„GEEFMIJEENBOVEETJE"
DE EEMLANDEü
ZITTING VAN DE ASSEMBLEE
Belangrijkste
Nieuws
nirrnmrrra
Weerbericht
Licht
L J. LÜYCX ZOOK
4000 EXEMPLAREN
Donderdag 13 September 1834
Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
33e Jaargang No. 64
SCHUSCHNIGG SPREEIÏT
DE RUSSEN MAKEN
BEZWAAR
DORP IN VLAMMEN
Particuliere handel
in wapenen
TeS. 1788
Tel. 2788
BYRD IN 'T BARRE
POOLGEBIED
TAXB TAXI
TEL. 1830 TEL. 1093
U KOOPT EEN HAARD:
7 uur 52 min.
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS 3 maanden voor Amersfoort 2.10. per maand I 0.75, per
week (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.171/*
Binnenland franco per post p«r 3 maandeo f J,-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERG 519
PRIJS OER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummef
elke regel meer f 0.25. Llefdadlghelds-advertentRn voor d«
helft van den prijs. Kleine Advertcntltn „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent elke regel meer 10 cent. driemaal plaatsen f I.—. Bewilonommer extra f 0.05
Motla herdenkt Dollfuss
en Scialoja
Genéve, 12 Sept. (V.D.) Bij dc opening
van dc zitting der Assemblee begon de
Zwitscrsche bondsraad Motta met het wij
den van ccnige woorden aan de nagedach
tenis van Dr. Dollfuss en den vroegc.ren
Jtaliaanschcn gedelegeerde bij den Volken
bond, Scialoja. Deze woorden werden met
instemming begroet. De Italiannsche hoofd*
gedelegeerde dankte daarop voor de aan
Scialoja gewijdo woorden, waarna dc Oos
tenrijksche gedelegeerde dankte voor dc
herdenking van den overleden bondskan
selier. De vergadering verhief zich van haar
zetels ter eere der beide dooden.
De algemeene debatten werden daarna
geopend door den Argentijnschcn gedele
geerde Cantilo.
MOTTA.
Vervolgens besteeg de Oostenrijksche
bondskanselier Schuschnigg het spreekge
stoelte.
Hij sprak allereerst over de politiek en
den arbeid van zijn voorganger, Dr. Doll
fuss, en dankte de vergadering voor liet
eerbetoon aan dezen man, dien hij schilder
de als gloeiend Oostenrijksch patriot cn als
goed Europeaan. Het zou aldus vervolg
de Schuschnigg niet verwonderlijk zijn
op zich zelf, wanneer de wereld, die met
zoovele zorgen belast is, zich in dezen tijd
weinig om het kleine Oostenrijk zou be
kommeren. Maar de beteekenis van Oosten
rijk laat zich niet afmeten naar de grootte
en het bevolkingscijfer. Oostenrijk is een
brandpunt van de Europeesche gedachte
en het snijpunt van de groote stroomingen,
die van het Oosten naar het Westen, van
het Noorden naar het Zuiden en omgekeerd
zich hebben bewogen. Schuschnigg wilde
niet vaststellen, of het juist geweest is liet
tegenwoordig Oostenrijk te scheppen. Maar
wel wilde hij constatecren, dat Oostenrijk
in zijn tegenwoordigen toestand moet blij
ven gehandhaafd cn dan niet slechts in
zijn eigen belang. Zijn regeering is even
als de overleden bondskanselier vastbeslo
ten do onafhankelijkheid te verdedigen. Op
de vraag of Oostenrijk, dat met zijn eigen
hulpmiddelen kan bereiken en of de bin-
ncnlandschc ontwikkeling op den duur
handhaving der orde garandeert, kan hij
antwoorden: Oostenrijk is levensvatbaar,
wanneer men het veroorlooft te leven.
Schuschnigg ging daarna in op de
grondwetswijziging in Oostenrijk cn be
streed, dat hier sprake is van een dictatuur.
De economische crisis heeft ook bijgedragen
tot versterking van het radicalisme en een
rustige grondwetsherziening bemoeilijkt.
Het nieuwe Oostenrijk moet althans in do
gelegenheid gesteld worden, zijn grenzen
te verdedigen. Oostenrijk heeft niet dc mid
delen gehad om te verhinderen, dat poli
tieke bewegingen, die oorsprong buiten zijn
grenzen hadden, een reactie hebben uitge
oefend.
De nieuwe Oostenrijksche grondwet kan
geenszins reactionnair genoemd worden.
