DÉ EÉMLANDEU.
4000
„Geef mij een Boveetje"
PRIJS OER ADVERTENTIEN van 1—4 regels I 1.05 met inbegrip van een Dewijsuummer
Maandag 29 October 1934
Uitgave: VALKHOFF Co. - Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
33e Jaargang No. 103
DE SLAG AAN DEN
IJZER
Geloofsvervolging in
Mexico
REVOLUTIE IN SIAM?
RASSENHAAT IN
FLORIDA
RCEP OM STERKER
WEERMACHT
TAXI
TAXI
UIVER VLUCHT
AMERSF00RTSCI1 DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden vooi Amersfoori 2. ld. per maand 0.75, per
L 1,1 weck (me! gratis verzekering tegen ongelukken' I 0.17'/',.
Binnenland franco per post per 3 maanden f3 -. Afzonderlijke nummers I 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 513
elke regel meer f 0 25 Liefdadlghclds-advertentlfin voor de
helft van den prijs. - Kleine Advertentlën „KEITJES bi) vooruitbetaling 1—5 regelt
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.— Bewljsnummej extra 1 0.05
Doet de Siameesehe koning af
stand van den troon?
Hoofdzakelijk uit Engeischc bron ver
moedelijk mede doordat hij zich blijkbaar
op bet oogenblik in Engeland bevindt
komen enkele berichten binnen omtrent
den troonsafstand van Prajadbipok, den
koning van Siam. In een verklaring, die
door personen uit de omgeving van don
kouing is afgelegd, wordt nog slechts ge
rept van een desbetreffend voomemc n.
Wat is de reden van dezen gcwichtigen
stap? De meeste berichten komen hierin
overeen, dat de troonsafstand verband
houdt met een wet, die onlangs door bet
Siamccschc parlement is aangenomen en
waardoor den koning bet recht, dat bij tot
dusver bezat om doodvonnissen en veroor-
declingcn tot levenslange gevangenisstraf
te bevestigen, wórdt ontnomen. Aangezien
tevens de eisch des konings, om over deze
aangelegenheid de traditioneele macht
over leven en dood zijner onderdanen
een volksstemming te houden, van de batul
zou zijn gewezen, besloot, de koning al
thans volgens sommige berichten de Sia
meesehe regeering. te verwittigen van zijn
troonsafstand. Volledigheidshalve deelen
wij nog mede, dat uaar aanleiding van liet,
gebeurde vermoedelijk een regentscliaps-
raad zal worden benoemd, met een jong
lid der koninklijke familie op den troon,
terwijl het aan dón anderen kant verre van
uitgesloten wordt geacht, dat. de republiek
zal worden uitgeroepen. Ook is cr sprake
van een revolutie in Bangkok, doch tenge
volge van cle blijkbaar scherpe censuur,
die momenteel in Siam wordt toegepast, is
bet voorloopig nog uiterst moeilijk zich een
juist beeld te vormen van hetgeen zich in
Siam afspeelt. Oncontroleerbaar vooralsnog
is dan ook bet gerucht, dat nog ijverig po
gingen worden aangewend om den koning
op zijn besluit tc'doen terugkecren.
Het was .sinds den dood "Nan zijn broer,
koning Vajiravudh, in 1925, dat. koning
Prajadbipok in Siam hcersclite. Na den
staatkundigen ommekeer in Juni 1932, die
door de nationale volkspartij werd inge
leid, legde de koning zich neer bij de nieu
we constitutie en enkele wijzigingen-daar
van, die later werden aangebracht. Deze
grondwet ia iets, dat het miclden houdt tus
schcn de constituties van het oud-parlemen
taire Engeland en het fascistische Italic.
Men vindt in Siam sléchts de nationale
volkspartij, waaruit de afgevaardigden voor
het parlement voor de cene helft door den
koning en de rcgccring, voor de andere
helft door het volk worden gekozen. De
ministerpresident, kolonM Pliya Bahol, is
tegelijk leider der partij. Rcgeei'ing en par
lement zorgen voor de wetgeving, die van
kracht wordt, zoodra de koning cr zijn
handteekening onder heeft gezet.
