3e STAATSLOT,R11
VRIJZ.-DEMOCRATISCHE JONGEREN BIJEEN
LEDENTAL MET 100
TOEGENOMEN
TENTOONSTELLING VAN
DEN KUNSTKRING
Bloedige dagen in Spanje.
Eén dag onaihankelljke
Catalaansohe republiek.
Begint de regecring den toe
stand meester te worden?
Al enkele keoren hebben wij te dezer
plaatse laten uitkomen, dat, sinds ecnige
jaren geleden Spanje een republiek werd,
het land nog geen feitelijke politieke stabi
liteit heeft gekend. Noch de geprononceerd
linksche kabinetten, noch een gematigd mi
nisterie, aan het hoofd waarvan Samper
stond, waren bij machte derwijze leiding te
geven, dat de groote massa zich kon ver
eenigen met de bewindvoering te Madrid.
De ontevredenheid groeide met den dag en
kwam tenslotte tot een ontzettende explo
sie, toen een rechts-georicntecrd kabinet,
waarvan Lerroux als premier deel uitmaak
te, het mlnistcrie-Sampcr verving. De groo
te groepen van malcontenten, bestaande
uit socialisten, communisten en anarchis
ten, bij wie zich ook een aantal „burger
lijke" democraten aansloten, beschouwden
de jongste oplossing der kabinetscrisis als
een weergaloozo uitdaging, aangezien r.ij
in Lerroux den stadhouder zagen van Gil
Robles, den leider van de Katholieke Volks
actie. Hun opvatting was, dat binnen kor
ten tijd een aanslag zou worden gepleegd
op het bestaan der republiek en dat het
bewind-Lcrroux de inleiding vormde van
het herstel der monarchie.
Om de verwerkelijking van deze planner,
te verijdelen, sloten de ontevredenen zich
aaneen. Zij meenden alleen hun doel te
kunnen hereiken door een felle revolutie
naire actie, die als een vloedgolf liet kabi-
net-Lerroux zou moeten wegspoelen. lot
sein dezer opstandige beweging was de al
gemeene staking, waaraan tienduizenden
arbeiders deelnamen, zoodat bet maatschap
pelijk leven in niet-onaanzicnlijke mate
werd gedesorganiseerd. De opstandelingen
bleken bovendien over groote wapenvoorra-
den to beschikken. De botsingen, die met
«Ie politic plaats hadden, droegen dan ook
ten buitengewoon bloedig karakter; onge
twijfeld loopt liet aantal dooden en gewon
den thans reeds in de honderden en zelfs
duizenden.
Voor de Spaansche regecring heeft het
er een tijdlang werkelijk zeer gevaarlijk
uitgezien, daar de rebellen zich op lal van
plaatsen van de macht wisten meester to
maken. Een prettige bijkomstigheid voor
hen was het feit, dat de positie van de rc-
geering-Lcrroux bovendien ernstig werd
aangetast, door de actie der separatisten, in
de eerste plaats der Catalanen, die een
onafhankelijke republiek proclameerden.
Vólgens de laatste berichten echter is hel
verzet tegen het officieele gezag nagenoeg
alom in Spanje op krachtdadige wijze on
derdrukt; alleen in sommige provincies
wordt de worsteling om de macht blijkbaar
nog voortgezet. Geducht is er gestreden in
Catalonië, waar de zelfstandige regecring'
onder leiding van den Spaanschcn oud-mi
uister Azana zich niet heeft kunnen hand
haven; alle Catalaansche ministers werden,
nadat het regccringspalcis geen weerstand
kon bieden aan de bestorming der Spaan
sche rcgccringstroepen, in verzekerde be
waring gesteld. Omtrent hun lot mag men
zich niet al te veel illusies vormen, aange
zien in Spanje niet alleen de staat van be
leg is afgekondigd, hetgeen meebrengt, dat
de burgerlijke autoriteiten de macht heb
ben moeten afstaan aan de militaire over
heden, maar ook de doodstraf weer is in
gevoerd. Dat dc regecring niet is terugge
deinsd voor krasse maatregelen, blijkt al
leen reeds uit het feit, dat tor onderdruk
king van den opstand zoowel van kanon
nen als vliegtuigen gebruik is gemaakt.
