VAN ST. GOMMAR USSTEDE
BIJ LIL1 GREEN
H. M. KOENE Jzn.
VACANT
FILMNIEUWS
WINTERSCHE HEIDE
WONINGINRICHTING EH
KUNSTNIJVERHEIDSARTIKELEN
Waaronder ruime keuze:
AARDEWERK
GLASWERK
SMEEDWERK
SOLAMASSIVE
BYOUTERIEËN
Kapstok, divan- en
V tafelklccden. Drcs-
Handgcweven <J soir- en schoor-
j stecnloopers, Kus-
I sens.
TORENSTRAAT 1 hoek Plantsoen W.
Gegroet O Lier, gegroet, gegroet
Lierke Ptezierke
Nog duizend pluimen op uw hoed!
Als je in Lier in VJaandercnland
rondwandelt, dan denk je in eens aan dat
charmante prentje in Anne Marie, waarop
Notaris Pirrocn „in purpclcn frak en siga-
rcnassche grijze broek", met schuchtere
liand de \ioletjes voorzichtig omklemmend,
is uitgetogen om die aan zijn aangebedene
te brengen. En dan doet je dat deugd,
want in je verbeelding zie je de huisjes en
jc ziet de figuur van dien dorpsmensch
over liet Marktplein schrijden en met
eerbiedigen schroom langs het stadhuis met
zijn slanke Belfort overblijfsel van de
vroegere Lakenhal en zijn nabije gilde-
huizen voorbijgaan. Lier, dagelijks genoemd
tijdens,en geteisterd door den oorlog. Lier,
waar Felix Timmermans zijn huiselijken
baard heeft, waar diens fantasie ongebrei
deld haar loop kan hebben door niets ge
stoord, integendeel door heel de omgeving,
menschen, straten, huizen, kortom door
heel de atmosfeer gesteund, gesterkt, ver
hevigd. Waar uit diens brein geboren wer
den: de onvolprezen uitbundige Pallieter
legende en Anne Marie, de Pastoor uit den
bloeienden wijngaard en de geschiedenis
van Pieter Brenghel en zooveel andere
schoone geestclijko en wcrcldschc verhalen.
Timmermans, in wien ik, met Dirk Cos-
ter, waarachtig niet zooals enkele zijner
benijders den clown zie, doch veeleer
den toovenaar Van Vlaanderen bewonder.
Lier, waar de geest van heel oude tijden
zweeft, waar de béguinage is, waar de fon
teinen en -waterbekkens verspreid door het
stadje als zooveel illustere monumentjes
uit aesthctischc tijden nog te bewonderen
zijn. Zéker: niet te vergelijken met Brugge,
dat dan-ook liet toonbeeld is van de antieke
Vlaamsche wonderen en waar vooral de
kunst der Middeleeuwen stijlvol is bewaard
gebleven.
Lier, dat gelijk Felix in den aanvang
van een radiolezing opmerkte je niet
kunt bereiken per trein, niet per schip, ook
niet per tram, neen in Lier kom jc.... per
abuis. En voortgaande sprak bij: in Amster
dam schreef ik een gedeelte van Anne
Marie, doelt het vlotte niet, ik werd daar
niet. geïnspireerd, doorvoor moest ik zijn te
midden van mijn volk, mijn Lierenaars, die
bij alle gelegenheden feesten. Zooveel heili
gen, zooveel feesten.
Want Lier is een mengeling van ernst en
luim, omdat zoo drukte Timmermans
het uit het gelegen is tusschcn het on
vruchtbare en liet welige land. Levendig
herinner ik mij uit dezo radiorede zijn ver
baal, hoe onze lieve Heer de beesten kleedden
beschilderde en boe ten laatste een varken
tje tot I-Icm kwant en zijn nood klaagde,
dat het nog naakt liep. Toen sprak het lieve
Heerke: jammer alle verf is op, de pensee-
len zijn in de Ncthc uitgewasschen en de
engelen vliegen met het gerei reeds terug
naar den hemel, maar toevallig heb ik nog
de krullentang: en in het steertke draaide
hij een schooit krollcke.
Lier is mot zijn „Pallieter-ommeganck"
het folklore-oord hij uitnemendheid door de
daden van dien Fclix.
Maar vooral: Lier, het stadje van aloude
geschiedenis. Daar traden Philips de
Het Begijnhof te Lier, zooals Timmermans
het teekende voor „Schoon Lier".
