n
DE LEVENSLOOP VAN BARTHOU
MEDEDEELING
BIJKANTOOR TE AMERSFOORT
ADVERTENTIËN
ABONNEMENTEN
worden ook aangenomen
door ons
J. LAIV3 BRECHTS
P. P3JPERSSTRAAT 10
en
Oude Soesterweg 93
EEN MAN VAN TAAI
DOORZETTINGSVERMOGEN
>r - - r y -j
Een herinnering uit het leven van Koning Alexander van Joego Slavië.
De Koning met zijn Gemalin Maria en den toen nog kleineni thans
11 jarigen Kroonprins Peter, dio Dinsdag tot Koning Peter H
van Joego Slavië is geproclameerd.
W e e n e n, 10 Oct (Reuter). Uit
'Graz wordt gemeld, dat hedenavond
zeven uur de Jocgo*SIavisch?Oosten?
rijksche grens hermetisch is gesloten.
De telefoonverbindingen en het ges
heele verkeer met JoegosSlavië zijn
Verbroken.
Ook uit Sofia wordt geseind, dat
cle telefonische verbindingen met
'JoegosSlavië zijn verbroken.
De Fransche ministerspresident,
Doumergue, zal zich ad interim bes
lasten met de portefeuille van buiten?
Iandsche zaken. Barthou zal een nas
tionalc begrafenis worden bereid.
Door de Hongaarsche regeering is
aan alle bladen opdracht gegeven elk
commentaar op den aanslag op kos
ning Alexander cn Barthou te vermijs
den. Alle bladen hebben zonder uits
zondering dit bevel opgevolgd.
Wie gedood en gewond werden.
Parijs, 10 Oct. (Reuter). liet aantal
slachtoffers van den aanslag tc Marseille
bedraagt tot nog toe drie, n.l. koning
Alexander, Barthou cn dc politic-beambte
Galy. In het ziekenhuis bevinden zich ne-
gen personen onder medische behandeling,
o.a. dc Fransche generaal en lid van den
oppersten oorlogsraad Georges, die in den
loop van den nacht geopereerd is en wiens
toestand nog zeer ernstig is; voorts drie
toeschouwers, onder wie een filmoperateur,
vier vrouwen uit liet. publiek en een 11-
jarige jongen. Bovendien zijn nog twee ge
wonden in hun woning onder medisclio be
handeling en wel een inspecteur van poli
tie, die in het been is getroffen en een we
duwe, die eveneens onder dc toeschouwers
Stond.
Betoogingen tegen de Fransche
politie.
Parijs, 10 Oct. (V.D.) De Oeuvre meldt,
'dat gisteravond te Parijs bctoogingen tegen
de Fransche politie zijn gehouden. Voor
het hoofdbureau van politic verzamelde zich
een groot aantal personen, die vijandige
leuzen riepen, doch door de politic werden
.verspreid.
In het Quartier Latin kwam het even
eens tot. betoogingen van extremisten tegen
den minister van binncnlandscho zaken
Sarraut, waarbij het tot een vechtpartij
kwam met socialistische cn communistische
studenten; een student werd ernstig ge
wond. Toen de politic arriveerde, word dc
gewonde door zijn vrienden in veiligheid
gebracht, zoodat niemand gearresteerd kon
worden.
Proclamatie tot het Joego
slavische volk. Koning
Alexander's laatste woorden
In een ïcgeerings-proclamatic tot het
Joego-Slavische volk wordt het volgende
gezegd:
Onze groolc koning Alexander I is als
slachtoffer van een erbarmelijken aanslag
op 9 October te 4 uur in Marseille overle
den. Dc martelaar-koning heeft met zijn
bloed zijn vredeswerk bezegeld, waarvoor
hij zijn reis naar het bevriende Frankrijk
heeft ondernomen. Overeenkomstig artikel
36 van de grondwet bestijgt zijn eerstgebo
ren zoon, koning Peter II, den troon van
het Koninkrijk Zuid-Slavie. Dc koninklijke
regeering, het leger en dc vloot hebben
koning Peter II den eed van trouw gezwo
ren. Dc koninklijke regeering neemt over
eenkomstig artikel 45 van dc grondwet, de
regcering waar, tot 11 October om de af
legging van den eed van trouw overeen
komstig artikelen 59 en 42 van dc grond
wet voor tc bereiden.
Dc laatste woorden, die koning Alexander
voor zijn heengaan heeft gesproken, leggen
getuigenis af van zijn grootc vaderlands
liefde. Hij zeide: „Waakt over Joego Slavië".
De koninklijke regcering roept de gehee-
le Joego-Slavische natie op, in trouw en
waardigheid over deze nalatenschap te wa
ken.
