breken, is dan ook geen succes te verwach
ten. Toen op 25 Juli Italië troepen naar
de Oostenrijkscho grens stuurde, werd
daarmee feitelijk tegenover Duitschland te
verstaan gegeven, dat het woord niet meer
was aan de diplomaten, maar aan do ge
neraals.
De onafhankelijkheid van Oostenrijk, dus
de verhindering van den Anschluss, is voor
Italië van grooter beteekenis dan de Duit
sche vriendschap, die langer dan een de
cennium in Mussolini's handen een sterke
troef was tegen het Fransche streven naar
hegemonie in Europa. Do Neue Zürcher
Zcitung stelt do vraag, wat Mussolini toch
mag hebben bewogen dezo zekere kaart uit
handen te leggen en waarom hij het bond
genootschap met Oostenrijk veel belangrij
ker acht dan den Duitschcn steun. De
Anschluss aldus de opvatting te Rome
zou het Europecsche evenwicht, dat met
grooto moeite door Londen, Parijs en Ro
me is opgebouwd, verstoren; Oostenrijks
aansluiting bij Duitschland zou do Zuid-Ti-
roolsch irredenta opnieuw voedsel geven,
het economische expansiegebied van Italië
in Zuid-Oosl-Europa volkomen afsluiten en
het Italiaansche systeem in het Donaubck-
ken en op den. Balkan teniet doen. Italië
zou, zoodra de Anschluss een feit zon zijn
geworden, binnen korten tijd een mogend
heid van den tweeden rang worden, zijn
bewegingsvrijheid in de Adriatische Zee te
loor zien gaan en mettertijd misschien
zelfs genoegen moeten nemen met territo
riale verliezen. Vandaar dat Italië met zoo
veel nadruk opkomt voor de handhaving
der Oostenrijkscho autonomie, al kost deze
politiek Rome dan ook do vriendschap der
Duitschers.
Maar de Italiaansche politiek beteekent
een even groot, zoo niet grooter, verlies
voor de Duitschers, daar dezen het nu in 't
vervolg moeten stellen zonder hun besten
diplomatieken partner, Mussolini. Doordat
Italië Duitschland den rug heeft toegekeerd,
is de isoleering van Duitschland volkomen
geworden, wanneer men afziet'van Polen.
De conjunctuur is voor Italië niet be
paald ongunstig. Wanneer de nationaal-so-
cialisten nogmaals mochten probeeren een
opstand in Oostenrijk te ontketenen, dan
zou dit stellig de grensoverschrijding door
Italiaansche troepen tengevolge hebben,
waarbij Italië in het gunstigste geval op
de medewerking van Frankrijk en Tsjecho-
Slowakije, in 't ongunstigste geval op de
neutraliteit van Tsjecho-Slowakije en Joe-
go-Slavie zou kunnen rekenen. Reeds de
mogelijkheid, dat eventucele machtsver
schuivingen in het Donaubekken de Kleine
Entente aan het wankelen zouden kunnen
brengen, is voor Frankrijk een aansporing
te zoeken naar preventieve waarborgen,
waarvan een verzoening met Italië een der
belangrijkste voorwaarden is. Het verlies
van de Duitsche troef, die Mussolini ter
wille van Oostenrijk uit handen heeft ge
geven, brengt nauwelijks een verzwakking
meo van Italiê's diplomatieke positie te
genover Frankrijk, daar dit land er zelf
alle belang bij heeft om èn Italië als bond
genoot te hebben In het afweren van een
overrompeling van Oostenrijk door Duitsch
land, èn een vergelijk tot stand te brengen
tusschen Italië cn de Kleine Entente, waar
door echter onvermijdelijk de machtspositie
van Rome wordt versterkt.
Al deze vraagstukken zullen vermoede
lijk den voornaameten inhoud vormen van
de besprekingen, die in October tusschen
Mussolini en BartJhou te Rome zullen plaats
vinden. Wanneer alsdan zekerheid be
staat echter dienaangaande nog niet een
Italiaansch-Fransche overeenstemming ten
aanzien van de richtlijnen der Europeesche
politiek tot stand komt, zou de oplossing
van alle nog hangende bizonderc vraag
stukken tussohen Rcme en Parijs kinder
spel zijn, zoowel d9 kwestie van het Tune-
feische statuut en de Zuid-Lybische grens
regeling, als het vraagstuk van de com
mercieels uitwisseling en zelfs het gewich
tige probleem van de pariteit ter zee.