Schoone en Johanna van Arragon in liet
huwelijk, daar vond Christiaan de tweede,
Koning van Noorwegen, Denemarken en
Zweden een schuilplaats na zijn, verbanning
uit zijn land in 1321. Befaamd door zijn
bedevaarten naar dc relikwieën van den
H. Gommarus is het ook dc geboorteplaats
van talrijke kunstschilders (I. Opsomcr),
kunstsmeden (L. van Boeckcl), schrijvers,
dichters, beiaard virtuozen en feeën op liet
kunststramicn.
Last but not least moge bier genoemd
worden Lodcwijk Zint nier, dc vernuftige
horlogemaker van het Belgisch hof, dc ver
vaardiger van liet fabelachtige astronomisch
uurwerk: de grandioze jubelklok in den
Zirnmertoren, heropgebouwd uit dc St. Cor-
neliusspits ter eere van de 100-jarige onaf
hankelijkheid van België. Geplaatst in den
toren van het Vlaamsclt folklore-museum
vormt dez%klok cén geheel met de astrono
mische studio. Wie dit vertrek betreden
heeft en door den deskundige ingewijd is
in dc geheimen, wordt met onbegrensden
eerbied vervuld voor dc wetenschappelijke
kunstvaardigheid, waarmede dit stelsel van
aarde, zon, maan, planeten is in elkaar
gezet.
Doch niet alleen als staal van technische
vaardigheid, doch ook voor het aanschou
welijk onderwijs is deze combinatie van
uurwerk en astronomische wetenschap van
zeer grootc importantie, omdat het'een bij
kans ongeëvenaard voorbeeld van exact
werkend mechanisme vormt.
DR. K. A. ROMBACII
De danseres gaat een
tournée maken
Dc vreemdeling in de dansschool van Li-
li Green, gevoelt er zich inderdaad
een vréémdcling.
Want het grootc gebouw, gelegen aan één
der voornaamste grachten der hoofdstad, is
een ware doolhof van gangen, trappen en
zalen. Men wordt er zelfs met dc vriende
lijke hulp van Green's lcerlingctjes, die in
hun blauwe rokbroekjes sportief rondloo-
pen ternauwernood wegwijs.
U gaat maar rechtuit, dan de trap op,
linksom, nóg een trap op en danlicht
nij een toekomstig danseresje in, en U
vindt bet wel.
ïk heb 't gevonden.
De ruime ontvangkamer van de directrice
van het instituut. Het vertrek met zijn gc-
bcitstcn vloer, wekt den indruk van sober
heid. Aan de wanden oen enkel schilderij.
Schepping van een Tsjechische vriendin.
Een antieke bank met wat Leerdam's glas-
•vevk staat voor een raam. En in den rechter
ïoek wacht een glanzende vleugel.
Lili Green koint binnen.
Evenals de jongemeisjes, die ik zooeven
gezien heb, „in uniform." Haar gang, die
rustig en behccrscht is, verraadt al dade
lijk bet métier. Zij loopt harmonisch
elastisch. Ik kijk liaar na wannncr zij
opgestaan is om mij cone, in teekc-
ning gebrachte, dans te tooncn. Het is bijna
ongelooflijk, maar er wordt ook gedanst
op het papier!
De danseres ziet cr moe uit.
Lesgeven, vertelt ze, maakt moe.
Ze strijkt even niet liaar hand langs de
oogen.
En dan komt cr nfi nog bij, dat ik be
zig ben een groote tournéé te arrangccron
Dat kost héél wat hoofdbrekens. Het is voor
enkele voorstellingen noodig om kleine kine
deren dreumissen eigenlijk, die,zonderde
illusie te breken, voor Kleinduimje kunnen j
spelen! op te leiden, en dat valt niet mee.
Maar aardig en dankbaar werken met die
jonge virtuozen, is het in elk geval!
En dan komt dc kunstenares op haar
eigen jeugd.
Veel valt cr niet over te verbalen! Ge
boren ben ik in Londen. Mijn vader was een
Schot. Vandaar liet Engclsche timbre in
mij naam. Wc vertrokken al vroeg naar
West-Indic, en daar, in Paramaribo, werd
ik grootgebracht. Op een plantage, temid- j
den van vrijheid, licht en lucht! Daar dans-
le ik alop mijn manier natuurlijk.
Maar bestemd werd ik toch voor de muziek.
Mijn ouders hadden uitgemaakt, dat ik pia
niste zou worden, en ikzèlfbad er we'
liefhebberij in. Toen ik veertien jaar oud
was, gingen we naar Holland, en ik werd
leerling van bet Ilaagsclie Conservatorium.