Peter II werd op C September 1023 tc
Belgrado geboren.
De Koningin-weduwe naar
Marseille.
Parijs, 10 clobcr. Dc extra trein, waar
mede koningin Maria van Joego-Slaviö zich
naar Parijs zou begeven is in verband met
den aanslag tc Marseille naar laatstge
noemde stad gedirigeerd.
Nadat de koningin het treurige nieuws
van den moord op haar gemaal had verno
men, was zij geruimen tijd bewusteloos,
zoodat de trein te Lons lo Sauvicr stopte,
opdat doktoren dc koningin medischcn bij
stand konden verlccnen. De aankomst tc
Marseille zal waarschijnlijk met vertraging
geschieden. Dc cchtgcnootc van minister
Ilerriot heeft zich tc Lyon ter beschikking
van koningin Maria gesteld cn vergezelt
haar naar Marseille.
Het onderzoek naar liet op den dader ge
vonden paspoort heeft uitgewezen, dat de
pas is uitgereikt door hot Tsjccho-Slowaak-
scho consulaat te Zagrob. Op deze wijze
wordt verklaard lioc liet mogelijk is, dat
de autoriteiten te Belgrado dc uitreiking
van een paspoort op den naam Kalemcn
niet in hun dossiers konden vinden. De pas
draagt een visum van Joego-Slavische au
toriteiten, geldig voor alle buitenlandsche
reizen, uitgezonderd voor reizen in Rus
land. Verder vindt men in den pas grens-
visa van Jocgo-Slavië, Zwitserland cn
Frank rij
Doodsklokken luiden te Belgrado.
Belgrado, 10 October. (Reuter). In
verband met den dood van koning Alexan
der zullen hedenochtend in allo kerken dc
doodsklokken luiden. De ministerraad heeft
een rouwtijd afgekondigd van zes maan
den.
Ter voorbereiding van dc begrafenis
plechtigheid is een speciale commissie ge
vormd.
Russische deelneming.
Moskou, 10 Oct. (Reuter). Dc voorzitter
van den raad van volkscommissarissen
Molotof en do volkscommissaris voor bui
tenlandsche zaken Litwinof hebben minis
terpresident Doumergue een telegram van
deelneming gezonden in verband met het
overlijden van minister Barthou.
Dc daad unaniem veroordeeld.
De Hongaarsche pers is ontzet over don
moord te Marseille: „Revolvers, bommen en
dolken blijven steeds dc middelen van dc
onderwereld cn kunnen nooit vrede of ont
spanning brengen".
Ook dc Italiaanschc pers veroordeelt den
dubbelen moord tc Marseille zoowel aan
koning Alexander als aan Barthou worden
hartelijke woorden gewijd.
De eerste langs telegrafischcn.' wog overgebrachte loto van den moord op
Koning Alexander van Joego Slavië te Marseille. Doodclijk getroffen ligt
de Koning achterover in de kussens van de auto.
De dood van koning Alex
ander. Een Dnitsch oor
deel.
Koning Alexander van Joego Slavië werd
bij zijn aankomst te Marseille door dc hoog-
waardigheidsbekloeders dor l'ranschc re
gcering en door den dood ontvangen.
Ziedaar den aanvangszin uit een hoofd
artikel, dat do Kölnischo Zeitung vanoch
tend wijdt, aan den opzicnlmrendcn aan
slag in Zuid-Frankrijk en waarin verder
wordt vastgesteld, dat er een zwarte scha
duw is gevallen over de. blijde feestelijkhe
den, die zouden worden gevierd, dc pom
peuze optochten, die zouden worden geliou
den cn dc redevoeringen, die do Fransche
staatslieden hadden voorbereid.
De schoten van Marseille hebben niet al
leen lichamen doorboord, maar tevens zijn
bet schoten in het weefsel der internatio
nale politiek. Niemand weet nog welke ge
volgen ze zullen hebben, maar zeker is, dat
zij ccn vertragende uitwerking zullen uit
oefenen op de. onderhandelingen, waarvan
de besprekingen tusschon koning Alcxan
tier cn zijn minister van buitenlandsche za
ken, Jcftitsj, aan den oenen, de Fransche
regcering aan den andoren kant het begin
zouden vormen; het onderhoud toch moest
ertoe dienen dc"basis te scheppen voor de
onderhandelingen, die Barthou eerlang met
Mussolini wilde voeren, teneinde een ver
gelijk tusschen Frankrijk en Italic tot stand
te brengen, een vergelijk, waarbij Joego
Slavie voor beide partijen dc alpha cn ome
ga was.
