DE MOTOR DER TOEKOMST?
DOUMERGUE VOOR
DE RADIO
TWEE PROCESSEN VRAGEN
DE AANDACHT
LOOPT ZONDER
BRANDSTOF
LAATSTE BERICHTEN
Parijs, 3 Nov. (Reuter). In zijn heden
gehouden radio-rede zeidc Doumergue dat
na het financicele herstel aangestuurd moet
worden op liet economische herstel, maar
dat dit ondergeschikt, is aan het herstel der
regeeringsjiutoriteit. Deze hervorming acht
hij lietmeest urgent. Hij verlangt niet naar
dictatuur, wanthij wenscht, hoe eor hoe
liever, zijn ambt neer te leggen, maar hij
wil dit niet doen, alvorens zijn taak te heb
ben volbracht. Om'dit doel tc bereiken, zal
hij er zelfs niet- voor terugschrikken, nog
maals het Kiezers corps tc raadplegen.
Dit middel zal hij echter pas aangrijpen
als hij ertoe verplicht is, doordat b.v. aan
de regeering de voorloopigc twaalfden \oor
1935 zouden worden geweigerd, terwijl op
financieel gebied alleen parlementair initia
tief kan worden aanvaard, wanneer voor
uitgaven levens dekking wordt aangewezen.
De president der republiek moet het recht
hebben het gehcele loopendo budget of een
deel daarvan te bestendigen, wanneer niet
voor einde December de begroot ing is aan
genomen teneinde aldus zijn ontbindings-
recht ongedaan te maken.
De stabiliteit van hun ambt zal aan do
ambtenaren worden gewaarborgd tenzij zij,
hetzij individueel of geconcentreerd op on
gerechtvaardigde wijze hun arbeid neerleg
gen, daar hierdoor de banden, die hen aan
den staat binden, worden verbroken. Dou
mergue legde er den nadruk op dat geen
enkele der maatregelen die hij wenscht
door te voeren, het democratische regime in
gevaar brengt.
Wanneer ik niet overtuigd was, dat het
volk aan mijn zijde staat, zoo zeide Doumer
gue, dan had ik reeds sedert lang mijn taak
neergelegd, zeker, indien mén weer in dc
oude, verkeerde gewoonten was hervallen.
Men moet niet vergelen, dal ik mij sinds
8 Januari geen dag rust heb gegund, en dat
ik niet in staat zou zijn, mijn taak te vervol
gen, want ik zou bezwijken, als dc verwoes
tende partijgeest mij al te veel moeilijkhe
den in den weg legde. Tk weet, 'welke geva
ren het vaderland bedreigen en ik wil ze
uit den weg ruimen.
Na verklaard tc hebben dat hij zich door
niets zal laten dwingen, tot een compromis
vroeg hij dat alle Franschen de wapens,
waarmede zij elkaar bestrijden, zouden neer
leggen en zich alleen te scharen om hem.
Heden begint voor de zesde strafkamer
van liet Landgcrecht 1e Berlijn het groote
proces' tegen de leidende figuren van den
Duitschen radio-omroep uit dc periode vóór
het nazi-regime, dat reeds kort na het aan
dc macht komen van Hitler, sedert welken
tijd de meeste beklaagden reeds in voorar
rest zitten, was aangekondigd.
De meest bokónde der negen beklaagden
is de voormalige staatssecretaris en orga
nisator van den Duitschen radio-omroep,
dr. Hans. Breclow, clia zich een Europeesche
reputatie verwierf door de wijze, waarop hij
de. nieuwe radio techniek aan de culturecle
op vending der luisteraars wist dienstbaar
te maken.
De overige beklaagden zijn de advocaat
dr. Kurt Magnus, do voormalige intendant
van den Berlijnschcn omroep, dr. Hans
Flesch, dc drie voormalige leiders van den
omroep te Leipzig, dr. Hans Otto, dr. Fritz
Kohl en dr. Erwin Jager van den omroep
'.e Keulen, dc schrijver Ernst Hardt en de
commercieele bedrijfsleider Paul Korte, als
mede Emil Zoreck van den zender te Bres-
lau.
