DE PANDERJAGER IN VLAMMEN
PILOTEN GELUKKIG ONGEDEERD
Zaterdag 27 October 1934 AMERSFOORT SCH DAGBLAD
33e Jaargang Flo. 102
PANDERJAGER EXIT
WAT DE UIVERBEMANNING
VERTELT
MOEILIJKE LANDING
VAN STODART
NIEUWE RECORDPOGING
VAN JONES
GELUKWENSCHEN BLIJVEN
STROOMEN
DE STAND VAN DE
RACE
Fa. M- H. van Raalte
EEN SPORTIEF PLAN
Het eerste bericht, dat gisteravond omtrent den Panderjager binnen*
kwam, was veelbelovend. Geyscendorfer seinde uit Allahabad: „Hebben
zonder mecanicien Pander jager gerepareerd. Twee treinreizen naar Cal*
cutta voor schroef en olietank. Buitengewone sportieve hulp ondervon*
den. Groote gastvrijheid van officials in Allahabad. Proefvlucht van een
half uur goed geslaagd. Gaan hedenavond verder met uitgetrekt lan*
dingsgestel. Laten den moed niet zakken en willen doel bereiken, on*
danks grooten tegenslag."
En toen het tweede telegram binnenkwam, dachten wij het heuglijke
bericht van den start te ontvangen. HelaasGcyssendorfer seinde:
„Bij nachtstart in Allahabad reed plotseling een tractor met zoeklicht in
onze startlijn. Machine kwam vliegende in botsing met dezen tractor en
vloog in brand. Wij konden gelukkig alle drie ontkomen en zijn onge*
deerd".
En een nader telegram meldde:
De Panderjager is door liet vuur volko
men vernield. De bemanning werd slechts
licht gewond.
De Panderjager, die na het ongeluk van
de "vorige weck gerepareerd was, zou om
10.30 Amstcrdamschc tijd vertrekken. Op
liet oogenblik, dat het toestel zich van den
grond verhief, kwam liet landingsgestel in
botsing met een auto, waarop een zoek
licht was aangebracht. De Panderjager
kwam met dit zoeklicht inaanraking en
vatte onmiddellijk vlam. Dc inzittenden
sprongen uit het toestel en ontkwamen al
dus op wonderlijke wijze aan een vrcese-
lijken dood. De Indische chauffeur van den
auto werd ernstig gewond. Het bcnzinc-
reservoir van do Panderjager geraakte in
brand cn binnen enkele minuten was er
van het vliegtuig vrijwel niets anders over
dan een hoopje asch.
Men heeft hierboven het ontstellende bo-
rieht kunnen lezen, dat dc Pander jager niet
meer bestaat, omdat hij bij den start in
brand is geraakt, en totaal is uitgebrand.
IIccl veel geluk heeft men met deze
machine niet gehad; haar pech is bijna
spreekwoordelijk geworden, en in den
volksmond is zij al de pech jager gedoopt.
Zooals men zich zal herinneren is do post-
jager geconstrueerd met do bedoeling om
aan te toonen, dat het mogelijk zou zijn, om
een zeer snel toestel te maken voor het
postvervoer naar Oost-Tndiü, waardoor de
exploitatiekosten belangrijk zouden blijven
beneden die, welke de K. L. M. heeft met
haar grootere machines, die ook passagiers
kunnen vervoeren. De constructeur, de heer
Slot, slaagde erin, om een zeer snelle
machine te ontwerpen, en het vorige jaar
zou zij haar waarde bewijzen door omstreeks
Kerstmis een postvlucht naar Batavia te
maken.
"VVie zal het droevig gebeuren vergeten
Zijn, dat aan de vlucht van den Postjager
een onverwacht einde maakte? Na een hal
ven dag gevlogon te hebben, waarin het
toestel het van Schiphol tot voorbij Brin-
disi bracht, moest er wegens het vastloo-
pen van de rechter motor geland worden
en deze postvlucht was ten einde. Het ge
lukkig gevolg van dc pech was de onver
wachte recordvlucht van de Pelikaan, waar
door do post op tijd in Indiö en de retour-
post nog op tijd in Nederland arriveerde.