Ondertusschen schijnt het bericht, dat ook
Azana zelf in handen der Spaansche regee-
ring is gevallen, niet juist te zijn. aange
zien één der laatste telegrammen behelst,
dat Azana over de Franschc grens is ge
lrokken, teneinde een arrestatie te vermij
den. Dat de kalmte te Barcelona nog niet is
teruggekeerd, kan worden opgemaakt tul
een bericht van Reuter, volgens hetwelk in
den afgeloopen nacht het schieten te Bar
celona weer heviger werd; blijkbaar is
thans ook de artillerie te hulp geroepen en
zijn door de kanonnen verschillende pak
huizen in brand geschoten. Dc rebellen,
naar 't schijnt voornamelijk uit anarchisten
bestaande, houden hardnekkig stand en
hebben verklaard zich nooit-ofte-nimmer te
zullen overgeven. De spanning te Barcelona
Kan dus nog toenemen. Zekerheidshalve
heeft dc Spaansche regecring een drietal
oorlogsschepen naar Barcelona gedirigeerd,
die voortdurend hun zoeklichten over de
stad werpen on klaar staan om in to grij
pen, wanneer het officieele gezag in 't ge
drang mocht komen. Bovendien heeft de
opperbevelhebber van dc rcgccringstioopcn
te Barcelona te kennen gegeven, dat, wan
neer de rebellen in hun verzet volharden,
zij door gassen tot overgave zuilen worden
genoopt.
Dat men ook in Portugal den loop der
gebeurtenissen met spanning volgt, nchoelt
niet uiteen te worden gezet. De minister
president, alsmede dc ministers van oorlog,
marine en binncnlandsche zaken. Lchseu
althans in een spoedvergadering het besluit
genomen, om verdedigingsmaatregelen te
nemen voor het geval dc rebeliic ook naar
Portugal mocht overslaan. Veiligheidshalve
hebben dc Portugccsche autoriteiten de
grenzen reeds gesloten. Ilicruit volg», dat
men te Lissabon er nog geenszins zeker van
is, dat de Spaansche regeering het met de
opstandelingen klaar :.al kunnen spelen.
Misschien ziet dc regecring te. Madrid zich
nog wel genoodzaakt een beroep te doen op
generaal Sanjurjo, die momenteel als lei
der der revolutie van 19.12 gevangenisstraf
uitzit, maar die volgens sommige berich
ten thans aan Lerroux heelt aangeboden
den opstand te dempen.
RATTENPLAAG IN EGYPTE.
Dc steden en dorpen in geheel Egypte
worden op het oogenblik bedreigd door ecu
ratten- en muizenplaag, hetgeen het uitbre
ken van builenpest doet vreezen. De ratten
en muizen zijn uit hun holen langs den
oever van de Nijl verdreven door den bui
tengewoon hoogen waterstand van dc rivier,
waardoor de aangrenzende streken over
stroomd zijn. Onder leiding van de regec
ring wordt thans oen georganiseerde jacht
op dc ratten begonnen; voor elk exemplaar,
dat bij de plaatselijke autoriteiten, hetzij
dood of levend, wordt ingeleverd, wordt een
premie uitbetaald.
BANDIETEN SLAAN HUN SLAG.
P li i 1 a d c 1 f i a, 5 Oct. (Oct Drie ban
dieten hebben een aanval gedaan op een
geldtransport van dc Broadstrcct Subway
Company en wisten tc ontsnappen met een
bedrag tusschcn 9300 en 7000 dollar.