Toch golden dc revolverschoten niet in de
eerste plaats deze onderhandelingen; zij
waren bestemd voor den koning der Joego-
Slaven en het schijnt, dat op Fransch grond
gebied slechts een Joogo-Slavisch binnen-
landsch-politick conflict werd uitgevochten.
De schoten troffen echter en dit feit
maakt de treurige gebeurtenis cn haar ge
volgen nog veel gecompliceerder ook een
Fransch staatsman.
Viel Barthou als een toovallig slacht
offer? Dc omstandigheden, zoouls deze tot
dusver bekend zijn geworden, schijnen
zulks te bevestigen. Maar misschien w i 1 d o
dc moordenaar juist ook Barthou cn in do
zen de Fransche politiek treffen, want wan
neer koning Alexander do binnenlandscho
politiek van Joego-Slaviü zoo voerde, als hij
zo heeft gevoerd, dan werd deze richting
ingeslagen niet in dc allerlaatste plaats ook
in Frankrijks belang, dat uit militaire over
wegingen een Jocgo-Slavië wenschte, dat
een sterke bondgenoot was.
Het feit, dat dc moordenaar ccn Kroaat
was, rechtvaardigt het vermoeden, dat do
aanslag in wezen zijn oorsprong vond in do
Scrvisch-Kroatische tegenstellingen, in het
conflict tusschen Belgrado en Agram. Do
revolver van den dader mikte op liet „into
grale Zuid-SJavisme", dat do staatsidee van
koning Alexander cn der Scrvcn was. Voor
dc Servcn was dc Joego-Slavische staat
slechts de verwerkelijking der grool-Servi
sche idee. Heette dc slaat oorspronkelijk,
om de drie-eenheid aan tc duiden, konink
lijk der Scrvcn, Kroaten en Slowcncn, na
dc invoering der dictatuur door koning
Alexander op 6 Jan. 1929 kreeg hij den
naam van Jocgo-Slavië. Dc nieuwe naam
móest een staats- cn volkseenheid karaktc-
risceren, doch deze volkseenheid is tot dus
ver slechts een droombeeld der Scrvcn gc-
Ontelbare keeren heeft hij zijn
lancl als minister gediend
Aan ccn recent artikel \an Armand Rio
over Louis Barthou, den vermoorden Fran-
schen minister van buitenlandsche zaken,
wiens politiek wij reeds kenschetsten, ont-
lecncn wij het volgende
Louis Barthou is geboren in 1862 te
Oléron-Sonte Mario, een stadje in dc Fran
sche Pyreneeën, gelegen aan de samen
vloeiing van do bergstroomen Aspe en
Ossau, waar zijn vader een winkel dreef in
ijzerwaren. Hij was ccn zuivere Béarnais,
echter met ccnigc druppels bloed uit Cham
pagne in zijn aderen, afkomstig van zijn
grootvader van moederszijde, ccn stevigen
kerel uit Epernay, die zijn 7 jaren militai
ren dienst in de Pyreneeën verrichtte, ccn
ruwen zwoegenden smid, die geen -letter
lezen of schrijven kon.
De oorlog van 1870 liet een diepen indruk
na op den jeugdigen scholier. Tegen den
muur in dc klas hing een opschrift met dc
woorden „Kinderen, vergeet nooit 187071"
en dit zag hij dagelijks. Hij was toen 8 jaar
oud. Het „communiqué" van den generaion
staf was toen nog iets onbekends. Slechts
do officieele telegrammen gaven het land
inlichtingen en eiken dag zond dc vader
den knaap naar liet gebouw der onder-pre
fectuur om het daar tegen den gevel ge
prikte bulletin tc gaan lezen cn hem liet
nieuws mede tc dcelon Op een ochtend las
hij, geheel ontsteld, het bericht van de
catastrofe van Sédan. Toen liij thuis kwam,
hoorde hij zijn vader, een republikein in
hart en nieren, uit het venster debatteeren
met den stoffenhandelaar aan den over
kant, een even hartstochtelijk Bonapartist.
Het feit, dat de twee tegenstanders van
gisteren op dit ontzettende uur van geza
menlijke smart verzoend schenen, frappeer
de hem voor immer. Hij besefte toen diep,
dat hot nationale uitging boven dc poptick.
Ilij genoot zijn opleiding aan het lyceum
Ie Pau. Reeds toen was Victor Hugo één
van zijn goden. Vervolgens studeerde hij
rechten te Bordeaux, waar hij een recorcl
vestigde in den vorm van zes eerste prijzen
cn waar hij blijk gaf van een vloeiende cn
warme welsprekendheid.