Zoozeer het dc Pelikaan-bemanning mee
zat, zoozeer zal het Geysendorfer en Asjes
tegen
Er zijn nu eenmaal van dio toestellen,
ieder vlieger kan er over meepraten, die
bepaald niet goed willen, die altijd één of
andere pech, een klein mankement of een
groot mankement weten te krijgen, juist
wanneer iedereen hoopt dat het nu dezen
keer eens lukken zal. Teruggekeerd werd
GEY3ENDORFFER.
ASJES.
het toestel opgeborgen, maar het is in het
half jaar, waarin het gelegenheid had om
tot beter inzicht te komen, niet opgeknapt
door de rust in de hangar. Integendeel,
zelfs na dc proefvlucht de week voor de
start overkwam het toestel bij de landing
een ongeval, dat gelukkig goed is afgeloo-
pen; het rechter intrekbare wiel sprong bij
het landen naar binnen, waarbij een
schroef verbogen en de gondel licht bescha
digd werd.
Het proefvlucht-ongeval is overigens een
voorlooper geweest van een gelijksoortig
ongeval dat bij de LondenMelbourne race
het toestel ernstige beschadiging zou bren
gen. Bij Allahabad sprong wederom een
der intrekbare wielen naar binnen, zoodat
de na het proefvlucht-ongeval verkondigde
meening, dat liet mankement aan de wie-
Ion zich niet meer zou kunnen herhalen,
niet bewaarheid is.
Waarna het toestel dan gisteren van
kwaad tot erger is vervallen, cn er nu
voorgoede een einde aan is gekomen: dc
Panderjager is niet meer cn zal nooit meer
pech kunnen hebben...
Jammer, heel jammer is het voor dc ener
gieke bemanning en voor dc even ener
gieke constructeur Slot, dat als overblijfsel
van alle moeite, zorgen en inspanning
slechts de herinnering aan veel pech en de
verkoolde resten van het vliegtuig oven
blijven. Met zat Geysendorfer en Asjes weer
niet mee bij bun tweede poging om in een
recordtijd Batavia te bereiken en als een
iler eersten in Melbourne te arriveeren.
Vooral de sympathieke K. L. M -piloot
Geysendorfer, de nestor met zijn groote
reputatie als verkeersvlieger, wereldreizi
ger met den Amerikaan van Lear Black, is
tc beklagen, daar wederom zijn werk door
pech verloren gaat. Zelfs dc beste piloot
kan met de allersnelste machine geen suc
ces behalen, wanneer de pechduivel niet
van hem aflaat en over die pech kan de
Panderjager-bemanning waarlij*: meespre
ken momenteel als weinig andere Neder
landsche vliegers.
Nogmaals, het is jammer zoowel voor de
constructeur van het mooio toestel als voor
dc piloten, die hun beste krachten gegeven
hebben om het moest mogelijk uit het toe-
slcl te halen.
Aan dc angst echter van velen, dio de
Kostbare levens onzer vliegers niet veilig
meenden in die door pech achtervolgde
Panderjager is gelukkig een einde geko
men. Moge echter de energie van allen, die
hij dit vliegtuig betrokken zijn. die het
ontwierpen; bouwden en naar Indiö on Mel
bourne stuurden, niet verloren gaan en
bun ondernemingsgeest niet gebroken zijn.
.Jullie yitien ons ook
altijd op de
hielen'
Batavia. „Een gewone Holland—In-
die-vlucht met 'n verlengstukje", verklaarde
Parmentier.
„Een fijne reis"; aldus Van Bruggen.
„Eine fantastisch gute Fahrt", aldus Thca
Ra sc he.
„Een wondermooie ervaring", verklaarde
Mol!.
„Een goed stel motoren voor zoo'n vlucht",
verklaarde Prins.
Voor dc Douglas-bcnianning werd dc .gc-
hécle reis gekenmerkt dqor drie hoogtepun
ten, n.l. liet vertrek van Mildcnhall, waar
20 deelnemers gereed stondeiï, van wie toen
nog niemand wist, hoe en/.wanneer zij dc
eindstreep zouden bereiken, de aankomst tc
Batavia, waar tropisch rfoljand juichte, en
ontroerd zijn enthousiasme in het Wilhel
mus omzette, cn ten slotto „de vuurproef
van Albury", waar, in het zicht van de ha
ven, kool overleg werd gevorderd mot weg
cijfering van, «,1.1c individueclc wenschcn en
dit ten hate van passagiers en goederen.