In den herfst van 1933 heeft de vroegere
minister van oorlog, generaal prins Bovo-
radcj, door een opstand getracht het abso
lutisme in Siam te herstellen. De rebellie
mislukte, echter en Bovoradej week naar
het. buitenland uit. De rcgccring der natio
nale volkspartij heeft de rust en orde in
het land spoedig hersteld. I-laar positie is
sterk, daar zij door de overgroote meerder
heid van het volk wordt gesteund en. naar
velen van oordeel zijn, door een wijze, ge
matigde wetgeving zeer spoedig populair
is geworden. Een modern uitgerust, goed
gedisciplineerd leger met een steeds groo
ter worden luchtwapen, dat behalve over
de centrale vlieghaven Don-Muang bij
Bangkok de beschikking lieeft over tal van
ah de re vliegterreinen, waarborgt de onaf
hankelijkheid van Siam en zorgt met uit
stekende gendarmerietroepen voor de orde
en veiligheid binnen cle landsgrenzen.
Siam, met Burma hel belangrijkste rijst-
ex portland van Zuid-Oost-Azië, is door den
rijkdom van zijn bodem, zijn grooten uit
voer van teakhout en andere boschproduc
ten, lak, ün enz. alsmede door zijn rijkdom
aan kolen, koper, ijzererts, petroleum enz.,
die in verschillende doelen van 't land zijn
vastgesteld, ongetwijfeld van zeer grootc
beteekenis, wat de toekomstige economische
ontwikkeling van het Verre Oosten en Zui
delijk Azië betreft.
Meer dan vierduizend jonge Siamcezen
studecrcn in Europa en ongeveer 250 in de
Vereenigde Staten. Sinds het voorjaar van
1934 bestaat er b.v. ook bij onze Oosterbu
ren een „vcrocniging van" Siamccsche stu-
PRAJADKIPOK.
denten in Duitschland". Siam is er trotseh
op te beboeren tot de meest vooruitstre
vende landen der wereld.
In den zomer van 1934 beeft koning Pra-
jadhipoic en koningin Rambhai Bharni, in
gezelschap van den minister van buiten-
landsehe zaken prins Devavvong, ook een
bezoek genraeht aan Duitschland. De Dun-
schers stelden dit toen tc eerder op prijs,
daar Prajadbipok bet eerste staatslioolü
was van één ucr landen, welke in den we
reldoorlog tegenover Duitschland stonden,
dat sinds het sluiten van den vrede zich
naar Berlijn begaf. Siam had n.l. in 1917,
nadat sterke pressie op het land was ge
oefend, de zijde der Entente gekozen.
Tusschcn Duitschland en Siam hebben
steeds zeer levendige relaties bestaan.
Beeds toen de schepper van den modernen
Siameeschen staat, koning Tsjoclalongkorn,
de vader van Prajadbipok, zijn scepter
zwaaide, hebben cle Duitschers belangrijk
bijgedragen tot do reorganisatie van Siam.
De Duilsche ingenieurs hebben een uitge
breid spoorwegnet aangelegd, waardoor bet
straffe, centrale bewind zich zelfs tot de
meest afgelegen provincies kon uitstrekken.
Ook het post- en telcgraafvvezcn, cle genees
kundige dienst bij leger en vloot, het Roodc
Kruis enz. werden onder Duitschc leiding
georganiseerd; in 1915 werd de Duitschc
taal zelfs als leervak op Siamccsche mid
delbare scholen ingevoerd. Vele jonge Sia
mcezen studeerden in Duitschland en een
groot aantal Siameesehe officieren ontving
zijn opleiding te Grosslichtcrfclde en in het
Duitsciie leger. Zoo'n levendig karakler
droegen iele handelsbetrekkingen tusschcn
beide landen, dat in 1914 meer dan twee
derden des zeeschepen, die Siameesehe ha
vens binnenkwamen, de Duitschc vlag
voerden.
