FILM RUBRIEK
OMMEZWAAI DER JAPANNERS
Het tienjarig bestaan der Metro Goldwyn
Mayer. Herinneringen uit vroeger dagen.
De productie voor het seizoen 1934-'35
INDISCHE KRONIEK
De Amerikaansche filmmaatschappij
Melro-Golchv.\ n-Maycr viert clit jaar haa
tien-jarig bestaan en in verband met dit
jubileum wilden wij ditmaal eens do aan
dacht niet alleen wijden aan de producten
doch ook aan de onderneming zelve.
In 1920 werd de \Iayer Compagny opge
richt, met Louis 13. Mayer als directeur. Na
4 jaar ging men een fusie aan met de Metro
Pictures en de Goldwyn Pictures en zoo
kwam de Metro-Goldvvyn-Mayer Compagny
tot stand, waarvan momenteel Louis B
Mayer vice-president is, terwijl hij ook di
recteur is van de studio's te Culver City in
Californié.
De productie van de oude Mayer Com
pany bedroeg li jaar geleden jaarlijks 12
films, terwijl de M. G M. thans 30 filmwer
ken per jaar aflevert. Men begrijpt, dat
door een dergelijke onderneming een
groote oppervlakte als werkterrein ver
eischt wordt. De studio's, die de grootste
productie-organisatie vormen in de filmin
dustrie, nemen een ruimte in van meer dan
53 acres (1 acre 4050 m2). Twee-en-twin
tig geluidsstudio's met een gezamenlijke
yloerruimtc van 300.000 voet, vormen het.
interieur. Behalvo do studio's zijn er nog
15 gebouwen voor onderhoud cn kantoren:
de directiegebouwen, rcquisicten, gardero
be, gebouwen voor regisseurs, scenario
schrijvers, electriciteit, kleedkamers, die
voor de „extra's", een school voor kinder
acteurs, een huis voor do leiding, ateliers
cn verscheidene winkels. Meer dan 1500
employé's, uitgezonderd dan nog de acteurs,
re-gisseurs en scenarioschrijvers, vinden
hier een werkkring.
Kapitalen aan geld worden per jaar uit
gegeven aan salarissen, onderhoud en de
bouwwerken, die voor nieuwe films ver-
cischt worden. Maar, er komen ook schat
ten binnen, want d<. producties zijn altijd
van dien aard, dat zij een ruime recette
opbrengen in de theaters.
Gedurende de afgeloopen tien jaren is het
bedrijf voortdurend in bloei toegenomen. Bij
de fusie verkreeg men een groot aantal be
roemde sterren en sedert dien heeft de lei
ding der maatschappij er voor gezorgd, dat
men de krachten, die verdwenen, kon ver
vangen.
Uit de eerste jaren herinneren de oudere
lezers van dit artikel zich waarschijnlijk
nog weinig sterren, doch als wij namen noe
men, dan komt de glorie van dien tijd weer
in het geheugen. Er waren toen o.a. gecon-
Herbert Marshall en Norma Shearer in
„Als een vrouw liefheeft".
tracteerd Francis X. Bushman, Nazimova,
Viola Dana, Rudolph Valentino, wiens spel
nog steeds door velen als onovertroffen
wordt genoemd, Alice Terry, Mae Murray,
Barbara la Marr, Buster Keaton, de man die
nooit lachte, de kleine Jackie Coogan, Mae
Marsh, Pauline Frederick, die o.a. de zwij
gende versie van Madame X speelde, en
Alma Rubens. liet zijn slechts namen die
genoemd worden, doch men zal zich her
inneren hoe indertijd door deze sterren
triomfen gevierd werden terwijl slechts de
sprekende film hen plotseling op den achter
grond kon doen geraken.