Want, ondanks de verkwikkende mede
werking van geheel A^W?}'stond niettemin
de „Uiver" in een dra^[g terreinr.w,aar de
bejaarde Lord Mayor van de plao(ts„ ge
steund door krukken iVi een hondémvecr,
alles gedaan heeft wat maar eenjgszins' mó
gelijk leek.
Nog altijd hecrscht in Ned.-Indië groote
spanning over de vraag, hoe dc „Uivcr" zal
worden geclassificeerd, doch daarbij bestaat
dc zekerheid dat geen enkele classificatie
afbreuk kan doen aan de wijze, waarop de
tricolor hoven den Oceaan is hooggehouden.
Scott verklaarde dan ook toen hij, aan
zittend aan een feestmaaltijd te Melbourne,
Parmentier cri Moll zag verschijnen: „Jullie
zitten me ook altijd op de hielen". (Aneta).
Omtrent de aankomst van de Stodarts
meldt Aneta:
De hevige regens die rondom Tjililitan
hingen, beletten Stodart te landen. Een spe
ciale verlichting was vooi bereid cn lichtsig
nalen waren gegeven. Van de Bataviasche
burgerij ontving men tallooze telefoontjes
om een speciaal vliegtuig dc lucht in te
sturen ter begeleiding van den vlieger, het
geen nog werd overwogen.
Stodart, die zich reeds nabij het vliegveld
bevond, keerde terug, daar hij dit waar
schijnlijk niet kon onderscheidén.
Ten slotto landde hij om 05.47 G.M.T. Het
bleek dat hij inderdaad groote moeilijkhe
den had ondervonden om Tjililitan tc vin
den, doch het oponthoud daardoor had
slechts ccn kwartier geduurd. I.atcr bleek,
dat op zijn kaart bet vliegveld Tjililitan
zoodanig stond aangegeven, dat dit bij re
genwolken wel moeilijk te vinden moest
zijn. Door het geven van lichtseinen vond
hij echter nog tijdig de landingsplaats, ter
wijl reeds zoeklichten in gereedheid waren
gebracht om verdere hulp te bieden.
Na een keurige landing reed Stodart on
middellijk naar den hangar. Hierna stond
hij een kort onderhoud toe aan een verte
genwoordiger van Aneta, waaruit bleek, dat
hij reeds van Calcutta af steeds zware re
gens was tegemoet gevlogen. Hij had het
vliegveld te Alor Star geheel onder water
gevonden, wat hij echter slechts zeer laat
lid gemerkt, waardoor zijn landing bijna
een ongelukkigen afloop had. Gelukkig
bracht hij dc landing tot een goed einde.
Stodart ontmoette te Alor-Star nog den
Dcenschen vlieger Hansen, die blijkbaar ook
moeilijkheden had in verband met het. ter
rein, dat 10 centimeter onder water stond.
Vervolgens vloog Stodart door naar Singa
pore, terwijl het nu zijn bedoeling is in den
loop van den nacht tusschen 2 en 3 uur
Rambang te hereiken en vervolgens door
te vliegen naar Koepang, zoodat hij na drie
dagen Melbourne zal hebben gehaald. Sto
dart is deelnemer in dé handicaprace, zoo
dat hij geen overdreven baast heeft.
Do bijzondere omstandigheden, waaron
der de landing van Stodart plaats liad,
brachten het op Tjililitan aanwezige pu-,
bliek zeer onder den indruk.
Fen uildaging aan den
Amerikaan Turner
Melbourne, 26 Oct. (V.D.) Dc Britsche
piloten Jones cn Waller, die met hun D. H.
.omet als vierde te Melbourne aankwamen,
t-n o\er het traject LondenMelbourne vier
jagen 2'Zlh uur hebben gedaan, zijn voorne
mens morgen uit Melbourne to starten voor
ten terugreis, waarmee zij hopen ccn nieuw
lecord MelbourneLonden te vestigen cn
tevens een record voor de vlucht Engeland
-Australië en terug. Zij zullen deze poging
uit zuiver sportieve overweging doen en
/onder uitzicht op een prijs.
De mogelijkheid bestaat bovendien, dat
de Amerikaansche piloten Turner en Pang-
)orn de uitdaging van Jones en Waller om
een zelfde poging te doen met hun Boeing
Transport, zullen aanvaarden.