Het léék me op den duur echter niet. Ik
zag weinig toekomst in de Kunst, die ik be
oefende, en ik wist, dat ik later voor mezelf
DECEMBER; FEESTMAAND
te zorgen had. En daarenboven: het dansen
trok me hoc langer boe meer aan. Ik woon
de een voorstelling bij van Duncan, en dat
trof me. Een oud verlangen werd wakker in
me. Tóen zag ik duidelijk, dat wérkelijk be
stond wat ik al lang vermoed, en zelf ook
wel geprobeerd, had: de ziel uiten op
gansch andore, dan de gangnbare, wijzen.
Ik schreef een ballct-pantomine, en ging
naar Engeland om deze aan den man te
brengen. Hetgeen mij helaas niet gelukt is.
Een vol jaar ben ik cr rneo doende geweest,
en toen keerde ik, wat ontmoedigd, weer
naar Holland terug. Ik werd als actrice
geëngageerd bij Eduard Verkade, en speelde
in die dagen o.a. Ophelia in Hamlet. Maar
het woelde in me. Het grootc voorbeeld van
Isadora Duncan kon ik niet vergeten. En
voor den tweeden maal trachtte ik aan gene
zijde der Noordzee een geluk te veroveren.
In Londen vormde ik con ballet cn trad
cr in bet Palladium onder Bussischc naam
op. Mijne krachten baalde ik van dc -ver
schillende balletscholen, en weldra zag ik,
dat mijn dansers cn danseresjes méér konden
dan ik. Een prikkel om zelf hard te studec-
ren en mij dc ballettechniek tot in de perfec
tie eigen te maken, liet werden vier jaren
van hard werken. Ik keerde op een goeden
«lag terug, en maakte als danseres een tour
née door ons land. Opnieuw kreeg ik em
plooi bij Vcrkadc. Als tooncelspcclster. cn
als solo-danseres. Van 't laatste kwam echter
niet bijster vcci, cn van 'I eerste evenmin.
Ik vestigde in den Haag een dansschool, en
werkte daar geruimen tijd met wisselend
succes.
Maar ook daar zou het geen blijvende
woonstede worden. Ik ging dc grenzen over.
cn zwierf, dansend, door ParijsBer
lijn LondenTsjcchoslowakei. Tot
dat ik in Amsterdam belandde, waar ik tot
nu toe gebleven ben, en mij geheel aan mijn,
om liet zoo eens tc noemen, dansopvoedkim-
dige taak wijd.
Wat dc opvattingen van mijn kunst be
treft? Wat zal ik U daarvan zeggen, liet is
zeer eenvoudig, maar dc eenvoudigste din
gen zijn soms liet moeilijkst onder woorden
Ie brengen. Ik dans. wal dc technische zijde
aangaat, vrij, met als ondergrond bet prin
cipe van 'l Russische ballet. Mijn systeem
is: dans wat jc voeltmaak ais liet ware
je ziel aanschouwelijk in standen cn bewe
gingen. En dit is dan ecne artistieke vervol
making van datgene wat ieder mensch zijn
hééle leven lang doet: zijn lichamelijk be
wegen tot spiegel zijner innerlijke gesteld
heid kan maken.
Lill Green, die over tien minuten alweer
voor haar „klas" moet staan, vertelt nog
verder. Zij maakt het verschil helder tus
schcn liaar opvattingen on die van wijlen
Anna Pavlova, dc kunstenares, die zij zoo'n
groote vereering lieeft toegedragen. Pav
lova was een „teendanseres", en ik ben dat
niet, cn voor haar was de zuivere techniek
van 't Russische ballet ook meer hoofdzaak
dan voor mij.
De danseres staat op
Haar tijd is als een legkaart cn anderen
wachten.
Zij gaat mij voor naar de deur. Ik zie
haar lichten tred en onwillekeurig denk ik
aan dat beroemde Fransche grafschrift: O
lerre nc pèsc pas sur ellc, elle a pesc si pcu
sur toi.
HANS P. VAN DEN AARDWEG
LILI GREEN.
JOHANNA VAN ORLEANS
Een U.F.A.-verfilming
De U.F.A. zal in liet Kader van liaar pro
ductie-programma van dit jaar een groote
geluidsfilm draaien van bet. leven cn ster
ven van Jeanne d'Arc. liet manuscript voor
deze nieuwe, groote film Jolia n n a v a n
Orleans schrijft, vrij naar dc geschiede
nis, Gerhard Menzel. Dc regie voert Gustav
Ucicky. Voor de rol van Jeanne d'Arc werd
Angela Salokkcr van liet Staatstheater tc
Munchen geëngageerd.