Het heeft geruimen tijd geduurd, voor
dat de aanklacht tegen deze beklaagden
kon worden uitgebracht. Vooral hun cul
turecle strijd heeft hun de haat der natio-
naal-socialisten op den hals gehaald, doch
voor de aanklacht moesten concrete be
schuldigingen worden geformuleerd.
Men heeft in de pers een felle campagne
tegen dc meeste beklaagden, doch vooral
tegen dr. Bredow gevoerd wegens dc hooge
salarissen, die zij zouden hebben ontvan
gen, doch die in werkelijkheid niet afwe
ken van de normale, inderdaad ruime ho
noraria, die ambtenaren in hun functie
ontvangen.
De verschillende emolumenten en bijin
komsten als auteursrechten voor eigen
werk worden thans voorgesteld als verduis
tering, evenals het feit, dat de omroep-
onderneming de levensverzekeringspremie
van dr. Magnus betaalde en aanvankelijk
ook de onkosten zou dragen van de vor-
dediging van een aantal beklaagden tegen
beschuldiging van overtredingen, die zij in
dc uitoefening van hun ambt in dienst der
omroeponderncmingen zouden hebben be
gaan.
De.dagvaarding beschuldigt de beklaag
den op dergelijke gronden van ontrouw,
verduistering, val§chheid in. geschrifte en
begunstiging van anderen.
Boedapest, 3 Nov. (V.D.) Gisteren is
dc aanklacht gepubliceerd voor het proces,
dat Maandag a.s. begint tegen den bedrij
ver van tal van spoorwegaanslagen,
Matuschka.
Naar- men zich herinnert, heeft Matusch
ka o.a. den treinaanslag gepleegd hij Jüter-
hog, 'terwijl hij hij de Oostenrijkschc stad
Anspach, met behulp van ontplofbare slof
fen,den sneltrein Ween enBoedapest van
een'hoogte van 25 meter van een Viaduct
naar beneden heeft doen storten, tenge
volge waarvan 22 personen werden gedood.
Volgens do dugvaarding zou Matuschka
voor dezen aanslag 7 K.G. ccrasiet on
picrinezuur hebben gebruikt, die hij te
Wöllersdurf zou hebben verkregen.
De aanklacht v/ijst de zienswijze van den
verdediger, dat Matuschka tijdens het ple
gen van aanslagen niet toerekenings
vatbaar zou zijn geweest, af.
De keeper van het Nedcrlandsche etlftal, Leo Haile, in actie.
8.008.05 Nieuwsberichten van het Persbureau
Vaz Dias.
8.05—8.15 Gramofoonmuziek.
8.15—8.45 Concert door het Stedelijk Orkest
van Maastricht o.l.v. Henri Hermans m.rrt.v. Josë
Candcl, sopraan. Beethoven-Programma.
9.459.05 Gramofoonmuziek.
9.059.45 Het Stedelijk Orkest van Maastricht
(vervolg).
9.45—10.00 Gramofoonmuziek.
10.0010.30 Aansluiting met Dikker Thtfs,
Amsterdam. Charles Bakers, de zingende violist
en zijn ensemble.
10.3010.35 Nieuwsberichten van het Pers
bureau Vaz Dias.
10.53 12.00 Gramofoonmuziek.
Een der Nederlandsche doelpunten.
Een vinding, waar zelfs Jules
Verne niet aan heeft
gedacht
Onder het noodige voorbehoud werd reeds
in ons blad een bericht opgenomen, waar
in verluidde, hoe het vredige plaatsje Wol-
vcgaen naar blijkt ook het overige deel
van ons land eenigermate in beroering
is gebracht door fantastische verhalen, die
de ronde doen over een wonderbaarlijke
motor, die door een jongen man zou zijn
uitgevonden. Do berichten, die tot nu toe
gepubliceerd zijn, klinken zeer opzienba
rend, maar geven zoo weinig houvast, dat
het niet duidelijk wordt wat dc beteekenis
van de uitvinding is. Hoewel er reden is
om het gemaakte voorbehoud ten volle te
handhaven, willen wij hier nog cenige nar
dore bizonderheden laten volgen over dezo
uitvinding.