Er zijn ook stars overgebleven uit den tijd
van de stomme film en de eerste van hen
Is zeker Greta Garbo. Sedert 1925 is zij thans
verbonden aan de Metro, waar zij als onbe
kende ster in haar eerste M.G.M.-film The
Torrent speelde. Spoedig viel haar ta
lent echter op en een ononderbroken roem
viel haar sindsdien ten deel. Zij voerde de
hoofdrol in films als Zwakheid, u w
naam is vrouw, Anna Ivarenina,
Een vrouw van Eer, Anna Chris
tie, in welke drie laatste rolprenten zij top
punten van haar talent toonde, terwijl ook
haar succes in Ma ta Hari overweldigend
was, evenals dat van haar nieuwste film
Koningin Christina.
Jeanette Mac Donald en Ramon Novarro
in „De kat en de viool".
Ook Ramon Novarro is al tien jaar aan
de Metro verbonden. Na zijn eerste titelrol
in Omar Kayyam met zeer veel succes
gespeeld te hebben, werd hij door de M.G.M.
gecontracteerd voor The prisoner of
Zen da. welke film velen van onze lezers
nog wel zullen herinneren. Verder maakte
hij ook The Arab, doch zijn hoogtepunt
was wel Ben Hu r, dat over de gansche
wereld één daverend succes werd. Als stom
me film werd zij opgenomen, doch later
nagesynchroniseerd en haar totaal recette
brengt haar mede aan de spits van alle pro
ducten.
Wie kent ook niet John Gilbert uit de
De groote parade en ecnige films sa
men gespeeld met Greta Garbo, en dc ver
dere sterren van heden, waaraan helaas
ecnige weken geleden Marie Dressier ont
vallen is.
Walace Beery, Helen Hayes, Maurice Clio
valier, Jeanette Mac Donald, Stan Laurel
cn Oliver Hardy, William Powell, Johnny
Weismüller, Joan Crawford, Jean Harlow,
Marion Davics, Robert Mop.gomery, Gloria
Svvanson, de Barrymore's, Lupe Velez, Myr-
na Loy en Jackie Cooper, het is een lange
rij van groote sterren, die dag aan dag op
het witte doek te zien zijn cn die tooncn, dat
er leven zit in dc jubileercndc maatschappij.
Dit bewezen ook dc boven reeds genoemde
films cn verder Witteschaduwc n. Het
lied van de Zuidzee, Broadway
Melody, Hollywood Revue, welke
twee films de eerste waren van een lange
reeks musicals, Trader Horn, T a r z a n
Grand Hotel, Om acht uur aan ta
fel en tallooze andere werken.
Dc productie 1934'35
Een prachtig bewijs van haar kunnen
heeft de Mctro-Goldwyn-Maycr ook geleverd
met haar nieuwe productie, welke zeer veel
belooft cn die wij hier ook nog willen ver
melden.
Koningin Christina met Greta Gar
bo, John Gilbert en Lewis Stone, onder re
gie van Rouben Mamoulian.
Viva Villa!, dc triomf van Wallace
Beery, Fay Wray en Leo Carrillo, met Jack
Conway als regisseur.
Pechvogels, dc laatste schlager van
Laurel cn Hardy, geassisteerd door Charley
Chase en onder regie van William A. Seiier.
Eskimo onder leiding van W. S. van
Dyke vervaardigd naar de romans van Pe
ter Frenchcn met een all native cast.
Ilet v r o o 1 ij k o w e e u w t j e, waarin
Maurice Chevalier nieuwe triomfen zal vie
ren met Jeanette Mac Donald; regie van
Ernst Lubitsch.
Dc kat en de viool!, waarin Jeanette
samenspeelt met Ramon Novarro, onder lei
ding van W. K. Howard.
Als een vrouw liefheeft, met Nor
ma Shearer, Robert Montgomery en Her
bert Marshall, onder regie van Edmund
Goulding.
D e r a a d e 1 a c h t g e m r. X., waarin
Robert Montgomery met Elizabeth Allan
en Lewis Stone samenspeelt, met als regis
seur Edgar Selwyn.
Voortvluchtige n, eveneens met
Montgomery in de hoofdrol naast Madge
Evans, ondcr regie van Richard Boles-
lavsky.
