4000
tsnéL,
deAens
L. J. LlfYCX ZOON
HOUDING DER RAD. SOCIALISTEN
DE EEMLANDEU
Woensdag7 November 1934 Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
33e Jaargang No. 111
DUITSCHERS GEBUKT ONDER ZORGEN
DE WINTER ZAL MOEILIJK
ZIJN
MOSLEY PROCEDEERT
TEGEN DE STAR
Tel. 1788
STAKING IN SPANJE
EGYPTISCH KABINET
AFGETREDEN
Nog geen beslissing
genomen
EXEMPLAREN
TAXI
TAXI
„Geef mij een Boveetje"
TEL. 1830 TEL. 1093
WEERVERWACHTING
4.50 uur
ABONNEMENTSPRIJS p" 3 ma,[ldui voor Amersfoort 2.10. per maand I 075. per
week (met gratis verzekering tegen ongelukken) I 0.17'/r
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513
PRIJS DER AOVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met Inbegrip van eeo bewijsnummer
1 1 111 elke regel meer f0.25 Licfdadighclds-advertentlén voorde
helft van den prijs. Kleine Advertentlën „KEITJES" bi) vooruitbetaling 1—5 regela
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f I.—Bewijsnummer extra i 0.05
BRIEVEN UIT BERLIJN
Standsverschil en standshoog--
moed bestaan nog steeds
(Van onzen correspondent)
Berlijn, 3 November
De winter ziet er vroolijk uit! Dat moet
gezegd worden!
Al dadelijk: het schijnt, dat we het hier in
Duitschland bitterkoud zullen krijgen, dit
maal.
Ik weet wel, dat heel West-Europa ook
klaagt, dat het in Engeland, in Nederland
en in Frankrijk al gesneeuwd heeft (bij ons
trouwens ook, al was 't maar even). Maar
ons klimaat hier, in het bijzonder Midden-
Druisen en nog meer: West en Oost-Pruisen,
kent toch over het algemeen heel wat la
gere temperaturen dan de landen, die den
warmen golfstroom mogen tutoyeeren. Ik
herinner mij nog een wintertje ^even jaren
geleden, met om mijn Bcrlijnsche woning
heen 32 tot 34 gr. Celsius onder nul. En
daarbij stormwind. Dat was om te huilen.
En zooiets belooft men ons nu weer voor
1934-351
Ja en toch zouden we ons nóg geluk
kig achten, als 't bij zulke zorgen bleef!
Voor zóóver wc nog over een behoorlijk in
komen beschikken, kunnen we immers sto
ken, tot we van 30 gr. minus buiten tot 20
gr. plus binnen geraakt zijn. En voor de ar
men kunnen we geld, warme k loeren en
voedzame maaltijden ter beschikking stel
len, gelijk dat in Hitler's Derde Piijk ook met
prijzenswaardigen ijver en naastenliefde ge
schiedt.. Maar hoe beschermen wc ons tegen
de' ellende der politiek?
Spreekt men hier met de menschen, dan
merkt men al heel guuw, dut ze niet meer
als in tijden vóór den wereldoorlog hier
meer daar minder blijmoedig, maar over het
algemeen, toch met een zekere levensvreug
de, in allerlei dingen belangstellen, doch
dat zc gebukt gaan onder z\vAre zorgen, ook
dan wanneer zij zich hoopvolle en overtuig
de aanhangers van den nicuwcfi, autocra-
tisch geregeerden staat voelen. En dat ze
in menig opzicht andere menschcn gewor
den zijn, meer onpersoonlijk, meer onder
daan dan vrij burger, meer object dan sub
ject. Dagelijks in onzekerheid levend, zich
afvragend, of dc wereld nu eigenlijk een
ziekenhuis geworden is, dc krant wegleg
gend met een zucht, die fatalisme vertolkt.
