DE EÊMLANDEQ
Buitenland
Plantenkw. „Horse Weide"
Buitenlandseh
4000 EXEMPLAREN
GEEF MU EEN BOVEETJT
Belangrijkste
Nieuws
Licht op
L. J. LUYGX ZOON
Donderdag20 September 1934 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 33e Jaargang No. 70
RIJKSBISSCHOP MULLER
DREIGT
SAMENZWEERDERS TER
DOOD GEBRACHT
„Gelijke rechten voor
Duitschland"
DE MANIPULATIES IN
DE WAPENINDUSTRIE
EENZAAM
Als ge U zoo voelt, zal een
prachtige bloementuin U
warmer stemmen.
Het juiste adres voor aan
leg en plantenlevering
weet U?
«KAMP IOiü AMERSFOORT
Tel. 1788
DE CANADEESCHE
SPOORWEGEN
TAXI
TAXI
TEL. 1830 TEL. 1093
WEERVERWACHTING
7 uur 34 min.
AMERSF00M5CH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS f" 3 "»a"">dc voor Amersfoort 2.10, pee maand f 0.75. per
w"k ("Ml gratia verzekering tegen ongelnkken) f 0.17'/,
1 nd (ranco per po« per 3 maanden f 1-. Afronderli|ke nnmmeri (0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INT ERG 513
Dpi 10 nPB SnVPHTFMTIPH van 1-4 regels I 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer
mua UtH HUTtll 1CW ICN e|kereflt)mc(t (0,25. Litfdodigi^ldradvertenllin voord.
helft vaa den prils. Kleine Advertentlln „KEITJES" bg vooruitbetaling 1—J regela
50 cent elk» teoel meer 10 cent driemaal plaatsen f I.—. Betvtlcnummer extra I 0.05
,yie aanvallen tegen de Profesr
tantsche kerk moeten
eindigen"
Hanncrver, 10 Sept. (V.D.) Rijksbiv-
schop Müller heeft hier een rede gehou
den, waarin hij o.a. zeide:
„Toen ik voor het eerst den „Fülirer"
ontmoette en zijn karakter begreep, heb
ik tot mijzelf gezegd, dat ik aan de zijde
van dien man hoor, zoolang ik leef."
Sprekende over de Jodenkwestie zeide de
rijksbisschop zich te koeren tegen diege
nen, die beweren, dat Christus toch ook
Jood geweest is. Het Christendom is niet
uit het Jodendom voortgekomen.
De onrust en de aanvallen tegen do Pro-
testantsche kerk moeten eindigen. Indien
dat niet het geval is, zal ieder welen, dat
er andere middelen bestaan tot herstel van
!de orde.
RIJKSBISSCHOP MÜLLER.
Hitler heeft zijnerzijds verklaard, dat hij
niet de minste poging zal doen om te
wrikken aan de zelfstandigheid der Evan
gelische kerk. Als de kerk zich echter niet
zelf weet te herstellen en onrust onder het
volk en in den staat brengt, dan zal de
etaat er voor moeten zorgen, dat de on
rust eindigt.
De rijksbisschop verzette zich verder te-
■gen buitcnlandsche berichten betreffende
de gebeurtenissen in de kerk. Het ergste
der geruchten, die de ronde doen, is het
verwijt, dat do Duitschers Christus van
den troon willen stooten. Velen, die het
jiationaal-sociaJisme l nog niet kennen,
denken waarschijnlijk aan de beschuldigin
gen onder vroegere parlementaire vijan
den, als zouden wij Wodan of Thor of een
anderen oud-Germaanschcn god willen ver
heffen. Zeer zeker zijn er ook in het na-
tionaal-socialisnie velen, die den weg naar
de kerk niet hebben gevonden. Maar daar
aan hebben de Evangelischcn schuld. Nie
mand denkt er aan, Christus van den
troon te stooten. De Duitsche Christenen
willen, dat de eenige ware Christus weer
herleeft en gepredikt wordt.