Driemaal heeft koning Tsjoelalongkorn
Duitschland bezocht; in 1907 vertoefde hij
ten behoeve van zijn gezondheid in Bad
Homburg'. Daar woonde hij in de villa
Fürstenrulie, het vroegere huis van keizer
Frederik. Op 20 Sept. 1927 vierde hij, geheel
in Siamceschcn trant, op luisterrijke wijze
zijn 54sfcn verjaardag, waartoe geheel Hom
burg in het feestelijk versierde Kurliaus
was uitgenoodigd. Ter herinnering schonk
de koning aan do badplaats een schitteren
de tempel-rusthal met zijn wapen cn beel
tenis, die thans een sieraad uitmaakt van
don Kurgartcn. Het waren onder meer cle/.c
plaatsen, waar zijn koninklijke vader in
dertijd vertoefde, welke in 1934 bet bezoek
van Prajadbipok en diens gemalin golden.
25.000 oud^stnjders defilee*
ren ie Brussel
Br us se 1, 2$ October (V.D.). Ongeveer
25.000 oud-strijders zijn lieden naar Brussel
gekomen ter herdenking van den 20slen ver
jaardag van den slag aan den I.Tzcr.
De herdenking bestond uit een défilé van
oud-strijders en nationale verbonden, voor
het Koninklijk Paleis te Brussel.
Op do koninklijke tribune hadden plaals
genomen Koning Leopold III, Koningin
Astrid, minister-president de Brocquevillé
cn de andere leden der regeering, de voor
zitters van Kamer en Senaat, de burgemees
ter van Brussel, Adolf Max, cn vele militaire
autoriteiten. In het défilé, dat ongeveer een
uur duurde, werden vele vaandels o.a. die
van don I.Tzcr. die van 1330 en die van het
leger van 1934, meegedragen. Tusschcn de
opmarcheerendc oud-strijders reden autos
met invaliden, oud-strijders van den I.Tzor.
Na afloop van liet défilé hebben do voor
zit ter van de Nationale Verccnigjng van
Oud-Strijders en van den Vriendenkring van
Oud-Strijders aan don I.Tzcr, oen rede uitge
sproken, waarin zij de nagedachtenis van
Koning Albert huldigden en oen trouw aan
het Belgische vorstenhuis betoonden.
Koning Leopold III heeft tenslotte in een
rede dank uitgesproken voor de hulde aan
de nagedachtenis van zijn vader, Koning
Albert, den veldheer van den lïzer en voor
de bewijzen van aanhankelijkheid aan zijn
moeder, Koningin Elisabeth on aan Ko
ningin Astrid en hom persoonlijk.
Hij deed een beroep op de eenheid van de
iiatie cn verklaarde, dat. het beste middel
om de gruwelen van den oorlog tc voorko
men is de eenheid Ie handhaven en tc zor
gen voor oen verdedigingsapparaat, dat eer
bied afdwingt. De plannon daartoe, reds
door zijn vader, Koning Albert in 1931 be
pleit, zullen thans worden uitgevoerd, zoo
goed mogelijk voor zoover de geldmiddelen
van den slaat dat toelaten. Dit is in liet
grooto belang van bet land.
De Koning besloot zijn toespraak niet do
verklaring, dal indien wij onze onafhanke
lijkheid zullen bewaren, wij moeten vertrou
wen in eigen kracht en eenheid.
BULGAARSTTR OUD-MINISTERS
INGEREKEND.
Op lost der IV'1 ga?vsche rcgccring zijn
wegens actie Iogen liet gouvernement zoo
wel Gitset', èud'-minister van- handel 'n 't
kabinet. Moesjanof, als de oud-ministers
Katsjjvkof en Werbenof gearresteerd.
Nieuwe verscherping
ingetreden
M e x i c o-C i l y, 27 Oct. (V.D.) De strijd
tegen dc It. K. Kerk in Mexico neemt met
den dag scherper vormen aan. De Excelsior
meldt, uit Culiacan in den slaat Sinaloa. dat
de gouverneur daar alle godsdienstoefenin
gen heeft verboden en den stcdelijlccn auto
riteiten opdracht beeft gegeven .de kerken
te sluiten. Ook uit Aoapnlco zijn berichten
ontvangen over een volledig verbod van allo
godsdienstoefeningen. In Mexico- City is
men zoover nog niet gegaan. Desniettemin
verdrongen z.ich vanmorgen duizenden go-
loovigen uit alle lagen der bevolking met
hun kinderen bij de kathedralen, om den
doop en andere sacramenten te laten bedie
nen. daar men ook in de hoofdstad een slui
ten van alle kerken niet onmogelijk acht.