(Niet officieel)
5e Klasse, 13e Lijst
Trekking; van Maandag 8 October 1934
Hoogc Prijzen
25000.— 17368
1000.39 5524 10119 11156 19030 19964
23401
i 400.— 16123 17401 21059
203.— 7749 9521 10320 21184 23679
10093 466 2298 2926 3612 5082 5301 6300
7912 8728 10428 10642 12514 15262 15760 19041
20883
22557
23106
23907
Prezen %-an f 7
0.—
1 3
87
197
311
446
493
604
633
778
805
827
924
959
1223
1272
1316
1417
1421
1522
1595
1597
1656
1669
l'695
1779
1947
1953
2012
2015
2026
2093
2254
2370
2417
2587
2654
2721
2755
2859
2981
3010
307U
3085
3115
3513
3580
3753
3803
3918
3943
3973
4132
4248
4430
4536
4712
4736
4795
4340
4201
4991
5019
5192
5240
5403
5461
5473
5573
5724
5751
5795
5868
5902
5995
6037
6039
6080
6157
6228
6248
6340
6517
6531
6G70
6676
6710
6734
6739
6823
6901
G925
7014
7018
7158
7162
7271
7280
7492
7564
7533
7623
7701
7722
7803
7812
7929
7954
8019
8319
8474
8536
8554
8698
8881
8902
8977
9017
9065
9120
9157
9176
9286
9582
9G3G
9653
9661
9675
9684
9767
9828
9830
9942
9962
10100
10338
10861
10870
10879
11076
11094
11308
11415
11809
11850
11949
11989
12160
12165
12198
12202
12311
12541
12694
12702
12703
127G5
130S3
13196
13280
13377
13452
13563
13599
13640
13930
14099
14170
14186
14300
14516
14671
14821
14972
15037
15061
15148
15149
15159
15162
15184
15215
15352
15409
15599
15642
15727
15886
16020
16213
16334
16455
16637
16683
16693
16719
16755
16855
16873
17173
17235
17255
17306
17415
17436
17C33
17650
17730
17736
17835
18433
18485
18606
19083
19200
19231
19241
19285
19336
19379
19392
19411
19430
19562
19578
19580
19725
19893
2C013
20067
20087
20132
20196
20237
20444
20472
20499
20572
20574
20616 20776
20793
20823
20853
21007
21030
21095
21221
21369
21462
21468
21530
21599
21803
21814
22079
22161
22103 22459
22494
22547
22566
25594
22621
22728
22936
23012
23229
23203
23296 23418
23685
23724
23858
23879
Nieter
16
202
257
315
324
33"
243
30 r.
4Q8
•148
CC7
651
725
744
815
835
853
P55
862
966
97 7
100-1
1044
1146
1 74
1201
1214
3165
1305
1371
llJi
1553
1356
1583
lr>99
1611
1626
1 ;o:
'7T1
JfiTl
1813
1S36
16"3
1883
to-:
Iföt"
2(WO
2017
2082
2034
2335
20M
224 j
22c
2:cj
2289
2314
2413
2453
2-i 03
:3oi
2:?i
262.1
2634
2640
2C65
2ó75
2759
r.'C5
2805
237 G
2883
2898
2950
3014
3019
30:4
3031
3033
3112
3156
3163
3165
316G
3189
3205
3240
3302
3376
34G1
3464
3511
3519
3541
35:i
3598
3626
3703
3709
3715
3719
3738
2772
3799
3814
3829
3834
3839
3352
3875
'JS'JJ
3884
3890
3898
3951
3953
4028
4033
4110
4156
4170
4232
4241
4242
4270
4282
4315
4347
4363
4387
4414
4460
4493
4505
4508
4514
4617
4639
4691
4718
4789
4834
4894
4900
4903
4905
4918
4935
5021
5032
5092
5103
5155
5161
5246
5307
5355
5402
5483
5503
5553
5725
0728
5766
5770
5800
5801
5857
5887
5889
5901
5967
5971
5985
5990
G009
6026
6030
6083
6109
6155
6183
618.-)
6195
6201
6202
6226
6227
6240
6264
6293
6304
6398
6400
6416
6423
6480
6513
6541
6554
6609
6615
($681
6688
6704
6717
6723
6737
6740
6750
6760
6S30
G938
6960
7023
7024
7109
7194
7213
7231
7241
7279
7329
7344
7391
7441
7461
7478
7486
7491
7493
7553
7613
7660
7730
7752
7758
7704
7795
7888
7909
7946
7947
7962
7974
7982
7992
3011
8029
8034
8035
8071
8074
8084
8088
8093
8107
8123
8125
8199
8237
8264
8291
8305
8328
8337
8345
8374
8457
8467
8488
8533
8614
8621
8624
8647
8690
8712
8786
8794
<8829
8857
8898
8926
8996
8997
9023
9053
9084
9092
9152
9400
9405
9496
9541
9594
9694
9702
9798
9803
9854
9917
9934
10009
10026
10042
10194
10225
10230
10249
10388
10436
10459
10468
10526
10573
10589
10676
10683
10688
10706
10747
10809
10853
10880
10893
10951