GOLDDIGGERS VAN 1935
Een grootsclic show van de
Warner Bros
Gloria Stuart, Adolnlie Mcnjou cn Glenda
Farrell zijn dc jongste aanwinsten voor de
spelerslijst van Golddiggers van 1935,
do showfilm, welke thans bij Warner Bros
in productie is. Busbv Berkeley lieeft de
regie in handen, zoowel van de dialoog als
van de balletten. l)c overige spelers zijn
o.a. Dick Powell, Frank Mcllugli, Ilugh
Herbert, Winifred Shaw cn Dorothy Dare.
Natuurlijk ontbreken dc ruim 300 beauties
van Busby Berkeley's ensemble niet. Gold-
diggers van 1935 is gebaseerd op een origi
neel verhaal van Robert Lord en Peter Mil
ne. terwijl de filmversie werd verzorgd door
Mr. Milne met medewerking van Manuel
Seff, Harrv Warren en A1 Dubin, welbe
kend bij de Warner Rros-films, verzorgen
het musicnlc gedeelte
NIEUWE KORTE KLUCHT DER U.F.A.
De U.F.A. lieeft bet plan. om naar de
comedic van Molière De ingebeelde
zieke, een korte klucht te vervaardigen,
;etitcld „Der cingcbildcte Kranke".
POLICE ESCORT
Warner Eros zal het werk verfilmen
Dc filmrechten van Police escort:,
een story van Richard Lisle cn Martin Moo-
ncy, zijn aangekocht door Warner Bros.
Mooncy is de. schrijver van Speciale
agent waarvan dc filmrechten ecnige
maanden geleden eveneens door Warner
werden gekocht. James Cagney en Pbil
Regan zouden dc twee voornaamste rollen
tc spelen krijgen in „Police Escort", waar
van de karakters het avontuurlijke leven
schilderen v&n twee motorrijders.
Phil Regan, oen vroegere agent van poli
tie tc New York cn later een populaire ra
dio-zanger, i§ thans onder contract bij War
ner Bros.
ERIC VON STROHEIM NAAR PARIJS
Stroheim heeft laten weten in het begin
van het volgende jaar naar Frankrijk te
komen om dc hoofdrol te vervullen in een
film, die Gréville wil maken cn Mar
ch a n d d'amour zal hectcn. Het wordt
Jc geschiedenis van een groot cineast.
Bar cn vuig liggen nu dc heidevlakten
onder den grijzen winterhemel. Een B»a-
bantsch ven droomt stil tusschcn de bruine
wallen, cn nevelgrijs, lloogc Yeluvvscbe
heideheuvels beffen zich tusschcn de zand
verstuivingen cn Achterhoekscho bruine
vlakten steken af tegen bet blijvend groen
der denncbosschcn aan don rand. Niet naar
een van deze gebieden bracht mij een late
Novembermiddag, maar naar liet Fricsche
heidegebied, den mccstcn in land en pro-
vincie meer van vroeger en nu als „de arme
Prieschc heide" uit krant cn geschrift dan
uit eigen aanschouwing bekend. Wie aan do
heiden denkt, denkt meer aan Drenthe cn
Gelderland, aan Brabant ook wel en aan
Overijssel, denkt aan de door de ontgin
ningen steeds meer inkrimpende gebieden,
waar hier cn daar nog een eenzame sche
per met zijn kudde zwerft door het woest o
gebied, waar de wulp zijn fluit nog laat
klinken, dc korhaan roept in den voor
jaarstijd; waar de vacant legangn- vooral
in Augustus als dc beide bloeit, zijn vreug
den zoekt cn zijn tenten opslaat.
Maar ook Friesland beeft zijn beiden nog
en zal ze hopelijk lot in lengte van dagen
behouden. En waarlijk niet als „arme Fric
sche beide" alleen, waar Ds. J. A. Yisseher
indertijd zijn pionierswerk begon en waar
in dc noodlijdende gebieden van Draelit-
ster-compagnio en Iloutigchage zijn arbeid
zooveel zegen bracht, waar nóg wel nood
geleden wordt trouwens en gebrek gekend
en leniging gevraagd.