Jones verklaarde dat dc vlucht naar Mei-
1 ournc zijn machine op geen enkele wijze
kwaad heeft gedaan en dat hij op den terug
weg dezelfde route zal volgen, zonder zich
rjchter te binden aan dezelfde controlepun
ten.
De verdere stand van de race.
De v ijfdc in dc race, althans tot dusver,
dc Miles Ilawk van Mc Gregor cn Walker,
bevindt zich reeds hoven Australië en wordt
tc Charleville verwacht. De Stodarts met
hun Air Speed Carrier zijn uit Balavia ver
trokken. Ilewett cn Kay met hun Dc Havil-
land Dragon zijn gestart uit Singapore,
waar Melrose met zijn Moth en Hansen met
zijn Dcsoutler zijn aangekomen, terwijl
Wright met zijn Monocoupé te Djask arri
veerde.
Wright geelt op.
L on den, 20 Oct. (V.D.) Alhier is bericht
ontvangen, dat Wright cn Polando verdere
leelr.eming ann de LondenMelbourncracc
'tebbo;i opgegoven.
De Miles Hawk, die te Port Darwin was
gestart is nog steeds niet aangekomen in
Cloncurry. Men maakt zich ernstig ongerust
over het uitblijven van bet toestel.
Een telegram van dc Shell.
Het personeel der Koninklijke Shell heeft
net volgende telegram aan dc bemanning
van dc l i\er in'Melbourne gezonden:
„Uwe sportieve prestatie in de vlucht over
drie werelddoolen heeft ons met trots cn
bewondering vervuld. Uw daad heeft op
nieuw getoond, wat Nederlundschc onder
nemingslust, doorzettingsvermogen, organi
satie, coöperatie lot stand kan brengen.
Wij als Nederlanders, doch tevens als em
ploye's der. Koninklijke Shell verheugen
ons ten zeerste met uw succes 'en wij zijn
er trolsch op, dat wij en onze medewerkers
in Europa, Azië en Australië U hij het be
halen van dit resultaat behulpzaam moch
ten zijn."
De Uiverpost.
De K.L.M. verzoekt ons mede tc dcolcn,
dat dc afzenders van de brieven, welke de
Uivcr heeft medegenomen naar Australië,
nog wel eenigen tijd geduld zullen moeten
hebben, alvorens zij dc door hen verzonden
briefomslagen weer in hun bezit hebben.
De 26.000 brieven moeten immers eerst
worden geopend, in de enveloppen voor te
rugzending worden gedaan en gefrankeerd.
Daarna gaat alles per gewone mail te
rug.
Dc K.L.M. vervacht, dat pas over ruim
een maand de eerste brieven zullen zijn te
rugontvangen.
Sir Henri Deterding feliciteert
de K.L.M.
Door dc Directie der K.L.M. werd heden
morgen het volgende telegram ontvangen:
„Met maximum van gocddoordachte flink
heid en daardoor minimum van risico heeft
Uwe Maatschappij zich de groote Lucht
vaart Maatschappij getoond en haar schit
terend succes zoo prachtig zuiver verdiend.
Ieder Hollander moet trotsch op U, Uwe
mannen en Uwe Maatschappij zijn.
Deterding."
Mac Gregor en Walker, op weg naar
Charlesville.
Hewett en Kay, Koepang verlaten.
Stodarts, van Batavia vertrokken.
Melrose, Singapore verlaten.
Hansen, nog in Singapore.
Wright en Polando, te Karachic.
Tot stilstand gedwongen zijn nog:
Shaw te Boeshir.
Daveshill te Cyprus.
Brook te Athene.
Het einddeel in zicht.
Mac Gregor en Walker passeerden om
22.30 uur (Grenwich tijd) Camovweai in
.Queensland.
Af deeling Witte Goederen
Wy ontvingen
Natuurzijden kousen,
in moderne kleuren, f 1.95p. paar
Wollen fantasie kousen,
een sportieve en elegante dracht
Fa. M. H. van Raalte
Kunnen Scott en Campbell
niet terugvliegen in
de Uiveu?