10975
10978
10984
11005
11072
11095
11100
11104
11125
11135
11227
11229
11255
11260
11264
11289
11319
11327
11337
11405
11427
11428
11447
11453
11464
11491
11522
11524
11570
11591
11644
11688
11698
11719
11723
11729
11915
12015
12023
12026
12104
12111
12133
12196
12238
12243
12288
12319
12379
12425
12428
12446
12467
12473
12586
12614
12695
12719
12721
12749
12762
12912
12932
12958
13030
13036
13058
13163
13182
13214
13454
13459
13492
13499
13509
13510
13630
13631
13887
13986
14023
14077
14089
14155
14197
14198
14215
14326
14358
14451
14575
14621
14G94
14698
14711
14742
14791
14820
14840
14884
14894
15015
15080
15125
15141
15187
15201
15237
15240
15251
15366
15391
15481
15489
15591
15617
15660
15688
15691
15696
15709
15724
15750
15758
15792
15798
15850
15867
15869
15870
13889
15979
15980
16034
16030 16039 16057
16059
16143
16225
16294
16355
16359
16372
16393
16403
16450
16460
16545
16862
16665
16715
16733
16840
16870
16919
16937
36963
17001
17050
17079
17100
17134
17152
17202
17243
17291
17319
17356
17362
17363
17378
17405
17434
17444
17466
17467
17496
17538
17656
17712
17720
17726
17738
17755
17762
17764
17798
17800
17837
17071
17887
17904
17916
17967
18031
18040
18122
18154
18163
18190
18208
18246
18262
18322
18356
18376
18468
18482
18496
18516
18539
18562
18665
18668
18740
18743
18746
18748
18764
18798
J 8818
18838
18943
19016
19048
19072
19074
19110
19123
19157
19189
19223
19237
19300
19338
19369
19412
19497
19579
19627
19C28
19635
19787
19802
19869
19879
19899
19913
19985
20007
20070
20118
20119
20184
20187
20251
20272
20294
20302
20303
20352
20370
20373
20456
20558
20562
2057G
20588
20592
20655
20699
20798
20870
20887
20888 20899
20904
20914
21051
21068
21102
21129
21167
21247
21318
21394
21429
21430
21499
21522 21559
21539
21596
21634
21669
21670 21699 21721
21738
21769
21799
21824 21827
21842
21909
21970
21971
22037
22038
22100
22160
22180 22278 22291
22342 22439
22458
22474
22490
22537
22539
22548
22611
22630
22634
22722 22726
22846
22869
22899
23042 23095
25104 23156
23166
23266 23288
23319
23329
23365
23412
23415
23443
23501
23509
23531
23545
23552
23653
23665 23692
23695 23701 23739 23741 23752 13790 23849.23861
23895
23916
Dr. van Leusen spreekt over: Idea
lisme en strijden Dr. Elzinga
over „De zegeningen der
Democratie
Socstcrbcrg, 7 October. Door de Vrij
zinnig-Democratische Jongeren-Organisatie
werd op Zaterdag C en Zondag 7 October in
het Bondshuis van den Nedcrlandschcn
Protestantenbond alhier een algemeene ver
gadering gehouden, welke vrij goed was be
zocht.
Bij dc opening sprak de voorzitter, dc
liegr D. J. A. Geluk uit Haarlem, ecu wel
komstwoord uit, waarna hij o.m. memo
reerde, dat het aantal afdeelingen in één
jaar tijcis van 8 tot 21 gestegen was en het
totaal ledental verdubbeld.
Van den secretaris, die ernstig ziek is,
was een telegrafische gelukwensch inge
komen, evenzoo van minister Oud.
Vervolgens werden dc verschillende jaar
verslagen voorgelezen, waaruit wij aanstip
pen, dat het zomerkamp te F.erbock, onder
leiding van inr. Jockcs goed geslaagd is,
wat ook gezegd kon worden van den groo-
ten landdag te Socstcrbcrg. liet aantal
abonne's op het orgaan is vooral buiten de
V.D.J.O. belangrijk gestegen.
In de avondbijeenkomst werd voor de
eerste maal de dezen zomer opgenomen
kamp- en landdagfilm der V.D.J.O. ver
toond.
Daarop werd, nadat de voorzitter dc ver
schillende vertegenwoordigers van dc Vrijz.
Dem. Bond had welkom geheel en, het
woord gevoerd door dr. A. J. van Leusen tc
Velsen over „Idealisme en strijd".