Nu, dit fatalisme is natuurlijk geen ty-
pisch-Duitsch verschijnsel en het ware on
billijk, het den nationaai-socialisten in dc
schoenen te schuiven. De eerlijkheid gebiedt
zelfs te erkennen, dat in 't Rijk van Hitier
dc pessimistische stemmingen minder op
den voorgrond dringen en wellicht ook wer
kelijk minder overheerschend zijn dan in an
dere door dc algemeene malaise geplaagde
landen, waar de zichtbare misère, niet een
tegenwicht vindt in meer of minder gegron
de hoop op een betere toekomst als gevolg
.van een nationale herleving.
Maar niet altijd even juist zijn de opper
vlakkige indrukken, welke men als buiten
lander naar Duitschland komend, in dit
land thans pleegt op te doen. Ook van Ne-
derlandschc reizigers kan men steeds weer
hetzelfde hooren: „Ik ben eerlijk verrast
over dit Derde Rijk, na alles wat ik er in de
Nederlandsche pers over gelezen had. Hier
heerscht voorbeeldige orde. De menschen
zijn beleefd en goed geluimd. Steden en dor
pen zien er keurig uit. Het verkeer is uit
stekend geregeld. De fabrieksschoorstecnen
rooken. Dc mannen in uniform maken een
prachtigen indruk. Overal discipline, overal
blijmoedigheid, overal een gezond nationa
lisme. Wat willen die kranten schrijvers
toch?"
En hoe reageeren daarop dan die kranten
schrijvers?
Ja, om u de waarheid te zeggen- ze zijn
een beetje verbaasd. Verbaasd al dadelijk
over het feit, dat dc Nederlander, in eigen
land beroemd om zijn voorzichtigheid, zijn
kat-uit-den-boom-kijken, zijn nict-over-één-
nacht-ijs-gaan, zoodra hij over dc nationale
grenzen komt al die goede eigenschappen
schijnt afgelegd te hebben en zich op grond
van eenige dagen van uiterlijke observatie
over een geheel ander volk, dat onder uiterst
gecompliceerde omstandigheden leeft, zoo
maar een oordeel vormt, en dat met den
lioodigen nadruk ook overal rondvertelt.
Nu zal liet er wel ten deelc aan ligg'cn,
dat vele van die Nederlanders, welke
hier binnenkomen niet onwelwillend staan
tegenover liet nationaal-socialisme in liet al
gemeen en den Hitlerslaat in liet bijzonder.
En zulke menschcn zijn dan natuurlijk min
der vatbaar voor feiten en argumenten. En
gedeeltelijk hebben ze ook wel gelijk. Want
het Hitlerregimc beeft enkele groole en vele
kleine, ten deele moreele, voor een ruinier
deel organisatorische successen 1c boeken,
die voor het volk als geheel ontegenzeglijk
een belangrijk actief bcteekenen.
En het mag hier ook niet verzwegen wor
den, dat we Nederlanders uit andere men
taliteitssferen gesproken hebben, die de situ
atie in Duitschland naar onze overtuiging
weer te zwart zagen zonder in Nederland nu
juist tot dc sociaal-democraten, dc commu
nisten of de vrijzinnig-democraten tc bchoo-
rcn. Nuchtere kooplieden, die meenden te
kunnen voorspellen, dat het Derde Rijk nog
in dezen winter tot puin vervallen zal en
dat een burgeroorlog zonder wrcerga Midden-
Europa dan in een chaos veranderen zal.
Neen daaraan gelooven wo niet. Maar
we meenen, dat wc goed doen ook hier den
gulden middenweg te bewandelen. De ko
mende winter zal voor Duitschland een
uiterst moeilijke en gevaarlijke periode
worden. Met dc nobele beginselen van naas
tenliefde, broederlijkheid, gelijkheid en so
lidariteit, die llitlcr' predikt en die zijn
volgelingen in de practijk trachten door te
zetten is hoe kon liet ook anders?
voorloopig nog slechts een deel van de be
volking bereikt. Het beginsel „gemeen
schappelijk welzijn gaat boven persoonlijk
voordeel"' is schoon; het is ook niet door
Adolf Hitler of door de nationaal-socialis-
tische of fascistische idee uitgevonden.