Maar niet daarover heb ik bier te spre
ken: dat moet ik aan andoren overlaten,
de natuur is ons terrein. En ook cn juist als
natuurgebied is de Fricsche heide van veel
belang, zooals ik wist van lente- en zomer
dagen, zooals ik vermoedde cn constateerdo
ook op een grijzen winterdag of laten
herfstdag als ge wilt.
Nog was in do bosschen, de prachtige
bosschcn van Bcctstcrzvvaag cn 01 terterp
bet felle bonte gloeien van dc herfstkleu
ren niet vervaald, verdoft, nog brandden
tinten van bruin cn rood tegen liet bronzen
groen van het mos cn het donker van do
dennen. En verderop naar liet zuiden in
do richting Hcrnrik cn Wijnjotcrp lag langs
den weg de lioogc heide, wijd en groolsch
als een prachtig brok woeste schoonheid
onder den grijzen, aan dc kimmen even
oplichtende» hemel. Alle bloei was ver
schrompeld natuurlijk, alle tooi vergaap.
Maar juist nu, juist zoo was dc beide prach
tig, was zij immers zichzelf, werd zij niet
gezocht om liaar tijdelijke tooisels, maar
kon zij alleen bewonderd worden om baar
ware wezen, dat wijdheid en woestheid,
grootschhcid cn ongereptheid is.
't Was een vreugde iücr even af tc stap
pen cn een eind weegs dwars door dc heide
te gaan, opgenomen in liaar sfeer, genietend
van haar schoonheid, 't Was een vreugde
ook te mogen bcdonken dat deze heide cr
nog was, waar zooveel, zoo geweldig veel
van wilde oorspronkelijke schoonheid juist
dc laatste jaren door dc werkverschaffingen
in Friesland en elders van heide cn moeras
en plasscngebied 'verdwenen is. Maar hier
was dc heide dan toch nog, die er ook blij-
vcn moet cn daarginds waar liet kerkje van
Diiiirswoiidc zich afteekent tegen den oos*
tclijken horizon, liggen do bruine velden
eveneens en bij Sicgenvoudc cn bij Elsloo
cn op enkele andere plaatsen. Het is weinig
bij vroeger, bij tien, twintig jaren geleden
nog vergeleken, maar liet is toch nog be
hoorlijk wat cn bet beeft gelukkig voor e.en
deel zijn karakter van wijdheid, dat bij liet
lichte heuvellandschap behoort, niet ver
loren: liet zijn nog flinke uitgestrekte
stukken, die ik herhaal bet tot eiken
prijs behouden moeten blijven, omdat zij
een onmisbaar deel van Frieslands karak
teristieke cn zeer veelzijdige schoonheid
vormen.
En zooals bier in Friesland, zoo liggen zij
ook elders, in de andere provincies, die ik
noemde of niet noemde, bedreigd, bezocht
beschermd, genegeerd, geminacht vroeger,
zeldzamer geworden, maar daardoor des tc
waardevoller, als kostelijke dcclcn van mooi
Nederland.
A. L. B.
NIEUWE SILLY SYMPHONIES
Een voortzetting der pro
ducties van Walt Disney
Walt Disney, dc producer van de beroem
de kleurenfilmpjcs dc z.g. Silly Sym
phonies, die ook liicr tc lande mei zeer
veel bijval worden vertoond, heeft onlangs
wederom een nieuwe serie aan deze „Hoofd
nummers in 1 acte" zooals men ze reeds
noemde toegevoegd. Het enorme succes
van het filmpje Three little Pigs is
aanleiding geworden tot een soort vervolg
„Roodkapje" waarin dezelfde drie varken
tjes en dezelfde wolf wederom een hoofd
rol spel. Ook liet motief, liet bekende
wijsje „Who 's afraid of tbc big bad wolf"
is weer in dit nieuwe Disney-product ver
werkt. De Tweede Silly Symphonic is The
gr a shopper and the ants (gein-
spircerd op de bekende fabel „De sprink
haan en do micron" van La Fontaine), ge
volgd door Funny little b u n n i e s,
The f 1 v i n g mouse en een serie nieuwe
Mickev-Mousc-films, die naar reeds ge
meld in de toekomst eveneens zullen
worden gekleurd in Technicolour, het pro
cédé. dat meer en meer wordt aangewend.
Zooals alle voorgaande teekenfilms van
Walt Disney zullen ook deze nieuwe
..shorts" van United Artists door Loet C.
Barnstijn in ons land worden geïntrodu
ceerd.
