KEES PRUIS"
HET WONDER VAN AMERSFOORT
v£
4000
deAetts
„Geef mij een Boveetje"
L. J. LUYCX ZOON
Woensdag 31 October 1934 j Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 33e Jaargang No. 105
1909
1934
OPENING VAN ONZE TWEE
NIEUWE TOONZALEN
A. H. VAN NIEUWKERK N.V.
1909
1934
HET OLIE-MONOPOLIE
Joodsch proces tegen
nationaal-socialisten
STAAT VAN BELEG
OP CUBA
ENGELS CH-EGYPTISCHE
MOEILIJKHEDEN
Tel. 1788
AANRIJDING TUSSCHEN
TRAM EN VRACHTAUTO
TAXI TAXI
TEL. 1830 TEL. 1093
AMERSFOORlSGi DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 2.10. per maand 1 0.75, per PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van een Dewusnummer
weck (met gratis verzekering tegen ongelukken» I 0.I71/* TVC* Vf X/tfT K clkc regel meer 10 25 Liefdadigheids-advertentl«n voor de
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05. j 1/ I 3 li rX I» I J T t-<A ^clft vao t*eD P1^8* kleine Advcrtentiön „KEITJES bi) vooruitbetaling 1—5 regels
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513 50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f I.—. Bewijsnummer extra f 0.05
Uitbreiding der weermachten.
Op welk een nerveuse wijze alom ter
wereld wordt gewerkt aan een uitbreiding
der weermachten van nagenoeg elk land,
blijkt dagelijks uit tal van berichten.
Wij behoeven in dit verband slechts in
herinnering te brengen, dat maarschalk
Pétain, ae Fransche minister van oorlog.
Maandag in de zitting van de financieeln
Kamercommissie buitengewone credieten
heeft gevraagd voor de landsverdediging.
Het betreft hier blijkbaar een bedrag van
800 millioen lrancs. De minister van finan
cien, Germain Martin, werd nog in den loop
van den nacht door de Kamercommissie ont
boden, teneinde zijn standpunt te bepalen.
Hij verklaarde, dat hij tot dusver zich met
deze aangelegenheid nog niet had bezig go-
houden, maar dat hij met de vereischto be
dragen al rekening had gehouden en dat
deze uit speciale middelen, buiten de be
grooting om, zouden worden toegestaan.
Naar uit Duitsche bron verluidt, moet de
publicatie van 't verslag der zitting, die zelf
geheim is, worden toegeschreven aan een
fout; het verslag werd gezonden naar 't
archief dor commissie, maar de eerste uiteen
zettingen van Pétain werden ter hand ge
steld aan een deel der pers en enkele minu
ten later zelfs door de radio verspreid. De
minister \an binnenlandsche zaken heeft
nog al zijn best gedaan de publicatie tegen
te houden, maar dit lukte hem niet meer.
Nadat de minister van oorlog, na te heb
ben gezinspeeld op de „Duitsche bewape
ning", een pleidooi had gehouden voor het
toestaan der verlangde bizondere credieten,
liet de rapporteur der commissie, dc radi
caal-socialistische afgevaardigde Archim-
baud, die Duitschland eveneens bij zijn be
schouwingen betrok, uitkomen, dat Pétain's
verzoek inzake een verhooging der lcger-
credieten volkomen gemotiveerd was.
Niet alleen liet landleger wcnsclien de
Fransche politici sterk en onweerstaanbaar
te zien, maar evenzeer de luchtmacht. In dit
verband heeft het zin melding te maken
van een rede, die Denain, de Fransche mi
nister voor dc luchtvaart, Dinsdag hield cn
waarin hij te kennen gaf ervan overtuigd te
zijn, dat Frankrijk binnen enkele jaren niet
alleen op het gebied- der burgerlijke,, .maar
evenzeer op het terrein der militaire lucht
vaart do eersto plaats onder allo landen
c^er wereld zou innemen. Hij vestigde er dc
aandacht op, dat in het begin van 1933 de
Fransche natie op luchtvaartgebied vijf jaren
ten achter was, doch dat Frankrijk ten aan
zien van de luchtvaartontwikkeling nu nog
maar een achterstand van twee jaren had in
te halen. In 1937 zou Frankrijk er volgens
Denain in zijn geslaagd den technischcn
tijdsachterstand geheel in tc halen; reeds
in 1935 zou een derde der thans beschikbare
bommenwerpers, vervolgings- en verken
ningsvliegtuigen door nieuwe zijn vervan-
gen.