Do blonde sensatie, met Jean Har
low, Franchot, Tone en Lee Tracy, regie
van Victor Fleming.
Born to be kissed, waarin Jean liar-
low, Lewis Stone, Lionel Barrymore en
Franchot Tone de hoofdrollen vervulden
onder regie van Jack Conway.
De hemel op aarde, met John
Lionel Barrymore, Mae Clarke, Una Merkel
Greta Garbo en John Gilbert in „Koningin Christina".
WIJ ZIJN NIET BANG VOOR
EEN GROOTEN MOND
Batavia, 21 Augustus '3i.
De omzwaai van dc Japanners wat hun ge
neigdheid betreft om op de conferentie tot
zaken tc komen, zal mogelijk in Holland
meer verbazing hebben gewekt dan hier,
waar wij zoo langzamerhand gewend begon
nen te raken aan de mentaliteit van onze
zeer Noordelijke buren, die een zekere han
digheid hebben in intimiteeren, wat vooral in
hun pers tot uiting komt. Tot betrekkelijk
voor kort hcerschte hier vrij algemeen de
mccning, dat hetgeen in Japanschc bladen
geschreven werd, steeds de meening van de
regeering weergaf. De groote invloed, welke
de overheid in Japan op de bladen kan uit
oefenen zijn b.v. niet de 1 Mei-relletjes in
Tokio, waarbij dooden cn gewonden vielen,
maandenlang uit de bladen gebleven, totdat
de rechtbank de raddraaiers veroordeeld
had? moest wel tot de overtuiging voeren,
dat net als in fascistische landen, dc hoofd
toon van artikelen en beschouwingen volko
men parallel liep met de wenschcn van de
regeering.
Dit nu is niet het geval. Ongetwijfeld be
staat tusschcn de pers en de regeering een
groote eenstemmigheid als het nationale ge
voel in het geding komt. In de onrust op 1
Mei werd een aantasting van het gezag van
den keizer gezien. Dan vormen allo Japan
ners één front en zoo bleef voor het groote
publiek geheim, hetgeen op klaarlichten dag
in de hoofdstad was geschied. Doch wat de
binncnlandsclie en buitcnlandsche politiek
betreft, wat economisch inzicht aangaat,
staan regeering en pers soms diametraal te
genover elkander. Vandaar dat de bladen
zulk een heftig misbaar hebben gemaakt over
de contingcnteering van bet aardewerk
waarbij aan hot adrcS van Nedcrlandseh-In-
die alle mogelijke onaangenaamheden over
cbrek aan goede trouw werden gezegd. Niet
officiecle regceringsbronncn borrelden wel
even, doch als van Ncderlandscbe zijde een
uitlegging wordt gegeven, is hel daar opeens
stil.
Intusschcn gaan dc exporteurs door met
het volstoppen van Indiö met katoentjes.
Dan wordt van dc buitenzijde zoo zachtjes
aan gezegd, dat contingenteering van deze
katoentjes ook wel eens zou kunnen volgen
en op slag zien wij in Japan een verandering
van front. Dc export van katoentjes wordt
ondcr strenge controle gesteld en deze con
trole ook over andere artikelen uitgebreid.
Niet leden van de exportcursvercenigingen
vallen eveneens onder het verbod en het zal
niet meer geoorloofd zijn via Singapore ver
boden waar dus dan als uit Engeland af
komstig in Ned.Indië in te voeren.
n een vorigen brief heb ik er op gewezen,
hoe dwaas het was zich bezorgd tc maken
over liet Japansche dreigement om over In
diö een boycot uit te spreken, aangezien nie
mand zijn bosten afnemer zal negeeren cn dc
feiten hebben mij wel snel in het gelijk ge
steld.
Bij de handelsbesprekingen is de sfeer in
eens veel opgehelderd. Dc Japanners hebben
gezien, dat Nederlanders heclemaal niet bang
zijn voor een grooten mond, zelfs niet van
een Japanner, waarop zij op slag omvielen.