In alle groepen, vooral dc nieuwere, al
dus spreker, zit idealisme, waarvan een
zekere aantrekkingskracht uitgaat. Men
moet echter onderscheid maken tusschcn
valsch en waar idealisme, ook in dc poli
lick. Iïct eerste is in den grond gericht op
eigen liefde, die zich niet verder uitstrekt
dan lot een klasse, volk of ras; het brengt
met de liefde ook baat. En een idealisme,
dat vorder geen liefde kent, is in zijn we
zen veroordeeld. Het ware idealisme daar
entegen is doortrokken van monschcnliefdc
en verdraagzaamheid, cn richt zich daar
om op allen van dc samenleving, op het ge
luk van andere mcnschen. Aan die waarde
meter moeten dc beginselen der jongere
Vrijzinnig Democraten telkens worden ge
toetst. Ons enthousiasme is minder rumoe
rig dan dat van de. anderen, maar mis
schien zijn w ij ook rustiger en meer be
zonnen, hierbij onderscheidend tussehen
roes en bezieling.'
Ook tegenover bet conservatisme, dat dc
veiligheid van een be pan lóc groep bewaart,
terwijl het andere déél lijdt, moet de V.D.
J.O. haar houding bepalen. Mtijd moet die
houding er ccnc zijn Aan verdraagzaam
heid en liefde, die echter ook haar eigen
strijd kent in haai diepen afkeer tegen al
les, wat den mensch niet lief heeft. Bij dit
werk moet onze persoonlijkheid worden
opgebouwd en zoeken wc niet een groot
voorganger, doch moeten we vormen een
groot ltoor. waar ieder zingt op zijn eigen
wijze. Dat gaat langzaam, maar zeker.
Want iedere daad uit waarachtige liefde
geboren, is onvernietigbaar. Wij zijn dc
pioniers, die geïooven in den oogst, waar
voor zij willen dicnc i. (Applaus).
Samenstelling van het hoofd
bestuur.
Zondagvoormiddag werd dc algemeene
vergadering voortgezet. Besloten werd om
voor dc statutenwijziging en het orgaan de
spelling-Marchant te gebruiken. Het hoofd
bestuur overweegt de uitgave van een spe
ciaal orgaan tor instructie van dc leiders;
het zal uitsluitend circuleercn binnen den
kring der V.D.J.O. Uitvoerig werd gespro
ken over dc middelen van publiciteit en
propaganda. Dc leiding hiervan werd aan
't II.B. opgedragen. Met het oog op de lief
hebberij voor kampeeren zal een uitbrei
ding met oen tweede zomerkamp of een ver
grooting van bet bestaande in overweging
worden genomen.
Bij de verkiezing van het. hoofdbestuur,
dat met 2 leden word uitgebreid,-werd liet
dagelijksch bestuur als vólgt samengesteld:
I» J A.' Geluk, Haarlem, voorzitter; B. Lo-
vits Jr., den Haag, secretaris; E. Aan Voo-
len, Haarlem, penningmeester. Tot le ien
Averdcn gekozen: Mej. Timmer, Groningen;
W. dc Vries, Hengelo; A. J Oosterbaan,
jur. cand., Amsterdam; J. Meerburg Sna-
renberg. Utrecht. De zittende leden: K. C.
Koópmans te Schiedam en W. Veldhuis,
jur. cand.. Winschoten, stelden zich niet
weder verkiesbaar. Dc laatste werd als pro
pagandist voor Groningen gekozen.
Dc zegeningen der democratie.
In de openbare vergadering 's namiddags
sprak dr. S. Elzinga, inspecteur van het
Middelbaar en Gymnasiaal onderwijs te
Haarlem, over „De zegeningen der Demo-
natie". Niettegenstaande deze van verschil
lende zijden een ramp genoemd Avordt voor
onzen tijd, zoo stelde spreker liet toch zeer
op .prijs om over dit ondenverp 1c mogen
spreken togen jongeren, die misschien niet
weten hoe het eenmaal de ouderen heeft
bezield en hoe dozen ervoor geleden en ge
streden hebben om veel ervan tot werke-
lijkheid tc brengen, Avat niet altijd meer
te herkennen is, juist omdat Ave het hebben
bereikt, maar Avaarvan we de waarde pas
zouden gevoelen, zoo. we 't missen moesten.