Wanneer men op Dcnain's uiteenzettingen
mag afgaan, stuurt Frankrijk het er dus
blijkbaar op aan ook de Vereenigdc Staten
voorbij te streven. Zal dit werkelijk lukken9
Op de terugreis uit de Vereenigdc Staten
paar Roemenië is de bevelhebber der Roe-
meensche luchtstrijdkrachten, prins Bibescu,
te Parijs aangekomen. Prins Bibescu, presi
dent der internationale aëronautischo ver-
eèniging, heeft, gelijk men weet, onlangs het
voorzitterschap op het internationale lucht
vaartcongres in de Vercenigde Staten, be
kleed. Hij verklaarde, dat de Vereenigdc
Staten op het stuk van de vliegtechniek,
den vliegtuigbouw cn het practisch gebruik,
dat van het vliegwezen wordt gemaakt, de
overige wereld tien tot twintig jaar vooruit
zijn.
Inmiddels zit ook Italië niet stil: dc school
voor oorlogsvliegers, die, Zondag j.l. door
Mussolini is geopend op het Rorneinsche
vliegterrein Littorio, staat rechtstreeks on
der den chef van den luchtvaartstaf en zal
drie verschillende cursussen houden: een
normalen cursus, welke twee jaren duurt en
bestemd is voor vliegerkapiteins, die voor
namelijk op de hoogte zullen worden ge
bracht met alles wat zoo voor cn na in
vlieg-technisch opzicht wordt bereikt en die
e,veneens zullen worden ingelicht over de
principes der samenwerking met de andere
wapens; een z.g. „cursus voor hoogere
studiën", die voor luitenant-kolonels is be
stemd en die zoowel tactische als strategi
sche problemen van den oorlog in dc lucht
behandelt en ten slotte: speciale cursussen
voor officieren van eiken graad.
Men ziet dus: men bereidt zich voor op
aKc eventualiteiten.
HITLER ONTVANGT DS OPPOSITIO-
NEELE BISSCHOPPEN.
Berlijn, 30 Oct. (Reuter). Vanmiddag
zal Hitier de drie oppositioncele bisschop
pen van de Evangeliscne kerk ontvangen,
n 1 Meissner van Münclien, Wurm van
Wiirtemberg en Marahrcns van Hannover.
Men weet nog niet of dit feit een sensatio-
neele ontwikkeling in'den kerkstrijd betee-
kent dan wel een laatste poging is om het
conflict op te lossen.
MORGEN DONDERDAG, 1 NOVEMBER 3 UUR n.m
Tevens herdenking van het
25-jarig bestaan van onze zaak
Beleefd tot een bezoek uitnodigend;
COMPLETE MEUBILEERINRICHTING
BEEKENSTEINSELAAN HOEK KORTE BEEKSTR.
Verklaring der regeering
van Mandsjoerije
Hsinking, 30 Oct. (V.D.) Dc Mandsjoc-
rijsche regoering heeft een belangrijke ver
klaring afgelegd ter opheldering van haar
ohepolitiek, waarin zij vei klaart, dut gelijke
kansen scrupuleus in acht zullen worden
genomen bij het toekennen van licenties
voor den invoer, den uit\ocr en den detail
handel in oliën, zonder onderscheid van
nationaliteiten.
De verklaring, geeft eerst een overzicht
over de omstandigheden, die dc regeering
aanleiding hebben gegeven tot liet instellen
van een contro'c over de olie, „ter verwij
dering van ongemakken uit bet nationale
'estaan cn ter verzekering der rultureele
ontwikkeling" door van den petroleurnhan-
dcl een regecringsmonopolio te maken.
Vervolgens zegt de verklaring, dat Mands
jockwo afhankelijk zal blijven van vrccm-
;le landen voor de levering van petroleum
en dat do belangen van de tegenwoordige
handelaars in petroleum zullen worden ge-
erbicdigd door do handhaving van het
thans bestaande marktsyslcem.
Voorts zegt de verklaring, dat voor gaso
line, lamp-olie, lichfolic, benzol en vervan
gings-brandoTié oen regeeringsmonopolie zal
ingesteld worden, terwijl de bewerking, de
invoer cn uitvoer van deze oliën zal wor
den toegestaan onder een licentie-systeem.