Het zou verkeerd zijn te meenen, dat nu alles
plotseling in kruiken en kannen is, maar Ja
pan heeft ingezien, dat het niet aangaat ge
durende onderhandelingen verandering tc
brengen in den toestand waarover onderhan
deld wordt wat van Nedcrlandsche zijde
steeds ais een axioma was vooropgesteld.
Niet weinig heeft ook tot deze verandering
aan de Japansche zijde bijgedragen de daar
gedane ontdekking, dat Indië het hcelcmaal
niet verontrustend zou vinden, indien dc be
sprekingen werden afgebroken. Uit tal van
landen zijn bij do Nedcrlandsche delegatie
aanbiedingen binnengekomen van artikelen,
welke nu vrijwel uitsluitend van Japan be
trokken worden en hoewel de prijs niet zoo
laag is als die van het Japansche goed, bleek
hij in veel gevallen toch zoo verrassend laag,
dat het concurrentiepunt genaderd werd.
Daar moesten de Japanners niets van heb-
en Mary Carlisle; regisseur is William K.
Howard.
Sadie Mac Kee, telt eveneens Fran
chot Tone onder de stars naast Joan Craw
ford en Esther Ralston; regie van Clarence
Brown.
Mannen in 't wit geeft Clark Gable.
Myrna Loy, Jean Hersholt en Elizabeth'
Allan in de hoofdrollen, terwijl Richard Bo-
leslavsky ook hier dc regie voert.
Myrna Loy zal verder optreden in twee
films van W. S. van Dyke, n.l. Manhat
tan melodrama, waarin ook Clark
Gable en William Powell meespelen
De magere man met William Powell en
Maureen O'Sullivan.
De twee Barrymore'6, John on Lionel,
zullen ook samen optreden in Paradine
case, terwijl van de beide komieken Lau
rel cn Hardy de film W h y w o r k nog te
verwachten is.
Treasure Island is onder regie van
Victor Fleming opgenomen, met Wallace
Beery, Jackie Cooper, L. Barrymore on Le
wis Stone in de hoofdrollen.
Van Richard Boleslavsky is als derde
film te wachten Operator thirteen
met Marion Davies, Gary Cooper en Jean
Parker.
Hollywood party zal met een all
star cast opgenomen worden onder regio
van Harry Rapf en Howard Dietz.
Laughing boy brengt Ramon Novarro
en Lupe Velez, onder regie van W S. van
Dyke, terwijl Bing Crosby en Marion Da-
vies in De filmster op zullen treden;
regie Raoul Walsh.
What every woman knows brengt
Helen Hayes als star, met als tegenspeler
Brian Aherne; regie van Gregory La Cava.
ben en nadat in het begin van de besprekinj
alle mogelijke moeite gedaan was om de Nc-
derlandsche delegatie te prikkelen en onaan
genaam te stemmen, wordt thans de brecde
weg van vlot onderhandelen ingeslagen.
Ongetwijfeld zullen enkele Japansche bla
den die wat onverantwoordelijke schrijverij
voor de beruchtste Amerikaansche of Euro-
peeschc bladen niet onderdoen, hoog van den
toren blazen, doch ook dat zullen wij wel
overleven.
Het moeilijke punt is nog steeds do rege
ling van de scheepvaart. De Japanners willen
dc Java-China-Japan-lijn o zoo graag dood
hebben, dan kan alleen met Japansche sche
pen naar Indiö worden uitgevoerd en kan
dit land op een gegeven oogenblik munv
worden gemaakt door eenvoudig niets tc ver
voeren, niet omdat Japan niet wil, doch we
gens 't z.g. plotseling ontbreken van scheeps-
ruimte! Deze taktiek is meer vertoond, doch
juist hiertegen wil Nederland waken.
Gaan wij in het kort de geschiedenis van
de onderhandelingen na dan krijgen wij het
volgende beeld.
Japa komt naar Indië in dc overtuiging
veeren te moeten laten. De voorzitter van
hun delegatie Z.E. Nagaoka, geeft daarom da
delijk na aankomst een daverende verkla
ring uit over een hoog standpunt van Japan
met tal van eischcn, dat dadelijk wordt neer
geslagen door een nuchter antwoord van dr.