Maar liet is en blijft ccn utopie, een ideaal
voor altruïstisch aangelegde menschen.
In Duitschland is men nu al bijua tweo
jaren bezig, deze idee in de bevolking te
stampen met letterlijk alle middelen, welke
dc nieuwe regeering ten dienste staan. Over
die middelen moet men niet gering denken?
Radio, pers, boek, tijdschrift, tienduizenden
redevoeringen, bevelen, overreding, school,
plakaat, teckening, film. Inderdaad, slechts
dc zuigelingen en de gestichtsverpleegden
onder deze 70 millioen zielen zijn van deze
propaganda vrij gebleven.
Maar is er een zichtbaar, ccn indrukwek
kend resultaat?
Do „nazi's" zeggen natuurlijk: ja. Maar
hier heeft hun woord geen gezag. De objec
tieve waarnemer zegt niet „neen", maar
wel „minder dan dc nazi's beweren".
De Duitsche mensch is de aardscho
mensch gebleven. Dat wil dus zeggen:
egoist in alle graden van kinderlijkheid
voor zichzelf en zijn medcmenschen. Dc
nood is algemeen cn wordt ook als zóóda
nig niet ontkend. Maar in breede lagen der
producenten en van den tusschenhandel
wordt een zoo storende prijspolitiek gedro-
ven, dat juist gisteren: mtmstex Goring, te
gen 'de reeds dreigende prijsstijgingen ge
waarschuwd heeft met de woorden: „géén
straf is streng genoeg om deze schande le
lijf te gaan". Dat is één practisch resultaat
van de altruïstische paedagogic.
Mèh predikt de tptaTe afschaffing van liet
standsverschil cn den standshoogmoed. Is
het na 2 jaren ook maar één sikkepit beter
geworden? Het lijkt er niet op. Het" verschil
tusschcn „meneer" en „arbeider" is niet
kleiner dan vroeger, ondanks nobele voor
beelden die hooge regeeringsambtenaren
geven, ondanks tallooze wijze lessen in do
pers en in openbare vergaderingen. Het
nationalisme valt niet weg te praten, het
socialisme, gelijk vele nazi's dat willen, is
vrijwel nergens te vinden. En zelfs heeft
zicli een nieuwe „Herrenkasto" gevormd uit
die elementen, die van niets tot iets geko
men zijn, dank zij de vaak toevallige om
standigheid, dat zij reeds tien en meer ja
ren geleden in de gelederen van Hitier mee
liepen en daardoor, vaak tot hun eigen
verbazing, groolc mannen in dc beweging
geworden zijn (den werkelijken helden, die
dagelijks hun leven waagden, niet te na ge
sproken!)
Is de werkloosheid werkelijk zoo enorm
verminderd? Of is dc werkverschaffing
sléchts in hoofdzaak gereorganiseerd ten
koste van hen, die wel werk hadden? Is
die Werkverschaffing productief of on-pro-
ductief? Heeft dc onproductieve werkver
schaffing dc tegenwoordige misère in dc
invoer- en uitvoer-kwesties, liet gebrek aan
ruwe grondstoffen, het uitsterven van den
deviezenvoorraad, iict stijgen der bihnen-
landsche prijzen, dc ongerustheid in breede
lagen der bevolking, dc sterke verminde
ring van de koopkracht, de algemeene ver
arming op haar ge.weten, ja of neen? Heeft
het overwegend prolestantsche Duitschland
met zijn 20 millioen r.-katholieken vrede
gesloten of wordt ook hier de rancune da
gelijks dreigender?