Mandsioekwo zal worden verdeeld in 10
districten voor pctrolenm-markt doeleinden.
Ieder district zal één groothandel bureau
hebben, dat dc controle zal uitoefenen over
een aantal gclicentieerde détailhandelaren.
Dc belangen van de tegenwoordige impor
tenrs zullen worden geëerbiedigd met hun
opslag inrichtingen, anderen zullen door de
regeering op verzoek worden aangekocht,
terwijl aan dc tegenwoordige importeurs
importquota zullen worden toegekend. Een
dergelijke houding zal worden aangenomen
tegenover de huidige groothandelaren, ter
wijl dc tegenwoordige fabrikanten eveneens
toestemming zu'len krijgen op verzoek liun
zaken voort te zetten.
CRISIS IN DE FRANSCHE AUTO-
NIJVERHEID.
Ontslagen op groote schaaL
Parijs, 30 Oct. (Reuter). Do socialis
tische Populaire publiceert een overzicht
van ontslagen en werkinkrimping in de
automobielindustrie in cn om Parijs. Vol
gens dit artikel zouden de Dclage fabrie
ken gisteren 1000 arbeiders en bedienden
voor onbepaalden tijd hebben ontslagen, en
slechts de arbeiders in de reparatie inrich
ting in dienst hebben gehouden. Dc caros-
seriefabriek Manessius moet voornemens
zijn 1200 arbeiders tc ontslaan, terwijl bij
de Citroen-fabrieken plannen zouden be
staan om de fabrieken gedurende een week
geheel te sluiten en daarna een arbeids
week van vier dagen in te voeren.
FILMSPELER PLEEGT ZELFMOORD.
Nederlander van afkomst.
Hollywood, 30 Oct (V.D.) De filmspe
ler en acteur Lou Tel legen heeft tijdens
zijn verblijf in dc woning van een vriend
in dc badkamer zelfmoord gepleegd, door
zich eenige steken met een schaar toe te
brengen. Korten tijd nadat hij door een
bediende was gevonden, gaf hij den geest.
Tel legen was van Nederlandschen af
komst, doch tc Athene geboren. Hij had
kort geleden een operatie ondergaan, waar
uit bleek, dat hij leed aan ecu ongenees
lijke ziekte.
G e n v e, 29 Oct. (V.D.). Heden begon het
proces naar aanleiding van de aanklacht
van de Israëlictische gemeente te Bern te
gen een groep leden van het nationale front
on tegen den bond van nationaal-socialisten
wegens overtreding van de wet op beleedi-
gende en schcndlectuur.
Het proces gaat voornamelijk om het bc-
wiis van dc echtheid of onechtheid van be
paalde „Zionistische protocollen", die vol
gens de gedaagden besluiten van Zionisti
sche bijeenkomsten zouden bevatten, terwijl
van Joodschc zijde wordt verklaard, dat al
leze documenten vervalsehingcn zijn. Om
lit tc bewijzen,zijn verscheidene vooraan
staande getuigen uit het buitenland gedag
vaard.
Eén der eerste getuigen was do oud-voor
zitter \an Je Zionistische wereldorganisatie,
•Ir. Chairn Weizmann, die bestreed, dat het
eerste Zionistencongres in 1897, zooals de
•egenstanders beweren, plannen lot verove
ring van de wereld heerschappij door dc Jo
den zou hebben besproken.
II a v a n n a, 29 October (Reuter). Dc staat
van beleg is afgekondigd tengevolge van
een botsing tussehen politieke tegenstanders
ie Pinar del Rio, waarbij acht personen ge
wond werden. Talrijke arrestaties werden
verricht. Voor den tijd van een maand, cn
zoo noodig voor langer, zijn de constitutio
•leele garanties in de provincies Havanna
en Santiago opgeheven.
Dc Times publiceert een artikel van zijn
correspondent te Cairo, die de onlangs in
getreden spanning in dc Britschc betrekkin
gen tot Egypte bespreekt in verband met
•iet aftreden van den Egyptiscjien ministcr-
nresident. Ilij schrijft o.a. dat de betrekkin
gen tussclicn den minister-president cn den
Britschcn hoogen commissaris in Egypte
-teeds zeer moeilijk zijn geweest en juist
op het oogenblik, waarop een nauw contact
tusschen de Britsche cn de Egyptische re-
peering zeer gewcnscht was. aangezien de
pogingen tot bijlegging van het conflict in
zake de publieke schuld van Egypte bijna
.iagelijkschc bijeenkomsten noodzakelijk
i naakten.