Meyer Ranneft, den voorzitter van do Ne
dcrlandsche delegatie.
Japanners trachten de inlanders te over
tuigen van hun zin voor weldoen in den
vorm van het leveren van goedkoope waar.
Zij kunnen daarom beter voor inlanders zor
gen dan Hollanders. Van inlandscho zijde
wordt hun daarop de vraag gesteld, waarom
Tapanners geen inlanders in dienst nemen en
alleen Japanners. Het juiste antwoord is nog
niet gegeven.
Z.E. Nagaoka maakt een reis over Java en
ontdekt plotseling, dat de tusschcnhandcl in
handen van Chineczen is, zoodat de Japan
ners hier reeds een bezet gebied vinden.
Japansche journaliston, die met de legatie
waren meegekomen, schrijven de lasterlijkste
dingen over dit goede land. Plotseling ver
stomt hun geschrijf, dat wil zeggen, het las
terlijke verdwijnt en hoewel niet objectief,
worden zij verstandiger. Reden van deze
frontverandering officieel niet bekend.
Indiö contingcntecrt aardewerk. Een ge
weldig lawaai in de Japansche pers, doch
nadat stoom was afgeblazen, blijft dc zaak,
zooals zij is.
Indië laat langs vele omwegen weten, dat
een contingcnteering van katoentjes wel eens
zou kunnen volgen, waarop Japan omzwaait
en export naar Indiö onder zeer strenge con
trole stelt.
Indien Japan zich bij deze onderhandelin
gen in iets heeft vergist, dan is hot wel in de
Hollandsche mentaliteit, die meebrengt, dat
een groot aantal boozc woorden en het hoog
te paard gaan zitten, heelcmaal geen indruk
maken. Een goede Amsterdammer denkt of
zegt mogelijk ook in zoo'n geval „Hai zait
wat" en Indië telt een aardig aantal Amster
dammers.
Zooals gezegd, het zou verkeerd zijn dade
lijk stevige resultaten van de besprekingen
Ic verwachten, maar beide partijen weten nu
wat zij aan elkander hebben, waardoor de
wcderzijdsche standpunten zuiver zijn afge
paald. Er moet echter wel spoed worden be
tracht, want dc heeren van Geldercn en
Spanjaard kunnen niet lang meer in Indië
blijven.
De invoer van rijstpoeder, hier bedak ge
naamd, is in Indië enorm en een van de
grootste importeurs is China. Nu waren ech
ter doktoren tot de ontdekking gekomen, dat
vooral bij kleine babies zich minder pret
tige gevolgen na het gebruik van bepaalde
soorten bedak voordeden. Een onderzoek
werd ingesteld en idiotie kon zelfs, na veel
vuldig gebruik worden geconstateerd.
De bedak bleek een vrij groot percentage
loodwit te bevatten en aangezien in dit war
me land natuurlijk veel van dat poeder
wordt gebruikt, kregen de kinderen een niet
onaanzienlijke hoeveelheid loodstof in de lijf
jes. Het getal van 1000 idiote kinderen per
jaar is zelfs genoemd. Een van de Chinec-
sche leden van den Volksraad Loa Sek Hie
stelde een vraag aan de regcering en vroeg
of er geen aanleiding bestond den invoer te
verbieden. Het antwoord luidde, dat in
slechts 2 van de 50 monsters loodwit was ge
vonden, en dat daarom geen aanleiding bo
stond tot het nemen van verdere maatrege
len.
Tegen dit antwoord is dokter Kwa Jjoan
Sioe opgestoven en bij heeft de courant, met
onderteekening van zijn vollen naam een
stuk aangeboden, waarvan, om een populaire
uitdrukking te gebruiken, dc honden geen
brood eten.
De regeering is in haar antwoord op de
vraag van Loa Sek Ilie w! onverstandig ge
weost, dr. Kwa komt in het geweer cn de re
geering is voorloopig niet van hem af.