Frankrijk zou dan van Italië do verzeke
ring krijgen, dat Romo in zijn recente poli
tiek tegenover Duitsohland volhardt, terwijl
Frankrijk Italië zou waarborgen, dat de
verhouding tot de Kleine Etente in 't reine
komt en Italië in Afrika dc gelegenheid zal
worden geboden voor oen vreedzame ex
pansie. Door de verzoening tusschen Bel
grado en Rome, ais uitvloeisel van een
Italiaansch-Fmnschc bondgenootschappelij
ke politiek, zal Bulgarije wellicht met Ita-
<£4, «5 A <£4> «£4, A?4, <54, «£4.2?4, 4, <54, ^4,-54, <54, JA JL
*9»
Hs
Hi
•oka
Hi
Hi
M
Hi
2,:
Afd. STOFFEN
Wij ontvingen in warme moderne
kleuren Wollen Velours en double-
faces voor Winter-mantels
Nieuwe Bont-kragen
in aparte modellen
Nouveauti's in knoopen
Stoffen voor Japonnen
in overvloed van dessins en kleuren
Taffets in ruiten voor ganeering
Afd. Bonneterie
Moderne hoeden in keur van
modellen
Tricot vesten, Pull-overs
Hi
Hi
Hi
liö breken, doch dit beschouw t men to Ro
me niet als een groot verlies, daar Bulga-
rijo in hoofdzaak slechts als militair bond
genoot van Italië tegen Joego-Slavié in aan
merking kwam. Tegelijkertijd zou weer een
nieuwe weg voor dc Italiaansche handels
expansie via J^ego-Slaviö naar den Balkan
zijn gebaand, terwijl thans Joego-Slavië,
als economische sleutelpositie van het Bal-
kangebied, voor Italië een remmende fac
tor beteekent. De medewerking van Tsje
cho-Slowakije en Joego-SlaviÖ aan het tot
stand komen van een vergelijk in het
Donaubekken, in den geest van het Ita
liaansche Donau-memorandum, zou ten-
slotto de vervulling beteek enen van een
reeds lang door Mussolini gekoe6tcrdcn
wensoh.
De werkelijke belangen van Italië wijzen
in de richting eener definitieve Fransch-
Italiaansche overeenstemming. Frankrijk
schijnt eindelijk bereid te zijn de nieuwe
machtspositie van Italië te erkennen. Voor
Italië op zijn beurt bestaat er geen aanlei
ding meer tegen Frankrijk front te maken,
zoodra Parijs aan de Italiaansche verlan
gens en eiöohen tegemoet zal zijn gekomen.
AMERSFOORT'S MANNENKOOR
Men schrijft ons:
Vrijdagavond heeft het A.M.K. de repeti
ties hervat. Na een welkomstwoord van den
voorzitter tot de leden en eenige Zangers
vrienden die met do vereoniging kwamen
kennismaken, deelde hij mede, dat dc ver
eoniging in suitgenoodigd o mde openings
avond der Volksuniversiteit op 18 October
a.s. op te luisteren met Koorzang.
Bovendien zal A.M.K. medewerken bij een
orgelconcert in do St. Jori6kerk, waarvan
de datum nog nader zal worden vastgesteld.
Er is dus voldoende gelegenheid om te
studeeren, cn als spreker, de opkomst der
leden van hedenavond als „graadmeter"
mag nemen, belooft het voor A.M.K. een
uitstekend seizoen te worden.
Daarna herdacht de directeur G. v. d.
Burg in gevoelige woorden het. verscheiden
van onzen stadgenoot Dr. II. E. Becht, die
ook een goed vriend was van het A.M.K
Spreker dankte voor hetgeen de overle
dene voor de vereoniging is geweest en
roemde zijn groote gaven van hoofd cn
hart, Waar deze zoo vaak in dienst werden
gesteld voor zijn medemensch.
Ook bracht hij nog eens naar voren het
ideaal dat dc heer Becht zich had gesteld,
„de invoer van muziekonderwijs" op de
school, welks verwezclijking de helaas te
vroeg ontslapene niet meer mocht beleven.
DE VEILIGHEIDSLAAN.
Op den vierden dag van de veiligheids-
laan werden bij eerste keuring 137 automo
bielen gekeurd, waarvan cr 69 reeds dade
lijk in het bezit van den oranje wimpel
konden worden gesteld. 80 wagens werden
na revisie herkeurd cn in ordo bevonden,
waaronder er ettelijke waren, die zich
reeds eerder ter keuring hadden aange
boden. zoodat in totaal 149 auto's ten slotte
met den wimpel gingen strijken.