„Zoolang God mij op mijn post laat",
aldus vervolgde de rijksbisschop, „zal ik
slechts het cene doel hebben, Christus in
Duitschland weer tot een levenswaarheid
te maken. Ik beloof er voor te zullen zor
gen, dat de Duitsche Evangelische kerk
wordt gebouwd op het Evangelie. Wat wij
willen is een Evangelische kerk, vrij van
do invloeden van Rome".
Guatemala, 19 Sept. Gistermiddag om
vier uur zijn 12 personen, die betrokken
waren hij de radicalistische samenzwering,
die op 11 September ontdekt was, terecht
gesteld. Het hoogste gerechtshof had hen ter
dood veroordeeld. Zij hadden aanslagen be
raamd op hooge regeeringsambtcnaren, w.o.
ook president Obico. Bovendien zouden ban
ken en particuliere huizen worden geplun
derd. De politie, die verscheidene maanden
de samenzweerders in het oog had gehou
den, had in de woning van den raddraaier
wapenen, munitie en bommen gevonden. De
terechtgesteldcn zijn grootendeels voorma
lige politici.
DE BABY EN DE POLITIEK!
Lenin, Stalin,1
'"Athene, 19 Sopt. (Reuter. De aartsbis
schop van Athene heeft ouders verboden
hun kinderen politieke namen te geven.
Dit is gedaan, omdat pasgeboren babies
namen kregen als Lenin, Stalin, Bolshe-
vikia, Sovjetia, Democratia, Vassilia
monarchie) enz.
De aartsbisschop heeft aan alle priesters
verzocht, kinderen, die dergelijke namen
dragen, niet te doopen.
De eisch opnieuw door Von
Neurath gesteld
München, 19 Sept. (V. D.) Op de slui
tingszitting van liet internationale wegen
congres heeft de minister van buitcnland
sche zaken Von Neurath een rede gehou
den, waarin hij onder meer zeide, dat de
Duitsche regccring het land niet van het
buitenland wil isoiceren. In liet programma
der buitenlandschc politiek staan twee
eischen op den voorgrond, die van do
rechtsgelijkheid op hewapeningsgebicd en
die van de regeling der Saarkwestic volgens
de geldende verdragsbepalingen. Het ver
wijt, dat Duitschland door de proclamatie
van vreedzame bedoelingen slechts een
„adempauze" wil scheppen, om daarna tot
agressieve plannen over te gaan, noemde
de minister kwaadwilligen laster. Wij ge-
looven aldus Von Neurath dat ingrij
pende hervormingen noodig zijn om den
Volkenbond tot ccn bruikbaar instrument
te maken voor den vrede.
Duitschland hoeft het Oostelijke Locarno
afgewezen, omdat men van Duitschland
verlangde het op zich nemen van vérstrek
kende verplichtingen bij politieke gemeen
schap met andere staten, terwijl gelijktijdig
de aanspraak op rechtsgelijkheid werd be
streden. In de als „paclomanie" betitelde
methode ziet Von Neurath geen goed
symptoom voor den geest, waarin de kwes
ties cler Europeesche politiek veelvuldig
worden behandeld.
Argentijnsch protest
Buenos Aires, IS Sept. (V.D.). Het
ministerie van buitcnlandsche zaken heeft
den Argentijnschcn ambassadeur te Was
hington een nota doen toekomen met op
dracht die te overhandigen aan de Ameii-
kaansche regeering. In de nota wordt ge-
eiselit een rectificatie van de onjuist be
vonden mededeelingcn bij liet onderzoek
naar de manipulaties in de particuliere wa
penindustrie, voor zoover deze medcdcclin-
gen en verklaringen Argentinië en Aigen-
tijnsclic onderdanen betreffen.