Zal hét Saargcbied werkelijk aan Duitsch
land terugvallen, of zal het nationaal-so
cialisme straks ondervinden, wat het betoe-
kent internationaal geïsoleerd tc zijn, jo
den, marxisten, liberalen, vrijmetselaars en
wie al niet meer tegenover zich te zien,
zichzelf uit en het marxistische Rusland in
den Volkenbond to hebben gemanoeuvreerd,
met het tragi-comisch sloteffect, dat straks
in het aoorjaar 1935 dc Volkenbond onder
een Sovjet-Russischen voorzitter dc resulta
ten van de Saarstemming zal moeten be
oordeel en
Zulke, overwegingen zijn schering en in
slag bij milliocnen Duitschers, die ondanks
alles in hun hart nog anders over den Ilit-
lerstaat denken dan die geestdriftige man
nen in dc bruine uniform, die ook heden
nog bereid zijn te volgen als dc Leider be
veelt.
ROLAND
LAHGESTRAAT 49-51
TELEFOON 190
ZANDCREPE
Hel grote artikel van dit seizoen.
In wol of Zijde.
Allerlei kwaliteiten.
Hij spreekt zijn grootc bewon:
dering pit voor Mus
solini en Hitler
Londen,.5 Nov. (V. D.) Op 21 Februari
1933 heeft het avondblad Star, do avond
editie van do News Chronicle, in? een hoofd
artikel geschreven, dat de leider der Brit-
sche fascistische unie, sir Oswald Moslev,
tegenover liet linksradicalc .•Lagerhuislid,
Maxton, had verklaard, dut hij en zijn fascis
ten bereid zouden zijn met behulp van jna-
chinegeweren de regeering in handen tc ne
men, wanneer liet oögenblik daarvoor zou
zijn aangebroken. -
SIR OSWALD MOSLEY.
Pc Star vervolgde in zijn artikel, dat de
arbeiders leider in de gevangenis is, gewor
pen uit vrees, dat hij iets zou kunnen zeg
gen, wat tienmaal minder provoceercnd is
dan de woorden van Mosley. Laatstgenoem
de meende hierin een bcleediging tc zien.
Maandag begon het proces tegen dc uitge
vers van de Star.
Mosley beantwoordde verschillende vra
gen. IIij ontkende, dat zijn fascisten als
militaire organisatie geoefend zouden zijn
en legde er den nadruk op, dat slechts
sprake zou zijn van een gedisciplineerde be
weging. Deze beweging zou noch over ma
chinegeweren noch over pantserwagens be
schikken. Mosley wees erop slechts te heb
ben gezegd, dat, wanneer georganiseerde
communisten zouden probeeren met geweld
dc regeering ten val te brengen, de fascis
ten daar geweld tegenover zouden stellen.
Mosley noemde het den plicht van iederen
burger, die ziet hoe kronen en staten door
een communistischen opstand worden weg
gevaagd, de kroon te verdedigen. De fascis
ten, aldus Mosley, verwachten vroeg of laat
de macht te krijgen.
In antwoord op desbetreffende vragen
zeido Mosley nog: „Ik heb de grootste be
wondering voor Mussolini. Ik geloof, dat hij
zijn eigen land heeft gered, maar ik koes
ter niet den wensch buitenlandsche bewe
gingen na tc apen".
„En Hitier?" Mosley antwoordde tc geloo
ven, dat deze zijn land heeft gered.
buitenland
Binnen- en
6 ct. per K.M, Tel. 1788
Vraagt prijs van onze 6 7 pers. wagens
Vaste standplaats naast het Tramstation.