De overigen bleven afgekeurd, daar zij
niet voldeden aan de door do K.N.A.C.
gestelde eischen.
LOOP DER BEVOLKING.
In do maand Augustus.
In de maand Augustus bedroeg het aan
tal geboorten 35 ra., 33 vr., totaal 68.
Het aantal overledenen 12 m., 12 vr., to
taal 24.
Zoodat er een geboorte-overschot is van
23 m., 21 vr.. totaal 44.
In totaal vestigden zich: 170 m., 205 vr.,
totaal 375.
Terwijl vertrokken 128 m.. 130 vr., totaal
258.
Zoodat zich meer vestigden 42 m., 75 vr.,
totaal 117.
En de totale vermeerdering der bevolking
bedraagt 65 m., 96 vr., totaal 161.
En het zielenaantal zelf 21402 m., 22301
vr., totaal 43703.
GARNIZOEN.
Eerste luitenant D W. van den Bosch,
van het regiment kustartillerie. is overge
plaatst bij het 5e regiment veldartillerie
alhier.
Druk bezochte receptie
in het Volksgebouw
Het 40-Jarig bestaan ven dö afdeeling
Amersfoort der S.D.A.P. werd Zaterdag
middag herdacht met een druk bezochte
receptie in ,.Het Volkegebouw". De zaal had
door een eenvoudige plantenvereiering een
feestelijk aanzien gekregen. De beeltenis
van den gestorven partijgenoot P. J. Troel
etra was omhangen met een krans, be
staande uit witte chrysanten.
Onder de aanwezigen merkten we op on
zen burgemeester mr. J. C. Graai v. Rand-
wijck en wethouder Noordowier namens
het gemeentebestuur, dc oud-S.D.A.P. raads
leden J. W. Overeem, J. Muilwijk en D. J
Rekke, de heer J. Mebius, al6 vertegenwoor
diger \an het Gewest Utreoht der S.D.A.P.
(van den heer Weijkamp, voorzitter van
het gewest, was bericht van verhindering
ingekomen) en verder vertegenwoordigers
van vak- en cultureelc organisaties uit dc
moderne arbeidersbeweging.
Dc burgemeester wees er op, dat
het 40 jaar geleden wel niet voorgekomen
zal zijn, dat overheidspersonen op een bij
eenkomst als deze aanwezig waren. Maar
6preker heeft de geheele ontwikkeling van
de S.D.A.P. gevolgd. In zijn aanwezigheid
mag men het bewijs zien, dat ook buiten
den kring der partij haar optraden met be
langstelling is gevolgd Naarmate zij groei
de, is haar tactiek gewijzigd. Bestond er
vroeger veel critiek en stonden uw verte
genwoordigers in de oppositie, thans is men
zich ook verantwoordelijk gaan voelen. Het
vele goede, dat in uw partij naar voren is
gekomen, kon ook buiten uw rijen gewaar
deerd worden.
De heer A. van W ij n g a a r d e n dankte
den burgemeester hartelijk voor de gespro
ken woorden on gaf vervolgens een over
zicht van de voornaamste gebeurtenissen
in het partijleven van de afgeloopcn 40-
jarige periode.
Vervolgens werd het woord gevoerd door
den heer J. Mcbius, namens het gew. bo-
stuur der S.D A.P en het Instituut voor
Arbeidersontwikkeling, die een enveloppe
met Inhoud voor de verkiezings-kas aan
bood; den heer J. W. Polder, namens den
Amcrsfoortschen Bestuurdcrsbnnd, die een
fraaie nummerateur voor het secretariaat
overhandigde; mevr. II. B. Huslagcv. d.
Rol namens de S.D. Vrouwenclub; den heer
J. G. Koren namens den Ccntr. Ned. Amb-
tenaarsbond; den beer H. G. Huslage na
mens de Vereen, van Spoor- cn Tramweg
personeel, die „munitie aanbracht voor dc
komende verkiezingen"; den heer J. Holle-
brand namens den Bond van Ned. Onder
wijzers; den heer II. dc .Boer namens den
Bakkersgezellenbond; dch heer J. van Pla
teringen naméns dVn Ned. Schildersgezel-
lerobond; den heer Polak namens de
V.A.R.A.; don heer Duursma namens „The
Red Boys"; den heer J. Muilwijk, den heer
J. Schonewille namens de tooneelverecn.
Kunst na Arbeid en den Cultureelcn Raad:
den heer W. Scheick, oud-penningmeester,
en ten slotte door den heer G. van Wij land
die oude (herinneringen naar voren braoht
en hulde bracht aan de pioniers P. J. But-
selaar en J. Hendriksen, die thane het re
sultaat van hun 40-jarigén arbeid mede mo
gen beleven.