COMMUNISTEN UIT *DE GEVANGENIS
ONTSNAPT
Altdamm, IS Sept. (V.D.). Uit de ge
vangenis te Altdamm is in den nacht op
Dinsdag ontvlucht ccn vroegere leider der
communisten, n.l. de 25-jarige Fricdrieh
Wetzel. Met Wetzel zijn nog drie commu
nisten gevlucht. Zij waren in de gevangenis
opgesloten hangende een onderzoek naar
hun politieke activiteit. De regeerings-pre-
sident heeft een belooning van duizend
R.M. uitgeloofd voor de opsporing van de
vluchtelingen.
SCHEUREN EN STEKKEN VAN
VASTE PLANTEN.
Nu de nachten koeler worden kunnen wc
overgaan tot het scheuren van overblijven
de viooltjes, o.a. viola cornuta. Oude plan
ten worden uit den grond genomen en zoo
danig verdeeld dat elk stuk voldoende wor
tels heeft. Is de grond erg zanderig of be
staat deze uit zware klei dan is het wen*
schelijk hierdoor wat turfmolm te mengen.
Overigens planten wc ze in onze kleine
tuinen weer direct op de plaats waar we
ze wenschen. Wanneer we in den voor
zomer verzuimden om zwaar wordende rots
en alpenplanten te scheuren kunnen we dit
ook nu nog doen. Zorg daarbij vooral voor
een goede grondbewerking en, waar dit
noodig is, grondverbetering. Zoo scheuren
we ook nu nog Aubrietia, laagblijvendc
Veronica, Sedumsoorlcn, Thymsoorten, Saxi-
fraga- of stecnbreeksoorlen, Phlox subulata,
Ph. amoena, Ph. divaricata, Cerastium, Hut-
chinsia e.a. Wie glas heeft kan ook van
deze soorten een aantal in kleine potjes
planten en in de bak plaatsen. Ze worden
dan in den winter met glas bedekt en kun
nen in het voorjaar op de gewenschte plaats
worden uitgeplant. Deze in-pot gekweekte
plantjes zullen dan direct gaan bloeien, om
dat ze van het planten weinig hebben te
lijden. In deze maand worden ook tal van
vaste planten gestekt. Eigenlijk kunnen we
vrijwel alle vaste planten, waarvan we kort
gedrongen kopscheuten ter lengte van 65
c.M. kunnen snijden, stekken. Zoo stekken
we o.a. Nepeta, Calega, Phloxsoorten. Hcli-
anthemum of zonneroosie, Iberis of schcef-
bloem, Allyssum saxatile, Anthemis, Dian-
thuis- of Anjersoortcn, Astersoorten, Vero
nica enz. De stekken worden onder een
bladknoop afgesneden en stevig in zandige
aarde geplaatst. We zetten de stekken
onder glas en schermen cn sproeien naar
behoefte om slap worden te voorkomen. We
kunnen ze in den vollen grond van den bak
plaatsen maar waar het om slechts weinig
plantjes te doen is kan men beter een 7-tal
stekken in een geraniumpot plaatsen cn
deze in den bak ingraven. Óp dezelfde wijze
stekken we nu planten als Calceolaria,
Chrysanlhcum frutesccns of Margrieten.
Gnaphalium, Gazania splcndens e.a. Deze
laatste moeten echter vorstvrij worden over
winterd, wat voor eerstgenoemde planten
niet bepaald noodig is.
GEEN ROOD EENHEIDSFRONT IN
ZWITSERLAND.
Bern, 18 Sept. (Reuter*. De socialisti
sche partij, afdeeling Zurich, heeft beslo
ten het communirtische voorstel inzake een
eenheidsfront af tc wijzen.
Passagiers
verzekerd
6 ct per K.M. Tel. 1788
Vraagt prijs van onze 6 6 7 pers. wagens.
Vaste standplaats naast het Tramstation.
Belangrijke bezuinigingsplannen
Vancouver, 19 Sept. (V.D) De presi
dent van de Canadian Pacific Railway, E.