Zondagochtend zal door de regeeringsparlii
en de arbeidersbonden een massa demon
s tra tie voor socialistisch onderwijs worden
gehouden, waaraan naar schatting 150 0MO
nersonen zullen deelnemen. Men vreest voor
botsingen, dear van de katholieke groepen
der bevolking een tegendemonsfratie wordt
verwacht.
Naar de bladen uit Chihuahua (Mexico)
vernemen, is thans ook aan protestantsrhe
gcestelijke.n in den staat Chihuahua de he
voogdheid tot uitoefening van hun ambt
ontnomen.
De katholieke bisschop van Chihuahua
heeft zich roods naar El Paso (Texas) bege
ven cn de overige katholieke geestelijken
zullen hem in de. komende dagen volgen,
zoodat er daarna in don ge.hoclcn staat geen
geestelijken meer zullen zijn.
Londen, 28 Oct. (V. D.) Uit Bangkok
vordt gemeld, dat de secrelar's van den ko
ning van Siam gisteravond heeft medego-
fe£Id dat de koning verklaard had, dal hij
rilde aftreden. Men' meent Ic weten, dat de
koning tot dit besluit is gekomen tengevol
ge van het tusschcn hein en de nationale
vergadering bestaande conflict over dc ko
ninklijke prerogatieven.
Uit Singapore wordt geroeid, dat in Siam
een strenge censuur is ingesteld 1-n verhand
.net den moeilijken cn onzekeren toestand.
Het leger zou gesplitst zijn in voor- cn tegen
standers van den koning.
Naar verluidt, zouden pogingen in het
werk worden gostclcl om den koning van
7ïjii besluit te»"ug ie brengen doch tot nog
toe zou men hierin niet zijn geslaagd. De
mogelijkheid bestaat, dit men een jeugdig
lid der koninklijke familie op de troon zal
brengen cn een regcntschapsraad zal benoe
men. Doch hét meest waarschijnlijk wordt
geacht, dat in Siam de republiek zal wor
sen uitgeroepen.
New-York, 27 Oct. (V.D;). Naar uit Mn-
i'ianna in Florida wordt gemeld, is in de
nabijheid van dc plaats, waar vanmorgen
een jonge neger gelyncht is, een andore ne
ger na een kort gevecht niet een blanke door
den sheriff gearresteerd. Bij dc arrestatie
verzamelde zich een grootc menigte, jdie
den neger uitgeleverd wilden zien om hem
eveneens te lynchen. Ten slotte slaagde men
er in den gearresteerde in de gevangenis tc
brengen, doch de woedende menigte trachtte
daarop de gevangenis tc bestormen De she
riff verzocht daarna hulp van den gouver
neur van dén slaaf, die een compagnie nati
onale garde, alsmede een vliegtuig met
traangas naar Marianna zond. Inmiddels
heeft de blanke bevolking van dc negerbe-
volking geëisclit, dat zij voor zonsondergang
de stad heeft verlaten. Anders zou de neger-
wijk neergebrand worden.
KWANTOENG BEDREIGD DOOR
COMMUNISTEN.
Aan de grens van dc provincie Kiangsi
trachten communistische troepen uit Foe-
kien de provincie Kwantocng binnen te
dringen. Er wordt lievig gevochten en de
sleden Ahyoean en Sinfcng wisselen om
beurten van bezetting. De regeering van
Kanton heeft alle beschikbare troepen en
30 vliegtuigen naar dc grens van Kiangsi
gestuurd.
TOENEMENDE WERKLOOSHEID IN
FRANKRIJK.
De werkloosheid in Frankrijk blijft toe
nemen..Op 20 October j.l. bedroe? het ann-
tal ingeschreven wcrkloozen 339.822 of 5771
nicer clan de vorige week.
buitenland
Binnen- cn
G ct. per E.Ti 6§, I HS
Vraagt prijs van onze 6 7 pers. wagens
Vaslc standplaats naast het Tramstation.