Door de syndicalisten in ver:
schillende steden
uitgeroepen
Madrid, 1G Nov. (V. D.) De syndica
listische vakvercenigingen hebben, naar
hedenavond gemeld wordt, in verschillen
de steden in het land dc algemeene sta
king uitgeroepen. Tot dusverre staat vast,
dat in Saragossa het grootste gedeelte van
dc bouwvakarbeiders cn kellners gevolg
heeft gegeven aan dc stakingsleuze. Ook
uit Alicante komen geruchten over het
neerleggen van het werk door verschillen
de vakken. Het schijnt dus, dat het drei
gement der syndicalisten en anarchisten
(die geen deel hebben genomen aan de
laatste opstanden), dat zij dc algemeene
staking zouden afkondigen in geval van
voltrekking van doodvonnissen ten uitvoer
wordt gelegd.
Cairo, G Nov. (V. D). Het kabinet is
lieden afgetreden. Dc aftredende minister
president is belast niet de vorming van een
nieuw kabinet.
Nadat de koning hedenmiddag het reeds
eeltige dagen vorwachtc verzook om ont
slag van het kabinet Yehia Pasja aan
vaard had, belastte hij den aftredenden mi-
nister-president, totdat hij een nieuw ka
binet zou hebben gevormd met de behan
deling van de loopende zaken.
Voor het nieuwe kabinet worden vooral
twee namen genoemd, n.L Tewfik Nessim
Pasja en Ali Maher Pasja. Opneming van
eerstgenoemde zou een wijziging in de bin-
nenlandsche politiek bcteekenen en wel in
de richting van een nationale ommekeer.
Opneming van Ali Maher Pasja zou een
handhaven van den tot dusverre gevolg
den koers bcteekenen.
ENGELSCH—NOORSCHE VISSCHERIJ-
OVEREENKOMST
Londen, 6 Nov. (V.D.) Op het Foreign
Office is gisteren door sir John Simon cn
den Noorschen gezant te Londen Colban de
als resultaat der gehouden besprekingen
tot stand gekomen Noprsch-Engélsche vis-
scherij-overeenkomst geteekond. De over
eenkomst houdt o.a. in de instelling van
een gemengde vissclierijcommissie en een
scheidsgerecht in elk land, waarin een En-
gelsche en een Noorsche vertegenwoordiger
zitting hebben en dat de klachten kan be
handelen, die de visschers bij aankomst in
de haven indienen zonder dat daardoor de
de normale rechtswegen voor hen zijn af
gesloten.
Parijs, 0 Nov (V. D.) Ofschoon in de
officieele mededeeling omtrent de heden
morgen gehouden ministerraad geen woord
vermeld stond over den binnenlandscheri
politicken toestand, verluidt toch in wel
ingelichte kringen, dat dc ministerraad
voor het grootste gedeelte verontwaardigd
was over de houding der radicaal-socialis
tische vertegenwoordigers in het kabinet
tegenover het voorstel van de drie voorloo-
pige begrootingstwaalfden.
Men verzekert, dat Ilerriot zijn collega's
duidelijk te verstaan heeft gegeven, dat
zijn politieke vrienden weigerden Doumer-
gue op dezen weg te volgen. Doumergue
zou daarop Ilerriot de vraag hebben ge
steld, welke gevolgen naar zijn mceiiing
liet aftreden van de zes radicaal-socialis
tische ministers zou hebben. Teneinde hier
over tc beraadslagen, hebben Ilerriot cn
zijn radicaal socialistische collega's zich
nog tijdens den ministerraad teruggetrok
ken in een andere zaal, waar zij een half
uur beraadslaagden. Ten slotte zou Ilerriot
op aandringen van den radicaal socialisti-
schen minister van binncnlandsche zaken
cn van den minister van buitenlandsche
zaken, Laval, besloten hebben zijn beslis
sing uit tc stellen tot den volgenden minis
terraad, welke Donderdag om 10 uur des
morgens gehouden wordt.
Volgens deze niededeelingen zou de radi
caal socialistische fractiezitting dus in te
genstelling met dc verwachtingen, die
hedenmorgen vrijwel algemeen geuit wer
den, nog geen beslissing hebben genomen.