Uit den oorlog kwam de groote crisis voort,
die algemeene ontevredonhoid schept cn in,
extreme richtingen naar oplossing doet
zoeken. Communisme cn fascism 1 r>' en
beide do dictatuur gemeen; deze is niet
nieuw in de geschiedenis, Avaar ze meestal
door corruptie ten onder ging. Democratie-
dictatuur is een tegenstelling; dc laatste
Avordt gekenmerkt door een volkomen ge
bondenheid der individuen, die alle invloed
verliezen op de verkiezing van stad cn land,
dc controle op de openbare financiën mis
sen, niet langer van een onafhankelijke
rechtsbcdeeling verzekerd zijn enz.: goede
ren, AvaarA'oor de democratie ten allen tijdo
pal staat. De corporatieve staat is geen
volksvcrtcgenAVoordiging. zooals Avij die
kennen cn goedkeuren. In sommige demo
cratische landen bestaat er misschien cor
ruptie, doch deze was, zooals de geschiede
nis leert, onder de dictatuur altijd oneindig
acel grooter. De geschiedenis der Neder
landen kent geen dictatorialcn vorm; deze
is bepaald on-Ncdcrlandsch. Wie den roep
onzer voorvaderen, die streden tegen gees
telijke onderdrukking, niet verstaat, is geen
echte Vaderlander.
Uitvoerig beschreef spreker, aan de hand
van verschillende toenmaals ingestelde cn-
quête's, de schrille toestanden op econo-
misch-sociaal terrein van 50 jaar geleden
en hoe dc democratie hierin verandering
bracht. Deze tijd kent Avcllicht nog ontzag-
lijker problemen. Voor dc oplossing hier
van kieze men niet den Aveg, die ten oor
log voert, maar avoI die leidt naar wereld
vrede en democratie. (Applaus).
Om 5 uur Avcrd dc vergadering door den
voorzitter met ecnige woorden gesloten,
Avaarin o.m. dank gebracht Avcrd aan het
aanwezige kamerlid mr. Jockcs, die zich
weer beschikbaar stelde voor de kamplei
ding van den a.s. zomer.
Werken van Jhr. den Beer Poortw
geel ter eere van diens zeven*
tigsten verjaardag
Do tentoonstelling, Avclke doorden Amers
foort sdicn Kunstkring.tot cn met 21 Octo
ber in „dc Potli" gehouden wordt, is Za
terdagmiddag door den voorzitter, dr. J.
Nicwcg, geopend. 1-ïij dankte <lc regenten
van „de Poth" voor hun welwillendheid en
begrootte buiten de familieleden, vrienden
en kennissen van jhr. A. W. clou Beer Poor-
lugael, Ier cere Aan wiens 70stcn verjaar
dag deze expositie Avcrd gehouden, het be
stuur van Fléhite.
liet speet hem, «lat dc vrouv£ cn do
dochter van den ex poseerenden schilder
niet aanwezig wareii, herinnerend, aan het
zwierige compliment Aan koning Frans I:
„Unc cour suns dames, c'cst unc annóc saus
printemps et un printemps suns roses", juist
omdat diens atouav zoo met zijn werk heeft
meegeleefd, Avaarom hij voorsteldo haar te
legrafisch gelukAvensclien over tc brengen,
„Dc schilder den Beer Poortugacl be
hoort lol een soon van mcnschen, die be
zig zijn uit tc sterven", waarmede dc heer
NieAveg het oog had op dc bescheiden mcn
schen. „Want in al die 70 jaar heeft hij
nooit een tentoonstelling gehouden, zoodat
velen er geen idee van hebben, dat hij zoo
veel Avork heeft gemaakt.'
liet is Avcrk, dat Avjj allen zullen weten
tc Avaardecrcn, ook al is er in dc kamer der
Celzusters woleens belangrijker werk geëx
poseerd. Dc meeste doeken zijn een open
baring van toewijding, waarom hij er van
overtuigd is, dat dc tAvec, die namens het
huldigingscomité aan Fléhite aangeboden
worden, zullen behooren tot haar waarde
vol bezit. Hij eindigde met jhr. den Beer
Poortugacl namens allen van harte geluk
te Avcnschcn.
Deze bedankte voor de Avaardcerendc cn
hartelijke woorden, zijn korte improvisatie
eindigend met een kernachtig „uit".
Dc heer CróockeAvit aanvaardde namens
Fléhito in dunk de beide aangeboden doe
ken.
Dc belangstelling was reeds bij dc ope
ning grooter dan gewoonlijk.