De opstanden in Februari en Juli zijn met
illegale wapenen gevoerd, over welker her
komst hij niet zou spreken. In Juli was dan
de kanselier en de schepper van het nieuwe
Oostenrijk ten offer gevallen aan een arg
listige cn van tevoren beraamde misdaad,
die niet brutaliteit zonder weerga is uit
gevoerd. De Oostenrijksche regeering hecfl
zich tegenover haar binnenlandsche tegen
standers nooit laten leiden door wraakge
voel. De partijen in Oostenrijk bchooren
tot het verleden en pogingen om ze weer op
te richten, zijn reactionnair.
De gedachte der autarkie wees Schusch
nigg van dc hand. Zijn land streeft er
reeds sedert jaren naar zijn economischer»
invloed uit te breiden en zich nieuwe mark
ten voor zijn productie tc verschaffen. De
onderhandelingen, die gevoerd zijn mei
twee nabuurslalcn, hebben gelukkig tot
goede resultaten gevoerd, dank zij den cner-
gieken arbeid van den chef der Italiaan-
scho regeering, die zoo nauw mogelijk
heeft samengewerkt met Dollfuss on
den Ilongaarsclicn minister-president. Na
er nogmaals op gewezen te hebben, dat
Oostenrijk niet slechts voor zijn eigen be
staan strijdt, maar tegelijkertijd de juist
begrepen belangen van al zijn buren dient,
verzocht do bondskanselier, dat de volken-
bondsvergadering do nooden van Oosten
rijk zal begrijpen en hulp zal verlcencn.
Als laatste- spreker op deze zitting trad de
lersche gedelegeerde dc Valera op, die dc
doelmatigheid van Rusland's toelating tot
den Volkenbond bestreed.
Vertraging in hun toetreding
tot den Volkenbond
Genéve, 12 Sept. (V.D.) In de kwes
tie van Buslands toetreding tot den Vol
kenbond hebben zich nieuwe moeilijkheden
voorgedaan, doordat de Russen bezwaren
hebben ingebracht tegen den voorloopigen
tekst der uitnoodiging. Nieuwe onderhan
delingen zijn daardoor noodig geworden,
zoodat vertraging is ingetreden.
Kowno, 12 Sept. (V. D.) Het in het
Noorden van Liltaucn gelegen plaatsje
Lucke bij Telsgc staat sedert Dinsdag in
brand. Het dorp, dat 1200 inwoners telt,
bestaat slechts uit houten huizen. Ondanks
liet energiek ingrijpen van alle naburige
brandweercorpsen was liet plaatsje van
morgen voor drie kwart verwoest. Ook de
synagoge is in vlammen opgegaan. Eerst
vandaag is men cr in geslaagd, paal cn
perk aan dc verwoesting te stollen.. Dc oor
zaak van den brand is nog niet bekend.
DEMOCRATISCHE SUCCESSEN.
De verkiezingen in Maine.
New York, 12 Sept. (V. D.) Bij dc ver
iaezingen in Maine is de democraat Louis
Brann met een meerderheid van ruim
33000 stemmen uit den strijd tc voorschijn
gekomen. Behalve het veroveren van het
gouverneurschap, hebben dc democraten
thans eveneens bereikt, dat twee van de
drie zetels in het Huis van Afgevaardigden
door democraten zullen worden bezet. Dc
derde zetel zal toevallen aan den rcpubli-
keinschen senator Hale, die volgens de
laatste uitslagen leidt met slechts S30 stem
men.
DE BRAND OP DE SANTA RITA.
Balboa, (Panama) 11 Sept. (Reuter).
Na een ernstig onderzopk is het onmoge
lijk gebleken de oorzaak van den brand
aan boord van dc Santa Rita vast te stel
len. Volgen* den kapitein woedde het vuur
geheel onder in het ruim, hetgeen oo zelf
ontbranding zou wijzen.
HET OOSTZEEPACT.
Genéve, 12 Sept. (Reuter). Dc vertegen
woordiger van Litauen bij den Volkenbond
verklaarde heden aan Barthou, dat van
middag dc vertegenwoordigers van Est
land, Letland en Litauen liet Oostzeepnet
zullen onderteekenen ,dat 20 Aug. werd
geparafeerd.
GROOT HOTEL AFGEBRAND.
Bern, 12 Sept. (V.D.). Het vooral veel
door Briische toe: ié tun bezochte hotel Re-
gina te Beatcnbcrg is in den nacht op Dins
dag volkomen in de asch gelegd. Ten tijde
van den brand bevonden zich S9 gasten in
het gebouw, die allen op tijd in veiligheid
konden worden gebracht.