W. Beatty, heeft zoo juist een inspectie
reis gemaakt dm een onderzoek in te stel
len naar de mogelijkheid om beide Cana-
dcesche spoorwegmaatschappijen, de Ca
nadian Pacific (particulier bedrijf) en de
Canadian National (staatsbedrijf) te ver
eenigen, welke tezamen het beheer hebben
over ongeveer 40.000 mijl spoorlijn en met
een kapitaal van meer dan 3000 millioen
dollar werken.
In een opwekkende rede, die over geheel
Canada gepubliceerd is, heeft hij een sche
ma ontwikkeld, waarin hij een bezuiniging
garandeert van 50 tot 75 millioen dollar.
liet is niet zijn bedoeling, dat een maat
schappij in de andere opgaat, maar dat er
een aandcelcncontract gemaakt wordt, zon
der dat het aandeelenbezit van de ecne
maatschappij zeggenschap geeft in de an
dere. De netto-winsten uit de gezamenlijk
te exploiteeren bedrijven zullen in over
eenkomstige deelcn verdeeld worden tus-
schcn beide spoorwegmaatschappijen.
Beide zullen hieruit haar dividenden en
winst uitkeeren. Op het oogenblik, zegt
Beatty, is het spoorwegwezen in Canada
ongezond cn ziek cn er is geen reden om
dit niet te veranderen, al waren we tot
nog toe steeds in staat de doktersrekenin
gen te betalen.
Het nieuwe systeem zal echter geen
nieuwe werkloosheid tengevolge hebben,
verzekert Beatty en Canada's transport-
handel zal ook niet overgeleverd worden
aan de willekeur van een monopolist.
Ik wil er even op wijzen zegt hij
dat in de jaren 192331 de Canadian Na
tional niet minder dan 456 millioen rente
heeft moeten betalen, die de Canadeesche
regeering aan obligatiehouders gegaran
deerd heeft, terwijl er geen winst is ge
maakt. Het volk betaalde dus die 456 mil
lioen dollar als belasting aan groot-kapi
talisten.
De Canadian Pacific keerde echter in die
jaren aan dividend en winst een bedrag
van 401 millioen dollars uit, welk bedrag
uitsluitend in het bedrijf verdiend werd.
Hiermee toont Beatty het verschil tus-
schen particulier cn staatsbedrijf aan.
Beatty voegde er nog aan toe, dat het
staatsbedrijf nog een oude schuld had van
2000 millioen dollar. Zijn plan was een
contract voor langen duur tusschcn beide
maatschappijen.
Aan geen van heide maatschappijen zal
eenig voordeel boven de ander worden toe
gekend, want zo zullen voor gezamenlijke
rekening merken en een goede exploitatie
zal dus in heider belang zijn.
Militaire rechtsgelijkheid der
Duitschers. Door Von Neu
rath opnieuw bepleit.
Op dc laatste zitting van het internatio
nale wegencongres in de Krollopera to
Berlijn, die Woensdagmiddag werd gehou
den, heeft de Duitsche minister van bui-
lenlandschc zaken, Freihcrr von Neurath,
de gelegenheid aangegrepen om de buitcn
landsche politiek van Duitschland nog
eens toe te lichten. Een betrekkelijk be
knopt telegram heeft daarvan reeds gewag
gemaakt. Nu ons inmiddels de Duitsche
bladen hebben bereikt, heeft het zin bij
Von Neurath's beschouwingen iets langer
stil le staan.
De minister stelde opnieuw den eisch,
dat ten aanzien van dc bewapening
Duitschland op dezelfde wijze zou moeten
worden behandeld als dc overige staten ter
wereld en hij verzette er zich eveneens te
gen, dat de eventucele verwerkelijking de
zer rechtsgelijkheid afhankelijk zou wor
den gesteld van bizondcre voorafgaande
prestaties der Duitschers cn van speciale
waarborgen. Daar viel z.i. in het geheel
niet over te praten, omdat zoo iets uit zou
loopen op de behandeling van Duitschland
als een staat van den tweeden rang. On
juist achtte hij liet Duitschlands ver
langen naar rechtsgelijkheid te inlerpre-
tecren als een streven om een oorlog to
ontketenen cn een haard van onrust in 't
leven te roepen.