Zoowel Engeland als Amerika
maakt propaganda voor een
krachtige vloot
Dc marinemedewerker van de Times trekt
nuar aanleiding van cle tegenwoordige vloot
besprekingen uit een vergelijking van de
gevechtsvloten van Engeland, Frankrijk,
Italië en Duitschland de conclusie, dat de
EnpcUchc geverhtsvloot een achterstand
heeft. Hij schrijft o.a., dat het in 1932 op
stapel gezette Franscbe linieschip Dun-
kerquo 20.500 ton meet en een grootc ge-
vechtswaarde heeft, terwijl do beide Ita-
liaansche slagschepen Vittorio Veneto en
Litteorio, die op stapel gezet zullen worden,
do door <|e verdragen toegestane maximum-
grootte van 35.000 ion cn.geschut van 40 cm
kaliber zullen hebben.
Toon de plannen voor de Dunkcrqne vol-
looid werden, was .het nieuwste type pnnt
sérschip gereed, dc Dentsrhlnnd, die ren
waterverplaatsing van 10.000 ton hoeft cn
Is uitgerust met 6 kanonnen van 27.5 cm.
Dc Britscho marine is evenals dc Ameri-
knansehe en dc Japansche door liet vloot-
verdrag van Londen verhinderd, voor het
oir.de van het jaar 1930 nieuwe oorlogssche
pen op stapel tc zetten.
Slechts drie Engelsche slagkruisers zijn
Merk genoeg om een schip als do Dcutsch-
'and met kans op succes tc kunnen aanval
'en. Slechts dc Hood kan niet eenige kans
°en schip als do Dunkcrquc aanvallen. Geen
Britsen schip och tor kan hopen zich onder
Telijke voorwaarden met dc nieuwe Italiaan
cche schepen te kunnen meten. Do drie ge
noemde Britscho slagkruisers werden bijna
19 jaar geleden ontworpen en hebben geschu
van 37.5 cm., terwijl de Italiaanselie sche
nen met geschut van 49 cm zijn uitgerust,
'^'elke maatregelen door den bouw der
'•'ransehe en Italia.insebe schepen nobdig
zijn, dient te worden afgewacht. Voor de
Nelson en de Bodnev was een bouwtijd van
'n:jna vijf jaar nooilig. De Dunkerquc is
reeds twee jaar in aanbouw en zal pas in
1957 in dienst worden gesteld. Italiaanselie
schenen zullen misschien sneller gebouwd
worden, wanneer althans uit het tempo van
den bouw der Italiaanselie pantserkruisers
do-'.o conclusie mag worden getrokken.
Dc Amerikaansehc schcepvaartstations
hebben een draadlooze boodschap gericht
tot alle schenen, waarin er aan wordt her
innerd, dat in samenwerking met de Navy
League, de Arncrikaansehe nropaganda-or-
ganisatie voor de. vloot, op 27 October jaar
lijks do „vlootdag" wordt gevierd. Op de-
zendag ligt dc marine zooveel mogelijk in
de thuishavens en worden dc vaderlands
lievende burgers uitgenoodigd de schepen
te bezoeken.
Dit jaar beeft deze vlootdag een bepaalde
beteekenis vooj* eiken nadenkenden en voor
uitziend en Amerikaan, die belangstelt in
bet voornaamste middel voor de verdedi
ging van het vaderland, aangezien' geduren
de het afgeloopen jaar een systematisch
vloot bouw program is ingewijd, dat, wan
neer hot, wordt voortgezet, de vloot dor
l er. Staten de eerste Ier wereld zal maken.
Dc marine voelt echter, dat de viering van
den vlootlag niet volledig zou zijn, wanneer
zij niet gedeeld werd met baar zusterinstel
ling, de Amerikaansehc koopvaardijvloot,
welker prachtige prestaties in vrede en
in oorlogstijd een inspiratie zijn voor een
ieder, die naar zee gaat.
De oproep wordt gctcekend door den ad
miraal van de Amerikaansehc vloot W. II.