Dr. Kwa is een van de merkwaardigste fi
guren uit Indië. Afkomstig uit kringen waar
veel armoede liéerscht, beeft hij in Amster
dam zijn doktersdiploma weten fe halen en
zich daarna hier ter stede gevestigd. Hij
heeft een zeldzaam groote praktijk, is direc
teur van het Chineesche ziekenhuis, heeft in
de benedenstad een kliniek met een pleeg
zuster of 8, waar een statistiek wordt bijgo
houden, waaraan geen enkele Europcesche
dokter kan tippen, helpt alle Chineesche cri
siswerkloozen gratis, stelt belang in de meest
uitcenloopende zaken, is bestuurslid van tal
van voreenigingen, o.a. voorzitter van een
Chineesche school en mulo %an 1500 lecrlin
gen en zooals het meer met menschen van
zijn capaciteiten gaat, hij heeft tijd voor
iedereen en alles. Hij en professor de Lango
hebben Loa Sek Hie tot zijn vragen gebracht
doch nu de Regecring hier blijkt te willen
„kirren", krijgt zij den wind van voren. Dr.
Kwa zegt, dat de regecring maar 2 vergif
tigde soorten bij 50 monsters vond, doch hij
vond er 16, en de onderzoekingen waren voor
hem verricht in het laboratorium van de Go
neeskundigc Hoogcschool, Doch vraagt hij
EEN UITKOMST VOOR IEDERE
VROUW.
Orient Henna Shampooing
Verft door gewoon wasschen elk baar
in elke ncwenschte tint.
Onschadelijk 0 60.
DROGISTERIJ „DE GAPER"
JULIANAPLEIN 3,
Amersfoort
zeer terecht, indien het bij die 2 gevallen ge
bleven was, is dit dan niet voldoende om
maatregelen tc nemen?
Een proefproces door hem aangevraagd
2 loodhoudende, uit 8 soorten in een wil
lekourigc winkel werd door de politie ge
deponeerd en tenslotte schrijft dr. Kwa:
„Het is jammer, dat wij meer medewer
king hebben ondervonden van bonafide Chi
neesche importeurs, de pers cn den Chinee
schen Consul-generaal, dan van de verant
woordelijke Rcgeeringsambtenaren in den
strijd tegen do lood vergiftiging van de Chi
neesche zuigelingen.
Het kon niet uitblijven of een nieuwe vraag
aan de regeering moest volgen. Loa Sek Hio
heeft haar thans heel wat scherper gesteld
dan zijn eerste en in overweging gegeven in
lichtingen in te winnen bij prof. de Lange en
dr. Kwa. De regeering, die het antwoord op
de eerste vraag overliet aan de douane-auto
riteiten cn geen medici raadpleegde, heeft
niet geweten welke last zij zich in haar non
chalance op den hals haalde.
Wij hebben het koud gehad in Batavia.
Lach niet Hollandsche lezer, wij hebben het
koud gehad.
Op een morgen was het om 0 uur G9 graden
en toen hebben wij gekikkerd. Menschen, dio
als gewoon in hun voorgalerij waren gaan
zitten om dc koffie te nuttigen, gingen ver
schrikt weer naar binnen en het bleek wel
dra dat het aantal verkouden stervelingen
buitengewoon groot was. Gewend als men in
Batavia is om met heel weinig aan tc slapen,
Is een temperatuur van beneden de 70, als de
„kou" door ramen en luchtgaten dringt, veel
fo laag. Stijf cn rillerig werd opgestaan en
er is dien dag geproest en gesnoten en ge
hoest en geblazen als op een vriesdag in Hol
land.
Slechts 69 graden! Om kippevcl van de
kou te krijgen!
IN DE STILTE.
Het leven is vol van geluiden, de men
schen doen te druk, zegt een dichter. Vol
van geluiden, vol van drukdoende menschen
is ook de natuur vaak in zomerweken. Wie
dc stilte zoekt, moet dc hoofdwegen en dc
drukst bezochte centra mijden, wie een nog
onbekend mooi plckjo ontdekt heeft, moet
het maar niet al te veel aan de groote
klok hangen; wanneer de drommen vacan-
tiegangers het in beslag nemen is de stilte
en daarmee iets van dc grootste bekoring
er spoedig weg.