Het omgekeerde was volgens hem juist
het geval; een staat, die niet hij machte
is zijn grenzen te verdedigen, is niet al
leen geen zelfstandige en onafhankclijko
staat, maar is, wanneer hij aan alle kan
ten wordt omringd door sterk bewapendo
staten, juist voor andere landen een aan
sporing om een gevaarlijke politiek tc voe
ren.
Toen dc rijksrcgecring ccn jaar geleden
het besluit nam met den Volkenbond to
breken, geschiedde dit, naar Von Neurath
opmerkte, niet, omdat, zij zich een grooter
politieke bewegingsvrijheid wilde verschaf
fen cn evenmin, omdat zij tegenstandster
zou zijn van politieke samenwerking met
andere stalen, doch louter cn alleen, om
dat dc onontbeerlijke grondslagen nener dcr-
geliikc samenwerking, de rechtsgelijkheid,
ontbraken. Duitschland, zoo ging dc minister
voort, staat geenszins alleen, wanneer het
de opvatting is toegedaan, .dat dc positio
\an den Volkenbond, doordat hij volkomen
in gebreke bleef ten aanzien van 't vraag
stuk der ontwapening, ilanig is geschokt.
Ingrijpende hervormingen zouden volgens
Von Neurath noodig zijn, wil cle Volken
bond worden tot datgene, wat hij blijkens
zijn handvest behoorde te zijn: een werke
lijk bruikbaar vredpsinstrument. Door den
terugkeer alleen van vroegere of door de
toetreding alleen van nieuwe leden worden
de fouten, die aan den Volkenbond kleven,
geenszins opgeheven; dit geldt, naar Von
Neurath verklaarde, evenzeer met betrek
king tot het recente toetreden van de sov
jetunie.
Het standpunt, dat Duitschland inneemt
ten aanzien van het vraagstuk der rechts
gelijkheid, heeft eveneens zijn invloed doen
geleien met betrekking tot een ander pro
bleem, hetwelk de laatste weken meermalen
een punt van discussie heeft uitgemaakt:
het Franseh-sovjct-Russische ontwerp in
zake een Oostelijk pact, of, zooals velen het
zijn gaan noemen, het Noord-Oostpact.
Wanneer, zoo betoogde Von Neurath, ook
in dit geval de opvatting der Duitschers
aanleiding heeft gcgcAen tot aanvallen op
Duitschland en verdachtmakingen ten aan
zien van Duitschlands vredesgezindheid,
dan valt het wel moeilijk een dergelijke hou
ding te beschouwen als het uitvloeisel van
zakelijke, objectieve overwegingen.
Von Neurath zette uiteen, dat men
Duitschland had voorgesteld deel tc nemen
aan een pactsysteem, waardoor een tiental
staten zou worden verplicht elkander on
middellijk met alle militaire krachten to
steunen, zoodra een oorlog mocht uitbreken.
Tegelijkertijd heeft men openlijk cn op een
wijze, die aan duidelijkheid niets tc wen
schen overlaat, te kennen gegeven, dat
Duitschlands adhacsie met ccn dergelijk
pactsysteem natuurlijk niet de erkenning
van Duilschlands militaire rechtsgelijkheid
mee zou brengen; hoogstens zou, zoodra het
pactsysteern van kracht zou zijn geworden,
overleg kunnen worden gepleegd, of en op
welke wijze het mogelijk zou zijn de inter
nationale behandeling van het bewapenings
vraagstuk te hervatten. M.a.w., aldus do
strekking van Von Neurath's uiteenzettin
gen, men verlangde van Duitschland, het
welk verplichtingen van vérstrekkende be-
teekenis op zich zou moeten nemen, dat het
zou toetreden tot een bizondcre politieke ge
meenschap met andere mogendheden, ter
wijl men tegelijkertijd ten aanzien van een
vraagstuk, dat met liet doel van deze ge
meenschap ten nauwste verband houdt, n.l.