De uitvinder is een eenvoudige Jonge
man, de 22-jarige Johannes Wardenier, ge
boortig uit Stecnwijkerwold, dio thans do
micilie gekozen heeft te Wolvega. Hij heeft
een motor geconstrueerd, dio als drijf
kracht geen benzine, olie of andere brand
stof noodig heeft. Ook is geen water voor
koeling noodig. Er behoeft trouwens in 't
geheel geen afkoeling plaats te hebben.
Hoe dc motor dan wel loopt, wordt voor-
loopig nog geheim gehouden.
Als feit werd meegedeeld, dat Warde
nier, na met behulp van Rijksingenicurs
verschillende verbeteringen aan zijn vin
ding te hebben aangebracht, mét zijn motor
proeven heeft genomen hij een autofabri
kant in Zwolle, die daarvoor was aange
zocht. Deze motor is geprobeerd in 'ver
schillende chassis en de proeven zijn als
volkomen geslaagd te beschouwen.
Rijden voor 25 per jaar
De bedoelde autofabrikant kwam tot dc
conclusie, dat volkomen waar was, hetgeen
door den uitvinder en. zijn hoipers -was ge
garandeerd, dat een dergelijke motor voor
geen 25 per jaar aan brandstof (n.l. als
smeerolie) noodig heeft, ook al zou hij dag
en nacht doorloópcn.
De motor kan drie maanden* achtereen
werken, zonder dat de drijfkracht „bijge
vuld" behoeft tc worden. De autofabrikant
was het hiermee eens. Met medewerking
van dezen fabrikant zal de motor in den
handel worden gebracht en daarvoor zullen
aan hem licenties worden verleend.
Er is nu voor den motor een chassis ge
kocht; binnenkort zal ook een carosscrie
opgebouwd worden.
Demonstraties op de Jaarbeurs?
Na 1 Januari a.s. zullen er demonstra
ties gegeven worden. Er zal dan een de
monstratiewagen rijden door geheel Neder
land en vervolgens na dc Jaarbeurs van
het volgend voorjaar, door geheel Euro
pa, om den menschen te toonen, wat deze
nieuwe vinding brengt.
Men is reeds thans bezig met de ver
vaardiging van een aantal auto's, die door
de nieuwe motor zullen worden voortge
dreven en die ter beschikking zullen wor
den gesteld van eenige groote autobuson
dernemingen; dezo zijn daarvoor reeds
aangewezen.
Een fabriek in Wolvega en een
in Holland
Het ligt in de bedoeling te Wolvega of
in de omgeving, maar het liefst te Wol
vega zelf, een fabriek te bouwen, waar
naar schatting ongeveer 13.000 menschen
werk zullen kunnen vinden. De grond voor
deze te bouwen'fabriek is, naar de burge
meester, de heer Maas, verzekerde, reeds
beschikbaar.
In deze fabriek te Wolvega, met den
bouw waarvan zoo spoedig mogelijk na 1
Januari zal worden begonnen de teeke-
ningen zijn reeds klaar zullen voorna
melijk motoren wórden vervaardigd, die
voor auto's en dergelijke geschikt zijn.
Het ligt verder fn de bedoeling om in
Holland (vermoedelijk in dc omgeving van
Amsterdam) een grootere fabriek te bou
wen (met er aan verbonden ijzergieterij),
waarin voornamelijk z.g. stationnaire mo
toren zullen worden vervaardigd, derhalve
motoren, die op een bepaalde plaats ge
vestigd blijven.
Zullen de thans gebruikte
motoren verdwijnen?
Zooals reeds eerder vermeld, zullen de
bedrijfsonlcosten per motor niet meer dan
een 25 per jaar bedragen. Dc grootte van
do motor, d. w. z. het aantal P.K.'s dat hij
vertegenwoordigt, heeft daarop geen in
vloed.