Onze kunst .medewerker schrijft over deze
tentoonstelling het volgende:
Het is om meer dan één reden tc hopen
dat deze tentoonstelling druk zal worden
bezocht. Wanneer de belangstelling bij dc
opening een graadmeter is, dan mag men
zijn verwachtingen op dit punt heel hoog
spannen. Het is misschien goed nog eens tc
zeggen dat zij die dc officieele opening heb
ben bijgewoond, geenszins verkeerd doen
hun bezoek nog eens tc herhalen. Een der
gelijke plechtigheid is niet steeds het
meest geschikte oogenblik om zich in het
Avork dat om langere aandacht vraagt, te
verdiepen. En dc kunstenaar, die toont dat
hemzelf het zich verdiepen in dc dingen
die hij uitbeeldt, lk>f is, mag eischcn dat
zijn publiek hetzelfde doet tegenover zijn
schilderwerk. Trouwens de bezoekers, die
zicli deze kleine inspanning getroosten,
zullen zich rijk beloond vinden.
Jhr. A. W. den Beer Poortugacl heeft
A'ele jaren den naam „dilettant" gedragen
hij draagt hern met eere. Aan deze kwa
lificatie zit meestal nog een inferieure
klank, dien zij oorspronkelijk geenszins be
zat cn dien zij feitelijk ook niet behoort tc
bezitten. In den stam van het woord zit
„liefde" en wat is mooier dan dat iemand
zicli uit liefde tot dc kunst voelt geroepen
om haar ook daadAverkelijk te dienen?!
Practisch is het wel zoo, dat de meesten,
die do schilderkunst hartstochtelijk zijn
toegedaan, haar tot hun belangrijkste le
vensbezigheid en tegens de bron van hun
bestaan maken, iets dat begrijpelijk is, waar
de technische zijde van liet vak een gesta
dige Avnt.-jt.pling vergt, óók hij dc allerbcs-
len, maar het is zeer goed denkbaar, dat
ook onder zoogenaamde „dilettanten" be
genadigde kunstenaars schuilen. Dc ge
schiedenis heeft er meer dan één voorbeeld
van opgeleverd.
Wie de tentoonstelling in de Poth over
ziet en bedenkt dat het mecrendeel van dit
oeuvre in de laatste jaren tot stand kwam,
het oudste werk, dat ik ontmoette, was
van '22 c~ die moet- wel tot dc conclusie
komen dal van dilettantisme in den gang
haren zin geen sprake is. Trouwens, wan
neer men overweegt dat deze schilder de
zeventig is gepasseerd cn niettemin nog
zoo productief cn vitaal blijft, dan ver-
Averpt men vanzelf dc kwalificatie in haar
minder gunstigen zin.
Het werk Aan jhr. A. W. den Beer Poor
tugacl bestaat voornamelijk uit stillevens.
Ik Avcct zeer goed, dat dit genre niet den
hoogsten vorm van schilderkunst represen
teert, maar ten dcelc blijft nog altijd dc
stelling van kracht dat het cr au fond niet
toe doet met welk ondenverp een kunste
naar zich bezighoudt. Een betrekkelijke
Avaarbeid, maar: een waarheid. Iïct komt. er
vooral op aan, wie iels. doet en lioc hij het.
doet. Zoo zijn er schilders die het, stille
ven kiezen, niet omdat, dit voor lien dc
weg is van den minsten weerstand, maar
omdat zij ook ja: juist in de innige
relatie tot het z.g. „doode ding" hun
mystieke levensbesef 't zuiverste kunen uit
drukken. Ik geloof: dit geldt ook voor de
zen schilder, althans in zijn beste Ayerk. Het
zij hij flcsschen schildert, Jacoba-kannctjes,
oude Jjockbanden, tinnen bekers en scha
len, pompoenen of bloemen, ketels of....