In een mooi boekje, „Geliebte Welt,"
schrijft Wilhelm Michel over die stilte. Hij
gaat het bosch in, schrijft hij, een uur of
twee loopt hij langs paden en ongebaande
wegen. Voor een groepje berken blijft hij
staan, berken, die met hun witte stammen
zoo fleurig stemmen, midden in den win
ter. Dan merk in, vertelt hij, terwijl ik blijf
staan, dat ik niets meer van het rumoes
der straten hoor. Ik houd den adem in.
Niets meer in mijn oor. Misschien nog een
adem van den wind, hoog door de toppen.
Ook nog een verre specht, tok, tok, tegen
een denneboom. Maar dat zijn geluiden, die
de stilte niet breken. Stilte dus. Ik adem
haar diep in.
En dan beschrijft Michel, hoe in die
plechtige stilte van het woud de dingen met
hun eigen wezen, hun eigen bestaan zich
aan hem openbaren. Hier zijn zij zich zelf
„Ik merk plotseling, hoe wij in den nor
malen omgang met de dingen voortdurend
een zeker soort invloed op hen uitoefenen.
Uit zich zelf willen boomen, dieren, men
schen en huizen ook, liefst zoo werkelijk
zijn als zij nu in de stilte van het oogen
blik vóór mij staan. Maar wij werken hen
steeds tegen. Wij laten hen nooit hun gang
gaan. Wij bekijken hen en wcnschen wel
hun werkelijk wezen tc mogen leeren ken
nen, maar er is iets in onzen blik, dat hen
tcrughuiveren doet. Dat is niet onzo
„schuld." Onze gestalte, ons wezen is van
dusdanigen aard, dat de dingen zich ten
opzichte van ons nooit durven toonen in
hun volle werkelijkheid." Maar deze ont
moeting in de diepe stilte van het bosch
wordt hem dan een openbaring. Deze ont
moeting in de stilte zegt hij, is zoo waar,
omdat zij alles vervult.
Ik denk dat velen van ons iets van wat
Michel hier onder woorden brengt, wel eens
zullen hebben ervaren. Juist in deze weken
van September en October, als na het
druk rumoer van menschen de stilte weer
over akkers en bosschen, over duinen en
heuvels, over plassen cn heide valt, kan iets
van zijn beleving ook de onze worden. Dan
spreekt de zee zijn eigen taal cn ruischt
ons toe zijn „eeuwig-blij en eeuwig-klagend
lied." Dan kan er in de najaarsbosschcn
die groote, geheimzinnige mvsterieuse stilte
zijn, die door het geluid van een enkelen
\ogel, het vallen van een takje, het ruischen
van een windvlaag niet verstoord wordt,
maar juist onderstreept cn verdiept. Dan is
het meer weer de wijde vlakte met gelend
riet cn rijpende vruchten en een nooge
hemel vol wolkcnspel, waarlangs de trek
vogels gaan en ook hier kan dc stilte in
tens zijn, groot cn wondenvijd. De duinen
liggen weer in grootsche verlatenheid en de
heiden, die hun paarse tooi van Augustus
verloren hebben, strekken zich stil en on
afzienbaar in hun bruine eentonigheid, dia
vol diepe schoonheid is, onder de hémelen
uit.
Gezegend, wie zoo de stilte vinden en
liefhebben kan. Hem wordt, ver van het
rumoer, iets van het groote mysterie open
baar. Stilte daarbuiten om hem heen, doet
ook in zijn hart de stilte dalen. Hij voelt
zich cén met, hij weet zich verbonden aan
het groote wijde leven, dat achter alle
dingen klopt. De Heer der stilte en dos
levens gaat met Zijn stilte en machtige
vleugelslag aan hem voorbij.
A. L. B.