Vermeld dient nog to worden, dat de
nieuwe motor lichter van constructie is
dan de tegenwoordige benzine- en andere
motoren. M. a. w. voor een motor van een
bepaald aantal P.K. en voor een bepaald
doel kan bij deze nieuwe vinding met aan
merkelijk lichter constructie worden vol
staan dan bij een tegenwoordige motor
van hetzelfde-aantal P.K. en voor hetzelfde
doel.
Da uitvinder
Johannes Wardenier is te Stecnwijker
wold geboren als zoon van een timmerman.
Hij ontving onderwijs op de lagere school
aldaar. Maar een gemakkelijk leerling was
Johannes niet voor den onderwijzer.
't Was een „stille" jongen, die zich niet
veel bemoeide met andere jongens. Altijd
en en altijd weer zat hij tc knutselen of
to teekenen.
Een zestal jaren geleden kwam hij op
het idoe om een motor te construceron
naar het principe, dat thans met goed ge
volg is toegepast. Hij vernam, dat in ver
schillende fabrieken in Holland en in
Duitschland proevon in dezelfde richting
werden genomen. Later hebben dc fabrie
ken deze proefnemingen gestaakt.
Niet minder dan vier jaren aaneen heeft
hij zich met deze constructie bezig gehou
den.
UIVER WINT DE HANDICAPPRACE.
Mel bourn o, 5 Nov, (Reuter), Heden
morgen om 6.50 uur Am. tijd is dc periode
waarbinnen door do deelnemers aan dc
LondenMelbourncraco den afstand En
gelandMelbourne moest worden afgelegd,
geëindigd. Van de 20 vliegtuigen die voor
16 dagen van Mildenhall zijn opgestegen
bebben negen toestellen het doel bereikt.
Een Engelsch Fairy toestel ^rongelukte
in Italië waarbij de piloot Gilman en zijn
metgezel werden gedood, do drie nog on
derweg zijnde Engclsche vliegtuigen, waar
van het eerste gisteren te Calcutta is aan
gekomen, komen voor verdere deelneming
aan den wedstrijd niet meer in aanmer
king. Omtrent den uitslag van de race
wordt officieel medegedeeld, dat, aange
zien Scott en Black de eerste prijs in de
snclhcidsraco hebben geaccepteerd en het
reglement bepaalt, dat elke. deelnemer
slechts éón prijs kan worden toegekend,
Parmentier en Moll die gisteravond om
20.05 uur uit Darwin zijn vertrokken den
eereten prijs in de handicaprace krijgen.
Deze bedraagt 2000 pond sterling.
De tweede prijs in do handicaprace is
gewonnen door Melrose en bedraagt 1000
pond-sterling.
Koepang, 5 Nov. (Aneta). De Uivcr
kwam hier om 7.20 pl.tijd aan. De vliegers
en inzittenden werden hartelijk ontvangen
door de geheele Europeesche bevolking en
duizenden inlanders, die reeds voor zons-
oj)gang op het vliegveld aanwezig waren.
Het vliegveld was met vlaggen en eerc-
poorten versierd. Bij het uitstappen van de
bemanning uit de machine speelde de mu
ziek het Wilhelmus. Verschillende rede
voeringen werden gehouden. Aan alle le
den van de bemanning werden met de
hand vervaardigde solimoets (dekens) ge
schonken'. Tenslotte had een receptie plaats
welke de drukst bezochte was,, welke ooit
in Koepang werd gehouden.
De Uivcr vertrok om 8.35 uur pl. tijd
naur Bali.
DINSDAG 6 NOVEMBER.
Huizen, 1875 M.
K. R. O.
8.00—9.15 Morjrenconcert.
10.001D.30 Gramofoonmuziek.
10.3011.00 Muziekuitzending voor Fabrieken.
11.0011.30 Gramofoonmuziek.
11.3012.00 Godsdienstig halfuurtje door
Pastoor I. II. Perquin.