Dc Britschc hoogc commissaris had eeni-
gen tijd geleden de Egyptische regeering
••enige adviezen gegeven, die tot doel had
den verbetering te brengen in den binnen-
landschcn toestand van Egypte. Van Egyp
tische zijde zijn zij evenwel met wantrou
wen ontvangen en de minister-president zou
•.c zelfs als ongewenschtc inmenging hebben
geschouwd.
GEVAAR VOOR KABINETSCRISIS
IN BELGIË OPGEHEVEN.
Brussel, 30 Oct. (V.D.) Dc laatste dagen
deden herhaaldelijk geruchten dc ronde
over een op handen zijnde regecringscrisis
De ministers zijn hedenmiddag in raads
zitting bijeengekomen. Uit het resultaat van
de daar gehouden besprekingen, waarbij
aigeheele overeenstemming bleek te be
slaan, moet worden afgeleid, dat de gevaren
van een ministerieelc crisis geweken zijn.
komt in Amsrsfoort op 13 November
U kunt er GRATIS heen
Leest de schitterende aanbieding van
in dit blad
buitenland
Binnen- on
6 ct. per K.M. Tel. 1788
Vraagt prijs van onze 6 A 7 pers. wagons
Voste standplaats naast het Tramstation.
Tegen den autobestuurder een
maand geëischt
Op 7 September rcc.l alhier een vracht-
auto op dc Barchman Wuytierslaan langs
het spoor. Het was een tractor met
trailer. In de cabine zaten drie personen.
Op een gegeven oogenblik, bij dc Daam
Fockemalaan, de auto reed toen een 35
10 k.m., kwam van links de tram aan. De
bestuurder van de auto zag dc tram en
Kon niet meer op tijd remmen. Hij trachtte
toen nog naar rechts uit te halen en zoo
doende voor de tram langs te rijden. Een
aanrijding volgde, waarbij do tram tegen
de auto aan reed; dc auto reed nog een
lichtmast en een transformatorhuisjc aan.
Verdachte verklaarde niet te hebben ge
zien, dat hij beter naar links dan naar
rechts had kunnen uitwijken.
Bij de aanrijding werd een van de inzit-
tcndeii van de auto zwaar gewond.
De auto kwam uit F.nschedé cn had in
onze stad aangelegd in twee café's, waar
dc chauffeur in totaal drie glazen hier had
gedronken.
I-Iet slachtoffer van de aanrijding was
zes weken lang niet in staat geweest zijn
beroep de man was muzikant uit te
oefenen.
Een pleegzuster, die op bet fietspad reed,
bad in tegenstelling met den chauffeur van
de vrachtauto, duidelijk belsignnlen van dc
tram gehoord. Zij zag hoe de auto bijna
de trarn voorbij was toen dc aanrijding
volgde. De achterwielen van de auto ston
den toen tegen den voorkant van de tram.
De officier vroeg gisteren voor de Utrecht-
sche rechtbank één maand gevangenis
straf. Dat verdachte niet gezien heeft, dat
hij niet naar links kon uitwijken achtte
spr. onmogelijk. Het ongeval is uitsluitend
aan roekeloosheid te wijten.
Uitspraak over 14 dagen.
DE KAMPIOENSRIT DER K.N.M.V.
In de uitslagenlijst van dc Zaterdag op dc
Leusderheide gehouden rit om liet terrein-
kampioenschap lan Nederland der Kon.
Ned. Motorrijders Verecniging was reeds
vermeld, dat onze stadgenoot Van Eys op
New Imperial nummer twee is geworden in
dc 250 cc. klasse. Een onzer lezers meent,
dat wij dc heer van Eys tekort hebben ge
daan door alleen diens klassificatie tc ver
nielden. Hoewel liet niet doenlijk is de pres
taties van alle rijders te bespreken, ook
No. 1 van de 250 cc. klasse is verder onbe
sproken gebleven, willen wij hier alsnog
even de aandacht vestigen op de prestatie
van den heer Van Eys, die, ondanks dat hij
zeer gcrenomeerde rijders als mederijders
had, toch nummer twee is geworden.