Inmiddels waren vele bloemstukken aan
gedragen, die de zaal in een lusthof her
schiepen.
Namens het bestuur zeide de heer A. van
Wijngaarden den sprekers dank voor hun
gelukwenschen, waarbij hij o.m. wees op
den moeilijken arbeid van hen, die 40 jaar
geleden de afdeeling hebben opgericht met
de daaraan verbonden gevaren van brood
roof. In het bijzonder we.es hij op do intel-
lectueelo jeugd, die zioh laat beïnvloeden
door leuzen, die volgens- hem alle realiteit
missen. Spreker deed een beroep op hen,
die de partij hebben verlaten, om daarin
terug te keeren.
Nadat dank was gebracht aan de com
missie van voorbereiding, werd deze re
ceptie met het zingen van den Soci&listen-
marsch besloten.
De feestavond.
In Amicitia werd des avonds een feest
avond gegeven, we'kc werd geopend door
den heer J. Buitenman, voorzitter der com-
missio van voorbereiding. Spreker heette
de aanwezigen welkom en wees er op, dat
het geheele programma voor dezen avond
door eigen krachten was samengesteld en
uitgevoerd. Allee was uit eigen geestelijk
archief afkomstig. Spr. herdacht de over
leden partijgenooten cn hun werk. Het
egoïsme, zei spr., moet verdwijnen, nu we
staan aan den vooravond van de overgangs
periode naar een nieuwen productievorm.
Hij herdenkt dan degenen die te lijden
hebben in concentratiekampen en gevange
nis of onder de dictatuur. Hardnekkig moet
gestreden worden tegen het fascisme. De
aanwezigen herdenken onder opstaan dc
gevallen kameraden
Daarna gaf de afdeelingsvoorzitter, de
heer A. van Wijngaarden, een historisch
overzicht uit het bestaan der afdeeling.
Spr. herinnerde aan het moeilijke werk der
pioniers, die ondanks tegenspoed en tegen
werking hieven volhouden en het is groo-
tendeels het werk der S.D.A.P. geweest,
dat het leven en lijden der arbeidersklasse
verheugend is vooruitgegaan en daarom i6
er z»ker aanleiding tot een feestelijke her
denking.
Als belangrijke mijlpalen uit de geschie
denis der afdeeling noemt spreker:
1901: oprichting Amersf. Bestuurders-
bond:
1903: terugslag als gevolg der bekende
werkstakingen; er bleven van de 300 leden
van den A.B.B. slechts 25 over;
1913 het ledenverlies is overwonnen;
1909: de p.irtijafdeeling telt 11 leden;
1914: er treden na een vergadering met
A. B. Kleerekooper 30 nieuwe leden toe. De
GROOTE COLLECTIE
NIEUWE DESSINS.
Vraagt prijsopgave.
LANGESTRAAT 63.
TEL. 88
afdeeling klimt dit jaar tot 90 leden. Per
dag worden onder de Belgen 1000 exempla
ren van liet Volk gecolporteerd. Hofland
komt in den Raad en later Overeem.
1919: de raadsfractie is 6 leden sterk.
1931: thans heeft dc fractie 7 raadszetcls,
waarvan 1 tot dc O S.P. overgaat.
Bij de laatste verkiezingen bad do
S.D.A.P.-afdeeling bet grootst aantal «tem
men. Dc sociale voorzieningen zijn hier vol
gens hem voor het grootste deel te danken
aan dc S.D.A.P. Met een opwekking tot
meestrijden in dc rijen der partij, besluit
spreker zijn causerie.
Hierop volgde dc uitvoering van een
symbolische voorstelling van Verdrukking
en Opgang, een revue, waarin A.J.C., Ned.