12.151.00 Gramofoonmiizïèk.
1.001.50 Lunchconcert door Ork#st o.l.v.
Johan Gerritsen.
1.502.00 Begroeting aan boord van het S.S.
„Flandria". Indrukken van het Eucharistisch con
gres to Buenos Aires door Z.H. Exc. Mgr. J. H.
G. Jansen, Aartsbisschop. Reportage door Paul
do Waart.
2.003.00 Vrouwenuurtje.
3.004.00 Modecursus.
4.155.00 Gramofoon-Opera-concert.
5.00—5.45 Orkest o.l.v. Johan Gerritsen.
5.456.00 Gramofoonmuziek.
6.006.40 Orke9t o.l.v. Johan Gerritsen.
6.47.00 Cursus Esperanto, door P. Heilker.
7.157.45 „Kerkwijding" (voor hot feest van
St. Jan v. Latcrancn 9 Nov.) door Pastoor F. van
Bcukering.
7.458.00 Middenstandskwarticrtjc.
Hilversum, 301,5 M.
A. V. R. O.
8.0110.00 Gramofoonmuziek.
10.10—10.15 Morgenwijding.
10.1510.30 Gramofoonmuziek.
10.3011.00 Kamermuziek door het Arnhemsch
Strijkkwartet, bestaande uitfc Albert Jansen, eer
ste viool: Frank Franken, tweede viool: G. J,
Koopmans, altviool; G. van der Graaf, cello.
11.0011.30 Kook- en bak])raatje door Mevr. B.
Lotgering—Hillebrand.
11.3012.00 Ket Arnhemsch strijkkwartet.
12.0112.15 Gramotfoonmuziek.
12.152.00 Lunchconcert door het ensemble
„Lismonde."
2.003.00 Voordracht door Stinc Vcrsluys—
Lerou, afgewisseld met gramofoonmuziek.
3.004.00 Knipcursus.
4.154.30 Gramofoonmuziek.
4.30—5.00 Radiokinderkoorzang o.l.v. Jacob
Hamel.
5.005.30 Verhalen voor kleinere kinderen door
Mevr. Ant. van Dijk.
V. P. R. O.
5.30 Bü'belvcrtellingen van Ds. B. J. Aris. 10e
vertelling.
A. V. R. O.
6.007.00 Vooravondconcert door het Omroep
orkest, o.l.v. Nico Gerharz.
7.007.30 Solistenconcert door Cocnraad V,
Bos, piano en Joseph M. van Veen, viool.
7.308.00 Engclsche los voor beginners door
Fred. Fry.
8.018.05 Nieuwsberichten van Vaz Dias.
8.159.15 Het Aoolian-orkcst.
9.15—10.15 Aansluiting met gebouw „Tivoli",
Utrecht: „Grosse Mc-ssc", in F gr. t„ Anton
Bruckner; Do Koninklijko Utrechtsche Vereen:-
ging voor Kerkgezang. Het Utrcchtsch Stedelijk
Orkest. Solisten: Jo Vincent, sopraan; Suzc Lu-
ger, alt; Louis van Tuldcr, tenor; Willem Ra-
vclli, bas. Het geheel onder leiding van Jan Wa
genaar.
10.15A: 10.35 Aansluiting mot het R.A.I.-ge-
bouw te Amsterdam. Reportage van de derde
Zesdaagscho Wielerwedstrijd.
10.3511.00 Gramofoonmuziek.
11.0011.10 Nieuwsberichten van Vaz Dias.
11.10—12.00 Aansluiting met cabaret-dancing
„Boitc des Matelots", den Haag. Marco Majo ca
zijn orkest.
Brussel. Vlaamsche uitz. 321.9 M.
12.17 Gramofoonmuziek.
1.202.20 Concert door het Salonorkest o.l.V*
Paul Douliez.
5.20 Gramofoonmuziek.
6.50 Concert door het Salonorkest.
7.20 Causerie.
7.35Gramofoonmuzaek.