Van woonplaats verwisselen, betéekende
voor den jeugdigen Louis Barthou het enne
terrein van overwinning verlaten, om het
andere tc betreden. Zijn redevoeringen op
het advocatcncongres tc Parijs, gehouden,
nadat hij zijn doctorstitel had behaald, zijn
tot op den dag van boden beroemd geble
ven. Met een buitengewone snelheid ont
wikkelt zich dan Lijn politieke carrière.
In 1889, nu ccn verkiezingscampagne te
Oléron. welke legendarisch is geworden,
verschijnt hij in dc Kamer, als jongste lid
van de rcpublikcinschc afgevaardigden, om
vijf jaar later als jcugdigstc minister van
de derde republiek dc portefeuille van open
bare werken tc aanvaarden.
Van 1S89 af is er welhaast geen minister-
presiident, die zijn kennis op het gebied der
staatszaken niet raadpleegt, of ccn beroep
doet op zijn vruchtbare werkkracht, zijn
vermogen om van dc meest ingewikkelde
vraagstukken snel den kern tc vatten, zijn
taai doorzettingsvermogen, hetwelk hem
alle moeilijkheden deed overwinnen. Bar
thou was minister van binnenlandscho
zaken onder Mélinc in 1896, \an openbare
werken onder Farricn in 1906 cn vervolgens
onder Clcmenceau tijdens diens langdurige
regeeringsperiodo van voor den oorlog. Hij
is vier maal minister van justitie geweest,
in een ministeric-Poincaré en in drie
minisleries-Briand, twee maal minister van
oorlog onder Briand en nogmaals tijdens
diens derde presidentschap en in het minis-
tcric-Stceg; twee maal betrok hij het depar
tement aan den Quai d'Orsay, in 1917 in liet
kabinct-Painlevé.
Barthou behoorde niet tot. dc mcnschon,
die in gemakkelijke tijdon beschikbaar zijn
voor regeeringsfuncties, om zich in moei
lijke uren terug te trekken. Als minister,
tot veertien maal toe, als lid van het comité
de guerro, licofd van de afdeeling Elzas-
Lotharingen, chef van do Fransche delegatie
tp Genève in 1922, voorzitter van de com
missie van herstelbetalingen, op ol
posten heeft liij getoond dc noodigc talenten
te bezitten.
In do dagen, dat er onweer naderde, aan
gekondigd door dc reis van den Duitschcn
keizer naar Tangcr en Algcciras, dc an
nexatie van Bosnië cn Herzcgowina, door
Oostenrijk in 1908, de „inval" van den Pan
ther in dc wateren hij Agadir in 1911, toen
de oorlog voor de deur stond, bleek, dat hij
niet alleen talenten bezat als redenaar cn
schrijver, maar dat. hij één der grootste cn
meest zeldzame hoedanigheden bezat van
een staatsmanskarakter. Als één van zijn
meest verdienstelijke daden bescchouwt
men in Frankrijk dc militaire wet, die hij
onder zijn ministorpresidentschap in 1913
er wist door tc krijgen, welke 't wapen heeft
gesmeed, dat zijn land heeft gered.
"Wij geven hieronder nog een chronologi
sche opsomming van do verschillende open
bare functies welke Barthou heeft bekleed:
Afgevaardigde van 1S89—1922; senator
vanaf 1922; president van den raad van
hot arrondissement Basses-Pyrcnécs sinds
1924; lid cn vroeger voorzitter van de union
démocratiquo et radicale; minister van
openbare werken van 189195 cn van
1906—07; minister van binnenlandscho za
ken van 189698; minister van justilio in
het kabinet van Briand van 19091913;
minister-president en minister van onder
wijs van Mei—December 1913; minister van
buitenlandsche zaken in het kabinet van
Poincaré in 1917; minister van oorlog in
liet kabinet van Briand in 1921; minister
van justitie in het kabinet van PoincarÖ
van 192221 en 192028 cn in het kabinet
van Briand in 1929; in Februari van dit
jaar werd Barthou opgenomen in de door
Doumergue gevormde nationale regeering,
waarin hij ccn der belangrijkste posten als
minister van buitenlandsche zaken be
kleedde. Voorts was hij voorzitter van do
commissie voor de herstellingsbetalingen in
1921; sinds 1918 was hij lid van dc Académie
Francaisc; hij was voorzitter van deSociété
d'Histoirc de la Revolution Francaisc.