Wanneer Herriot en zijn radicaal socialis
tische meleministcrs nog zou aftreden, ver
wacht men in welingelichte kringen, dat
Doumergue onmiddellijk Lobrun liet ont
slag van het gehcelc kabinet zou aanbie
den.
Nog geen opheldering van den
toestand.
P a v ij s G N o v. (V. D.) Dc binnén-
landseh politieke toestand is hedenmiddag
nog niet opgehelderd. Dc sociaal-republi'
keinsche kamerfractie heeft een resolutie
aangenomen, waarin zij zich uitspreekt
tégen liet goedkeuren Van de drie begroo
tingstwaalfden. Deze afwijzende houding
wordt gemotiveerd met het feit, dat het
noodig is het gcheele begroolingsplan voor
het einde van liet jaar af té handelen. Dc
1G7 leden van de senaatsfractie van de
links-democraten hebben met 96 togen 2
stemmen, dus bij afwezigheid van, G9 frac
tieleden het besluit genomen minister-pre
sident Doumergue te waarschuwen voor
een grondwetswijziging, waarbij opheffing
van dc goedkeuring van den senaat bij een
kamerontbinding zou vastgelegd worden.
DIT BLAD HEEFT EEN DAGEL1JKSCHB
GECONTROLEERDE OPLAAG VAN
Betrouwbare Onderneming
WAGENS GOEDGEKEURD DOOR
GEMEENTE-POLITIE.
PASSAGIERS VERZEKERD
Naar buiten 6 cent p. K.M.
STANDPLAATS STATIONSPLEIN
(Rechterzijde Hotel Monopole)
Hoofdkantoor KAMP 41.
BUITENLAND
Het Egyptische Kabinet afgetreden.
(Eerste Blad, pag. 1).
Dc Franschc radicaal-socialisten hebben
nog geen beslissing genomen.
(Eerste Blad, pag. 1).
BINNENLAND
De brandstofloozc motor.
(Tweede Blad, pag. 2).
II. M. dc Koningin beschermvrouwe der
padvinders (Tweede Blad, pag. 1).
Terugkeer van dc deelnemers aan het
Eucharistisch congres.
(Tweede Blad. pag. 1).
yergadering der Tweede Kamer.
(Tweede Blad, pag. 1).
Geen loonsverlaging van het gcmccntc-
personccl tc Rotterdam.
(Tweede Blad. pag. Ij.
OMTREK
Jongeman tc Hoogland bij broedertwist ge
dood. (Eerste Blad, pag. 3).
SPORT
De Zesdaagschc.
(Tweede Blad, pag. 3j.
Medegedeeld door liet Kon. Ned.
Met. Instituut le de Bilt.
Verwachting: Zwakke tot matige
wind uit Noordelijke richting, go- 4
decltelijk bewolkt, aanvankelijk wei-
nig of geen regen en iets kouder.
Hoogste, barometers!. 706.9 te Haparahda.
Laagste baroineterst. 745.3 te Berlijn.
De verandering in dc luchtdrukvcrdcc-
Jingcn draagt nog een tegenstrijdig karak
ter. De voortgezette daling op IJsland en
het afnemen van den hoogen druk in het
Westen zou tot een Westenwind-periode
kunnen leiden, maar dc ontwikkeling van
dc hooge drukking in Scandinavië en dc
telkens opnieuw in Frankrijk gevormde de
pressie wijst voorloopig nog op een Noord-
Oostelijken toevoer, die tot koude zou kun
nen leiden.
In Noord-Scandinavic is liet voiatgcbied
toegenomen. Ook in Ierland en Engeland
vertoonde zich lichte vorst. In Frankrijk
daalde de temperatuur en viel opnieuw
plaatselijk zware regen. In dc Golf van
Biscayc waait een Noord-Westelijke storm
overigens is liet bijna overal rustig gewor
den, terwijl op de Britscho eilanden en In
Scandinavië de lucht begint op tc klaren.
In Duitschland valt nog veel regen.