Arb. Sportbond, Slem des Volks cn Kunst
na Arbeid op verdienstelijke wijze den
groei der beweging demonstreerden. Het
getuigde van ernstige studie en degelijke
voorbereiding»
Do eigenlijke feestrede werd uitgespro
ken door den heer Woudenberg, secre
taris van liet Partijbestuur, die in vogel
vlucht een overzicht gaf van het ontslaan
en den groei der S.D.A.P., zooals do heer
Van Wijngaarden dat had gedaan van dc
plaatselijke afdeeling. Spr. wees er op, dat
de S.D.A.P. meer is dan een politieke par
tij, ze is een cultureelc beweging, die bleef
groeien ondanks tegenspoed cn tegenwer
king. Ze heeft veler leven rijker gemaakt
en spr. vertrouwt, dat het ook in dc toe
komst zoo zal zijn.
Na dé pauze traden nog op de muziek
vereniging II. J. Hegeraoth en do tooneel-
vcrecniging Kunst na Arbeid. Hot gehéel
was een avond met goede dillettantenkunst
en het karakter fecstvergadering ging geen
oogenblik verloron. Bloemen- en planten-
versiering, alsmede do talrijke kleurrijke
vlaggen langs de wanden, werkten daartoe
belangrijk mede..
UIT HET POLITIERAPPORT.
Jeugdige dieven aangehouden.
De politie heeft alhier een viertal jon
gelui aangehouden, dio verschillende klei
ne diefstallen van geld. rijwielplaatjes e.d.
hebben gepleegd. Een hunner is gearres
teerd als verdacht van heling. Do aange
houdenen zijn van 16 tot 20 jaar.
Past op de kinderen!
Alhier is een man gearresteerd, die met
een minderjarig meisje onzedelijke hande
lingen heeft gepleegd.
Spaarbusjes vermist.
Bij de politie is aangifte gedaan van ver
missing van 2 nikkelen spaarbusjes, uit
een woning alhier. Vermoedelijk zijn dc
busjes gestolen.
Autcbotsing.
Nabij do Bilderdijklaan zijn twee luxe
auto's bij het elkaar passeeren met elkaar
in aanraking gekomen. Hierdoor vlogen
beide wagens van den weg en kwamen te
gen de langs den weg staande boomen op
het trottoir tot stilstand. Hoewel beide
auto's zóó zwaar beschadigd waren, dat zij
per kraanwagen moesten worden wegge
sleept. zijn er geen persoonlijke ongelukken
De politie stelt een onderzoek in naar de
schuldvraag.
BURGERLIJKE STAND
8 September
Geboren: Jeanne Laopoldina Betty He
lena Maria, d. v. Steven de Groot en Maria
Carolina Turesek; Hendrik, z. v. Hendrik
van Bekkum en Hendrik je Woudenburg.
Jan Jacob, z. v. Arie Berends cn Grietje
Hienckamp; Helena, d.v. Neldus Cornelis
dc Roder cn Anna Spierenburg.
Overleden: Antonio Pijpers, oud 82 j.
echtgenoot van Wilhclmina Koet.
TEMPERATUUR VAN HET WATER.
De temperatuur van het water in Pesic's
bad bedroeg hedenmorgen 65 graden.
Diploma's.
Hot diploma werd behaald door Mej. G.
Burgwal, Mevrouw J. JnllyKramer, Mej.
Rie S. Heye cn Gerda v. d. Wetering.
Een autodeur
roekeloos openen
beteekent soms te
vens een ziekenhuis
ontsluiten voor een
fietser en
de gevangenis voor
u-zèlfl
Open a.utodéuren voorzichtig!
Tentoonstelling in de Toon
zaal Sierkunst
Het is mogelijk dat II. F. W. Jeltcs ge
lijk had toen luj in verband met Witsen's
Amslcrdam9chc etsen, waarin hij do Jor-
daan cn de Jodenbuurt weergaf, schreef:
„Over alles hangt een matte grauwheid en
ditzelfde trieste spreekt uit do saai-bleeke
kleur het benepen-regelmatige lijncnstel
van kozijnen".
Er is intusschcn nog wel wat méér van
Witsen te zeggen, cn ik vind ook dat Ge
rard Brom te ver gaat als hij in zijn „Hol
landse Schilders en Schrijvers in do vo
rig© eeuw", een vergelijking makend tus
schen Witsen cn Frans Cocncn schrijft:
„Zulk wanhopig bewolkt weer cn dat sik
keneurig humeur, die vervloekte zelfmoor
denaarsgeest, Goenen zag ze op de gore
burgergrachtjes van zijn vriend Witsen".