8.20 Concert door het Radio-syraphonie orkest,
10.2011.20 Gramofoonmuziek.
België. Fransche uitz. 483.9 M.
12.15 Concert door het Omroeporkest o.l.v*
Gason.
I.20 Gramofoonplaten.
2.002.20 Pianorecital door Lydia Vanderlin-
den.
6.85 Gramofoonplaten.
6.50 Concert door Ch. de Liever, orgel en R,
Costy, viool.
8.20 Concert door Salonorkcst.
9.35 Concert door het Salonorkest, o.l.v. Dou
liez.
10.20 Gramofoonplaten.
Deutschlandsender. 1671 M.
5.557.20 Concert uit Hamburg.
II.10 Concert door het Orkest van het Boven-
silezische Landestheater o.l.v. E. Peter.
12.15 Gramofoonmuziek.
Droitwich 1500 M.
12.10 Concert door het Yascha Krcin Zigeuner
orkest m.ra.v. H. Thorpe (tenor).
I.20 Concert door het Birmingham Hippodrome
Orkest o.l.v. H. Peil.
4.20 Gramofoonplaten.
5.35 Concert door Medvederff's Balalaika-orkest
m.m.v. Olga Alexeeva (sopraan).
7.40 Gramofoonplaten.
8.20 Pianorecital door Mevr. Norman O'Neil.
10.40 Concert door het BBC«orkest, o.l.v. C*
Raybould, m.m.v. A.???
II.3512.20 Dansmuziek.
K a 1 u n d b or g. 1261 M.
11.20 Concert.
2.00 Deenschc liederen door Lucie Lassen. Aaai
den vleugel: V. Fischer.
2.204.20 Concert o.l.v. A. Nielsen.
7.20 Concert door het Omroeporkest o.l.v. Fr,
Mahler.
7.50 Moderne Piano-muziek door Viktor Fischer
8.45 Gramofoonmuziek.
8.50 Populaire Italiaanschc Opcra-muziek door
het Omroeporkest o.l.v. Fr. Mahler.
9.45 Het Omroeporkost o.l.v. Fr. Mahler. 5
10.2011.60 Dansmuziek.
ParUs (Radio Paris). 1648.4 M.
7.05 Gramofoonplaten.
12.20 Concert door orkest o.l.v. Andrd.
9.05 Concert door het Culvet-kwartet, Maria
Braneze, zang; Yvonne Galli, declamatie cu P.,
Aubert, clavecimbel.
(B'iiten verantwoordelijkheid der Redactie^
ST. NICOLAAS VOOR MISDEELDE
KINDEREN
Door de Amersfoortsche pad
vinders
Geachte Redactie,
Evenals vorige jaren zullen ook ditmaal
de Amcrsfoortscho Voortrekkers met St. Ni-
colaas ccn uitdeeling organiseeren voor
misdeelde kinderen, waaraan zij zooveel
mogelijk een feestelijk karakter willen ge
ven. Hiervoor is veel noodig en men durft
haast niet meer. bij dc menschen aan te
kloppen!
Toch zullen padvinders met door B. en'
W. goedgekeurde lijsten langs vele huizen
gaan, waarop een ieder kan invullen wat
hij geven wil. Kleeren, dekens, levensmid
delen, speelgoed en zoo noodig geld, alles
is welkom. Daarna wordt in dc week van
1219 November alles wat op do lijsten is
ingevuld, afgehaald door Voortrekkers in
uniform, zoodat men beleefd verzocht
wordt, die week alles gereed te hebben ge
legd.
Hoewel dit jaar dus reeds veel gegeven
is, hopen wij toch, dat velen nog weer iets
willen afstaan voor dit feest.
Helpt ons ook ditmaal weder!
Zij, die geen bezoek ontvangen van pad
vinders en toch iets willen bijdragen, wor
den vriendelijk verzocht een boodschap to
zonden aan ondergeteekende, dio dan
ga.ame alles zal laten halen.
KEES VAN RIJE,
Hendrik van Viandenstraat 25*