De heer P. J. Nortier doet in het Vader
land een plan aan dc hand, dat om do
sportivileit, die er uit spreekt, onze warme
waardccring heeft. Wij geven liet gaarno
over aan dc publieke rncening en zouden
gaarne vernemen of er sympathie bestaat
voor het bijeonbrengen van den passage-
prijs. Voor twee passagiers moet dat bedrag
op niet minder dan 3CD0 gld. worden ge
steld. Bestaat cr voldoende sympathie voor,
dan 'zullen wij ons in verbinding stellen
met dc K.L.M.
Het plan \a:i den hcc» Nortier dan luidt
als volgt: -
Tusschen dc gelukkig nog velo be
richten over dc LondenMelbournc-race
tref ik cr één aan, dat ilk gaarne nog even
nader zou willen belichUen Er werd name
lijk in gerept van de mogelijkheid, dat
Scott cn Campbell Black mot dc Uivcr terug
zouden réizen'.
Wij moesten probe eren deze mogelijkheid
in zekerheid tc doen vcrkccren. Wij Neder
landers zijn meer dan trotsch op op^ l.'ivcr-
manncn en de huldiging die hen 'J^cht zal
in hartelijkheid zeker niet onderdoen voor
die van de Pelikaan-helden Maai' hoe goed
zou het daarbij doen, indien ons dc gelegen
heid werd geschonken om aan de winnaars
van dc geweldige race tc toonen, dat wij
ook hun tocht met aandacht en soms met
zorg gevolgd hebben cn dat wij naast ons
zoo. begrijpelijk -euthousiasnyc ..voor onze
eigen jongëns dc .haast,, bovenpieivschelijko
prestatie van Scott cn Campbell naar haar
volle waarde weten te schatten.
En wanneer dan dc vrouwen van do
Uiverniannen zich nog één dag willen op
offeren en willen toestaan, dat zij Scott 011
Campbell Black nog even per Douglas in
Londen afleveren, dan behoeven wij er niet
aan te twijfelen, of dit sportieve gebaar zal
niet nalalcn in Engeland cn Australië den
gcwcnschten indruk tc maken.
liet komt mij voor, dat wij niet mogen
toestaan, dat de reis door Scott of door dc
K.L.M. betaald wordt, doch laat het Nerler-
landscho volk aan Scott en Campbell den
overtocht aanbieden. Ze hebben dc race eer
lijk gewonnen en bet moet ons een eer zijn,
wanneer zij onze gasten zullen willen zijn.
DE VLUCHT VAN DE „UIVER."
Souvenir aan dc stad Albury.
Amsterdam, 26 Oct. Onder den in
druk van dc prestaties van de „Uiver", welke
voor Nederland van zoo vérstrekkend be
lang zijn, mcenen wij dc algemecnc gevoe
lens van het Nederlandscho volk te vertol
ken, door aan de stad Albury een blijvend
souvenir aan tc bieden als blijk van giootc
waardccring voor dc spontane en sportieve
wijze, waarop de gcliecle bevolking de
„Uiver" bij zijn landing en vertrek behulp
zaam is geweest.
Hiertoe hebben ondcrgeteckenden zich
verecnigd lot het Albury-comité.
Teneinde allo Nederlanders in staat te
stellen aan dit doel mede te werken, is
ieder bedrag welkom, echter tot een maxi
mum van 1.
Bijdragen worden gaarne ten spoedigste
ingewacht op postgiro nr. 1142 ten naino
van dc firma Pierson Co., Heerengracht
214, Amsterdam, onder vermelding van
„Albury-Comité."
G. D. W. Boisscvain.
E. J. Désandró.
lierman Scheltcma.
L. C. Schullcr tot Peursuni.
W. F. Sillom.
H. J. Tjaarda.
G. J. A. van Lanschot.
Ch. E. Veltman.
Mr. A. J. Feith, Secretaris,
Vossiusstraat 3, A'dam.
J. L. Pierson Azn., Penningmeester.
UIVER-HULDI3ING
Uit het gesprek tusschen de Ui verbeman
ning en den K.L.M.-directcur Plesman heeft
men kunnen vernemen, dat de Uiver 17 No
vember op Schiphol verwacht wordt. Ter
gelegenheid van dc terugkeer zijn plannon
in voorbereiding voor een groolsche huldi
ging in do hoofdstad.
Hoewel nog geen details kunnen worden
medegedeeld, denkt men aan een grooten
ommegang door dc stad, een huldiging in
het Stadion en een luchtvaartdéfilé.
Het Initiatief-comité Amsterdam over
weegt plannen in die richting.