het vraagstuk van het bewapeningspcil,
Duitschland cle rechtsgelijkheid zou willen
onthouden. Konden, zoo vroeg Von Neurath
zich ten besluite af, de betrokken regeerin
gen in allen ernst aannemen, dat de Duit
sche regeering in staat zou zijn in te gaan
op voorstellen, waarin men zoo iets van
haar vergde?
Idjt blad heeft een dagelijkscmè
gecontroleerde oplaag van
77
Betrouwbare Onderneming
Wagens en Passagiers verzekerd
Naar buiten 6 cent p. K.M.
STANDPLAATS STATIONPLEIN
LINKERZIJDE HOTEL M0N0P0LE
Hoofdkantoor KAMP 41.
BUITENLAND
Geweldige brand in Bulgarije.
(Derde Blad, pag. 1.7
Ilcarst kritiseert het verdrag van Ver
sailles.
(Derde Blad, pag. 1.)
BINNENLAND.
Eerste vlucht van het Douglas-vllegtuig.
(Tweede Blad, pag. 1.)
Een radiorede van minister Oud aange
kondigd. (Tweede Blad, pag. 1.)
Grepen uit de rijksbegrooting.
(Tweede Blad, pag. 2).
Ncderland's kansen bij de Melbourne-race.
(Tweede blad, pag. 2).
STADSNIEUWS.
Bijeenkomst van de Unie Een School met
den Bijbel.
(Eerste Blad, pag. 2).
Opvoering van „Boefje" in Amicitia.
(Eerste Blad, pag. 2).
Een dricdaagschc „oorlog".
(Ecrslo Blad, pag. 2).
De koffiehuis- cn restauranthouders zijn
teleurgesteld.
(Eerste Blad Pag. 2.)
Meest maligc Westelijke tot Noord-
Westelijke wind, zwaar bewolkt met
- - opklaringen, waarschijnlijk nog re-
genbuien, aanvankelijk iets kouder,
- later weinig verandering in tempe-
ratuur.
Hoogste Barometerstand 764.9 le Tou
louse.
Laagste Barometerstand 740.G te Scydls-
fjord.
Buiig weer te verwachten.
De kern van het depressie-systeem heeft
zich Oostwaarts verplaalst en bevindt zich
tusschen IJsland en Noorwegen. Sccundai-
ren strekken zich hoofdzakelijk naar de
Zuid- en Oostzijde uil. Over ons land pas
seert hedenmorgen ccn randstoring, die
flinken regen brengt. De storing, welke gis
teren overtrok, bevindt zich thans over
Oost-Duitschland. Zij veroorzaakte aller-
wegc zwaren neerslag. München had 31,
Maastricht 17 m.M. Uit liet toenemen van
den depressie-invloed is ook overal de tem
peratuur gedaald met uitzondering van
Scandinavië, waar het plaatselijk wat war
mer werd. Over Zuid-Frankrijk en centraal
Europa is het nog rustig weer. I11 het ove
rige waarnemingsgebied waaien matige
winden, die hier en daar krachtig worden,
doch nergens stormt het. Over IJsland
stijgt de barometer. Het is er nog koud,
doch sneeuw komt er niet voor. In het
Zuid-Westen bleek de luchtdruk onveran
derd. Er mag buiig weer worden verwacht,
met tijdelijke opklaringen cn een kouden
nacht.
LANGESTRAAT 49-51
TELEFOON 190
WOLLEN STOFFEN
in uni kleuren 130 c.m. breed
vanaf f 1.45 tot f 4.75 per mater
in groote verscheidenheid.