GENEESKRACHTIGE ERON ONTDEKT.
Constant in opel, 12 Sept. (V.D.). Tn
do omgeving van Karamousal i* een bron
ontdekt, waaraan men wonderbaarlijke ge
neeskracht toekent. De medici, welke dc
resultaten ervan waargenomen hebben,
noemen deze ..sensationeel". Terwijl een
groot aantal ziekten met succes behandeld
zijn met dit elixer, komt de geneeskracht
ervan pas goed tot zijn recht in gevallen
van tuberculose cn huidziekten.
Bewoners van de naburige streek, die
aan verge vorder ie tuberculose leden, zou
den volkomen genezen zijn door het ge
bruik van bet water. Chemici zullen een
zorgvuldige analyse ervan maken, tT^ir.dc
na te gaan wat de oorzaak i* van dc merk
waardige therapeutische kracht van de
bron.
HERFSTMAAND.
Wanneer we bij het beplanten van tuinen
het materiaal met zorg kiezen, zullen we tel
kens in den tuin iets vinden dat dc aandacht
vraagt. Zoo zijn hel in deze maand tal van
besdragende heesters welke onzen tuin sie
ren cn cr een geheel apart karakter aan ge
ven. Vele dezer bessen zijn levendig rood
gekleurd, in verschillende nuances, maar ook
vinden we er kleuren onder als oranje, geel,
wit, blauw en zwart; met lal van tusschcn-
tintcn. Vooral in combinatie met het blad
dat reeds een herfsttint aan gaat nemen, zijn
deze bessen mooi, Behalve als sieraad voor
den tuin hebben ze nog andere waarde voor
ons. Ze zijn n.l. het middel om tal van vo
gels naar onzen tuin te lokken en wat een
leven cn bedrijvigheid geeft de aanwezig
heid van vogels in onzen tuin te zien. Bo
vendien helpen vele dezer vogels ons weer
bij de bestrijding van tal van dierlijke para
sieten waarvan onze planten gewoonlijk veel
tc lijden hebben. Zoo is cr alle reden ora
bij het beplanten van onze tuinen vooral de
besdragende houtgewassen niet te vergeten.
Goede besdragers zijn de lijsterbes, Sor-
busch aucuparia, die nu prijkt met groote
shcerraen vuurroode, soms ook oranjeroodc
bessen. Gewoonlijk planten wc deze als
kroonboompje aan. Op dezelfde wijze ge
bruiken wc veel doornsoorlen o.a. Crategus
coccinea, C. prunifofia, C. Carieri, C. mono-
gyna, C. oxijacantha, c.a., alle met roode
bessen. Bijzonder mooi is de vuurdoorn, Py-
racantha, waarvan dc soort coccinea met
vuurroode en Lalandii met oranjebessen
prijkt. Deze zijn meer dan zware struiken en
laatstgenoemde is ook als leiplant te ge
bruiken. Het geslacht Cotoneaster heeft bij
zonder veel keuze in mooie besdragers in
kleuren van rood tot oranje. Minder mooi
zijn die met zwarte bessen.
De zuurdoorn of Beroeris telt ook ver
schillende goede besdragers, b.v. B. aggre-
tata met groote trossen rose-roode, B. vul
garis met vuurroode bessen. Mooie blauwe
bessen heeft Calicarpa Giraldiana en ook
Mahonia aquifolium draagt nu blauwe bes
sen, die met dauw overtrokken zijn en op
kleine druiventrosjes gelijken. Witte bes
sen levert ons de sneeuwbes of Symphori-
carpus racemosa. Noemen we hier verder
nog de geslachten Pcrnettva, Skymmia, Ilex
of hulst, Hyppophaea of duindoorn en tal
van Rozcnsoorten die met gekleurde bessen
prijken.
De onthullingen te Washington
worden voortgezet
Washington, 12 Septeintcr (V.D.). Uit
dc verdere verhooren voor de commissie
van onderzoek naar de gebruiken in dc wa
penindustrie is gebleken, dat gebruik werd
gemaakt van lcger-vliegers cn dat de in
dustrie haar vliegtuigtypen in hei verre
Oosten cn in Europa liet demonstrcorcn.
Eenige jaren geleden zou zelfs geprobeerd
zijn van liet ministerie van oorlog toestem
ming tc krijgen oen Amerikaansch vlicg-
kampschip voor dit doel naar Zuid-Ameri
ka te zenden om het hoofd te bieden aan
de Britschc mededinging.