handschoenen, in de precizie waarmee hij
dat doet, (maar die vrijAvel nergens peu
terig is) in de lust om den schooncn vorm
als een geluk an sich tc doen spreken,
cn om de kleur tot een fijne fonkeling of
een luciedc mijmering te maken, zit iets
dat ook den toeschouwer in aanraking
brengt met het mysterie, dat in alle leven
is cn dat het diepste Avczen uitmaakt van
dc schoonheid. In het eeno Averk ondergaat
gc deze gewaarwording uiteraard sterker,
dan in het andere. In no. 27, dc vijf Jacoba-
kannctjes, no. 15 Tin stilleven, no. 21
Flcschjcs (dat een vergelijking met Mankes
zeer Avel verdraagt), 110. 6 Groot bockcnstil-
levcn onderga ik deze ervaring zeer leven
dig veel minder daarentegen is no. 46
Granaatappelen, no. 31 aardewerk, no. 26
Guitaar met schildersezel. Dit laatste wérk
is een geliefd object voor modernen als
Hvnckes en Ket, en dc gedachte aan hun
Avcrk maakt het schilderij van Den Beer
Poortugacl bijna geheel tot een misluk
king; bijna, want het aardCAverkpotjc met
bloemen is toch op zichzelf aa'cI weer heel
fijn. Maar zulke typisch moderne composi
ties liggen hem blijkbaar niet. Wat niets
zegt tegen het talent van dezen zeventigja
rige, die dc invloeden van dezen tijd zeker
ook heeft ondergaan men vergelijke eens
twee zelfde thema's uit verschillende jaren
doch zonder loc to geven aan ccnigo
modieuze stroom ing of luidruchtig» bewe
ging. Die invloed is hoogstens té onderken-
nen in de gesteldheid Aan zijn kleur. Op
een uiterst' gereserveerde. avcIhaast indi
recte. Avijze suggereert liij den tccrlercn, lich
ten humor Aan iijii visie. Men kan r at vin
den in zijn dóodc muisjes (17), maar óók,
voor Avié liet vinden wil, in dat zooevcn ge
memoreerde bockenfetillcvcn, en evenzeer in
de reeds genoemde Jacobakannctjcs.
Van dc landschappen en stadsgezichten
boeiden mij vooral de verwaaide dennen,
naar ik meen hot oudste Averkje van deze
tentoonstelling (1922), het „Franschc" muur-
pad (5), het impressionistisch aandoende
Olijfboomcn in zon (20), voorts het Witte
.huis (59) maar veel meer het Oud Anicrs-
foortsche huis (16) dat ondanks zijn minu
tieuze détailboliandcling toch een aantrek
kelijke fijne doorzichtigheid vertoont.
Het zelfportret cn dc blanke negerin too-
nen aan dat ook dit terrein van dc scliil-
derswerkzaamheid door hem met vrucht is
betreden. Een Arkc Noachs levert liet bewijs
dat hij de breedero compositie met zwier
aanpakt en met behulp Aan een levendige
fantasie Avcet te vullen.
Tenslotte heeft Den Deer Poortugacl ook
enkele beeldhouwwe !:pp dicrplastieken,
voor deze tentoonstelling afgestaan.
Deze ongewone vitaliteit, die uit dit alles
af tc leiden valt, stempelt hem tot een be
voorrechte!
C. A. SCHILP.
EXAMENS
Aan de Technische Hoogcschool tc Delft
is geslaagd voor het propaedeutisch examen
voor bouwkundig ingenieur onze stadge
noot T. Hoogevest.
TRUDI SCHOOP BALLET.
Dc dansende Komikerinnen.
Iïct. a lotte, vrolijke ensemble van Trudi
Schoop is de vorige Aveolc aan de tournee
door ons land begonnen en heeft overal
succes cn volle zalen gehad.
Woensdag komt Amersfoort aan dc beurt;
liet laat zich aanzien, dat ook hier de be
langstelling groot zal zijn.
Wij laten hier nog den indruk volgen, die
do Nieuwe Rotterdammer van het optreden
van dit ballet kreeg:
„Ja, dat is werkelijk een bizonder ding
geweest deze kennismaking met het
„ballet" van Trudi Schoop. Inderdaad is de
kunst van dit gezelschap voel meer panto
mime of zoo men wil dramatische bewe
gingskunst, op de basis van een ongetwij
feld zeer geraffineerde danstechniek, die
deze jonge mcnschen in staat stelt dc meest
gecompliceerde bewegingen als het waro
spelenderwijze tc verrichten. Men denkt on
willekeurig aan het ballet Jooss, maar net
werk van dit ensemble is daarvan geens
zins een navolging, het staat er met
ecnigszins dezelfde manier maar een geheel
eigen en juist door zijn originaliteit sterk
boeiend karakter naast. De voorstelling
wordt niet een bizondere virtuositeit uitge
voerd en doet in haar „gemak" zoo frisch
aan, dat men soms den indruk krijgt van
een improvisatie, Avat een aparte bekoring
heeft. Het gezelschap is niet bizondere
geestdrift ontvangen. Aan dc toejuichingen,
ook hij open doek, kwam namvelijks een
einde. Trudi Schoop zal in ons land haar
weg Avel vindcnl"