Niet alleen als staatsman, doch ook en
niet in mindere mate heeft Barthou als lite
rator naam verworven. Beroemd is zijn
werk over Mirabcau. Van zijn overige wer
ken kunnen nog worden genoemdLamai -
tine Orateur, Le Général Hugo, Le Neuf
Thermidor, Lyautey et le Maroc, Danton,
Rachel, Lettres inédites d'Aifred de Vigny
h, Victor Hugo, Souvernirs do la Rue de la
Sablière, La Poliitique, Paroles Vécues, Dide
rot, La Vie Amöurcusc de Richard Wagner.
bleven, dio dc hegemonie wilden uitoofenen
cn handhaven. Wuf de bevolking van den
nieuwen staat gemeen was Joego-Slaven
te zijn was tot dusver niet sterk genoeg
om liet aanzijn tc geven aan don eenheids
staat, zooals dc Servcn zich dien droomden,
De binnenlandscho politiek van den drie-
dccligcn eenheidsstaat word gekenmerkt
door strijd tusschen de Scrvcn cn dc Kroa
ten, maar ook tusschen do Slowcncn en
Scrvcn om dc rechtsgelijkheid en tegen liet
streven naar hegemonie van Belgrado. Do
Kroaten en Slowcncn voelen zich „anders"
dan de Scrvcn, rekenen zich cn behooren
ook inderdaad, vooral daar zij Roomscli-
Katholiek zijn tot den cultuur„kring" van
liet Westen, terwijl do orthodox-Katholieke
Scrvcn tot den Byzantijnschcn behooren.
Een vergelijk ten aanzien van deze cultuur-
en geloofskwesties is nauwelijks mogelijk.
In Joego-Slavié gaapt in volks- cn cultu
reel opzicht ccn kloof, waarvan dc kreedto
door het vuurschijnscl der schoten op den
leider der Kroaten, Stephen Raditsj, in hot
parlement tc Belgrado schril werd belicht.
Dc dictatuur-constit,utio van 1929 zou dezo
kloof overbruggen; dit is haar niet gelukt.
De tegenstellingen tusschen de drie (en met
Montenegro mee: vier) dcclen van den staat
blijven bestaan. Ook do verzachting der dic
tatuur door dc wederinvoering ccncr nieu
we grondwet, die weer een Kamer en Se
naat instelde, waarin den nict-Servischen
volksstammen ccn veiligheidsklep zou wor
den geboden, bleek niet do band le zijn, dio
dc drie landsdeclon vermocht samen tc
binden.
Do koning nam Kroaten in do regcering
op, maar ook hierdoor werden do Kroaten
niet bevredigd. Hun doel is ccn fcdoralisce-
ring van liet koninkrijk, waarvan Kroatië
deel uit moet maken op den grondslag van
volkomen rechtsgelijkheid. Dc dynastieke
gedachte kwam door dit streven op geener-
lci wijze in het gedrang. Ook do Kroaten
erkenden het Servische koningshuis, manr
zij verlungdcn, dat koning Alexander liet
groot-Servische streven zou beteugelen en
een einde maken aan dc „invasie" der Ser
vische ambtenaren. Kortom: dc ciscli luid
de; Kroatië \oor de Kroaten.
Koning Alexander, die dc gevaren inzag,
welke liet voortbestaan van don staut be
dreigden. trachtte dc Kroaten met zich tc
verzoenen cn voor liet nieuwe régime te
winnen, Eindo 1933 verplaatste hij voor een
maand dc hofhouding naar Agram, vierde
daar zijn 45stcn verjaardag cn Kerstmis,
om daarmee aan te geven, dat Agram dc
tweede hoofdstad van Joego-Slavië was en
in 't algemeen uitdrukking tc geven aan dc
erkenning der Kroatische rechtsgelijkheid.
Het verblijf in Kroatië werd nu niet be
paald gekenmerkt door een gelukkig begin,
want onmiddellijk na zijn aankomst stelde
dc politic den koning een rapport ter hand
over dc arrestatie van drie jongelui, die van
zins waren een aanslag op hem le plegen.
Ook Dij zijn bezoek aan Sofia einde der
vorige maand werd rekening gehouden
met een aanslag, aangezien de Bulgaarschc
regeering niet minder dan een paar dui
zend verdachto porsoncn arresteerde cn
naar ccn afgelegen oord zond.
Te Marseille, op vreemden bodem cn op
een oogenblik, dat dc Joego-Slavische staat
in den persoon van koning Alexander een
triomftocl^ wilde beginnen, is liet probleem
der rassentegenstellingen in Joego-Slavië
nog eens fel belicht. De koning, dio dc een
heidsgedachte belichaamde, is voor dit
denkbeeld den offerdood gestorven.
Barthou met minister Piétrl bij zijn
vertrek van Parijs naar Marseile
om Koning Alexander van Joego
Slavië tc verwelkomen.