Toen bij het vcrlioor verder werd ver
klaard, dat dc chef van den generalcn staf
Glas Arthur tijdons het bezoek aan Turkije
in 1932 Arnerikaansche wapenuitvoeren
naar Turkije heeft begunstigd, riep dc voor
zitter der commissie, senator Nyc, uit:
Het lijkt wel, alsof het ministerie van
oorlog cn marine door dc regeering -werd
betaald om verkoopsorganisaties voor par
ticuliere ondernemingen tc vormen.
Naar men weet, heeft dc Ilerald Trinbune
reeds gemeld, dat een Californischo hiaat
schappij aan China 22 ultra-moderne jacht
vliegtuigen heeft verkocht. Het zijn eendek
kers, die een groot er actieradius hebben
clan dc Arnerikaansche toestellen. Deze toe
stellen zouden 450 K.G. bommen kunnen
vervoeren. Zij zijn met machinegeweren be
wapend. Zij zouden bij volle belasting 3200
K.M. kunnen afleggen.
Na vruchtclooze pogingen te hebben ge
daan deze toestellen aan dc regeering der
Verccnigdc Staten tc verkoopen, zou dc
maatschappij er toe zijn overgegaan dit
nieuwe type in het buitenland tc plaatsen
Washington, 12 Sept. (V. D.) De com
missie van onderzoek naar de gebruiken der
wapenindustrie heeft vandaag dc zaken van
het chemische concern Dupont behandeld.
Daarbij bleek, dat Dupont van 1914 tot 1918
voor 1215 milliocn dollars opdrachten had
uitgevoerd voor oorlogsdoeleinden. Dupont
koerde in 1916 100 in 1917 15 en in 1918
26 dividend uit.
TER DOOD VEROORDEELD.
D a r j e c 1 i n g, 12 Sept. (Reuter). Drie
Bengalen, die beschuldigd werden een po
ging te hebben gedaan om op 8 Mei j.l. den
gouverneur van Bengalen Anderson tc ver
moorden, zijn ter dood veroordeeld.
Passagiers
verzekerd
6 et per K.M.
Vraagt prijs van onze 6 7 pors. wagens.
Vaste standplaats naast het Tramstation.
Zijn herstel vordert langzaam
Klei n-A m e r i k a (Zuidpoolgebied), 11
Sopt. (Reuter) Bijna alle leden van de ex
peditie van vicc-admiraal Byrd, die zich op
het oogenblik in bet Zuidpoolgebied be
vindt, hebben een verkoudheid opgeloopen.
Aangezien men steeds heeft aangenomen,
dat het Poolgebied vrij van bacillen is,
stond men voor een raadsel, doch later i*
dr. Louis II. Potaka tot de conclusie geko
men, dat de bacillen zich moeten hebben
bevonden in een kist met kleereo.
BYRD.
Slechts twee leden der expeditie werden
zoo ziek, dat zij geen dienst konden doen,
doch ook zij hebben thans hun werkzaam
heden hervat.
Dr. Thomas C. Poulter, die admiraal
Byrd terugvond, nadat deze langen tijd in
alle eenzaamheid op een vooruitgeschoven
post had doorgebracht, maakt melding van
een eigenaardige verandering in do stem
van den leider, sedert de hulpexpeditio
hem bereikte.
Byrd, die zulk een langen tijd alleen was
geweest, 6prak aanvankelijk op onnoodig
luiden toon en bet duurde langer dan een
week, alvorens hij onwillekeurig zijn nor
male stem herkreeg.
Ilct herstel van admiraal Byrd vordert
langzaam en iederen dag wordt zijn won
deling iels langer.
Dc temperatuur op de plaats, waar dc
expeditie verblijf houdt, is voortdurend la
ger dan 75 graden onder nul, hetgeen nu
niet bepaald een temperatuur is, bevorder
lijk voor een spoedig herstel.
COMMUNISTISCHE INVAL IN KWANGSL
Tokio, 11 Sept. (V.D.). Volgens een con
sulaire mcdedeeling uit Hankou hebben
20.000 mon communistische troepen, die uit
Kiangsi waren verdreven, thans een inval
hebben gedaan in de provincie Ivwangsi,
nadat zij door Ilocnan waren getrokken.
De stad Tsjoein-Tsjo is reeds in handen
der roode troepen gevallen.
ANTI-SOVJETPROPAGANDA.
Arrestaties wegens staatsvijan-
dige actie in de sovjetunie.