Dejto schilder, die een groot vriend was
van Kloos hij tcckendo van deze een
prachtig klassiek geworden portret cn van
Van Dcyssel, zal ongetwijfeld ook door
zijn pessimistische inzichten tot .de „Tach
tigers" gekomen zijn, maar hem nu in de
rubriek-Cocncn (zooals dezo in zijn jeugd
was) in te deelon, lijkt mij toch niet gemo
tiveerd.
Beter kan ik mij vinden in do geroser-
veerd-prijzende beschouwing van Plas-
schaert: „het beste bij hem is altijd gewqest
dio wel deftige hoogheid, die gaarne in
verlatenheden zich hervond."
Die deftigo hoogheid evenals do ver
latenheden men herkent zo gemakkelijk
op deze tentoonstelling, die een aantal
schilderijen cn etsen alsook een teekening
bevat uit Witsen's nalatenschap, voorzoo-
ver deze is overgegaan op den zoon.
Dc „deftige hoogheid" méér dan do ver
latenheid, valt op in het groote stuk dat
hier zoo ongeveer de eereplaats kreeg:
„Montclbaenstorcn Amsterdam", een in
"sereene, strakke aandacht geschilderd, ta
melijk exact op koel doek, waann door do
kalme objectiviteit do nieuw-zakeJijko
kunst van dezen tijd al min of meer wordt
aangekondigd.
Een schilderij als Landschap met molen
te Wijk bij Duurstede, waarin de verfbe-
handeling op zichzelf tot een kunst is
opgevoerd, cn waarin de kleur warmer is,
meer innerlijke bewogenheid verraadt, trekt
mij sterker aa*\ hoewel ik Plasschaert
niet geheel ongelijk kan geven, als hij (in
zijn boekjo „19e-Eeuv.'SCh«\ IIolland»cho
Schilderkunst") sprekend «er de menens
in Wijk bij Duurstede schiijft: „maar het
schijnt mij toe, eveneens gezien dc gering*
opgeruimdheid dio hieruit komt, dat het
zijn nieuwe weg niét is, of niet een verbete
ring, van wat juist voorbij is." De wijdheid
van liet vlakke Hollandsche land, waar
weliswaar'de dampkring de derde demertsie
vertegenwoordigt, maar dat niettemin over
weldigend kan zijn in zijn ruimtegcluk,
heeft Witsen weinig aangedaan. Zijn talent
trekt meer naar de intimiteit, zoowel de
intimiteit van werkplaatsen als dio van
een bosch, van bloemen, van een peinzend
koebeest in dc wei.' Op één schilderij dezer
•expositie heeft hij die intimiteit èn de on
afzienbare vrijheid .van ons landschap
verecnigd; het is dat kleine doek (9) tot
terecht bij iemand de. herinnering wekte
aan Van Goyen, cn dat van een intens
gevoel is doortrokken.
Mijn bizondere voorliefde gaat verder uit
naar bet kleine Kalfje (2) dat met groote
genegenheid on toewijding is geobserveord,
en de gespannenheid waarmee het geschil
derd is vooral verraadt in de spanning v»n
oog, oor cn neus; voorts naar dc schuiion
met sneeuw dat den spontancn gloed ver
toont van een studie, en den aardappel
rooier (G) waar sociaal medelijden *n
schoono vormgeving elkaar in evenwicht
schijnen te houden. Dit donkere werkje Is
tusschen haakjes, wel typisch kenmerkend
voor de periode waarin Witsen werkte; tiet
herinnert aan Van Gogh's .jeugdtijd en
aan Van Rappard, die ccn tijdlang met
Van Gogh bevriend is geweest.
Het is jammer dat do tentoonstelling
niet meer teekeningen bevat; in die eene
impressionistische teekening „Vrouw op 't
land" is zooveel vaart bij zooveel fijne
waarneming, dat het uitblijven van méér
werkelijk te betreuren is. Enkele etsen in
tusschcn vergoeden veel. Ook hier is werk
dat velen graag zullen terugzien. Men voelt
toch ook dat menige ets met een liefde is
gedaan, die moeilijk anders dan uit een
positieve levensliefde kan zijn voortgeko
men. Het kleine straatje, de visch, h#t
bosch in sneeuw en de spitters zij lijken
mij daar de bewijzen van.
In ieder geval heeft Witsen hier waar
achtige kunst gegeven, die geboren is In
ontroering cn die ontroering voortdraagt
over derden zoolang het werk bestaan zal.
C. A. SCHILP.
KAASMARKT AMERSFOORT.
Aanvoer 35 wagens te zamen wegend
8750 K.G. Prijzen 15—19 per 50 K.G. Han
del vlug.