RADIO-VOLKSUNIVERSITEIT.
Het bestuur van de Volksuniversiteit al
hier verzoekt ons de aandacht van onze
lezers te willen vestigen op de eerste radio
voordracht, welke dr. Van Schelven heden
avond van G'A tot 7 uur voor dc Radio-
Volksuniversiteit voor den Hilversumschen
zender zal houden. Als onderwerp wordt be
handeld: „Moeilijkheden met kinderen".
UIT HET POLITIERAPPORT
Aanrijding.
Op dc Stationssstraat, hoek Vlasakkerweg
had een aanrijding plaats tusschen een
wielrijder en een vrachtauto, doordat deze
laatste tengevolge van slecht zicht het ach
terwiel van den wielrijder raakte. Geen
persoonlijke, ongelukken, -wel ecnigc mate-
rieële schade.
BURGERLIJKE STAND
30 October
GEBOREN: Cornelis, z. van Ilendrikus
Lambertus Johannes Kalter en Pctronella
de Laat. Adriaan Johan Arie, z. van Adriaan
Jolian Arie van Ooijen en Lina Geertruida
van dor Ven.
GETROUWD: Arend van den Berg cn Mar
garetha Gerarda Maria Viets.
OVERLEDEN: Anna Fase, oud 82 jaar, we
duwe van Cornelis Berkhoff. Willem Adria-
nus van der Kulk, oud 68 jaar, weduwnaar
van Pietcrnella Adriana Catharina van der
Bcek-
DJT BLAD HEEFT EEN DAGELIJKSCH9
GECONTROLEERDE OPLAAG VAN
EXEMPLAREN
Betrouwbare Onderneming
WAGENS GOEDGEKEURD DOOR
GEMEENTE-POLITIE.
PASSAGIERS VERZEKERD
Naar buiten 6 cent p. K.M.
STANDPLAATS STATIONSPLEIN
(Rechterzijde Hotel Monopole)
Hoofdkantoor KAMP 41.
BINNENLAND.
Do wijziging der winkelsluiting.
(Tweede blad, pag. 1),
De Uiver-bcmanning vertelt van haar
avonturen.
(Derde Blad, pag. 1).
STADSNIEUWS.
Do gemeentebegrooting met 2 stemmen
legen aangenomen.
(Eerste Blad, pag. 2, 3 en 4).
Het kleuteronderwijs vraagt steun,
(Eerste Blad, pag. 4).
De ouden van dagen bij „Malle gevallen.*
(Eerste Blad, pag. 4)i
Aanrijding tusschen tram cn vrachtauto.
(Eerste blad, pag. 1).
Verwachting:
Zwakke tot matige, Westelijke tot
i Noordelijke wind, zwaar bewolkt met
tijdelijke opklaring, waarschijnlijk nog
regen- of hagelbuien iets koudei
L™
Hoogste barometerstand770.7 tc Akii*
reyri.
Laagste baromgterstand746.1 te Blaa-
vandshuk.
Langzaam trekt dc depressie over Dene
marken Oostwaarts, terwijl zij zich vooral
over Duitschland uitbreidt. Op dc 3ritsche
eilanden stijgt de barometer nu o cral en
is bij Noordelijken wind lichte vorst ingc-
allen maar bij IJsland daalde dc harome-
ter cn de vorming van secundaire i boven
het betrekkelijk warme water van den
Golfstroom en Noordzee zal nog telken? den
wind hier tc lande naar West terug Irijvcn.
In Scandinavië bleef de barometer .-lijgen
en nam de vorst in het binnenland til, 10
Celsius toe. Zware regen viel op vele plaat
sen in West- en Noord-Frankrijk en T ?lgi<;,
maar Shields en Engeland gaf het hoogste
bedrag, n 1. 39 m.M. In dc Golf van Bis ave
waait het stormachtig uit Noord, in Z :id-
Oost-Frankrijk krachtig uit Zuid met rcj cn.
n Scandinavië nam dc wind af, maar
bleef dc lucht betrokken; mocht daar oplUa-
ring komen, dan is vrij sterke toeneming
van de vorst daar tc wachten.
mm.
LANGESTRAAT 49-51 - TELEFOON 190
1 NOVEMBER GESLOTEN
wegens den feestdag van
Allerheiligen.