Standlev en is gedateerd uit liet departe
ment van marine 'c Washington.
HET PETROLEUMCONFLICT IN
MANDSJQEKWO.
Maatregelen zullen worden
uitgevoerd.
Tokio, 27 Oct. (V.D.). In verhand met de
stappen, door Amerika, Engeland en Neder
land te Tokio gedaan naar aanleiding van
het petroleumconflirt, heeft de Mandsjoe-
rijsche regeering den Japanschen gezant een
nota overhandigd, waarin de Mandsjocrïj-
sche regeering constateert, dat het stand
punt der protesteerende mogendheden wordt
afgewezen. De aangekondigde reorganisatie-
maatregelen zullen ten uitvoer worden ge
lcgd.
POLITIEKE ACTIVITEIT VAN
BUITENLANDERS VERBODEN.
Een beschikking van den Franschen mi
nister van binnenlandsche zaken brengt in
herinnering, dat alle in Frankrijk wonende
buitenlanders elke politieke actie moeten
nalaten. 7.ij mogen zich noch in de iëVan-
schc politiek mengen, noch op Franseh ge
bied agceren tegen de regeering van hun
vaderland.
DIT BLAD HEEFT EEN DAGELIJKSCHB
GECONTROLEERDE OPLAAG VAN
EXEMPLAREN
TEL. 1830 TEL. 1093
Betrouwbare Onderneming
WAGENS GOEDGEKEURD DOOJl
CEMEENTE-POLITIE.
PASSAGIERS VER2EKESD
Naar buiten 6 cent p. K.IV1.
STANDPLAATS STATIONSPLEIN
(Rechterzijde Hotel Monopole)
Hoofdkantoor KAMP 41.
BUITENLAND.
Een revolutie in Siam?
(Eerste Blad, pag. 1.)
Dc Melbourne-race.
(Derde Blad, pog. 1).
SPORTNIEUWS
Amersf. Boys verliest, in Baarn met 51
(Tweede Blad, pag. 1
Quick door Hilversum met 61 voor clcn
K.N.V.B.-Bcker geslagen.
(Tweede Blad, pag. 1).
Dc K.N.V.B. houdt Najaarsrcunie.
(Tweede Blad, pag. 2).
BELFTSCH BORDJE VAN DE
MODEL IS ONZE ETALAGE
Alleenvcrkoop
WEER VERWACHTING
Medegedeeld door het K. N. M. 1. tc
Dc bilt.
Verwachting: Meest matige
Westelijke tot Noordelijke wind, ge- l
deel tel ijk bewolkt, nog kans op cn- 2
kelc regenbuien, koude nachten, over-
dag iets kouder.
Hoogste barometerstand 772.4 te Isafjord.
Laagste barometerstand 734.9 tc Hapa-
randa.
Kans op buitjes.
De diepe depressiekern, die Zaterdag ten
Oosten van IJsland was gelegen, heeft zich
Oostwaarts verplaatst en bevindt ziel)
thans boven Lapland. Zij nam in diepte af
cn vooral haar Westzijde steeg de barome
ter snel. Dientengevolge werd bij Noorden
wind koude lucht over IJsland aangevoerd,
die zich ook verder Zuidwaarts uitbreidt.
Daardoor is ook over Groot-Briltanië en ons
land de temperatuur lager geworden. De
daling van den thermometer over Frankrijk
cn Duitschland moet eerder worden toege
schreven aan nachtelijke uitstraling in het
zich aldaar bevindend hooge-druk-gchied.
Dc depressie bchccrscht momenteel het
weer over Noord-Europa nog geheel. Hier
en daar waaien nog krachtige winden.
Plaatselijk komt nog zware regen voor.
Over Centraal-Europa, Midden- cn Zuid-
Frankrijk is hot weer rustig. De kans op
buitjes blijft bij ruimend en wind ten on
zent nog bestaan. Dc afkoeling is vooral
des nachts te wachten.
5 mr 6 min.
LASEEGTRJIAT 49-51 - TELEFOON 190
FASEER NE MANTELSTOFFEN
vanaf f 2,23 p'. ml.
Patroon gratis.