Moskou, 12 Sept. (V. D.) Volgens een
ïnedcdecling van het sovjet-Russisch tclc-
graafagentschap heeft de executieve voor dc
ij7crindustric den leider van dc tractoren-
fabriek tc Pavlograd, Koctorcnko, uit zijn
functie ontheven en doen arresteeren. Hij
wordt beschuldigd te hebben deelgenomen
aan staatsvijandige actie van verschillende
directeuren van kolchozen cn van begunsti
ging van anti-sovjetpropaganda in de
Oekraïne. Dc verschillende in deze zaak ver
dachte personen zijn door dc vroegere
Gcpcoe gearresteerd. Zij zullen door de ge
wone rechtbanken worden berecht.
EEN BRUTALE INBRAAK.
Ween en, 11 Sept. (V.D) Zaterdag j.l.
zijn een aantal inbrekers een riool binnen
gedrongen, dat zij ongeveer twee kilometer
volgden, tot zij uitkwamen in de kelder
van een boekwinkel, die slechts vijf huizen
verwijderd lag van een juwelierswinkel,
welken zij met een bezoek wilden vereeren.
Successievelijk braken zij door de muren
van den boekwinkel, van een parapluic-
winkel, van een manufacturenwinkel, een
fotografiehandel en nog een parapluiewin-
kel, tot zij eindelijk in clen juwelierswinkel
waren aangeland. Hier slaagden zij er niet
in dc safe te forcccren, zoodat zij er zich
mee tevreden stelden tc verdwijnen met
den volledigcn inhoud van dc étalage.
ID/T blad heeft ebn dagelij kscmm
gecontroleerde oplaag van
Betrouwbare Onderneming
Wagens en Passagiers verzekerd
Naar buiten C cent p. K.M.
STANDPLAATS STATIONPLEIN
LINKERZIJDE HOTEL MONOPOLE
Hoofdkantoor KAMP 41.
BUITENLAND.
Do praktijken der particuliere wapen-*
industrie.
(Eerste Blad, pag. 1).
Het stakingsconflict in do Ver. Stalen.
(Eersto Blad, pag. 2).
Schuschnigg 6preckt in do Volkenbonds
vergadering.
(Eerste Blad, pag. 1).
De kerkelijke strijcl in Duitschland.
(Eersto Blad, pag. 1).
(Eerste Blad, pag. 2),
BINNENLAND.
Militaire mutaties.
(Tweede Blad, pag. 2).
Orgeldag te 's-Gravenhage.
(Tweede Blad, pag. 2).
liet aantal werkloozen in Nederland.
(Tweede Blad, pag. 2).
Ontploffing in electrischo ccntralo te
Maassluis.
(Tweede Blad, pag. 1).
Do K.L.M.-Douglas te Rotterdam aange
komen.
(Tweede Blad, pag. 1.)
UIT DEN OMTREK.
Gemeenteraad van Soest.
(Derde blad, pag.
STADSNIEUWS.
De tentoonstelling in dc Markthal.
(Eersto Blad, pag. 3).
Dan moet U vooral op de blnnenconstructie
letten. Wil verkoopen haarden met speciale
^genschappen. Laat U eens voorlichten door
tjlmobstjb. s ojfcl.280
Medegedeeld door het Kon. Ned. Met. In
stituut tc de Bilt.
Hoogste barometerstand 776.G te Siirna.
Laagste barometerstand 742.8 te Isafjord.
Verwachting: Zwakke tot matige Noord-
Oostelijke tot Zuid-Oostelijke wind, helder
tot licht of half bewolkt, waarschijnlijk
droog warm weer.
Bestendiging van 't mooie weer
verwacht.
Dc hooge druk heeft zich vooral over
Scandinavië versterkt en is aan zijn Zuid-
Oostzijde een weinig in beteekenis afgeno
men. Nabij IJsland bleef de dcprcssictoe-
stand zich handhaven. Regenbuien passee-
ren door daalgebicdcn, gevolgd door stijging
van den luchtdruk. Behalve over IJsland,
waar liet hier cn daar krachtig waait cn
over Noord-Scanumavic, waar nogal veel
regen viel, is het over het gchccle waarne
mingsgebied rustig, zonnig cn overdag
warm weer. De vooruitzichten voor liet aan
houden van het mooie nazomcrwecr zijn
gunstig.
LANGESTRAAT 49-51
TELEFOON 19C
Onze MANTELSTOFFEN
zijn MOOI en NIET DUUR
Patroon gratis.
